دینارانی

دینارانی یکی از چهار باب هفت لنگ ایل بختیاری است. باب دینارانی، بر مبنای اتحاد طوایفی است، که منشأهای گوناگون داشته و بواسطه محل سکونتشان در کوه دیناران، بدین نام خوانده می‌شوند این طوایف در زمان ملامحمدخان قمه طلابه عنوان یک باب در بختیاری دست به اتحاد زدند و از متحدین محمد تقی خان چهارلنگ بودند که بعد از کشته شدن محمدخان قمه طلا برای حفظ هویت خود در برابر حسینقلی خان دورکی زراسوند (حسینقلی خان ایلخانی) اتحاد خود را حفظ کردند.

طوایف بختیاری ساکن دینارون

محل سکونت در دهستان دیناران در شهرستان اردل در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.

تقسیمات

دینارانی، از ۱۰ طایفه تشکیل شده‌است؛ که عبارتند از:

• طایفه‌ شاه‌البرز
• طایفه عالی محمودی
• طایفه شالو
• طایفه اورک
• طایفه سعید
• طایفه گورویی
• طایفه نوروزی
• طایفه سرقلی
• طایفه بویری
• طایفه کورکور (زراسوند)

طایفه عالی محمودی از شاخه هفت‌لنگ و از باب دینارانی بوده، که متشکل از دو تیره بزرگ می‌باشد:

مهرعلیخانی علیمردان خانی

مهرعلیخانی

• تش ملا مرادی
• تش اولاد بالا (ساکن در نوراباد از اولاد ملا محمد دینارانی)
• تش اولاد پایین (ساکن در مالمیر از اولاد ملا چراغ)
• تش فرضعلی‌وند
• تش دوورایی
• تش قریشوند
• تش شهولی‌وند
• تش شیخ عالی‌وند
• تش حاتم‌وند
• تش احمد میراجی
• تش شیخ دورائی

علیمردان‌خانی

• تش اولاد
• تش علیرضا وند
• تش صالح‌وند
• تش قیصروند
• تش لک محمودی
• تش نجف سنی
• تش عالی نقدعلی
• تش اولاد باقر

‌طایفه‌ شاه‌البرز

• ‌تش‌رمضانی
• ‌تش‌رحمانی
• ‌تش‌شهابی
• ‌تش‌سلیمانی
• ‌تش‌البرزی
• ‌تش‌عباسی

طایفه سهید

• تیره کی مقصودی
• تیره کی شمس
• تیره کی باندری
• تیره شهپیری
• تیره شله لنگ (کی محمود)
• تیره خدابخشی
• تیره بنگو
• تیره سرملی

، *تیره پتوی (خسروی) ، *تیره حجی

طایفه نوروزی

مقالهٔ اصلی: نوروزی

طایفه نوروزی از شاخه هفت‌لنگ و از باب دینارانی بوده، که متشکل از شش تیره بزرگ می‌باشد:

▪︎سیف اله وند

▪︎ کمال وند

▪︎ یارعلی وند

▪︎ بامیر وند

▪︎ ابراهیم وند

▪︎غلام وند ؛

شناخته می شوند و
لازم به ذکر است در گذشته های بسیار دور سه شاخه از طایفه نوروزی جدا گردید و به سمت بهمئی ، طیبی ها و شهر لردگان کوچ کرده اند و در آن جا ساکن شده اند .که بزرگترین آن تیره مرو و بعد از آن شیخ حسن و ملک است .

این طایفه به دلیل وجود انسانهای با سواد ، بزرگ و شناخته شده در بین طوایف بختیاری به طایفه ملاها و میرزاها لقب گرفت و هم‌اکنون نیز در سطح شهرستان ایذه به طایفه اهل قلم معروف هستند.

طایفه نوروزی در بسیاری از منازعات و وقایع تاریخی نقش مهمی ایفا کرده و همچنین چند تن از افراد طایفه نوروزی به نام امان اله خان پسرش عزیزاله خان و نوه اش ظهراب خان از فتحعلی شاه قاجار فرمان خانی باب دینارانی را دریافت نموده‌اند .

طایفه سرقلی

طایفه سرقلی یکی از طوایف ایل جلیل یختیاری است که بر پایه طبقه‌بندی اجتماعی ایل بختیاری" از شاخه هفت لنگ وار بابادی باب دینارون است. این طایفه متشکل از هفت تیره به نامهای

• تیره غریبی
• تیره طهماسی
• تیره زیلایی
• تیره مهری
• تیره قاسمی
• تیره گدایی
• تیره گاویار
• که هم‌اکنون اکثراً آنها در شهرهای ایذه اهواز رامهرمز شهرکرد اردل اصفهان سکونت دارند. روستاها ودهکده‌های این طایفه که مجموع هفت تیره سرقلی در آنجا سکونت دارند در گرمسیر عبارتند از" روستاهای نوترکی غریبی، نوترکی طهماسبی، نوترکی زیلایی، آبله، دهنو، پیان، بیضیتک کله ضرب، تلخاب، بادام زار قلعه سرخه پا گچ. وسردسیر این طایفه نیز در منطقه دیناران شهرک قراب (نجف آباد) وشندان شهرستان اردل استان چهار محال وبختیاری می‌باشد.

طایفه بویری

بویری، یا طایفه بویری، یکی از طوایف ایل بختیاری، خوانین بویری، در ایران است. این طایفه، بر پایه ساختار اجتماعی و تقسیمات طایفه‌ای ایل بختیاری، از شاخه هفت‌لنگ و از باب دینارانی بوده، که متشکل از هشت تیره می‌باشد.

امروزه بیشترین درصد از افراد این طایفه، به ترتیب میزان جمعیت، در استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و اصفهان مستقر می‌باشند. خاستگاه جغرافیایی طایفه بویری در گرمسیر بختیاری، بخش سُوسَن شامل روستاهای ده حوض (کنارچگاه_حوض دانیال_ده قلعه) و ثریا، ده شیخ، سرقلعه زین‌آباد، یگاوی، لولو، تاکُوتَر، شمی، پِیُون، هلایجان، کل چنار و چم ریحان واقع در ایذه و سَردسیر آنان دیناران از توابع بخش مرکزی شهرستان اردل است.

طایفه بویری شامل هشت تش است که به دوشاخه بزرگ پیانی و سوسنی است. شاخه پیانی به این دلیل به این نام خوانده می‌شود که درگذشته اکثراً در روستای پیان بودند و شامل:

• شیخ می‌روند
• سمالوند
• غلام وند
• گلالی

و شاخه سوسنی نیز شامل:

• بابایی
• نادری
• قیصری
• کاظمی

طایفه کورکور (زراسوند)

• تش اولاد
• تش شاسه
• تش بیات

طایفه کورکور یکی از طوایف ایل زراسوند می‌باشد که در شهرستان ایذه، روستای گردن طاق، برآفتاب کاشکلی، تخت کاشون، تلخاب نوترگی، شیوند، کمفه و در دینارون روستای گردپینه، عباس‌آباد، روپینه و… اصفهان. ساکن هستند.

طایفه لجمیر اورک

• تیره آراحمدی(تش خلیلی،تش ملاسیاه،تش اورکون،اورکی،
• تیره سخندری
• تیره کری
• تیره اسماعیل وندی
• تیره گپی
• تیره جیره
• تیره بلیل (شهنی بابادی باب)
• تیره رشیدی
• تیره محمودی (اسیوند دورکی باب)
• تیره نادری

طایفه شالو

مقالهٔ اصلی: شالو

• تیره شالو
• اولاد کل علی گدال (تیره محمدی)
• تیره صادقی
• تیره راکی
• تیره فرهادی
• تیره میولند
• تیره اسیمومحمدی
• تیره حاجی وند
• تیره لری
• تیره براتی رکعتی

منابع

• حسین ابراهیمی ناغانی (۲ اسفند ۱۳۸۸). «اسامی طوایف و شعب ایل بختیاری». وبگاه انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۳.
• خسروی، عبدالعلی. فرهنگ بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
• کریمی، اصغر. سفر به دیار بختیاری. تهران، ۱۳۶۸
• عکاشه، اسکندر. تاریخ ایل بختیاری به کوشش فرید مرادی. تهران، ۱۳۶۵
• نیکزاد امیرحسینی، کریم. شناخت سرزمین بختیاری. اصفهان، ۱۳۵۴