سلیم دوم

سلطان سلیم دوم ویا ساری سلیم یا سلیم میگسار (زاده ۱۵۲۴ و مرگ در ۱۵۷۴ میلادی) پسر سلطان سلیمان قانونی و خرم خاصگی سلطان و یازدهمین سلطان امپراتوری عثمانی و ۹۰ خلیفه اسلامی بود.

سلطان سلیم را فردی میگسار می خواندند. در مدتی کوتاه پس از به سلطنت رسیدن سلیم، یمن به تصرف عثمانیان درآمد. سلیم دوم با کمک سنان‌پاشا فرماندار مصر، پیروان زیدیه را در یمن قتل‌عام کرد. در دوران شاهزادگی اش،وی در سال ۱۵۴۲ توسط پدرش به حکومت ناحیه قونیه منسوب شدو تا سال ۱۵۴۴ آنجا را اداره کردو با فوت برادر بزرگش محمد،به سمت فرماندهی مانیسا(ساروخان) برگماشته شد.او تا سال ۱۵۵۸ وظیفه اش را ادامه داد تا اینکه دوباره در همین سال به سمت حکمرانی قونیه برگماشته شد.او دوران خود را در مانیسا با خوشگذرانی و شکار گری سپری کرد.

حکومت

وی مسجد بزرگی در ادرنه ساخت. هم چنین پلی در استانبول بنا کرده، جامع ایاصوفیه را که بر اثر زلزله آسیب فراوان دیده بود، به طور اساسی تعمیر کرد.وی کوشید تا رود دن را به ولگا متصل کند تا دریای سیاه را به دریای خزر متصل سازد. مردم قازان از ترس سلطه روس‌ها از وی خواستند تا راه کشتی‌ها و سپاه آنان را اصلاح کند. این طرح به دلیل برخی رخدادها و شورش‌ها به جایی نرسید.

به طور قطع، اگر وجود صدر اعظم صوقللی محمد پاشا و شهرت سیاسی او نبود، رشته کارها از هم گسسته می شد؛ اما به سبب وجود او آشفتگی‌ها و پریشانی‌ها به آرامش تبدیل شد.

او دو همسر به نام نوربانو سلطان وسلیمیه سلطان داشت. سلطان سلیم با توجه به علاقه شدیدی که به ابوسعود افندی مفتی دیار عثمانی داشت، در بدو امر از حیث مادی ومعنوی به زندگی علما واهل دین توجه می نمود.

زمانی که سلطان سلیم دوم از خبر فوت پدرش در نبرد سیگتوار باخبر شد، از مانیسا به طرف بلگراد در طی یک ماه حرکت کرد. در این حرکت تحت فرمان عثمان پاشا قلعه ی بوبوکجا رافتح کرد.

به تحقیق سلطان سلیم دوم بر خلاف سلطان سلیمان قانونی که سلطانی مقتدر،جنگاور و اهل قلم و خردمند بود، پادشاهی عیاش و میگسار و خوش گذران بود.

در زمان سلطنت او واردات شراب به قسطنطنیه به اوج خود رسید و این امر موجب تنبلی و شراب خواری ینی چری ها شد. او صدر اعظمی خردمندبه نام صوقللی محمد پاشا و زنی سیاست مدار به نام نوربانو سلطان داشت.

به انضمام در آوردن جزایر مهم توسط سلیم

سلیم دوم در خصوص اقدامات نظامی دستور تقویت ناوگان دریایی را صادر نمود و با بسیج نیروی قوی دریایی، جزیره قبرس را فتح کرد و دو جزیره کوفو و کتالونیا را در نزدیکی آلبانی فتح نمود. با توجه به این که با فوت سلطان سلیمان اول نیروهای اسپانیا تونس را تسخیر کرده بودند و در یمن و بصره شورش هایی علیه تشکیلات و نیروهای عثمانی بروز کرده بود، وی تونس را آزاد و شورش یمن و بصره را سرکوب کرد.

دستاوردهای امپراتوری عثمانی در عصر سلیم دوم

سلیم هزینه حرمین شریفین را برای تامین حقوق خدام و کمک به ساکنان آنها دو برابر نمود. در دوره سلطنت سلیم دوم (۱۵۶۶-۱۵۷۴ میلادی)، امپراتوری عثمانی توانست شورشی را که در بصره بر پا شده بود و شخصی به نام ابن علیان مسبب آن بود را آرام کند و مالیاتی سالانه برابر با ۱۵۰۰ لیر طلا از وی بستاند.

شکست عثمانی از سوی اسپانیا و پاپ پیوس پنجم

در سال ۹۷۹ه.ق اسپانیا علیه دولت عثمانی اعلام جنگ کرد و از سایر دول مسیحی اروپایی درخواست کمک نمود. به جهت باز پس گیری تونس و الجزایر و طرابلس (لیبی کنونی)،پاپ پیوس پنجم بسیج عمومی اعلام کرد. در ۷ جمادی‌الاول، ناوگان عثمانی از سوی نیروهای مسیحی محاصره گردید. اگر چه قوای عثمانی شجاعت و شهامت بی سابقه ای از خود نشان دادند،اما شکست خوردند و ۲۰۰ فروند از کشتی هایشان در این جنگ از بین رفت، به گونه ای که اکثر آنها غرق شد و مابقی به دست اروپاییان افتاد. کل مردم اروپا از این پیروزی خوشحال شدند و پاپ بیوس پنجم نیز از موفقیت به دست آمده بسیار خوشحال و سرمست شد و دستور داد به عنوان شادکامی چندین کلیسا در منطقه ساخته شود. سپس دست به عمل خصمانه ای زد و به حکام دست نشانده عثمانی ها در حجاز و یمن و حبشه پیام فرستاد که زمان استقلال و آزادی فرا رسیده است، شما حرکت کنید، ما هم از شما حمایت خواهیم کرد و آنگاه به شاه طهماسب صفوی (پسر شاه اسماعیل اول) نامه نوشت و او را هم به حمله به سرزمین اصلی عثمانیان، یعنی حدود ترکیه امروزی تشویق کرد و به آنها امید داد و چنین گفت که حکومت عثمانی قدرت نظامی خود را به دلیل داشتن فرمانروایی بی خرد از دست داده است، ما از غرب و شما هم از شرق در جهت نابودی عثمانی ها اقدام کنیم. ظاهراً شاه طهماسب عکس العملی از خود نشان نداد.

اقدامات سلطان سلیم در خصوص ناوگان دریایی پس از شکست

سلطان سلیم فوراً دستور بازسازی ناوگان را صادر کرد و در کمترین مدت ۲۵۰ فروند کشتی جدید ساخته شد و این ناوگان راهی آب های مدیترانه و دریای سرخ و خلیج عدن گردیدند. سلیم هم در داخل شروع به عمران و آبادانی نمود و طی نقشه ای خاص، شروع به اتصال دریای سیاه به دریای خزر کرد و ثلث آن کار را انجام داد، اما موفق به تکمیل آن نشد. وی سپس با دولت های فرانسه و اتریش معاهده صلح امضا کرد. عثمانی ها در این معاهده صلح با اتریش، مالکیت اراضی متعلق به اتریش را در مجارستان پذیرفتند. در نهایت سلیم دوم بعد از ۸ سال سلطنت در سال ۱۵۷۴ میلادی درگذشت و پسرش مراد سوم بر تخت سلطنت نشست.

نگاره ای از چهره سلطان سلیم دوم

سرانجام صوقللی محمد پاشا (وزیر اعظم سلطان سلیم دوم وسلطان مراد سوم)

صوقللی محمد پاشا در طی هشت سال حکومت سلیم دوم، مقام وزارت عظمای خود را حفظ کرد و در زمان سلطنت مراد سوم هم به دولت عثمانی خدمت کرد و در نهایت در اثر بدگویی درباریان علیه محمد پاشا، سلطان مراد سوم دستور قتل او را صادر کرد.

فتح قبرس

فتوحات سلیمان قانونی در دریای مدیترانه امپراتوری عثمانی را به قدرت بلا منازع تبدیل کرد.اما برای دزدان دریایی ونیزی تنها یک مکان قابل سکونت وجود داشت.فتح قبرس را اینگونه می توان تشریح کرد:

• سلیمان قانونی به پسرش سلیم وصیت کرده بود که:«اگر فتح قبرس نصیب ما نشود،تو آنرا فتح کن.»
• که بر روی آن سلیم دوم به پدرش این گونه قول داد که اگر پادشاه بشود، قبرس را بر سر دزدان دریایی آتش خواهد زد.
• هدایای نفیسی از طرف حاکم مصر و از راه دریای مدیترانه که به سلیم دوم فرستاده شده بود، توسط دزدان دریایی ربوده شد.مصادره ی تمام هدایا و به زندان انداختن آنها از جمله دلایلی بود که موجب شد سلطان سلیم با نیروی دریایی امپراتوری عثمانی، با وجود اعتراض های شدید صوقللی محمد پاشا، به سفر برود.

۱- ۸۱می ۱۵۷۰ قلعه ای را که از دست داده بود فتح کرد.
۲- ۲ ژوئیه ۱۵۷۰ قلعه ی لفتاری و ۹ ژوئیه قلعه گیرنه را فتح کرد.
۳- ۹ سپتامبر ۱۵۷۰ لفکوسا را فتح کرد ونهایتاً در تاریخ ۱ اوت ۱۵۷۱، با تسخیر قلعه ماگوسا فتح قبرس را تمام کرد.

• 
  جلوس سلیم دوم بر تخت سلطنت
• 
  سلطان سلیم دوم ۱۱ سلطان امپراتوری عثمانی
• 
  صوقللی محمد پاشا،صدر اعظم سلیم دوم

مرگ

سرانجام سلطان سلیم دوم در سال ۱۵۷۴ طی حادثه ای در حمام حرمسرا درگذشت.

مورخان غربی معتقدند که علت مرگش زیاده روی در نوشیدن الکل بوده است اما طبق گفته مورخان مسلمان وی پایش در حمام به آجری گیر کرده است و چند روز بعد در ۱۵ دسامبر ۱۵۷۴ بر اثر خونریزی مغزی درگذشت.

منابع

• شاو استانفورد (۱۳۷۰)، تاریخ امپراتوری عثمانی، ترجمهٔ محمود رمضان‌زاده، مشهد: آستان قدس رضوی
• سایت تخصصی تاریخ اسلام
• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «سليم الثاني». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای عربی، بازبینی‌شده در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۴.