ماش

ماش
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
دسته:	گیاهان گلدار
رده:	دولپه‌ای‌ها
راسته:	باقلاسانان
تیره:	باقلائیان
سرده:	ماش (سرده)
گونه:	V. radiata
نام دوبخشی
Vigna radiata (L.) R. Wilczek
مترادف
Phaseolus aureus Roxb.

Vigna radiata

ماش گیاهی بومی هندوستان است امادر نقاط دیگر جهان مانند ایران نیز کشت می شود. در ایران این گیاه پس از برداشت جو یا گندم کاشته شده و در فصل پاییز و هنگامی که دانه های آن سفت و غلاف های آن زرد یا سیاه شد، محصول آن را در چند نوبت برداشت می کنند. نام انگلیسی ماش از یک لغت هندی به معنی «دانه سبز» مشتق شده است. سابقه کشت و استفاده از ماش به چهار هزار سال پیش و در جنوب هند باز می گردد. در تایلند آثاری از استفاده و کشت ماش در ۲۲۰۰ سال پیش، کشف شده است. ماش در چین به سویای سبز معروف است. مصرف ماش آمریکا سالانه بیش از ده میلیون تن می باشد که بیش از ۷۵% ماش مصرفی این کشور از خارج وارد می شود. ماش گیاهی علفی، دارای ساقه زاویه‌دار به ارتفاع ۴۰ تا ۷۰ سانتیمتر و برگ‌های منتهی به پیچک مرکب از ۴ تا ۷ زوج برگچه است. ماش با نام علمی Vigna radiata گیاهی یک ساله و به شکل بوته یا بالا رونده می باشد. ریشه های گیاه مستقیم و مقداری منشعب می باشد. ساقه ها راست، ظریف، منشعب کرک دار، به رنگ سبز روشن و به ارتفاع ۴۵ تا ۹۰ سانتیمتر می باشد. گل آذین به شکل خوشه و گل ها به رنگ لیمویی زرد بر روی دم گل بلندی قرار گرفته است. غلاف ها باریک، استوانه ای و کمی کرک دار است که قبل از رسیدن سبز روشن یا سبز تیره و زمان رسیدن سبز مایل به قهوه ای یا سیاه رنگ می شود. در هر بوته ۲ تا ۸ غلاف و در هر غلاف ۱۰ تا ۲۰ بذر به رنگ سبز، طلایی، قهوه ای و سیاه مشاهده می شوند.http://www.ettelaat.com/etiran/?p=158266 گاهی به علت داشتن پیچک از گیاهان مجاور خود بالا می‌رود و گل‌هایی زیبا به رنگ بنفش یا ارغوانی دارد. این گیاه از تیرهٔ باقلائیان (Fabaceae)، راستهٔ باقلاسانان (Fabales) است. میوه ماش باریک و دراز و قهوه‌ای رنگ است و دانه‌های کوچک کروی به رنگ خاکستری، قهوه‌ای یا سبز در آن جای دارد.

رویش

ماش به صورت وحشی روئیده و غذایی مناسب برای دام می‌باشد، اما به جهت مصرف خوراکی دانه‌های آن نیز پرورش می‌یابد. مواد قندی موجود در زیر برگ ماش نیز همواره موجب جذب زنبور عسل به رویش‌گاه این گیاه می‌شود.

محتویات

• آب ۱۳ تا ۱۴ درصد
• پروتئین ۲۷ تا ۲۹ درصد
• کربوهیدرات ۴۰ تا ۴۶ درصد
• چربی ۱ تا ۳ درصد
• مواد معدنی ۲ تا ۵ درصد

ارزش غذایی

Mature seeds, raw

ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۱٬۴۵۲ کیلوژول (۳۴۷ کیلوکالری)
کربوهیدرات	62.62 g
قند	6.6 g
فیبر خوراکی	16.3 g
چربی	1.15 g
پروتئین	23.86 g
ویتامین‌ها	درصد ارزش روزانه
ویتامین (B۱)	۵۴٪ 0.621 میلی‌گرم
(B۲)	۱۹٪ 0.233 میلی‌گرم
نیاسین (B۳)	۱۵٪ 2.251 میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)	۳۸٪ 1.91 میلی‌گرم
ویتامین ب۶	۲۹٪ 0.382 میلی‌گرم
فولیک (B۹)	۱۵۶٪ 625 میکروگرم
ویتامین ث	۶٪ 4.8 میلی‌گرم
ویتامین ئی	۳٪ 0.51 میلی‌گرم
ویتامین کا	۹٪ 9 میکروگرم
مواد معدنی	مقدار درصد ارزش روزانه
کلسیم	۱۳٪ 132 میلی‌گرم
آهن	۵۲٪ 6.74 میلی‌گرم
منیزیم	۵۳٪ 189 میلی‌گرم
منگنز	۴۹٪ 1.035 میلی‌گرم
فسفر	۵۲٪ 367 میلی‌گرم
پتاسیم	۲۷٪ 1246 میلی‌گرم
روی	۲۸٪ 2.68 میلی‌گرم
Link to USDA Database entry
یکاها μg = میکروگرم • mg = میلی‌گرم IU = یکاهای بین‌المللی
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

منابع

• مظفریان، ولی‌الله، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی تهران: فرهنگ معاصر ۱۳۷۵.
• گیاهان دارویی - علی زرگری - انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۴