پرش به محتوا

اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بازگرداندن مطالب منبع دار حذف شده توسط کاربر تازه وارد
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
بازگرداندن مطالب منبع دار حذف شده
برچسب‌ها: جمع عربی واژگان فارسی متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
خط ۷: خط ۷:
{{زیرنویس نقشه|#FFY78g|خاکستری: ۱۰ دی}}
{{زیرنویس نقشه|#FFY78g|خاکستری: ۱۰ دی}}
| date = ۷ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) - مداوم
| date = ۷ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) - مداوم
| place = استان‌های خراسان (<small>[[مشهد]]، [[بیرجند]]، [[بجنورد]]، [[سبزوار]]، [[نیشابور]]، [[کاشمر]]، [[قوچان]]</small>)، [[رشت]]، [[کرمانشاه]]، [[اصفهان]]، [[قم]]، [[تهران]]، [[قائمشهر]]، [[ساری]]، [[مازندران]] [[اهواز]]، [[زاهدان]]، [[دورود]]، [[شهرکرد]]، [[ساوه]]، [[اراک]]، [[کاشان]] [[زنجان]] دیگر شهرها
| place = استان‌های خراسان (<small>[[مشهد]]، [[بیرجند]]، [[بجنورد]]، [[سبزوار]]، [[نیشابور]]، [[کاشمر]]، [[قوچان]]</small>)، [[رشت]]، [[کرمانشاه]]، [[اصفهان]]، [[قم]]، [[تهران]]، [[قائمشهر]]، [[ساری]]، [[مازندران]] [[اهواز]]، [[زاهدان]]، [[دورود]]، [[شهرکرد]]، [[ساوه]]، [[اراک]]، [[کاشان]] [[زنجان]] دیگر شهرها{{مدرک}}
| coordinates =
| coordinates =
| causes =
| causes =
خط ۱۵: خط ۱۵:
* بیکاری<ref name="Guardian301217" />
* بیکاری<ref name="Guardian301217" />
* مداخلات در کشورهای خارجی (سوریه، عراق، یمن، لبنان)<ref name="Guardian301217" />
* مداخلات در کشورهای خارجی (سوریه، عراق، یمن، لبنان)<ref name="Guardian301217" />
;'''مسائل دینی و حقوق بشر'''
;'''مسائل دینی و حقوق بشر'''{{مدرک}}
* مخالفت با نظام سیاسی اسلامی (''[[ولایت فقیه]]'')
* مخالفت با نظام سیاسی اسلامی (''[[ولایت فقیه]]''){{مدرک}}
* [[آزادی یواشکی زنان در ایران|مقاومت دربرابر حجاب اجباری]]
* [[آزادی یواشکی زنان در ایران|مقاومت دربرابر حجاب اجباری]]{{مدرک}}
| goals = مبارزه با فساد و گرانی، اصلاح [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]، [[رفراندوم|همه‌پرسی]]
| goals = مبارزه با فساد و گرانی، اصلاح [[قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران]]{{مدرک}}، [[رفراندوم|همه‌پرسی]]{{مدرک}}
| methods = [[تظاهرات|راهپیمایی]]، شورش، [[نافرمانی مدنی]]
| methods = [[تظاهرات|راهپیمایی]]، شورش، [[نافرمانی مدنی]]
| status =
| status =
خط ۴۶: خط ۴۶:
'''تظاهرات ۱۳۹۶ ایران''' مجموعه اعتراض‌هایی است که از تاریخ ۷ و ۸ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) در [[مشهد]] و شهرهای بزرگ استان‌های خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات که در آغاز «نه به گرانی» ([[پویش]] اعتراضات و تجمع مردمی) نامیده شد،<ref>https://ir.voanews.com/a/iran-protest-/4184355.html</ref><ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/29/protests-in-iran-arrest-tehran-cities-economy-anti-regime-politics-reactions اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها].</ref>در [[شبکه‌های اجتماعی]] انجام گرفت، اما دامنهٔ همگانی آن فراتر از مشکلات اقتصادی رفت و مخالفت‌ها با [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام سیاسی ایران]] را نیز دربرگرفت که تاکنون ادامه دارد.<ref>[http://khorasannews.com/?nid=19719&pid=4&type=0 اعتراضات معیشتی مردم و سوء استفاده فرصت طلبان].</ref> تعیین تعداد تظاهرکنندگان امکان‌پذیر نبود، اما مجموع سراسری آن را قطعاً بزرگترین اعتراضات پس از [[پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران|جنبش اعتراضی سال ۱۳۸۸]] می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بعد یومین من الاحتجاجات… تظاهرات مؤیدة للحکومة الإیرانیة|نشانی=https://www.annahar.com/article/722487-بعد-يومين-من-الاحتجاجات-تظاهرات-مؤيدة-للحكومة-الإيرانية|تاریخ=30 دسامبر 2017|ناشر=النهار}}</ref>
'''تظاهرات ۱۳۹۶ ایران''' مجموعه اعتراض‌هایی است که از تاریخ ۷ و ۸ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) در [[مشهد]] و شهرهای بزرگ استان‌های خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات که در آغاز «نه به گرانی» ([[پویش]] اعتراضات و تجمع مردمی) نامیده شد،<ref>https://ir.voanews.com/a/iran-protest-/4184355.html</ref><ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/29/protests-in-iran-arrest-tehran-cities-economy-anti-regime-politics-reactions اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها].</ref>در [[شبکه‌های اجتماعی]] انجام گرفت، اما دامنهٔ همگانی آن فراتر از مشکلات اقتصادی رفت و مخالفت‌ها با [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام سیاسی ایران]] را نیز دربرگرفت که تاکنون ادامه دارد.<ref>[http://khorasannews.com/?nid=19719&pid=4&type=0 اعتراضات معیشتی مردم و سوء استفاده فرصت طلبان].</ref> تعیین تعداد تظاهرکنندگان امکان‌پذیر نبود، اما مجموع سراسری آن را قطعاً بزرگترین اعتراضات پس از [[پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران|جنبش اعتراضی سال ۱۳۸۸]] می‌دانند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=بعد یومین من الاحتجاجات… تظاهرات مؤیدة للحکومة الإیرانیة|نشانی=https://www.annahar.com/article/722487-بعد-يومين-من-الاحتجاجات-تظاهرات-مؤيدة-للحكومة-الإيرانية|تاریخ=30 دسامبر 2017|ناشر=النهار}}</ref>


گرچه در تظاهرات شعارهای تند نیز سر داده شد اما بسیاری از احزاب و شخصیت‌ها و رسانه‌های داخل نظام اعتراضات را بحق دانسته و خواستار پاسخگویی دولت و هشیاری مردم برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان شدند. همچنین سپاه پاسداران تا کنون حضوری در جهت مقابله با تظاهرات‌ها که حتی جنبه اغتشاشگری یافت؛ نداشته‌است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.cnbc.com/2017/12/30/iranian-protests-in-tehran-challenge-government.html | عنوان=What's at play in Iranian protests? | ناشر=CNN}}</ref>
گرچه در تظاهرات شعارهای تند نیز سر داده شد اما بسیاری از احزاب و شخصیت‌ها و رسانه‌های داخل نظام اعتراضات را بحق دانسته و خواستار پاسخگویی دولت و هشیاری مردم برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان شدند. همچنین با وجود دستگیری برخیاز معترضان بدست پلیس، سپاه پاسداران تا کنون حضوری در جهت مقابله با تظاهرات‌ها نداشته‌است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.cnbc.com/2017/12/30/iranian-protests-in-tehran-challenge-government.html | عنوان=What's at play in Iranian protests? | ناشر=CNN}}</ref>

== زمینه داخلی ==
[[پرونده:International Monetary Fund logo.svg|بندانگشتی|برخی اقتصاد دانان ایرانی اعتراضات را همانند اعتراضات اوایل دهه هفتاد نتیجه سیاست‌های لیبرال و پیروی از برنامه‌های صندوق بین‌المللی پول می‌دانند.<ref name="انا">{{یادکرد وب | نشانی=http://www.ana.ir/news/332473 | عنوان=به این راهکارها فوری عمل‌کنید مهم‌ترین اقدامات فوری دولت و مجلس برای پاسخ به مطالبات اقتصادی مردم درگفت‌وگو با ۷ اقتصاددان | ناشر=خبرگزاری آنا}}</ref><ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.90eghtesadi.ir/Content/Detail/2111267/شباهت-های-اعتراضات-خیابانی-به-گرانی-ها-در-دو-دهه-70-و-90 | عنوان=چرا اعتراضات اقتصادی در جمهوری اسلامی در زمان مدیریت هاشمی و روحانی رخ می‌دهد؟ شباهت‌های اعتراضات خیابانی به گرانی‌ها در دو دهه 70 و 90 | ناشر=نود اقتصادی}}</ref>]]
⚫
[[احمد توکلی]] رئیس هیئت مدیره [[دیده‌بان شفافیت و عدالت]] و از چهره‌های اصولگرا اعتراضات را قابل پیش بینی و در نتیجه ۳ عامل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، دوم سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود می‌داند. توکل بانک مرکزی را در جریان عملکرد صندوق مالی اعتباری ثامن مقصر می‌داند و معتقد است که نگرانی از سو استفاه اسراییل و آمریکا از اعتراضات بحق مردم وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/759986/توکلی-اعتراضات-خیابانی-قابل-پیش‌بینی-بود | عنوان=توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود | ناشر=تابناک}}</ref> [[عباس عبدی]] تحلیلگر اصلاح طلب شروع و جرقه اعتراضات را در نتیجه تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند می‌داند. «ولت اقدام به تسویه‌حساب صاحبان پس‌اندازهای کوچک نمود، افرادی که ارقام‌های زیر ۱۰۰ میلیون داشتند، مشکلات‌شان حل شد، ولی سرمایه‌داران بزرگ که از این مؤسسات غیرقانونی بیش از اندازه خورده بودند، دچار مشکل شدند، در نهایت با همدستی مسئولان این مؤسسات غیرقانونی این نوع تظاهرات را تشویق کردند تا بلکه به دولت فشار آورند و دولت از جیب ملت هزینه خلافکاری‌های آنان را پرداخت کند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://fararu.com/fa/news/342316/عباس-عبدی-پشت-ماجرای-تجمع-در-شهر-مشهد | عنوان=منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد | ناشر=الف}}</ref>

⚫
[[حسین مرعشی]] سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13961009001618 | عنوان=سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید | ناشر=فارس}}</ref>

⚫
[[سیدعلی خرم]] استاد حقوق بین‌الملل نیز در سرمقاله [[روزنامه شرق]] بحران سال ۲۰۰۸ در آمریکا و سپس اروپا و آسیا در نتیجه ورشکسته شدن برخی بانک‌ها و موسسات مالی را یادآور شده و از مسئلان خواسته‌است که از این راهکار استفاده کرده و اعتماد به سیستم بانکی را با جبران زیان‌های وارده به مردم برقرار کنند. وی نیز بحران بانکی و ناتوانی موسسات در پس دادن پولهای دریافت شده از سپده گذاران را که منجر به اعتراضات در ۲ سال گذشته شده بود عامل رویدادهای دی ماه کشور دانسته‌است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.sharghdaily.ir/News/149339/مدل-خارجی-برخورد-با--ناراضیان- | عنوان=مدل خارجی برخورد با ناراضیان | ناشر=روزنامه شرق}}</ref>

==زمینه خارجی==
از تحریم های اقتصادی غرب به رهبری آمریکا که از دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد شدت یافت
و اثار تخریبی ان بر اقتصاد ایران بعنوان یکی از زمینه های اعتراضات نام برده شده است. در این باره خبرنگار واشنگتن پست می نویسد که «ما در تجزیه و تحلیل اعتراضات ایران باید به نتایج مخرب تحریم‌های اقتصادی بر یک جامعه اذعان کنیم» <ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://twitter.com/ZachJCarter/status/947113460504068096 | عنوان=Zach Carter}}</ref>مکس آبراهامز، استاد علوم سیاسی و عضو [[شورای روابط خارجی ]] آمریکا نیز نوشت که «با توجه به شورش‌های ایران، بعید می‌دانم هیچ‌وقت تا این اندازه به تحریم‌های اقتصادی به چشم راهکاری موفقیت‌آمیز نگریسته شده باشد.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://twitter.com/MaxAbrahms/status/947202279484084224 | عنوان=Max Abrahms}}</ref>


== گاهشمار رویدادها ==
== گاهشمار رویدادها ==
=== ۷ دی / ۲۸ دسامبر ===
=== ۷ دی ===
در ۷ دی تجمع‌های اعتراضی با عنوان «نه به گرانی» گزارش شد. براساس برخی فیلم‌های انتشاریافته در شبکه‌های اجتماعی، تجمع اعتراضی در مشهد به‌دنبال واکنش [[نیروی انتظامی|نیروهای انتظامی]] به خشونت کشیده‌شد و مأموران برای متفرق‌کردن تجمع‌کنندگان از ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور استفاده کردند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/arrest-mashhad-protest-against-high-price/28944528.html ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند]</ref> برخی از حامیان حسن روحانی می‌گویند فراخوان اولیه تجمع پنجشنبه مشهد را طرفداران [[ابراهیم رئیسی]]، متولی [[آستان قدس رضوی]] داده‌اند، اما پس از آن قشرهای دیگری به تجمع پیوسته‌اند.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42513271 در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد]</ref> گزارش [[ایسنا]] از این تجمع بیان می‌کند که مربوط به سپرده‌گذاران برخی مؤسسات مالی و اعتباری و پدیدهٔ شاندیز در مشهد بود که «با تحریک برخی عوامل سودجو به ناآرامی کشیده شد که در پی آن نیروی انتظامی اقدام به دستگیری سرکردگان آن کرد. برخی عناصر مخل آرامش قصد سوءاستفاده از این تجمع آرام سپرده‌گذاران را داشتند که با معرفی تجمع‌کنندگان توسط نیروی انتظامی دستگیر شدند. این تجمع سرانجام پایان یافت و شرایط شهر مشهد به روال عادی بازگشت». سعید شیبانی، فرماندار نیشابور به تجمعاتی در نیشابور اشاره کرد و آن را به جنیش «نه به گرانی» وابسته دانست که میدان اصلی نیشابور برگزار شد که «مجوز نداشت و اعلام کردیم تا همشهریان نیز توجه کنند تجمعی که فراخوان آن در شبکه‌های مجازی داده شده بود، غیرقانونی است و مجوزی نگرفته ولی این تجمع شکل گرفت.» و «دستگیری صورت نگرفت و سعی شد علی‌رغم این که اطلاع‌رسانی شده بود که تجمع مجوز ندارد و غیرقانونی است… توصیه شد که متفرق شوند… با تجمع‌کنندگان حداکثر مدارا انجام شود و در کوتاه‌ترین زمان و به شکل مسالمت آمیز متفرق شوند.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان==گفتگو، جایگزین مناسب تجمع است|نشانی=http://khorasan.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=127889|اثر=ایسنا|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶ |ناشر=khorasan.isna.ir}}</ref> در کاشمر، رئیس دادگستری آن دربارهٔ اعتراضات گفت که «به شدت با هنجارشکنان و برهم‌زنندگان نظم عمومی برخورد جدی می‌شود.» او از بازداشت چند نفر در آن شهرستان خبر داد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=قانون به شدت با هنجارشکنان برخورد خواهد کرد|نشانی=http://khorasan.isna.ir/Default.aspx?N |اثر=ایسنا|تاریخ=۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=khorasan.isna.ir}}</ref>
در ۷ دی تجمع‌های اعتراضی با عنوان «نه به گرانی» گزارش شد. براساس برخی فیلم‌های انتشاریافته در شبکه‌های اجتماعی، تجمع اعتراضی در مشهد به‌دنبال واکنش [[نیروی انتظامی|نیروهای انتظامی]] به خشونت کشیده‌شد و مأموران برای متفرق‌کردن تجمع‌کنندگان از ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور استفاده کردند.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/arrest-mashhad-protest-against-high-price/28944528.html ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند]</ref> برخی از حامیان حسن روحانی می‌گویند فراخوان اولیه تجمع پنجشنبه مشهد را طرفداران [[ابراهیم رئیسی]]، متولی [[آستان قدس رضوی]] داده‌اند، اما پس از آن قشرهای دیگری به تجمع پیوسته‌اند.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42513271 در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد]</ref> گزارش [[ایسنا]] از این تجمع بیان می‌کند که مربوط به سپرده‌گذاران برخی مؤسسات مالی و اعتباری و پدیدهٔ شاندیز در مشهد بود که «با تحریک برخی عوامل سودجو به ناآرامی کشیده شد که در پی آن نیروی انتظامی اقدام به دستگیری سرکردگان آن کرد. برخی عناصر مخل آرامش قصد سوءاستفاده از این تجمع آرام سپرده‌گذاران را داشتند که با معرفی تجمع‌کنندگان توسط نیروی انتظامی دستگیر شدند. این تجمع سرانجام پایان یافت و شرایط شهر مشهد به روال عادی بازگشت». سعید شیبانی، فرماندار نیشابور به تجمعاتی در نیشابور اشاره کرد و آن را به جنیش «نه به گرانی» وابسته دانست که میدان اصلی نیشابور برگزار شد که «مجوز نداشت و اعلام کردیم تا همشهریان نیز توجه کنند تجمعی که فراخوان آن در شبکه‌های مجازی داده شده بود، غیرقانونی است و مجوزی نگرفته ولی این تجمع شکل گرفت.» و «دستگیری صورت نگرفت و سعی شد علی‌رغم این که اطلاع‌رسانی شده بود که تجمع مجوز ندارد و غیرقانونی است… توصیه شد که متفرق شوند… با تجمع‌کنندگان حداکثر مدارا انجام شود و در کوتاه‌ترین زمان و به شکل مسالمت آمیز متفرق شوند.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان==گفتگو، جایگزین مناسب تجمع است|نشانی=http://khorasan.isna.ir/default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=127889|اثر=ایسنا|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶ |ناشر=khorasan.isna.ir}}</ref> در کاشمر، رئیس دادگستری آن دربارهٔ اعتراضات گفت که «به شدت با هنجارشکنان و برهم‌زنندگان نظم عمومی برخورد جدی می‌شود.» او از بازداشت چند نفر در آن شهرستان خبر داد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=قانون به شدت با هنجارشکنان برخورد خواهد کرد|نشانی=http://khorasan.isna.ir/Default.aspx?N |اثر=ایسنا|تاریخ=۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=khorasan.isna.ir}}</ref>


=== ۸ دی / ۲۹ دسامبر ===
=== ۸ دی ===
[[پرونده:29 December 2017 protests in Kermanshah, Iran.jpg|بندانگشتی|معترضان در کرمانشاه، ۸ دی ۱۳۹۶]]
[[پرونده:29 December 2017 protests in Kermanshah, Iran.jpg|بندانگشتی|معترضان در کرمانشاه، ۸ دی ۱۳۹۶]]
براساس گزارش‌ها، تجمع‌های اعتراضی روز جمعه در تعدادی از شهرهای ایران ازجمله [[رشت]]، [[اصفهان]]، [[اهواز]]، [[قم]]، [[ساری]]، [[زاهدان]]، و [[قزوین]] پس از تاریک‌شدن هوا نیز ادامه یافته‌است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/iran-protests-continue-night/28947187.html اعتراضات در شهرهای ایران شبانه ادامه یافت]</ref>
براساس گزارش‌ها، تجمع‌های اعتراضی روز جمعه در تعدادی از شهرهای ایران ازجمله [[رشت]]، [[اصفهان]]، [[اهواز]]، [[قم]]، [[ساری]]، [[زاهدان]]، و [[قزوین]] پس از تاریک‌شدن هوا نیز ادامه یافته‌است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/iran-protests-continue-night/28947187.html اعتراضات در شهرهای ایران شبانه ادامه یافت]</ref>


=== ۹ دی / ۳۰ دسامبر ===
=== ۹ دی ===
[[پرونده:A Footage of Iranian protests in Dorud, Lorestan - 30 December 2017.ogg|بندانگشتی|ویدئویی از درگیری‌های معترضان در [[شهرستان دورود|دورود]]، [[لرستان]]، شامگاه ۹ دی که در یوتیوب بارگذاری شده‌است. فیلم حمل یک بدن خونین را نشان می‌دهد.]]
[[پرونده:A Footage of Iranian protests in Dorud, Lorestan - 30 December 2017.ogg|بندانگشتی|ویدئویی از درگیری‌های معترضان در [[شهرستان دورود|دورود]]، [[لرستان]]، شامگاه ۹ دی که در یوتیوب بارگذاری شده‌است. فیلم حمل یک بدن خونین را نشان می‌دهد.]]
اعتراضات ۹ دی در حالی شدت گرفت که تنها چند ساعت پیش از آن تظاهرات به مناسبت [[تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸|سالگرد راهپیمایی ۹ دی در سال ۸۸]] در تهران برگزار شده بود. گزارش‌هایی از درگیری‌ها و اعتراضات در تهران، در خیابان انقلاب و مقابل [[دانشگاه تهران]] شده‌است.<ref name="یورونیوز">[http://fa.euronews.com/2017/12/30/protests-against-iranian-regime-in-tehran-arak-khoramabad-kermanshah-izeh سومین روز اعتراضات در ایران؛ برگزاری تجمعات در تهران و چند شهر دیگر]</ref> در ورودی [[دانشگاه تهران]] نیروهای امنیتی و دانشجویان درگیر شدند و از ماشین‌های آب‌پاش برای متفرق کردن دانشجویان استفاده شد.<ref name="تهران">[https://www.radiofarda.com/a/28947507.html استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد]، [[رادیو فردا]]، 9 دی 1396.</ref> و مدیرکل روابط عمومی متروی تهران، محسن محمدیان، گفت [[مترو|ایستگاه‌های مترو]] در انقلاب و ولیعصر به دلیل تجمع‌های اعتراضی و مسائل امنیتی تعطیل شدند.<ref name="ایستگاه خبر" /> [[استانداری]] [[استان تهران]] شایعهٔ منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد.<ref name="تهران">[https://www.radiofarda.com/a/28947507.html استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد]، [[رادیو فردا]]، 9 دی 1396.</ref>
اعتراضات ۹ دی در حالی شدت گرفت که تنها چند ساعت پیش از آن تظاهرات به مناسبت [[تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸|سالگرد راهپیمایی ۹ دی در سال ۸۸]] در تهران برگزار شده بود. گزارش‌هایی از درگیری‌ها و اعتراضات در تهران، در خیابان انقلاب و مقابل [[دانشگاه تهران]] شده‌است.<ref name="یورونیوز">[http://fa.euronews.com/2017/12/30/protests-against-iranian-regime-in-tehran-arak-khoramabad-kermanshah-izeh سومین روز اعتراضات در ایران؛ برگزاری تجمعات در تهران و چند شهر دیگر]</ref> در ورودی [[دانشگاه تهران]] نیروهای امنیتی و دانشجویان درگیر شدند و از ماشین‌های آب‌پاش برای متفرق کردن دانشجویان استفاده شد.<ref name="تهران">[https://www.radiofarda.com/a/28947507.html استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد]، [[رادیو فردا]]، 9 دی 1396.</ref> و مدیرکل روابط عمومی متروی تهران، محسن محمدیان، گفت [[مترو|ایستگاه‌های مترو]] در انقلاب و ولیعصر به دلیل تجمع‌های اعتراضی و مسائل امنیتی تعطیل شدند.<ref name="ایستگاه خبر" /> [[استانداری]] [[استان تهران]] شایعهٔ منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد.<ref name="تهران">[https://www.radiofarda.com/a/28947507.html استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد]، [[رادیو فردا]]، 9 دی 1396.</ref>
خط ۶۴: خط ۷۶:
[[وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات|وزیر ارتباطات]] از مدیر پیام‌رسان [[تلگرام (نرم‌افزار)|تلگرام]] درخواست کرد که کانال‌های دعوت‌کننده به ناآرامی‌ها را ببندد و [[پاول دورف]] در پاسخ گفت گسترش خشونت در تلگرام را جرم دانسته و کانال‌هایی که ساخت بمب دست‌ساز و استفاده از اسلحه را رواج می‌دهند، بدون در نظر گرفتن محبوبیتشان، مسدود خواهند شد.<ref name="ایستگاه خبر" /> نهایتاً کانال [[آمد نیوز]] توسط سرورهای تلگرام از دسترس خارج شد.<ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/30/telegram-reacted-to-iranian-ministre-amadnews-blocked یورونیوز: کانال تلگرامی آمد نیوز از دسترس خارج شد]</ref> [[رحمانی فضلی]]، [[وزیر کشور ایران|وزیر کشور]]، نیز از معترضان خواست تا اقدام به درخواست [[مجوز]] کنند و از حضور در تجمعات بدون مجوز قانونی خودداری کنند.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42522594 هشدار وزیر کشور ایران درمورد تجمع‌های اعتراضی]، بی‌بی‌سی فارسی، ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.</ref>
[[وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات|وزیر ارتباطات]] از مدیر پیام‌رسان [[تلگرام (نرم‌افزار)|تلگرام]] درخواست کرد که کانال‌های دعوت‌کننده به ناآرامی‌ها را ببندد و [[پاول دورف]] در پاسخ گفت گسترش خشونت در تلگرام را جرم دانسته و کانال‌هایی که ساخت بمب دست‌ساز و استفاده از اسلحه را رواج می‌دهند، بدون در نظر گرفتن محبوبیتشان، مسدود خواهند شد.<ref name="ایستگاه خبر" /> نهایتاً کانال [[آمد نیوز]] توسط سرورهای تلگرام از دسترس خارج شد.<ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/30/telegram-reacted-to-iranian-ministre-amadnews-blocked یورونیوز: کانال تلگرامی آمد نیوز از دسترس خارج شد]</ref> [[رحمانی فضلی]]، [[وزیر کشور ایران|وزیر کشور]]، نیز از معترضان خواست تا اقدام به درخواست [[مجوز]] کنند و از حضور در تجمعات بدون مجوز قانونی خودداری کنند.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42522594 هشدار وزیر کشور ایران درمورد تجمع‌های اعتراضی]، بی‌بی‌سی فارسی، ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.</ref>


=== ۱۰ دی / ۳۱ دسامبر ===
=== ۱۰ دی ===
[[پرونده:Around Ferdowsi sq, Tehran - 30 December 2017.jpg|بندانگشتی|عکسی از خبرگزاری تسنیم دربارهٔ اتفاقات تهران در نیمه‌شب ۱۰ دی، پیرامون میدان فردوسی.]]
دامنهٔ اعتراضات ضدحکومتی روز پیش تا شب ۱۰ دی / ۳۱ دسامبر ادامه دارد. در برخی شهرها از جمله تهران (نزدیکی پل کالج - تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ - گوی دانشگاه)، کرج، گوهردشت، اراک، بندرعباس، اهواز و دورود درگیری‌ها پیوستهٔ روز پیش ادامه داشته و آتش زدن و حمله به بانک‌ها، ساختمان‌های دولتی و خودروهای نیروی انتظامی گزارش شد.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42522626 ادامه اعتراضات در تهران و چند شهر دیگر در طول شب]</ref>
دامنهٔ اعتراضات ضدحکومتی روز پیش تا شب ۱۰ دی / ۳۱ دسامبر ادامه دارد. در برخی شهرها از جمله تهران (نزدیکی پل کالج - تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ - گوی دانشگاه)، کرج، گوهردشت، اراک، بندرعباس، اهواز و دورود درگیری‌ها پیوستهٔ روز پیش ادامه داشته و آتش زدن و حمله به بانک‌ها، ساختمان‌های دولتی و خودروهای نیروی انتظامی گزارش شد.<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42522626 ادامه اعتراضات در تهران و چند شهر دیگر در طول شب]</ref>
در ساعات آغازین کاری ۱۰ دی ۱۳۹۶، علی‌اصغر ناصربخت، معاون امنیتی-انتظامی فرمانداری تهران گفت: «تعداد اندکی از افراد ناآگاه و جاهل که شعارهای غیر معیشتی نیز زمزمه می‌کردند» در خیابان انقلاب تهران «اقدام به حرکات ناشایست و تخریب اموال عمومی مردم کردند.» او «برخی از خسارت‌های محدود عوامل جاهل و ناآگاه» را اینگونه شرح داد: «شکسته شدن شیشه‌های دو دستگاه اتوبوس، آتش زدن ۳۸ سطل زباله، وارد آوردن خسارت به خودروهای شهروندان، سنگ‌پراکنی به مردم و عوامل نیروی انتظامی، زدن خسارت به خودروهای ناجا، آسیب زدن به ایستگاه‌های اتوبوس، آتش زدن و تخریب دو اصله درخت، شکسته شدن شیشه‌های دو بانک و …»<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/10/1616204/آخرین-جزئیات-خسارات-اغتشاشگران-به-اموال-عمومی-و-مردم آخرین جزئیات خسارات اغتشاشگران به اموال عمومی و مردم].</ref>


==سو استفاده از اعتراضات و تخریب ==
همانگونه که بسیاری از مقامات و تحلیل گران پیرامون س استفاده از اعتراضات هشدار داده بودند. گزارشات متعددی از تخریب و آسیب زدن به اموال خصوصی و عمومی منتشر گردیده و همچنین برخی منابع امنیتی ایران از اعزام گروههای تروریستی به داخل کشور برای قتل مردم و دامن زدن به درگیری ابراز نگرانی کرده بودند.خبرگزاری اسوشیتدپرس گزارش داد که روز 9 دی ماه یک سازمان تروریستی تکفیری مدعی منفجر کردن یکی از خطوط انتقال نفت ایران در استان خوزستان شده است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://apnews.com/7d5100b3df64426bb2d5c57823eaab3d | عنوان=Sunni jihadists claim they blew up Iran oil pipeline | ناشر=AP}}</ref>
== واکنش‌های داخلی ==
== واکنش‌های داخلی ==
حامیان دولت کنونی حسن روحانی از دست‌داشتن [[محمود احمدی‌نژاد]]، رئیس‌جمهوری پیشین و حامیان او در سازماندهی این راهپیمایی‌ها می‌گویند. [[سپاه پاسداران ایران]] نیز نسبت به «فتنهٔ جدید» هشدار داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ادامه شبانه اعتراض‌ها در ایران|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/374258|اثر=aletihadpress.com|تاریخ=۰۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=رادیو زنامه}}</ref> برخی برگزاری تجمعات مشهد و کرمانشاه را برنامه‌ای از سوی مخالفان حسن روحانی و به‌طور مشخص سپاه می‌دانند. اما معتقدند اکنون کنترل این تجمع‌ها که قرار بود صرفاً محدود به طرح شعارهایی علیه حسن روحانی، رئیس‌جمهوری این کشور باشد از دست طراحان آن خارج شده و به فرصتی تبدیل شده‌است تا مردم از آن برای طرح مشکلات عمدهٔ خود از جمله مشکلات اقتصادی استفاده کنند.<ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/29/protests-in-iran-arrest-tehran-cities-economy-anti-regime-politics-reactions اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها]</ref>
حامیان دولت کنونی حسن روحانی از دست‌داشتن [[محمود احمدی‌نژاد]]، رئیس‌جمهوری پیشین و حامیان او در سازماندهی این راهپیمایی‌ها می‌گویند. [[سپاه پاسداران ایران]] نیز نسبت به «فتنهٔ جدید» هشدار داد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ادامه شبانه اعتراض‌ها در ایران|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/374258|اثر=aletihadpress.com|تاریخ=۰۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=رادیو زنامه}}</ref> برخی برگزاری تجمعات مشهد و کرمانشاه را برنامه‌ای از سوی مخالفان حسن روحانی و به‌طور مشخص سپاه می‌دانند. اما معتقدند اکنون کنترل این تجمع‌ها که قرار بود صرفاً محدود به طرح شعارهایی علیه حسن روحانی، رئیس‌جمهوری این کشور باشد از دست طراحان آن خارج شده و به فرصتی تبدیل شده‌است تا مردم از آن برای طرح مشکلات عمدهٔ خود از جمله مشکلات اقتصادی استفاده کنند.<ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/29/protests-in-iran-arrest-tehran-cities-economy-anti-regime-politics-reactions اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها]</ref>
خط ۷۸: خط ۹۴:


[[بهرام قاسمی]] سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران در ۹ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ واکنش دونالد ترامپ به این اعتراضات گفت که «مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.» و تأکید کرد که «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ساختارهای دموکراتیک را برای حمایت قانونی از خواسته‌های مدنی مردم پیش بینی کرده‌است و امکان پیگیری این خواسته‌ها در چارچوب قانون کاملاً امکان‌پذیر است.»<ref>[http://fa.alalam.ir/detail/3255106 قاسمی: مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند].</ref> همچنین گفت که حمایت فرصت‌طلبانه و فریبکارانه همین مقامات از برخی تجمعات در روزهای اخیر در برخی از شهرهای ایران را چیزی جز نیرنگ و ریاکاری دولت آمریکا نمی‌دانند.<ref>[http://aa.com.tr/fa/ایران/واکنش-تهران-به-حمایت-ترامپ-از-تظاهرات-مردم-ایران/1018930 واکنش تهران به حمایت ترامپ از تظاهرات مردم ایران]</ref>
[[بهرام قاسمی]] سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران در ۹ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ واکنش دونالد ترامپ به این اعتراضات گفت که «مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.» و تأکید کرد که «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ساختارهای دموکراتیک را برای حمایت قانونی از خواسته‌های مدنی مردم پیش بینی کرده‌است و امکان پیگیری این خواسته‌ها در چارچوب قانون کاملاً امکان‌پذیر است.»<ref>[http://fa.alalam.ir/detail/3255106 قاسمی: مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند].</ref> همچنین گفت که حمایت فرصت‌طلبانه و فریبکارانه همین مقامات از برخی تجمعات در روزهای اخیر در برخی از شهرهای ایران را چیزی جز نیرنگ و ریاکاری دولت آمریکا نمی‌دانند.<ref>[http://aa.com.tr/fa/ایران/واکنش-تهران-به-حمایت-ترامپ-از-تظاهرات-مردم-ایران/1018930 واکنش تهران به حمایت ترامپ از تظاهرات مردم ایران]</ref>

⚫
* [[حسین امیرعبداللهیان]] مشاور رئیس مجلس در امور بین‌الملل گفت: «آقای ترامپ ذوق زده نشوید. حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جدا است. مردم ایران، امنیت ملی و مردم سالاری دینی نظام اسلامی را بر حاکمیت سیاست‌های مزورانه و تروریستی کاخ سفید ترجیح می‌دهند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.isna.ir/news/96101005011/امیرعبداللهیان-حساب-آشوبگران-از-پیگیری-مطالبات-معیشتی-مردم-جداست | عنوان=خطاب به ترامپ امیرعبداللهیان: حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جداست | ناشر=ایسنا}}</ref>


=== نیروهای نظامی و انتظامی ===
=== نیروهای نظامی و انتظامی ===
خط ۸۸: خط ۱۰۶:
[[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران]] در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد [[تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸]]، آن رویداد را «حماسهٔ تاریخی ۹ دی‌ماه» و «یوم‌اللهی عظیم در تاریخ انقلاب و میهن اسلامی» نامید و «شکست تاریخی فتنهٔ شیطانی ۸۸ را محصول «بصیرت» و «میثاق امت اسلامی با ولایت» دانست. این بیانیهٔ رسمی، [[پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران]] و [[جنبش سبز]] را «فتنهٔ آمریکایی–صهیونیستی ۸۸» توصیف می‌کند که «حادثه‌ای تلخ و درعین‌حال، الهام‌بخش و آموزنده در تاریخ کشور و یادآور تقابل ذاتی و راهبردی انقلاب اسلامی با جبههٔ سلطه و استکبار جهانی» است. درپایان می‌گوید که «انقلاب اسلامی به‌رهبری ولی فقیه زمان و اتکا به مؤلفه‌های درونی قادر است… پیچیده‌ترین بحران‌ها را مهار و با تبدیل آن به فرصت‌های تاریخی، ارادهٔ خود را به دشمنان تحمیل و آنان را از «هوس خلق فتنه‌های جدید علیه ارزش‌ها و مقدسات دینی، انقلابی و ملی» برحذر دارد.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=۹ دی؛ تبلور بصیرت و ولایت مداری|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/4185255/۹-دی-تبلور-بصیرت-و-ولایت-مداری|اثر.sepahnews.com|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶|ناشر=خبرگزاری مهر}}</ref>
[[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران]] در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد [[تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸]]، آن رویداد را «حماسهٔ تاریخی ۹ دی‌ماه» و «یوم‌اللهی عظیم در تاریخ انقلاب و میهن اسلامی» نامید و «شکست تاریخی فتنهٔ شیطانی ۸۸ را محصول «بصیرت» و «میثاق امت اسلامی با ولایت» دانست. این بیانیهٔ رسمی، [[پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران]] و [[جنبش سبز]] را «فتنهٔ آمریکایی–صهیونیستی ۸۸» توصیف می‌کند که «حادثه‌ای تلخ و درعین‌حال، الهام‌بخش و آموزنده در تاریخ کشور و یادآور تقابل ذاتی و راهبردی انقلاب اسلامی با جبههٔ سلطه و استکبار جهانی» است. درپایان می‌گوید که «انقلاب اسلامی به‌رهبری ولی فقیه زمان و اتکا به مؤلفه‌های درونی قادر است… پیچیده‌ترین بحران‌ها را مهار و با تبدیل آن به فرصت‌های تاریخی، ارادهٔ خود را به دشمنان تحمیل و آنان را از «هوس خلق فتنه‌های جدید علیه ارزش‌ها و مقدسات دینی، انقلابی و ملی» برحذر دارد.»<ref>{{یادکرد وب|عنوان=۹ دی؛ تبلور بصیرت و ولایت مداری|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/4185255/۹-دی-تبلور-بصیرت-و-ولایت-مداری|اثر.sepahnews.com|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶|ناشر=خبرگزاری مهر}}</ref>


=== مجلس و نمایندگان ===
=== نمایندگان مجلس ===
* [[غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی]]، از نمایندگان محافظه‌کاران میانه‌رو هم گفته‌است: «ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هرکسی این قایق را سوراخ کند، همه با هم غرق می‌شویم؛ لذا امیدوارم تمام افرادی که فقط می‌گویند دولت را هدف بگیریم و مردم را نسبت به دولت بدبین کنیم، متوجه باشند که مرم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند.»<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42513271 در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد]</ref>
* [[غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی]]، از نمایندگان محافظه‌کاران میانه‌رو هم گفته‌است: «ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هرکسی این قایق را سوراخ کند، همه با هم غرق می‌شویم؛ لذا امیدوارم تمام افرادی که فقط می‌گویند دولت را هدف بگیریم و مردم را نسبت به دولت بدبین کنیم، متوجه باشند که مرم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند.»<ref>[http://www.bbc.com/persian/iran-42513271 در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد]</ref>
* [[علاءالدین بروجردی]] عامل اصلی این تجمعات را اعتراض به تعیین تکلیف نشدن وضعیت سپرده‌های‌شان در موسسات مالی دانست.<ref name="گزارش ایسنا از تجمعات اعتراضی">{{یادکرد وب |عنوان=مردم در تجمعات غیرقانونی شرکت نکنند|نشانی=https://isna.ir/news/96100904787/مردم-در-تجمعات-غیرقانونی-شرکت-نکنند|بازبینی= |اثر=ایسنا|تاریخ= ۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=isna.ir}}</ref>
* [[علاءالدین بروجردی]] عامل اصلی این تجمعات را اعتراض به تعیین تکلیف نشدن وضعیت سپرده‌های‌شان در موسسات مالی دانست.<ref name="گزارش ایسنا از تجمعات اعتراضی">{{یادکرد وب |عنوان=مردم در تجمعات غیرقانونی شرکت نکنند|نشانی=https://isna.ir/news/96100904787/مردم-در-تجمعات-غیرقانونی-شرکت-نکنند|بازبینی= |اثر=ایسنا|تاریخ= ۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=isna.ir}}</ref>
* [[محمود صادقی]] در [[توییتر]] خود نوشت «تجمع اعتراض آمیز مردم در مشهد و بعضی از شهرها در واقع اعتراض به نابسامانی‌ها و کاستی‌ها در نظام کلان تدبیر و مدیریت کشور در ادوار مختلف است؛ به جای تلاش برای خاموش کردن و سیاسی و جناحی جلوه دادن آن، صدای مردم را بشنویم و برایش چاره اندیشی کنیم.»<ref name="افتاب">{{یادکرد وب |عنوان=اخبار محمود صادقی تظاهرات مشهد|نشانی=http://www.aftabir.com/news/article/tag/tag/+محمود+صادقی+تظاهرات+مشهد|بازبینی= |اثر=آفتاب|تاریخ= ۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=آفتاب}}</ref><ref name="خرداد">{{یادکرد وب |عنوان=واکنش محمود صادقی به تجمع امروز مشهد/تصویر|نشانی=http://khordadnews.ir/fa/news/254006/واکنش-محمود-صادقی-به-تجمع-امروز-در-مشهد-تصویر|بازبینی= |اثر=خردادنیوز|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶|ناشر=خردادنیوز}}</ref> وی در نهم دی نیز گفت راهپیمایی مسالمت آمیز و بدون حمل سلاح طبق اصل ۲۷ قانون اساسی نیاز به مجوز ندارد.<ref name="ووا">[https://ir.voanews.com/a/iran-protest/4185607.html صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز]</ref>
* [[محمود صادقی]] در [[توییتر]] خود نوشت «تجمع اعتراض آمیز مردم در مشهد و بعضی از شهرها در واقع اعتراض به نابسامانی‌ها و کاستی‌ها در نظام کلان تدبیر و مدیریت کشور در ادوار مختلف است؛ به جای تلاش برای خاموش کردن و سیاسی و جناحی جلوه دادن آن، صدای مردم را بشنویم و برایش چاره اندیشی کنیم.»<ref name="افتاب">{{یادکرد وب |عنوان=اخبار محمود صادقی تظاهرات مشهد|نشانی=http://www.aftabir.com/news/article/tag/tag/+محمود+صادقی+تظاهرات+مشهد|بازبینی= |اثر=آفتاب|تاریخ= ۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=آفتاب}}</ref><ref name="خرداد">{{یادکرد وب |عنوان=واکنش محمود صادقی به تجمع امروز مشهد/تصویر|نشانی=http://khordadnews.ir/fa/news/254006/واکنش-محمود-صادقی-به-تجمع-امروز-در-مشهد-تصویر|بازبینی= |اثر=خردادنیوز|تاریخ= ۷ دی ۱۳۹۶|ناشر=خردادنیوز}}</ref> وی در نهم دی نیز گفت راهپیمایی مسالمت آمیز و بدون حمل سلاح طبق اصل ۲۷ قانون اساسی نیاز به مجوز ندارد.<ref name="ووا">[https://ir.voanews.com/a/iran-protest/4185607.html صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز]</ref>
* [[احمد بیگدلی]]، نماینده [[خدابنده]] و از اعضای [[فراکسیون امید]] دلیل تجمع‌ها را مشکلات اقتصادی دانست و گفت: «حق آزادی تجمعات به رسمیت شناخته شده و این مسئله در قانون اساسی به صراحت مورد تأکید قرار گرفته‌است.» به نظر وی بخشی از مردم که بیان خواسته‌های خود را مسیر نمی‌دیدند در این روزها از راه‌های مختلف نظر خود را بیان کردند.<ref name="ووا">[https://ir.voanews.com/a/iran-protest/4185607.html صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز]</ref>
* [[احمد بیگدلی]]، نماینده [[خدابنده]] و از اعضای [[فراکسیون امید]] دلیل تجمع‌ها را مشکلات اقتصادی دانست و گفت: «حق آزادی تجمعات به رسمیت شناخته شده و این مسئله در قانون اساسی به صراحت مورد تأکید قرار گرفته‌است.» به نظر وی بخشی از مردم که بیان خواسته‌های خود را مسیر نمی‌دیدند در این روزها از راه‌های مختلف نظر خود را بیان کردند.<ref name="ووا">[https://ir.voanews.com/a/iran-protest/4185607.html صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز]</ref>
⚫
* [[علی مطهری]] نایب رئیس مجلس خواستار توجه دولت به حق اعتراض مدنی و ارایه مجوز تظاهرات و همزمان توجه مردم به قانون و عدم اغتشاش شد. وی طی یادداشتسی با عنان فرهنگ اعتراض نوشت: «این که مردم احساس آزادی می‌کنند و نظر خود را در قالب تجمع یا راه‌پیمایی بیان می‌نمایند یک نقطه مثبت و روشن برای جامعه ما و نظام جمهوری اسلامی است اما این که این اظهارنظرهای جمعی توأم با تخریب اموال عمومی و اخلال در نظم جامعه می‌شود یک نقطه منفی و تاریک است.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://entekhab.ir/fa/news/385953/مطهری-باید-اعتراض-مدنی-را-به-رسمیت-بشناسیم-و-در-صدور-مجوز-سخت‌گیری-نکنیم-با-تخریب-اموال-عمومی-برخورد-شود | عنوان=مطهری: باید اعتراض مدنی را به رسمیت بشناسیم و در صدور مجوز سخت‌گیری نکنیم / با تخریب اموال عمومی برخورد شود | ناشر=انتخاب}}</ref>

⚫
* [[محمدرضا عارف]] نماینده و رئیس فراکسیون امید مجلس در پیام توییتری خود نوشت که: «رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم عزیزمان وظیفه مسوولین بخصوص دولت و مجلس است و پیگیری این‌گونه مطالبات از سوی مردم با سازوکارهای قانونی حق طبیعی آن‌هاست؛ ولی متوجه باشیم کاری نکنیم که فضای کشور متشنج شود. چون این فضا خواست بدخواهان ملت و کسانی است که به‌دنبال از بین بردن امید مردم هستند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.alef.ir/news/3961009366.html | عنوان=عارف: پیگیری مطالبات با سازوکارهای قانونی حق طبیعی مردم است اما کاری نکنیم فضای کشور متشنج شود | ناشر=الف}}</ref>
=== چهره‌های سیاسی ===
⚫
* [[محمد کیانوش‌راد]] گفت: «اعتراض حق هر شهروند ایرانی است و اعتراض کردن نشانه زنده و پویا بودن این جامعه است؛ اما در فقدان نهادهای مدنی پرقدرت، بروز خواسته‌های مردم بعضاً به صورت غیرقانونی بوده و به عنوان بستری برای سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://isna.ir/news/96101005047/کیانوش-راد-در-فقدان-نهادهای-مدنی-اعتراضات-مردمی-بستر-سوءاستفاده | عنوان=کیانوش راد: در فقدان نهادهای مدنی اعتراضات مردمی بستر سوءاستفاده می‌شوند | ناشر=ایسنا}}</ref>
⚫
* [[فرح پهلوی]] در پیامی در سومین روز از اعتراض گفت که «نزدیک به ۳۹ سال است که یوغ بیداد و فساد بر گردن می‌کشید و صبورانه منتظر بودید که شاید گردانندگان به عقل آیند و اوضاع تغییر یابد. فشار تباه‌کاری، اختناق و سوء رفتار گردانندگان از یک طرف و ناامیدی از تغییر وضعیت اقتصادی، به آنجا رسیده که اکنون ملت ایران بار دیگر جایگاه خود را در دنیای مترقی امروز طلب می‌کند… اطمینان دارم ملت ایران که هربار چون ققنوس برپا می‌خیزد، این بار نیز بر سختی‌ها فائق خواهد آمد و نور بر تاریکی پیروز خواهد شد.»<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-protest-farah-/4185767.html پیام شهبانو فرح پهلوی درباره اعتراض‌های گسترده ایران: نور بر تاریکی پیروز می‌شود].</ref>
=== شورا و شهرداری ===
⚫
* [[رضا پهلوی دوم|رضا پهلوی، ولی‌عهد پیشین]] در ۸ دی در پیامی در صفحه فیسبوک خود نوشت که «فریاد حق‌طلبانه شما بیانگر آگاهی و دانایی شما است از حقوقتان در اعتراض به ظلم و بی‌عدالتی حاکم بر مملکت. راه چنین است و راهی دیگر جز سر فرود آوردن فرقه تبهکار در مقابل اراده شما نیست.» سپس در صفحهٔ فیسبوک خود نگاشت که «مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم.»<ref>[https://www.facebook.com/pahlavireza/posts/10155276690536235 مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم]</ref>
⚫
* [[حسین امیرعبداللهیان]] مشاور رئیس مجلس در امور بین‌الملل گفت: «آقای ترامپ ذوق زده نشوید. حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جدا است. مردم ایران، امنیت ملی و مردم سالاری دینی نظام اسلامی را بر حاکمیت سیاست‌های مزورانه و تروریستی کاخ سفید ترجیح می‌دهند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://www.isna.ir/news/96101005011/امیرعبداللهیان-حساب-آشوبگران-از-پیگیری-مطالبات-معیشتی-مردم-جداست | عنوان=خطاب به ترامپ امیرعبداللهیان: حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جداست | ناشر=ایسنا}}</ref>
* [[محمد علی نجفی]] شهردار تهران ضمن ابراز تاسف از رویدادها گفت خسارات اندکی به ناسیسات شهری وارد شده‌است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/760231/ابراز-تاسف-نجفی-از-حوادث-روز-گذشته-تهران | عنوان=ابراز تاسف نجفی از حوادث روز گذشته تهران | ناشر=تابناک}}</ref>
* [[محمد علی نجفی]] شهردار تهران ضمن ابراز تاسف از رویدادها گفت خسارات اندکی به ناسیسات شهری وارد شده‌است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/760231/ابراز-تاسف-نجفی-از-حوادث-روز-گذشته-تهران | عنوان=ابراز تاسف نجفی از حوادث روز گذشته تهران | ناشر=تابناک}}</ref>
⚫
* [[علی مطهری]] نایب رئیس مجلس خواستار توجه دولت به حق اعتراض مدنی و ارایه مجوز تظاهرات و همزمان توجه مردم به قانون و عدم اغتشاش شد. وی طی یادداشتسی با عنان فرهنگ اعتراض نوشت: «این که مردم احساس آزادی می‌کنند و نظر خود را در قالب تجمع یا راه‌پیمایی بیان می‌نمایند یک نقطه مثبت و روشن برای جامعه ما و نظام جمهوری اسلامی است اما این که این اظهارنظرهای جمعی توأم با تخریب اموال عمومی و اخلال در نظم جامعه می‌شود یک نقطه منفی و تاریک است.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://entekhab.ir/fa/news/385953/مطهری-باید-اعتراض-مدنی-را-به-رسمیت-بشناسیم-و-در-صدور-مجوز-سخت‌گیری-نکنیم-با-تخریب-اموال-عمومی-برخورد-شود | عنوان=مطهری: باید اعتراض مدنی را به رسمیت بشناسیم و در صدور مجوز سخت‌گیری نکنیم / با تخریب اموال عمومی برخورد شود | ناشر=انتخاب}}</ref>
* [[محسن هاشمی]] رئیس شورای شهر تهران گفت: «حق اعتراض قابل قبول است اما نحوه بیان انتقادات و مطالبات باید به شیوه قانونی و در چهارچوب رعایت قانون باشد،»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.alef.ir/news/3961010087.html | عنوان=محسن هاشمی: اعتراضات کف خیابانی راه درست انتقاد نیست | ناشر=تابناک}}</ref>
* [[محسن هاشمی]] رئیس شورای شهر تهران گفت: «حق اعتراض قابل قبول است اما نحوه بیان انتقادات و مطالبات باید به شیوه قانونی و در چهارچوب رعایت قانون باشد،»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.alef.ir/news/3961010087.html | عنوان=محسن هاشمی: اعتراضات کف خیابانی راه درست انتقاد نیست | ناشر=تابناک}}</ref>

=== سیاستمداران ===
* [[محمدعلی ابطحی]] معاون رئیس جمهوری پیشین ایران [[سید محمد خاتمی]] در پیامی اینستاگرامی نوشت: «بحث اصلاح‌طلبی و اصولگرايی و انقلاب و ضد انقلاب نيست. از احمدی‌نژاد گرفته تا سايت‌ها و كانال‌های فعال و پايدارچی‌ها و مخالفان و موافقان روحانی توجه كنند تحريك كردن گسل‌های اجتماعی و دعوت به تظاهرات خيابانی بيشتر از همه به ضرر بدنۀ جامعه‌ای است كه در داخل كشورند و از تبعيض و وضعيت اقتصادی و بيكاری به ستوه آمده‌اند. در آن صورت به سرعت اولويت حكومت امنيتی می‌شود و باز سفره مردم خالی‌تر می‌شود. و امكان مطالبات امروزی هم از حكومت مسدود می‌شود.»<ref>[http://fa.euronews.com/2017/12/29/protests-in-iran-arrest-tehran-cities-economy-anti-regime-politics-reactions اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها]</ref>
⚫
* [[رضا پهلوی دوم|رضا پهلوی، ولی‌عهد پیشین]] و سخنگوی شورای ملی ایرانیان در ۸ دی در پیامی در صفحه فیسبوک خود نوشت که «فریاد حق‌طلبانه شما بیانگر آگاهی و دانایی شما است از حقوقتان در اعتراض به ظلم و بی‌عدالتی حاکم بر مملکت. راه چنین است و راهی دیگر جز سر فرود آوردن فرقه تبهکار در مقابل اراده شما نیست.» سپس در صفحهٔ فیسبوک خود نگاشت که «مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم.»<ref>[https://www.facebook.com/pahlavireza/posts/10155276690536235 مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم]</ref>
=== روحانیان ===
* [[محسن کدیور]] در یادداشتی با عنوان «صدای اعتراض مردم» در وبگاهش، این رویداد را «تظاهرات مسالمت‌آمیز مخالفت با سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی» توصیف نمود و بیان کرد که «شعار ''استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی'' یعنی مردم خواستار اصلاح ساختاری نظام هستند.» او در پایان نوشت که این تظاهرات «می‌تواند شروع دوباره جنبش‌های رهایی‌بخش ملت ایران باشد، به شرط اینکه تظاهرکنندگان از تخریب اموال عمومی اجتناب کنند و رو به آینده دموکراتیک داشته باشد، نه اینکه خسته از استبداد آخوندی مفاسد استبداد وابسته شاهنشاهی را نادیده بگیرد.»<ref>[http://kadivar.com/?p=16346 صدای اعتراض مردم]</ref>
* [[محسن کدیور]] در یادداشتی با عنوان «صدای اعتراض مردم» در وبگاهش، این رویداد را «تظاهرات مسالمت‌آمیز مخالفت با سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی» توصیف نمود و بیان کرد که «شعار ''استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی'' یعنی مردم خواستار اصلاح ساختاری نظام هستند.» او در پایان نوشت که این تظاهرات «می‌تواند شروع دوباره جنبش‌های رهایی‌بخش ملت ایران باشد، به شرط اینکه تظاهرکنندگان از تخریب اموال عمومی اجتناب کنند و رو به آینده دموکراتیک داشته باشد، نه اینکه خسته از استبداد آخوندی مفاسد استبداد وابسته شاهنشاهی را نادیده بگیرد.»<ref>[http://kadivar.com/?p=16346 صدای اعتراض مردم]</ref>
⚫
* [[محمد کیانوش‌راد]] گفت: «اعتراض حق هر شهروند ایرانی است و اعتراض کردن نشانه زنده و پویا بودن این جامعه است؛ اما در فقدان نهادهای مدنی پرقدرت، بروز خواسته‌های مردم بعضاً به صورت غیرقانونی بوده و به عنوان بستری برای سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=https://isna.ir/news/96101005047/کیانوش-راد-در-فقدان-نهادهای-مدنی-اعتراضات-مردمی-بستر-سوءاستفاده | عنوان=کیانوش راد: در فقدان نهادهای مدنی اعتراضات مردمی بستر سوءاستفاده می‌شوند | ناشر=ایسنا}}</ref>
* [[حسن یوسفی اشکوری]] در ۹ دی ۱۳۹۶ یادداشتی با عنوان «''آخوندا'' در سه اپیزود» در وبگاهش نشر داد که خاطراتش از سه رویداد [[انقلاب شاه و ملت]]، [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]، و اعتراضات ۱۳۹۶ و نقش روحانیان شیعه در آن را یادآوری نمود.<ref>[http://yousefieshkevari.com/?p=6290 «آخوندا» در سه اپیزود]</ref>
* [[حسن یوسفی اشکوری]] در ۹ دی ۱۳۹۶ یادداشتی با عنوان «''آخوندا'' در سه اپیزود» در وبگاهش نشر داد که خاطراتش از سه رویداد [[انقلاب شاه و ملت]]، [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران]]، و اعتراضات ۱۳۹۶ و نقش روحانیان شیعه در آن را یادآوری نمود.<ref>[http://yousefieshkevari.com/?p=6290 «آخوندا» در سه اپیزود]</ref>
* [[احمد علم‌الهدی]] در خطبهٔ دوم نماز جمعهٔ ۸ دی در مشهد، حرم امام رضا، تظاهرکنندگان ضدحکومتی را «مشتی خائن» توصیف نمود، او بیان داشت که «طبیعی است [رسانه‌های خارجی] «عربده‌کشی یک مشت خائنی» که وسط یک عده مطالبه‌گر برحق آمدند وضعیت مطالبات آنان را ابزار کنند، آن را به‌عنوان صدای ملت در مشهد و نیشابور و کاشمر و بیرجند منعکس کنند اما فریادهای حماسی فردای مردم ما را در سالروز ۹ دی اعتنا نخواهند کرد.» او خواسته‌های مالباختگان را برحق دانست.<ref>[http://alamolhoda.com/post/3540/عده-ای-خاین-از-مطالبه-بر-حق-مردم-سوءاستفاده-کردندعده‌ای خائن از مطالبه بر حق مردم سوءاستفاده کردند/ مشکلات، زندگی و معیشت ما نباید ابزار پیروزی دشمن بر ما شود]</ref>
* [[احمد علم‌الهدی]] در خطبهٔ دوم نماز جمعهٔ ۸ دی در مشهد، حرم امام رضا، تظاهرکنندگان ضدحکومتی را «مشتی خائن» توصیف نمود، او بیان داشت که «طبیعی است [رسانه‌های خارجی] «عربده‌کشی یک مشت خائنی» که وسط یک عده مطالبه‌گر برحق آمدند وضعیت مطالبات آنان را ابزار کنند، آن را به‌عنوان صدای ملت در مشهد و نیشابور و کاشمر و بیرجند منعکس کنند اما فریادهای حماسی فردای مردم ما را در سالروز ۹ دی اعتنا نخواهند کرد.» او خواسته‌های مالباختگان را برحق دانست.<ref>[http://alamolhoda.com/post/3540/عده-ای-خاین-از-مطالبه-بر-حق-مردم-سوءاستفاده-کردندعده‌ای خائن از مطالبه بر حق مردم سوءاستفاده کردند/ مشکلات، زندگی و معیشت ما نباید ابزار پیروزی دشمن بر ما شود]</ref>
* [[حسین نوری همدانی]] در ۹ دی گفت که «معتقدیم که مردم خواسته بحقی دارند و ما پشتیبان خواسته‌های مردم هستیم، مردمی که از گرانی، سختی معیشت، بیکاری و مشکلات فراوان زندگی رنج می‌برند، نمی‌توان با سخنرانی و الفاظ و عبارات و آمار مشکل آن‌ها را برطرف کرد.» «در این کشور مالباختگانی هستند که هر روز به ما نامه می‌نویسند و می‌گویند که ''ما پول خود را به این مؤسسات داده‌ایم و دولت پولی به ما نمی‌دهد''، این بانک‌ها از مردم دیرکرد می‌گیرند و ما همیشه گفته‌ایم که این ربا و حرام است، متأسفانه دولت هیچ اقدامی برای مالباختگان نمی‌کند و فقط به‌فکر خود است.» «اخیراً حرکت‌هایی در شهرها به‌وجود آمده و دشمن خیلی به این حرکات امیدوار شده‌است، ما به مردم می‌گوییم هوشیار باشید و نگذارید عده‌ای ضدانقلاب و ضدنظام که گوش آن‌ها به حرف‌های دشمن است قاطی شما شده و موج‌سواری کنند.»<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/09/1615316/آیت-الله-نوری-همدانی-مرجعیت-پشتیبان-خواسته-های-بحق-مردم-است-مردم-مراقب-موج-سواری-دشمنان-باشند آیت‌الله نوری‌همدانی: مرجعیت پشتیبان خواسته‌های بحق مردم است/ مردم مراقب موج‌سواری دشمنان باشند]</ref>
* [[حسین نوری همدانی]] در ۹ دی گفت که «معتقدیم که مردم خواسته بحقی دارند و ما پشتیبان خواسته‌های مردم هستیم، مردمی که از گرانی، سختی معیشت، بیکاری و مشکلات فراوان زندگی رنج می‌برند، نمی‌توان با سخنرانی و الفاظ و عبارات و آمار مشکل آن‌ها را برطرف کرد.» «در این کشور مالباختگانی هستند که هر روز به ما نامه می‌نویسند و می‌گویند که ''ما پول خود را به این مؤسسات داده‌ایم و دولت پولی به ما نمی‌دهد''، این بانک‌ها از مردم دیرکرد می‌گیرند و ما همیشه گفته‌ایم که این ربا و حرام است، متأسفانه دولت هیچ اقدامی برای مالباختگان نمی‌کند و فقط به‌فکر خود است.» «اخیراً حرکت‌هایی در شهرها به‌وجود آمده و دشمن خیلی به این حرکات امیدوار شده‌است، ما به مردم می‌گوییم هوشیار باشید و نگذارید عده‌ای ضدانقلاب و ضدنظام که گوش آن‌ها به حرف‌های دشمن است قاطی شما شده و موج‌سواری کنند.»<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/09/1615316/آیت-الله-نوری-همدانی-مرجعیت-پشتیبان-خواسته-های-بحق-مردم-است-مردم-مراقب-موج-سواری-دشمنان-باشند آیت‌الله نوری‌همدانی: مرجعیت پشتیبان خواسته‌های بحق مردم است/ مردم مراقب موج‌سواری دشمنان باشند]</ref>
* [[سید ابراهیم رئیسی|ابراهیم رئیسی]] در ۹ دی در بوشهر گفت که «مردم با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستند باید حتماً این گره‌های مردم گشوده شود و مشکلات معیشتی مردم حل‌وفصل شود. دولت باید به‌گونه‌ای در حل مشکلات اقتصادی و کسب‌وکار مردم عمل کند که مردم روزبه‌روز احساس کنند مشکلات آن‌ها کاهش یافته‌است.» و تأکید کرد «ملت ما اجازه نمی‌دهد خواسته‌های بحق آنان مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد.»<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/09/1615188/حجت-الاسلام-رئیسی-فتنه-گران-می-خواهند-با-سوارشدن-بر-مطالبات-بحق-مردم-فتنه-جدید-راه-اندازی-کنند حجت‌الاسلام رئیسی: فتنه‌گران می‌خواهند با سوارشدن بر مطالبات بحق مردم "فتنه جدید" راه‌اندازی کنند]</ref>
* [[سید ابراهیم رئیسی|ابراهیم رئیسی]] در ۹ دی در بوشهر گفت که «مردم با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستند باید حتماً این گره‌های مردم گشوده شود و مشکلات معیشتی مردم حل‌وفصل شود. دولت باید به‌گونه‌ای در حل مشکلات اقتصادی و کسب‌وکار مردم عمل کند که مردم روزبه‌روز احساس کنند مشکلات آن‌ها کاهش یافته‌است.» و تأکید کرد «ملت ما اجازه نمی‌دهد خواسته‌های بحق آنان مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد.»<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/09/1615188/حجت-الاسلام-رئیسی-فتنه-گران-می-خواهند-با-سوارشدن-بر-مطالبات-بحق-مردم-فتنه-جدید-راه-اندازی-کنند حجت‌الاسلام رئیسی: فتنه‌گران می‌خواهند با سوارشدن بر مطالبات بحق مردم "فتنه جدید" راه‌اندازی کنند]</ref>
⚫
* [[حسین مرعشی]] سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13961009001618|عنوان=سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید|ناشر=فارس}}</ref>


=== احزاب ===
=== احزاب ===
⚫
* [[محمدرضا عارف]] نماینده و رئیس فراکسیون امید مجلس در پیام توییتری خود نوشت که: «رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم عزیزمان وظیفه مسوولین بخصوص دولت و مجلس است و پیگیری این‌گونه مطالبات از سوی مردم با سازوکارهای قانونی حق طبیعی آن‌هاست؛ ولی متوجه باشیم کاری نکنیم که فضای کشور متشنج شود. چون این فضا خواست بدخواهان ملت و کسانی است که به‌دنبال از بین بردن امید مردم هستند.»<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.alef.ir/news/3961009366.html | عنوان=عارف: پیگیری مطالبات با سازوکارهای قانونی حق طبیعی مردم است اما کاری نکنیم فضای کشور متشنج شود | ناشر=الف}}</ref>
* [[حزب کمونیست کارگری ایران]] در بیانیهٔ ۹ دی ۱۳۹۶ خود تأکید کرد که از میان شعارهای معترضان «''حکومت اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!''»، چکیدهٔ اعتراضاتی است که در طی نزدیک به چهار دهه اعتراضات در جامعه در جریان داشته‌است. این شعار باید در سراسر ایران طنین افکن شود.» این بیانیه در پایان با سه شعار «مرگ بر جمهوری اسلامی!» «آزادی، برابری، حکومت کارگری!» «زنده باد جمهوری سوسیالیستی!» پایان می‌یابد.<ref>[http://wpiranfa.com/?p=9756 “جمهوری اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!”].</ref>
* [[حزب کمونیست کارگری ایران]] در بیانیهٔ ۹ دی ۱۳۹۶ خود تأکید کرد که از میان شعارهای معترضان «''حکومت اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!''»، چکیدهٔ اعتراضاتی است که در طی نزدیک به چهار دهه اعتراضات در جامعه در جریان داشته‌است. این شعار باید در سراسر ایران طنین افکن شود.» این بیانیه در پایان با سه شعار «مرگ بر جمهوری اسلامی!» «آزادی، برابری، حکومت کارگری!» «زنده باد جمهوری سوسیالیستی!» پایان می‌یابد.<ref>[http://wpiranfa.com/?p=9756 “جمهوری اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!”].</ref>
* [[حزب توده ایران]] در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود می‌گوید که «راه نجات کشور، مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ نیروهای آزادی‌خواه، ملی و ضددیکتاتوری برای طرد رژیم استبدادی و ضدمردمی ولایت فقیه است.» این بیانیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران تأکید می‌کند که آنان «سال‌هاست بر این عقیده پای می‌فشرد که نظام سیاسی حاکم بر ایران، یعنی نظامی بنا شده بر حاکمیت یک فرد، در مقام «نمایندهٔ خدا برزمین»، و بر فراز کلیهٔ قوانین و دستگاه‌های اجرایی، قانون‌گذار، قضایی، نظامی و انتظامی، نظامی اصلاح‌پذیر نیست و نمی‌توان با استحالهٔ این نظام سیاسی از درون آن حاکمیتی مردم‌سالار را پدیدآورد.»<ref>[http://www.tudehpartyiran.org/2013-11-28-19-45-55/3742-1042-20-8-1 اعلامیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران: مبارزهٔ مردم جان به‌لب رسیده از ظلم، ستم، گرانی و استبداد بر ضد حکومت دیکتاتوری واقعی است، و نباید اجازه داد این مبارزه در راستای منافع نیروهای ارتجاعی داخلی و خارجی مصادره شود!].</ref>
* [[حزب توده ایران]] در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود می‌گوید که «راه نجات کشور، مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ نیروهای آزادی‌خواه، ملی و ضددیکتاتوری برای طرد رژیم استبدادی و ضدمردمی ولایت فقیه است.» این بیانیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران تأکید می‌کند که آنان «سال‌هاست بر این عقیده پای می‌فشرد که نظام سیاسی حاکم بر ایران، یعنی نظامی بنا شده بر حاکمیت یک فرد، در مقام «نمایندهٔ خدا برزمین»، و بر فراز کلیهٔ قوانین و دستگاه‌های اجرایی، قانون‌گذار، قضایی، نظامی و انتظامی، نظامی اصلاح‌پذیر نیست و نمی‌توان با استحالهٔ این نظام سیاسی از درون آن حاکمیتی مردم‌سالار را پدیدآورد.»<ref>[http://www.tudehpartyiran.org/2013-11-28-19-45-55/3742-1042-20-8-1 اعلامیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران: مبارزهٔ مردم جان به‌لب رسیده از ظلم، ستم، گرانی و استبداد بر ضد حکومت دیکتاتوری واقعی است، و نباید اجازه داد این مبارزه در راستای منافع نیروهای ارتجاعی داخلی و خارجی مصادره شود!].</ref>
* [[حزب کمونیست ایران]] در اطلاعیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ تظاهرات علیه گرانی، نوشت که «اعتراضات کارگری و توده ای بطور اجتناب‌ناپذیری گسترش پیدا خواهند کرد، چون رژیم هیچ برنامه‌ای برای بهبود زندگی و معیشت مردم در دستور کار ندارد.»<ref>[http://cpiran.org/archive/2017/12/etelaiye/page3.html اطلاعیه کمیته مرکزی حزب کمونیست ایران در مورد تظاهرات مردم در شهرهای خراسان علیه گرانی].</ref>
* [[حزب کمونیست ایران]] در اطلاعیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ تظاهرات علیه گرانی، نوشت که «اعتراضات کارگری و توده ای بطور اجتناب‌ناپذیری گسترش پیدا خواهند کرد، چون رژیم هیچ برنامه‌ای برای بهبود زندگی و معیشت مردم در دستور کار ندارد.»<ref>[http://cpiran.org/archive/2017/12/etelaiye/page3.html اطلاعیه کمیته مرکزی حزب کمونیست ایران در مورد تظاهرات مردم در شهرهای خراسان علیه گرانی].</ref>
* [[حزب کار ایران (توفان)]] در بیانیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ بیان می‌دارد که نکته مهمی که باید بدان توجه کرد «برخی از شعارهای انحرافی است که متأسفانه تظاهرکنندگان فریاد زدند و محافل ارتجاعی داخلی وخارجی نیز آن را برجسته نمودند و به جای همبستگی میان ملل درمنطقه به نفرت ملی و ضد عرب دامن زدند. شعارهای ''نه غزه، نه لبنان، نه سوریه جانم فدای ایران'' شعارهای مترقی نیستند ونمی توانند باشند.» در پایان تأکید می‌کند که این حزب از «مبارزه برحق مردم مشهد و سراسر ایران علیه گرانی وفقر وبیکاری وپیکار برای مطالبات دمکراتیک و آزادی احزاب و اجتماعات عمیقاً حمایت می‌کند.» و «تنها آلترناتیو برای رهایی از شر نظام گندیدهٔ سرمایه‌داری جمهوری اسلامی، سوسیالیسم است و جز این نیز نیست.»<ref>[http://www.toufan.org/Maghalat%20jadid/Mashad%20va%20gerani%20T%20elec%20138.htm تظاهرات اعتراضی مردم مشهد وسایر شهرها علیه فقروگرانی برحق است].</ref>
* [[حزب کار ایران (توفان)]] در بیانیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ بیان می‌دارد که نکته مهمی که باید بدان توجه کرد «برخی از شعارهای انحرافی است که متأسفانه تظاهرکنندگان فریاد زدند و محافل ارتجاعی داخلی وخارجی نیز آن را برجسته نمودند و به جای همبستگی میان ملل درمنطقه به نفرت ملی و ضد عرب دامن زدند. شعارهای ''نه غزه، نه لبنان، نه سوریه جانم فدای ایران'' شعارهای مترقی نیستند ونمی توانند باشند.» در پایان تأکید می‌کند که این حزب از «مبارزه برحق مردم مشهد و سراسر ایران علیه گرانی وفقر وبیکاری وپیکار برای مطالبات دمکراتیک و آزادی احزاب و اجتماعات عمیقاً حمایت می‌کند.» و «تنها آلترناتیو برای رهایی از شر نظام گندیدهٔ سرمایه‌داری جمهوری اسلامی، سوسیالیسم است و جز این نیز نیست.»<ref>[http://www.toufan.org/Maghalat%20jadid/Mashad%20va%20gerani%20T%20elec%20138.htm تظاهرات اعتراضی مردم مشهد وسایر شهرها علیه فقروگرانی برحق است].</ref>
* [[حسین مرعشی]] سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13961009001618|عنوان=سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید|ناشر=فارس}}</ref>

=== هنرمندان ===
=== هنرمندان ===
* [[ابی (خواننده)|ابراهیم حامدی (ابی)]] در کانال خود در شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام و توئیتر) پست‌هایی کوتاه در پشتیبانی از «#تظاهرات سراسری» در شامگاه ۱۰ دسامبر/۹ دی فرستاد، با مضمون «رد شو از ترس و به سایه بگو نه/بگو نه که کوچه گلبارون شه.»<ref>https://www.instagram.com/p/BdVe54Clo2B/?taken-by=ebi</ref><ref>https://twitter.com/HamediEbrahim/status/947181932508409857</ref>
* [[ابی (خواننده)|ابراهیم حامدی (ابی)]] در کانال خود در شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام و توئیتر) پست‌هایی کوتاه در پشتیبانی از «#تظاهرات سراسری» در شامگاه ۱۰ دسامبر/۹ دی فرستاد، با مضمون «رد شو از ترس و به سایه بگو نه/بگو نه که کوچه گلبارون شه.»<ref>https://www.instagram.com/p/BdVe54Clo2B/?taken-by=ebi</ref><ref>https://twitter.com/HamediEbrahim/status/947181932508409857</ref>
=== دیگران ===
⚫
* [[فرح پهلوی]] در پیامی در سومین روز از اعتراض گفت که «نزدیک به ۳۹ سال است که یوغ بیداد و فساد بر گردن می‌کشید و صبورانه منتظر بودید که شاید گردانندگان به عقل آیند و اوضاع تغییر یابد. فشار تباه‌کاری، اختناق و سوء رفتار گردانندگان از یک طرف و ناامیدی از تغییر وضعیت اقتصادی، به آنجا رسیده که اکنون ملت ایران بار دیگر جایگاه خود را در دنیای مترقی امروز طلب می‌کند… اطمینان دارم ملت ایران که هربار چون ققنوس برپا می‌خیزد، این بار نیز بر سختی‌ها فائق خواهد آمد و نور بر تاریکی پیروز خواهد شد.»<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-protest-farah-/4185767.html پیام شهبانو فرح پهلوی درباره اعتراض‌های گسترده ایران: نور بر تاریکی پیروز می‌شود].</ref>


== واکنش‌های خارجی ==
== واکنش‌های خارجی ==
خط ۱۲۸: خط ۱۴۸:
* {{پرچمک|آمریکا}} رئیس‌جمهور [[ایالات متحدهٔ آمریکا]]، [[دونالد ترامپ]] بر حمایت از مردم ایران و اعتراض‌شان، تأکید کرد. همچنین، [[سارا سندرز]]، [[سخنگوی کاخ سفید]] موضع دولت فدرال ایالات متحدهٔ آمریکا را بیان داشت. [[وزارت خارجه آمریکا]] پیش از واکنش سندرز نیز، در بیانیه‌ای خواستار حمایت همهٔ ملت‌ها از «خواسته‌های مردم ایران برای حقوق اولیه‌شان» شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمایت پرزیدنت ترامپ از معترضان در ایران|نشانی=https://ir.voanews.com/a/us-iran-protest-/4185384.html|اثر=ir.voanews.com|تاریخ=۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=صدای آمریکا}}</ref>
* {{پرچمک|آمریکا}} رئیس‌جمهور [[ایالات متحدهٔ آمریکا]]، [[دونالد ترامپ]] بر حمایت از مردم ایران و اعتراض‌شان، تأکید کرد. همچنین، [[سارا سندرز]]، [[سخنگوی کاخ سفید]] موضع دولت فدرال ایالات متحدهٔ آمریکا را بیان داشت. [[وزارت خارجه آمریکا]] پیش از واکنش سندرز نیز، در بیانیه‌ای خواستار حمایت همهٔ ملت‌ها از «خواسته‌های مردم ایران برای حقوق اولیه‌شان» شد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=حمایت پرزیدنت ترامپ از معترضان در ایران|نشانی=https://ir.voanews.com/a/us-iran-protest-/4185384.html|اثر=ir.voanews.com|تاریخ=۹ دی ۱۳۹۶|ناشر=صدای آمریکا}}</ref>
* {{پرچمک|روسیه}} وزارت خارجهٔ روسیه، در ۳۱ دسامبر/۱۰ دی، توصیه‌هایی را برای اتباع روسیه در ایران ارائه داد که به آنها هشدار داده می‌شود تا از تجمع‌های دسته‌جمعی در ایران در پی تظاهرات‌های مداوم دوری کنند. در بیانیهٔ وزارت خارجهٔ روسیه در صحفهٔ فیسبوکش آمده‌است: «برخی شهرهای ایران، ازجمله تهران، مشهد، اصفهان و رشت، به‌دلیل نارضایتی اجتماعی ایجادشده در جامعه، شاهد تجمعات اعتراضی و درگیری میان معترضان و پلیس است؛ از شهروندان روسی در ایران می‌خواهیم که ضمن حفظ هوشیاری، از محل تجمعات مردم دوری کنند».<ref>[http://tass.com/politics/983823 Russia’s Foreign Ministry advises compatriots to avoid mass gatherings in Iran]</ref>
* {{پرچمک|روسیه}} وزارت خارجهٔ روسیه، در ۳۱ دسامبر/۱۰ دی، توصیه‌هایی را برای اتباع روسیه در ایران ارائه داد که به آنها هشدار داده می‌شود تا از تجمع‌های دسته‌جمعی در ایران در پی تظاهرات‌های مداوم دوری کنند. در بیانیهٔ وزارت خارجهٔ روسیه در صحفهٔ فیسبوکش آمده‌است: «برخی شهرهای ایران، ازجمله تهران، مشهد، اصفهان و رشت، به‌دلیل نارضایتی اجتماعی ایجادشده در جامعه، شاهد تجمعات اعتراضی و درگیری میان معترضان و پلیس است؛ از شهروندان روسی در ایران می‌خواهیم که ضمن حفظ هوشیاری، از محل تجمعات مردم دوری کنند».<ref>[http://tass.com/politics/983823 Russia’s Foreign Ministry advises compatriots to avoid mass gatherings in Iran]</ref>

== واکنش‌های دیگر ==
⚫
[[سیدعلی خرم]] استاد حقوق بین‌الملل نیز در سرمقاله [[روزنامه شرق]] بحران سال ۲۰۰۸ در آمریکا و سپس اروپا و آسیا در نتیجه ورشکسته شدن برخی بانک‌ها و موسسات مالی را یادآور شده و از مسئلان خواسته‌است که از این راهکار استفاده کرده و اعتماد به سیستم بانکی را با جبران زیان‌های وارده به مردم برقرار کنند. وی نیز بحران بانکی و ناتوانی موسسات در پس دادن پولهای دریافت شده از سپده گذاران را که منجر به اعتراضات در ۲ سال گذشته شده بود عامل رویدادهای دی ماه کشور دانسته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.sharghdaily.ir/News/149339/مدل-خارجی-برخورد-با--ناراضیان-|عنوان=مدل خارجی برخورد با ناراضیان|ناشر=روزنامه شرق}}</ref>

رئیس فراکسیون امید مجلس اعتراضات از راه قانونی را حق مردم دانست اما خواستار هوشیاری مردم جهت جلوگیری از سوءاستفاده بدخواهان کشور شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.alef.ir/news/3961009366.html|عنوان=عارف: پیگیری مطالبات با سازوکارهای قانونی حق طبیعی مردم است اما کاری نکنیم فضای کشور متشنج شود|ناشر=الف}}</ref>

⚫
[[احمد توکلی]] رئیس هیئت مدیره [[دیده‌بان شفافیت و عدالت]] و از چهره‌های اصولگرا اعتراضات را قابل پیش بینی و در نتیجه ۳ عامل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، دوم سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود می‌داند. توکل بانک مرکزی را در جریان عملکرد صندوق مالی اعتباری ثامن مقصر می‌داند و معتقد است که نگرانی از سو استفاه اسراییل و آمریکا از اعتراضات بحق مردم وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/759986/توکلی-اعتراضات-خیابانی-قابل-پیش‌بینی-بود|عنوان=توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود|ناشر=تابناک}}</ref> [[عباس عبدی]] تحلیلگر اصلاح طلب شروع و جرقه اعتراضات را در نتیجه تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند می‌داند. «ولت اقدام به تسویه‌حساب صاحبان پس‌اندازهای کوچک نمود، افرادی که ارقام‌های زیر ۱۰۰ میلیون داشتند، مشکلات‌شان حل شد، ولی سرمایه‌داران بزرگ که از این مؤسسات غیرقانونی بیش از اندازه خورده بودند، دچار مشکل شدند، در نهایت با همدستی مسئولان این مؤسسات غیرقانونی این نوع تظاهرات را تشویق کردند تا بلکه به دولت فشار آورند و دولت از جیب ملت هزینه خلافکاری‌های آنان را پرداخت کند.»<ref>{{یادکرد وب|نشانی=http://fararu.com/fa/news/342316/عباس-عبدی-پشت-ماجرای-تجمع-در-شهر-مشهد|عنوان=منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد|ناشر=الف}}</ref>[[پرونده:International Monetary Fund logo.svg|بندانگشتی|برخی اقتصاد دانان ایرانی اعتراضات را همانند اعتراضات اوایل دهه هفتاد نتیجه سیاست‌های لیبرال و پیروی از برنامه‌های صندوق بین‌المللی پول می‌دانند.<ref name="انا">{{یادکرد وب | نشانی=http://www.ana.ir/news/332473 | عنوان=به این راهکارها فوری عمل‌کنید مهم‌ترین اقدامات فوری دولت و مجلس برای پاسخ به مطالبات اقتصادی مردم درگفت‌وگو با ۷ اقتصاددان | ناشر=خبرگزاری آنا}}</ref><ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.90eghtesadi.ir/Content/Detail/2111267/شباهت-های-اعتراضات-خیابانی-به-گرانی-ها-در-دو-دهه-70-و-90 | عنوان=چرا اعتراضات اقتصادی در جمهوری اسلامی در زمان مدیریت هاشمی و روحانی رخ می‌دهد؟ شباهت‌های اعتراضات خیابانی به گرانی‌ها در دو دهه 70 و 90 | ناشر=نود اقتصادی}}</ref>|101x101پیکسل]]

=== اقتصاددانان ===
ساسان شاه‌ویسی اقتصاددان «سوءمدیریت توزیع در امکانات کشور» و نارسیس امین رشتی «برداشت مردم از بودجه ۹۷» و ناکامی دولت در دفاع از این بودجه و محمدعلی خطیب «افزایش بیکاری جوانان» را عامل اعتراضات می‌دانند. عبدالمجید شیخی از دیگر اقتصاد دانان ایرانی و نویسنده کتاب کتاب توسعه و برنامه‌ریزی دلیل اعتراضات را چنین توصیف می‌کند: «دولت‌های یازدهم و دوازدهم آن‌گونه که پیش‌بینی می‌کردند نتوانستند اقتصاد ایران را بازسازی کنند. شعارهایی دادند اما به اکثر آنها بی‌توجه بودند. مردم نیز توقع داشتند، بسیاری از وعده‌های دولت آقای روحانی محقق شود که نشده‌است. یک مسئله دیگر که باید به آن اشاره شود، نگاه دولتمردان است. تجربه نشان داده هر گاه لیبرال‌ها و طرفداران اقتصاد بازار آزاد وارد دولت شده‌اند، اقداماتی انجام داده‌اند که در تناقض شدید با خواست‌های مردمی بوده‌است؛ و همواره مردم در برابر اقدامات آنها اعتراض کرده‌اند. بعد از جنگ نیز همین اتفاق افتاد. وقتی هاشمی‌رفسنجانی رئیس‌جمهور شد، اقتصاددانان لیبرال بر وی مسلط شدند و نسخه‌های لیبرالی را برای اقتصاد پیاده کردند. دیدید که در دهه ۷۰ نیز اعتراضات خیابانی گسترده‌ای رخ داد و دلیلش نیز سیاست‌های اقتصادی دولت وقت بود. سیاست‌های اقتصادی دولت وقت چه بود؟ حذف یارانه کالاهای اساسی از جمله بنزین و… .»<ref name="انا" />

=== جامعه‌شناسان ===
جامعه‌شناس [[مجید محمدی]] ۳ نظریه را پیش‌زمینهٔ این اعتراض مردمی عنوان کرده‌است: ۱. فساد ۲. وضعیت معیشتی ۳. استبداد دینی. به نظر وی اعتراض به استبداد دینی برجسته‌ترین وجه این اعتراض و فریاد نامیدی مردم ایران است؛ زیرا مردم معترض، حکومت [[ولایت فقیه]] را مصر بر حفظ وضع موجود می‌دانند، و از اصلاح آن مأیوس شده‌اند.<ref name="MAJ">{{یادکرد وب|نویسنده=مجید محمدی|تاریخ=۰۹/دی/۱۳۹۶|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/majid-mohammadi-on-protests/28947599.html|عنوان=بالاخره «بیداری ایرانیان» مقابل حکومت روحانیون|ناشر=رادیو فردا|تاریخ بازبینی=‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۷}}</ref>

=== خبرنگاران ===
توماس اردبرینک، خبرنگار نیویورک تایمز در تهران در ۲۹ دسامبر نوشت که «این تظاهرات و اعتراضات علیه کارنامه ناکارآمد دولت حسن روحانی است… ناآرامی‌ها در شهر دو میلیونی مشهد آغاز شد، شهری که بطور کامل در سیطرهٔ رقیب محافظه‌کار حسن روحانی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، ابراهیم رئیسی، رئیس آستان قدس رضوی قرار دارد… اعتراضات علیه شرایط بد اقتصادی به این وسعت در بیست سال اخیر بی‌سابقه است.»<ref>[https://www.nytimes.com/2017/12/29/world/middleeast/scattered-protests-erupt-in-iran-over-economic-woes.html Scattered Protests Erupt in Iran Over Economic Woes]، نیویورک‌تایمز.</ref> سردبیر [[خراسان (روزنامه)|روزنامهٔ خراسان]] نوشت که «احساس ناامیدی، تبعیض و بی‌پناهی» عامل اعتراضات بوده.<ref>[http://khorasannews.com/?nid=19719&pid=2&type=0 تأملی بر اتفاقات مشهد].</ref>


=== خبرگزاری‌ها ===
=== خبرگزاری‌ها ===

نسخهٔ ‏۳۱ دسامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۴۷

تظاهرات سراسری ۱۳۹۶ ایران
بخشی از اعتراضات اولیه علیه دولت حسن روحانی
سپس اعتراضات ضدحکومتی و علیه علی خامنه‌ای (مقام رهبری در قانون اساسی ج.ا. ایران و ولایت فقیه)
نقشهٔ گسترش سراسری تظاهرات ۱۳۹۶ ایران برپایه شهرها
   سرخ: ۷ دی
  نارنجی: ۸ دی
  زرد: ۹ دی
  خاکستری: ۱۰ دی
تاریخ۷ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) - مداوم
موقعیت
استان‌های خراسان (مشهد، بیرجند، بجنورد، سبزوار، نیشابور، کاشمر، قوچان)، رشت، کرمانشاه، اصفهان، قم، تهران، قائمشهر، ساری، مازندران اهواز، زاهدان، دورود، شهرکرد، ساوه، اراک، کاشان زنجان دیگر شهرها[نیازمند منبع]
علت(ها)
مسائل اقتصادی و مالی
  • خرج زندگی[۱]
  • فساد دولتی[۱]
  • بیکاری[۱]
  • مداخلات در کشورهای خارجی (سوریه، عراق، یمن، لبنان)[۱]
مسائل دینی و حقوق بشر[نیازمند منبع]
اهدافمبارزه با فساد و گرانی، اصلاح قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران[نیازمند منبع]، همه‌پرسی[نیازمند منبع]
روش‌هاراهپیمایی، شورش، نافرمانی مدنی
شخصیت‌های پیشرو
بدون رهبری
تلفات
مرگ(ها)۲ کشته در دورود لرستان.[۲]
زخمیان۶ زخمی[۳]
دستگیرشدگان۵۲ نفر (مشهد)، و۸۰ نفر در (اراک)،

تظاهرات ۱۳۹۶ ایران مجموعه اعتراض‌هایی است که از تاریخ ۷ و ۸ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) در مشهد و شهرهای بزرگ استان‌های خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات که در آغاز «نه به گرانی» (پویش اعتراضات و تجمع مردمی) نامیده شد،[۴][۵]در شبکه‌های اجتماعی انجام گرفت، اما دامنهٔ همگانی آن فراتر از مشکلات اقتصادی رفت و مخالفت‌ها با نظام سیاسی ایران را نیز دربرگرفت که تاکنون ادامه دارد.[۶] تعیین تعداد تظاهرکنندگان امکان‌پذیر نبود، اما مجموع سراسری آن را قطعاً بزرگترین اعتراضات پس از جنبش اعتراضی سال ۱۳۸۸ می‌دانند.[۷]

گرچه در تظاهرات شعارهای تند نیز سر داده شد اما بسیاری از احزاب و شخصیت‌ها و رسانه‌های داخل نظام اعتراضات را بحق دانسته و خواستار پاسخگویی دولت و هشیاری مردم برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان شدند. همچنین با وجود دستگیری برخیاز معترضان بدست پلیس، سپاه پاسداران تا کنون حضوری در جهت مقابله با تظاهرات‌ها نداشته‌است.[۸]

زمینه داخلی

برخی اقتصاد دانان ایرانی اعتراضات را همانند اعتراضات اوایل دهه هفتاد نتیجه سیاست‌های لیبرال و پیروی از برنامه‌های صندوق بین‌المللی پول می‌دانند.[۹][۱۰]

احمد توکلی رئیس هیئت مدیره دیده‌بان شفافیت و عدالت و از چهره‌های اصولگرا اعتراضات را قابل پیش بینی و در نتیجه ۳ عامل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، دوم سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود می‌داند. توکل بانک مرکزی را در جریان عملکرد صندوق مالی اعتباری ثامن مقصر می‌داند و معتقد است که نگرانی از سو استفاه اسراییل و آمریکا از اعتراضات بحق مردم وجود دارد.[۱۱] عباس عبدی تحلیلگر اصلاح طلب شروع و جرقه اعتراضات را در نتیجه تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند می‌داند. «ولت اقدام به تسویه‌حساب صاحبان پس‌اندازهای کوچک نمود، افرادی که ارقام‌های زیر ۱۰۰ میلیون داشتند، مشکلات‌شان حل شد، ولی سرمایه‌داران بزرگ که از این مؤسسات غیرقانونی بیش از اندازه خورده بودند، دچار مشکل شدند، در نهایت با همدستی مسئولان این مؤسسات غیرقانونی این نوع تظاهرات را تشویق کردند تا بلکه به دولت فشار آورند و دولت از جیب ملت هزینه خلافکاری‌های آنان را پرداخت کند.»[۱۲]

حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»[۱۳]

سیدعلی خرم استاد حقوق بین‌الملل نیز در سرمقاله روزنامه شرق بحران سال ۲۰۰۸ در آمریکا و سپس اروپا و آسیا در نتیجه ورشکسته شدن برخی بانک‌ها و موسسات مالی را یادآور شده و از مسئلان خواسته‌است که از این راهکار استفاده کرده و اعتماد به سیستم بانکی را با جبران زیان‌های وارده به مردم برقرار کنند. وی نیز بحران بانکی و ناتوانی موسسات در پس دادن پولهای دریافت شده از سپده گذاران را که منجر به اعتراضات در ۲ سال گذشته شده بود عامل رویدادهای دی ماه کشور دانسته‌است.[۱۴]

زمینه خارجی

از تحریم های اقتصادی غرب به رهبری آمریکا که از دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد شدت یافت و اثار تخریبی ان بر اقتصاد ایران بعنوان یکی از زمینه های اعتراضات نام برده شده است. در این باره خبرنگار واشنگتن پست می نویسد که «ما در تجزیه و تحلیل اعتراضات ایران باید به نتایج مخرب تحریم‌های اقتصادی بر یک جامعه اذعان کنیم» [۱۵]مکس آبراهامز، استاد علوم سیاسی و عضو شورای روابط خارجی آمریکا نیز نوشت که «با توجه به شورش‌های ایران، بعید می‌دانم هیچ‌وقت تا این اندازه به تحریم‌های اقتصادی به چشم راهکاری موفقیت‌آمیز نگریسته شده باشد.»[۱۶]

گاهشمار رویدادها

۷ دی

در ۷ دی تجمع‌های اعتراضی با عنوان «نه به گرانی» گزارش شد. براساس برخی فیلم‌های انتشاریافته در شبکه‌های اجتماعی، تجمع اعتراضی در مشهد به‌دنبال واکنش نیروهای انتظامی به خشونت کشیده‌شد و مأموران برای متفرق‌کردن تجمع‌کنندگان از ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور استفاده کردند.[۱۷] برخی از حامیان حسن روحانی می‌گویند فراخوان اولیه تجمع پنجشنبه مشهد را طرفداران ابراهیم رئیسی، متولی آستان قدس رضوی داده‌اند، اما پس از آن قشرهای دیگری به تجمع پیوسته‌اند.[۱۸] گزارش ایسنا از این تجمع بیان می‌کند که مربوط به سپرده‌گذاران برخی مؤسسات مالی و اعتباری و پدیدهٔ شاندیز در مشهد بود که «با تحریک برخی عوامل سودجو به ناآرامی کشیده شد که در پی آن نیروی انتظامی اقدام به دستگیری سرکردگان آن کرد. برخی عناصر مخل آرامش قصد سوءاستفاده از این تجمع آرام سپرده‌گذاران را داشتند که با معرفی تجمع‌کنندگان توسط نیروی انتظامی دستگیر شدند. این تجمع سرانجام پایان یافت و شرایط شهر مشهد به روال عادی بازگشت». سعید شیبانی، فرماندار نیشابور به تجمعاتی در نیشابور اشاره کرد و آن را به جنیش «نه به گرانی» وابسته دانست که میدان اصلی نیشابور برگزار شد که «مجوز نداشت و اعلام کردیم تا همشهریان نیز توجه کنند تجمعی که فراخوان آن در شبکه‌های مجازی داده شده بود، غیرقانونی است و مجوزی نگرفته ولی این تجمع شکل گرفت.» و «دستگیری صورت نگرفت و سعی شد علی‌رغم این که اطلاع‌رسانی شده بود که تجمع مجوز ندارد و غیرقانونی است… توصیه شد که متفرق شوند… با تجمع‌کنندگان حداکثر مدارا انجام شود و در کوتاه‌ترین زمان و به شکل مسالمت آمیز متفرق شوند.»[۱۹] در کاشمر، رئیس دادگستری آن دربارهٔ اعتراضات گفت که «به شدت با هنجارشکنان و برهم‌زنندگان نظم عمومی برخورد جدی می‌شود.» او از بازداشت چند نفر در آن شهرستان خبر داد.[۲۰]

۸ دی

پرونده:29 December 2017 protests in Kermanshah, Iran.jpg
معترضان در کرمانشاه، ۸ دی ۱۳۹۶

براساس گزارش‌ها، تجمع‌های اعتراضی روز جمعه در تعدادی از شهرهای ایران ازجمله رشت، اصفهان، اهواز، قم، ساری، زاهدان، و قزوین پس از تاریک‌شدن هوا نیز ادامه یافته‌است.[۲۱]

۹ دی

پرونده:A Footage of Iranian protests in Dorud, Lorestan - 30 December 2017.ogg
ویدئویی از درگیری‌های معترضان در دورود، لرستان، شامگاه ۹ دی که در یوتیوب بارگذاری شده‌است. فیلم حمل یک بدن خونین را نشان می‌دهد.

اعتراضات ۹ دی در حالی شدت گرفت که تنها چند ساعت پیش از آن تظاهرات به مناسبت سالگرد راهپیمایی ۹ دی در سال ۸۸ در تهران برگزار شده بود. گزارش‌هایی از درگیری‌ها و اعتراضات در تهران، در خیابان انقلاب و مقابل دانشگاه تهران شده‌است.[۲۲] در ورودی دانشگاه تهران نیروهای امنیتی و دانشجویان درگیر شدند و از ماشین‌های آب‌پاش برای متفرق کردن دانشجویان استفاده شد.[۲۳] و مدیرکل روابط عمومی متروی تهران، محسن محمدیان، گفت ایستگاه‌های مترو در انقلاب و ولیعصر به دلیل تجمع‌های اعتراضی و مسائل امنیتی تعطیل شدند.[۲۴] استانداری استان تهران شایعهٔ منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد.[۲۳]

اعتراضات در دیگر شهرها نیز افزایش یافت؛ در ابهر تصویر علی خامنه‌ای پایین کشیده شد. بی‌بی‌سی فارسی گزارش‌هایی مبنی بر شلیک به معترضان و اصابت گلوله به دو تن از معترضان که قصد روشن کردن آتش روبروی فرمانداری در شهرستان دورود استان لرستان خبر داد. در حالی که تصویری از اصابت گلوله به چشم یک معترض منتشر شده، خبرگزاری فارس هشدار دادند که «پروژه کشته‌سازی» در راه است. گزارش‌ها از حمله به برخی بانک‌ها، نیروهای انتظامی و ساختمان‌های دولتی[۲۴] و به آتش کشیدن شهرداری ناحیهٔ ۲ تهران و سطل‌های زباله خبر می‌دهند.[۲۲] العربیه از تجمعات در شهر اهواز، در این روز خبر داد که از عصر ۹ دی آغاز شده‌است.[۲۵]

وزیر ارتباطات از مدیر پیام‌رسان تلگرام درخواست کرد که کانال‌های دعوت‌کننده به ناآرامی‌ها را ببندد و پاول دورف در پاسخ گفت گسترش خشونت در تلگرام را جرم دانسته و کانال‌هایی که ساخت بمب دست‌ساز و استفاده از اسلحه را رواج می‌دهند، بدون در نظر گرفتن محبوبیتشان، مسدود خواهند شد.[۲۴] نهایتاً کانال آمد نیوز توسط سرورهای تلگرام از دسترس خارج شد.[۲۶] رحمانی فضلی، وزیر کشور، نیز از معترضان خواست تا اقدام به درخواست مجوز کنند و از حضور در تجمعات بدون مجوز قانونی خودداری کنند.[۲۷]

۱۰ دی

پرونده:Around Ferdowsi sq, Tehran - 30 December 2017.jpg
عکسی از خبرگزاری تسنیم دربارهٔ اتفاقات تهران در نیمه‌شب ۱۰ دی، پیرامون میدان فردوسی.

دامنهٔ اعتراضات ضدحکومتی روز پیش تا شب ۱۰ دی / ۳۱ دسامبر ادامه دارد. در برخی شهرها از جمله تهران (نزدیکی پل کالج - تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ - گوی دانشگاه)، کرج، گوهردشت، اراک، بندرعباس، اهواز و دورود درگیری‌ها پیوستهٔ روز پیش ادامه داشته و آتش زدن و حمله به بانک‌ها، ساختمان‌های دولتی و خودروهای نیروی انتظامی گزارش شد.[۲۸] در ساعات آغازین کاری ۱۰ دی ۱۳۹۶، علی‌اصغر ناصربخت، معاون امنیتی-انتظامی فرمانداری تهران گفت: «تعداد اندکی از افراد ناآگاه و جاهل که شعارهای غیر معیشتی نیز زمزمه می‌کردند» در خیابان انقلاب تهران «اقدام به حرکات ناشایست و تخریب اموال عمومی مردم کردند.» او «برخی از خسارت‌های محدود عوامل جاهل و ناآگاه» را اینگونه شرح داد: «شکسته شدن شیشه‌های دو دستگاه اتوبوس، آتش زدن ۳۸ سطل زباله، وارد آوردن خسارت به خودروهای شهروندان، سنگ‌پراکنی به مردم و عوامل نیروی انتظامی، زدن خسارت به خودروهای ناجا، آسیب زدن به ایستگاه‌های اتوبوس، آتش زدن و تخریب دو اصله درخت، شکسته شدن شیشه‌های دو بانک و …»[۲۹]

سو استفاده از اعتراضات و تخریب

همانگونه که بسیاری از مقامات و تحلیل گران پیرامون س استفاده از اعتراضات هشدار داده بودند. گزارشات متعددی از تخریب و آسیب زدن به اموال خصوصی و عمومی منتشر گردیده و همچنین برخی منابع امنیتی ایران از اعزام گروههای تروریستی به داخل کشور برای قتل مردم و دامن زدن به درگیری ابراز نگرانی کرده بودند.خبرگزاری اسوشیتدپرس گزارش داد که روز 9 دی ماه یک سازمان تروریستی تکفیری مدعی منفجر کردن یکی از خطوط انتقال نفت ایران در استان خوزستان شده است.[۳۰]

واکنش‌های داخلی

حامیان دولت کنونی حسن روحانی از دست‌داشتن محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین و حامیان او در سازماندهی این راهپیمایی‌ها می‌گویند. سپاه پاسداران ایران نیز نسبت به «فتنهٔ جدید» هشدار داد.[۳۱] برخی برگزاری تجمعات مشهد و کرمانشاه را برنامه‌ای از سوی مخالفان حسن روحانی و به‌طور مشخص سپاه می‌دانند. اما معتقدند اکنون کنترل این تجمع‌ها که قرار بود صرفاً محدود به طرح شعارهایی علیه حسن روحانی، رئیس‌جمهوری این کشور باشد از دست طراحان آن خارج شده و به فرصتی تبدیل شده‌است تا مردم از آن برای طرح مشکلات عمدهٔ خود از جمله مشکلات اقتصادی استفاده کنند.[۳۲]

دولت

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور ایران، در یک سخنرانی در ۸ دی ۱۳۹۶ گفت: «شاخص‌های اقتصادی کشور در وضعیت مناسبی است؛ ولی چند کالا گران شده‌است که دلایل خود را دارد و دولت هم مکلف است قیمت آن‌ها را اصلاح کند اما مسائل اقتصادی بهانه برخی مسائل شده‌است. در پشت پرده، مسائل دیگری مطرح است. کسانی که بانی برخی اقدامات علیه دولت شده‌اند، بدانند دود اقدامات آنها به چشم خودشان می‌رود. وقتی حرکت سیاسی در خیابان شروع می‌شود، دیگران بر آن سوار می‌شوند و کسانی که آن حرکت را شروع کرده‌اند، پایان‌دهندهٔ آن نیستند».[۳۳]

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران، در پی این رویدادها در توییتی از پاول دورف، مؤسس تلگرام، خواستار مسدودیت کانال آمد نیوز به دلیل اغتشاش و ترویج مردم به استفاده از سلاح و نارنجک‌های دستی و ایجاد آشوب؛ در تلگرام شد. درخواست او مورد موافقت تلگرام قرار گرفت

حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، اعتراضات را به محمود احمدی‌نژاد و مشکلات دوران او وابسته است و گفت: «با توجه به مجموع عملکرد سیاسی و اداری آقای احمدی‌نژاد، مواضع فعلی و نقش مؤثر جریان پشت‌پرده و حامی او در حوادث جاری می‌توان گفت که آتش فتنه‌های احمدی‌نژاد تا مدت‌ها دامن‌گیر نظام خواهد بود.»[۳۴]

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران در ۹ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ واکنش دونالد ترامپ به این اعتراضات گفت که «مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.» و تأکید کرد که «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ساختارهای دموکراتیک را برای حمایت قانونی از خواسته‌های مدنی مردم پیش بینی کرده‌است و امکان پیگیری این خواسته‌ها در چارچوب قانون کاملاً امکان‌پذیر است.»[۳۵] همچنین گفت که حمایت فرصت‌طلبانه و فریبکارانه همین مقامات از برخی تجمعات در روزهای اخیر در برخی از شهرهای ایران را چیزی جز نیرنگ و ریاکاری دولت آمریکا نمی‌دانند.[۳۶]

  • حسین امیرعبداللهیان مشاور رئیس مجلس در امور بین‌الملل گفت: «آقای ترامپ ذوق زده نشوید. حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جدا است. مردم ایران، امنیت ملی و مردم سالاری دینی نظام اسلامی را بر حاکمیت سیاست‌های مزورانه و تروریستی کاخ سفید ترجیح می‌دهند.»[۳۷]

نیروهای نظامی و انتظامی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود بیان داشت: «عده‌ای تحت‌تأثیر پروپاگاندای آمریکایی–صهیونیستی در ایجاد دوقطبی‌های کاذب و نیز امیال شخصی، جناحی و فرقه‌ای با برجسته‌سازی مشکلات بی‌تدبیری برخی دستگاه‌ها، درحال حساسیت‌زدایی حافظهٔ تاریخی کشور نسبت به فتنه ۸۸ و خسارت‌های سنگین آن بوده و برخلاف حماسهٔ نهم دی‌ماه در آرزوی فتنه‌آفرینی‌های جدید هستند.» این بیانیه درپایان می‌گوید «فتنه‌سازی‌های آینده را رصد» و درعمل به وصیت روح‌الله خمینی «در پشتیبانی از ولایت فقیه» اجازه نخواهدداد به مملکت آسیبی برسد.»[۳۸]

محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در پیامی به‌تاریخ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸، آن را حماسه‌ای بزرگ و معنادار توصیف کرد «که بساط فتنهٔ خطرناک پس از انتخابات دهم ریاست‌جمهوری» را درهم پیچید. او پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران و جنبش سبز را «فتنهٔ ۸۸» نامید که «درحقیقت تهاجم همه‌جانبه به اصل نظام و انقلاب اسلامی با حمایت سردمداران نظام سلطه و صهیونیسم و خیانت و حماقت سران فتنه به‌شمار می‌رود». او بر «پیروی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه‌ها و برنامه‌های رهبری معظم ایران — ولی فقیه و فرماندهٔ کل قوا —» تأکید کرد و بیان داشت که «نگه‌داشتن پرچم بصیرت دشمن‌شناسی، ولایتمداری، وحدت و ایستادگی ملی در هر زمانه‌ای به ویژه در شرایط خطیر کنونی که زمان آبستن فتنه‌های پیچیده‌تر است» ضرورت دارد و در پایان از همهٔ مردم خواست تا «صیانت از هویت و موجودیت ملت و نظام اسلامی و پایداری بر ارزش‌های دینی و انقلابی» را «اولویت اصلی و فراموش‌ناپذیر خود» قرار دهند تا «همچنان پیش‌روندگی و درخشش ایران و ایرانی در جغرافیای عالم استمرار یابد».[۳۹]

رمضان شریف، سخنگو و مسئول روابط عمومی کل سپاه نیز در ۹ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸ در بیرجند گفت که همهٔ رویارویی آنان با کسانی که با «گفتمان انقلاب اسلامی، حرکت امام خمینی (ره) و حاکم‌شدن احکام دینی در کشور و پیاده‌شدن شعار اصلی مردم (استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی) مخالف بوده» را «یک منظومهٔ ملی و یکپارچه» توصیف نمود.[۴۰]

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸، آن رویداد را «حماسهٔ تاریخی ۹ دی‌ماه» و «یوم‌اللهی عظیم در تاریخ انقلاب و میهن اسلامی» نامید و «شکست تاریخی فتنهٔ شیطانی ۸۸ را محصول «بصیرت» و «میثاق امت اسلامی با ولایت» دانست. این بیانیهٔ رسمی، پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران و جنبش سبز را «فتنهٔ آمریکایی–صهیونیستی ۸۸» توصیف می‌کند که «حادثه‌ای تلخ و درعین‌حال، الهام‌بخش و آموزنده در تاریخ کشور و یادآور تقابل ذاتی و راهبردی انقلاب اسلامی با جبههٔ سلطه و استکبار جهانی» است. درپایان می‌گوید که «انقلاب اسلامی به‌رهبری ولی فقیه زمان و اتکا به مؤلفه‌های درونی قادر است… پیچیده‌ترین بحران‌ها را مهار و با تبدیل آن به فرصت‌های تاریخی، ارادهٔ خود را به دشمنان تحمیل و آنان را از «هوس خلق فتنه‌های جدید علیه ارزش‌ها و مقدسات دینی، انقلابی و ملی» برحذر دارد.»[۴۱]

نمایندگان مجلس

  • غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، از نمایندگان محافظه‌کاران میانه‌رو هم گفته‌است: «ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هرکسی این قایق را سوراخ کند، همه با هم غرق می‌شویم؛ لذا امیدوارم تمام افرادی که فقط می‌گویند دولت را هدف بگیریم و مردم را نسبت به دولت بدبین کنیم، متوجه باشند که مرم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند.»[۴۲]
  • علاءالدین بروجردی عامل اصلی این تجمعات را اعتراض به تعیین تکلیف نشدن وضعیت سپرده‌های‌شان در موسسات مالی دانست.[۴۳]
  • محمود صادقی در توییتر خود نوشت «تجمع اعتراض آمیز مردم در مشهد و بعضی از شهرها در واقع اعتراض به نابسامانی‌ها و کاستی‌ها در نظام کلان تدبیر و مدیریت کشور در ادوار مختلف است؛ به جای تلاش برای خاموش کردن و سیاسی و جناحی جلوه دادن آن، صدای مردم را بشنویم و برایش چاره اندیشی کنیم.»[۴۴][۴۵] وی در نهم دی نیز گفت راهپیمایی مسالمت آمیز و بدون حمل سلاح طبق اصل ۲۷ قانون اساسی نیاز به مجوز ندارد.[۴۶]
  • احمد بیگدلی، نماینده خدابنده و از اعضای فراکسیون امید دلیل تجمع‌ها را مشکلات اقتصادی دانست و گفت: «حق آزادی تجمعات به رسمیت شناخته شده و این مسئله در قانون اساسی به صراحت مورد تأکید قرار گرفته‌است.» به نظر وی بخشی از مردم که بیان خواسته‌های خود را مسیر نمی‌دیدند در این روزها از راه‌های مختلف نظر خود را بیان کردند.[۴۶]
  • علی مطهری نایب رئیس مجلس خواستار توجه دولت به حق اعتراض مدنی و ارایه مجوز تظاهرات و همزمان توجه مردم به قانون و عدم اغتشاش شد. وی طی یادداشتسی با عنان فرهنگ اعتراض نوشت: «این که مردم احساس آزادی می‌کنند و نظر خود را در قالب تجمع یا راه‌پیمایی بیان می‌نمایند یک نقطه مثبت و روشن برای جامعه ما و نظام جمهوری اسلامی است اما این که این اظهارنظرهای جمعی توأم با تخریب اموال عمومی و اخلال در نظم جامعه می‌شود یک نقطه منفی و تاریک است.»[۴۷]
  • محمدرضا عارف نماینده و رئیس فراکسیون امید مجلس در پیام توییتری خود نوشت که: «رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم عزیزمان وظیفه مسوولین بخصوص دولت و مجلس است و پیگیری این‌گونه مطالبات از سوی مردم با سازوکارهای قانونی حق طبیعی آن‌هاست؛ ولی متوجه باشیم کاری نکنیم که فضای کشور متشنج شود. چون این فضا خواست بدخواهان ملت و کسانی است که به‌دنبال از بین بردن امید مردم هستند.»[۴۸]
  • محمد کیانوش‌راد گفت: «اعتراض حق هر شهروند ایرانی است و اعتراض کردن نشانه زنده و پویا بودن این جامعه است؛ اما در فقدان نهادهای مدنی پرقدرت، بروز خواسته‌های مردم بعضاً به صورت غیرقانونی بوده و به عنوان بستری برای سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»[۴۹]

شورا و شهرداری

  • محمد علی نجفی شهردار تهران ضمن ابراز تاسف از رویدادها گفت خسارات اندکی به ناسیسات شهری وارد شده‌است.[۵۰]
  • محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران گفت: «حق اعتراض قابل قبول است اما نحوه بیان انتقادات و مطالبات باید به شیوه قانونی و در چهارچوب رعایت قانون باشد،»[۵۱]

سیاستمداران

  • محمدعلی ابطحی معاون رئیس جمهوری پیشین ایران سید محمد خاتمی در پیامی اینستاگرامی نوشت: «بحث اصلاح‌طلبی و اصولگرايی و انقلاب و ضد انقلاب نيست. از احمدی‌نژاد گرفته تا سايت‌ها و كانال‌های فعال و پايدارچی‌ها و مخالفان و موافقان روحانی توجه كنند تحريك كردن گسل‌های اجتماعی و دعوت به تظاهرات خيابانی بيشتر از همه به ضرر بدنۀ جامعه‌ای است كه در داخل كشورند و از تبعيض و وضعيت اقتصادی و بيكاری به ستوه آمده‌اند. در آن صورت به سرعت اولويت حكومت امنيتی می‌شود و باز سفره مردم خالی‌تر می‌شود. و امكان مطالبات امروزی هم از حكومت مسدود می‌شود.»[۵۲]
  • رضا پهلوی، ولی‌عهد پیشین و سخنگوی شورای ملی ایرانیان در ۸ دی در پیامی در صفحه فیسبوک خود نوشت که «فریاد حق‌طلبانه شما بیانگر آگاهی و دانایی شما است از حقوقتان در اعتراض به ظلم و بی‌عدالتی حاکم بر مملکت. راه چنین است و راهی دیگر جز سر فرود آوردن فرقه تبهکار در مقابل اراده شما نیست.» سپس در صفحهٔ فیسبوک خود نگاشت که «مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم.»[۵۳]

روحانیان

  • محسن کدیور در یادداشتی با عنوان «صدای اعتراض مردم» در وبگاهش، این رویداد را «تظاهرات مسالمت‌آمیز مخالفت با سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی» توصیف نمود و بیان کرد که «شعار استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی یعنی مردم خواستار اصلاح ساختاری نظام هستند.» او در پایان نوشت که این تظاهرات «می‌تواند شروع دوباره جنبش‌های رهایی‌بخش ملت ایران باشد، به شرط اینکه تظاهرکنندگان از تخریب اموال عمومی اجتناب کنند و رو به آینده دموکراتیک داشته باشد، نه اینکه خسته از استبداد آخوندی مفاسد استبداد وابسته شاهنشاهی را نادیده بگیرد.»[۵۴]
  • حسن یوسفی اشکوری در ۹ دی ۱۳۹۶ یادداشتی با عنوان «آخوندا در سه اپیزود» در وبگاهش نشر داد که خاطراتش از سه رویداد انقلاب شاه و ملت، انقلاب ۱۳۵۷ ایران، و اعتراضات ۱۳۹۶ و نقش روحانیان شیعه در آن را یادآوری نمود.[۵۵]
  • احمد علم‌الهدی در خطبهٔ دوم نماز جمعهٔ ۸ دی در مشهد، حرم امام رضا، تظاهرکنندگان ضدحکومتی را «مشتی خائن» توصیف نمود، او بیان داشت که «طبیعی است [رسانه‌های خارجی] «عربده‌کشی یک مشت خائنی» که وسط یک عده مطالبه‌گر برحق آمدند وضعیت مطالبات آنان را ابزار کنند، آن را به‌عنوان صدای ملت در مشهد و نیشابور و کاشمر و بیرجند منعکس کنند اما فریادهای حماسی فردای مردم ما را در سالروز ۹ دی اعتنا نخواهند کرد.» او خواسته‌های مالباختگان را برحق دانست.[۵۶]
  • حسین نوری همدانی در ۹ دی گفت که «معتقدیم که مردم خواسته بحقی دارند و ما پشتیبان خواسته‌های مردم هستیم، مردمی که از گرانی، سختی معیشت، بیکاری و مشکلات فراوان زندگی رنج می‌برند، نمی‌توان با سخنرانی و الفاظ و عبارات و آمار مشکل آن‌ها را برطرف کرد.» «در این کشور مالباختگانی هستند که هر روز به ما نامه می‌نویسند و می‌گویند که ما پول خود را به این مؤسسات داده‌ایم و دولت پولی به ما نمی‌دهد، این بانک‌ها از مردم دیرکرد می‌گیرند و ما همیشه گفته‌ایم که این ربا و حرام است، متأسفانه دولت هیچ اقدامی برای مالباختگان نمی‌کند و فقط به‌فکر خود است.» «اخیراً حرکت‌هایی در شهرها به‌وجود آمده و دشمن خیلی به این حرکات امیدوار شده‌است، ما به مردم می‌گوییم هوشیار باشید و نگذارید عده‌ای ضدانقلاب و ضدنظام که گوش آن‌ها به حرف‌های دشمن است قاطی شما شده و موج‌سواری کنند.»[۵۷]
  • ابراهیم رئیسی در ۹ دی در بوشهر گفت که «مردم با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستند باید حتماً این گره‌های مردم گشوده شود و مشکلات معیشتی مردم حل‌وفصل شود. دولت باید به‌گونه‌ای در حل مشکلات اقتصادی و کسب‌وکار مردم عمل کند که مردم روزبه‌روز احساس کنند مشکلات آن‌ها کاهش یافته‌است.» و تأکید کرد «ملت ما اجازه نمی‌دهد خواسته‌های بحق آنان مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد.»[۵۸]

احزاب

  • حزب کمونیست کارگری ایران در بیانیهٔ ۹ دی ۱۳۹۶ خود تأکید کرد که از میان شعارهای معترضان «حکومت اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!»، چکیدهٔ اعتراضاتی است که در طی نزدیک به چهار دهه اعتراضات در جامعه در جریان داشته‌است. این شعار باید در سراسر ایران طنین افکن شود.» این بیانیه در پایان با سه شعار «مرگ بر جمهوری اسلامی!» «آزادی، برابری، حکومت کارگری!» «زنده باد جمهوری سوسیالیستی!» پایان می‌یابد.[۵۹]
  • حزب توده ایران در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود می‌گوید که «راه نجات کشور، مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ نیروهای آزادی‌خواه، ملی و ضددیکتاتوری برای طرد رژیم استبدادی و ضدمردمی ولایت فقیه است.» این بیانیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران تأکید می‌کند که آنان «سال‌هاست بر این عقیده پای می‌فشرد که نظام سیاسی حاکم بر ایران، یعنی نظامی بنا شده بر حاکمیت یک فرد، در مقام «نمایندهٔ خدا برزمین»، و بر فراز کلیهٔ قوانین و دستگاه‌های اجرایی، قانون‌گذار، قضایی، نظامی و انتظامی، نظامی اصلاح‌پذیر نیست و نمی‌توان با استحالهٔ این نظام سیاسی از درون آن حاکمیتی مردم‌سالار را پدیدآورد.»[۶۰]
  • حزب کمونیست ایران در اطلاعیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ تظاهرات علیه گرانی، نوشت که «اعتراضات کارگری و توده ای بطور اجتناب‌ناپذیری گسترش پیدا خواهند کرد، چون رژیم هیچ برنامه‌ای برای بهبود زندگی و معیشت مردم در دستور کار ندارد.»[۶۱]
  • حزب کار ایران (توفان) در بیانیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ بیان می‌دارد که نکته مهمی که باید بدان توجه کرد «برخی از شعارهای انحرافی است که متأسفانه تظاهرکنندگان فریاد زدند و محافل ارتجاعی داخلی وخارجی نیز آن را برجسته نمودند و به جای همبستگی میان ملل درمنطقه به نفرت ملی و ضد عرب دامن زدند. شعارهای نه غزه، نه لبنان، نه سوریه جانم فدای ایران شعارهای مترقی نیستند ونمی توانند باشند.» در پایان تأکید می‌کند که این حزب از «مبارزه برحق مردم مشهد و سراسر ایران علیه گرانی وفقر وبیکاری وپیکار برای مطالبات دمکراتیک و آزادی احزاب و اجتماعات عمیقاً حمایت می‌کند.» و «تنها آلترناتیو برای رهایی از شر نظام گندیدهٔ سرمایه‌داری جمهوری اسلامی، سوسیالیسم است و جز این نیز نیست.»[۶۲]
  • حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»[۶۳]

هنرمندان

  • ابراهیم حامدی (ابی) در کانال خود در شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام و توئیتر) پست‌هایی کوتاه در پشتیبانی از «#تظاهرات سراسری» در شامگاه ۱۰ دسامبر/۹ دی فرستاد، با مضمون «رد شو از ترس و به سایه بگو نه/بگو نه که کوچه گلبارون شه.»[۶۴][۶۵]

دیگران

  • فرح پهلوی در پیامی در سومین روز از اعتراض گفت که «نزدیک به ۳۹ سال است که یوغ بیداد و فساد بر گردن می‌کشید و صبورانه منتظر بودید که شاید گردانندگان به عقل آیند و اوضاع تغییر یابد. فشار تباه‌کاری، اختناق و سوء رفتار گردانندگان از یک طرف و ناامیدی از تغییر وضعیت اقتصادی، به آنجا رسیده که اکنون ملت ایران بار دیگر جایگاه خود را در دنیای مترقی امروز طلب می‌کند… اطمینان دارم ملت ایران که هربار چون ققنوس برپا می‌خیزد، این بار نیز بر سختی‌ها فائق خواهد آمد و نور بر تاریکی پیروز خواهد شد.»[۶۶]

واکنش‌های خارجی

سناتور جمهوریخواه تد کروز در بیانیهٔ ۹ دی اعلام کرد با مردم ایران که علیه «حکومت سرکوبگر و ظالم» تظاهرات کرده‌اند، اعلام همبستگی می‌کند.[۶۷] برخی اعضای کنگره مانند پل رایان، اورین هچ و تام کاتن نیز دیدگاه‌های همسو با معترضان داشته‌اند.

پاول دورف، مؤسس تلگرام، در پی ایجاد اغتشاش و آموزش ساخت بمب دستی (از جمله کارها) و فعالیت سیاسی در اعتراضات و طبق در خواست وزیر ارتباطات ایران محمدجواد آذری جهرمیکانال تلگرامی آمد نیوز را متخلف تشخیص داده و این کانال را مسدود کرد.

دولت‌ها

  • امارات متحده عربی وزیر مشاور در امور خارجهٔ امارات متحدهٔ عربی، انور قرقاش، تأکید کرد که این تظاهرات فرصتی برای حمایت از منافع داخلی و توسعه در ایران است و گفت: «مصلحت منطقه و ایران در ساختنِ درون‌کشوری و توسعهٔ آن است نه در ستیزگی با جهان عرب.»[۶۸]
  • ایالات متحده آمریکا رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا، دونالد ترامپ بر حمایت از مردم ایران و اعتراض‌شان، تأکید کرد. همچنین، سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید موضع دولت فدرال ایالات متحدهٔ آمریکا را بیان داشت. وزارت خارجه آمریکا پیش از واکنش سندرز نیز، در بیانیه‌ای خواستار حمایت همهٔ ملت‌ها از «خواسته‌های مردم ایران برای حقوق اولیه‌شان» شد.[۶۹]
  • روسیه وزارت خارجهٔ روسیه، در ۳۱ دسامبر/۱۰ دی، توصیه‌هایی را برای اتباع روسیه در ایران ارائه داد که به آنها هشدار داده می‌شود تا از تجمع‌های دسته‌جمعی در ایران در پی تظاهرات‌های مداوم دوری کنند. در بیانیهٔ وزارت خارجهٔ روسیه در صحفهٔ فیسبوکش آمده‌است: «برخی شهرهای ایران، ازجمله تهران، مشهد، اصفهان و رشت، به‌دلیل نارضایتی اجتماعی ایجادشده در جامعه، شاهد تجمعات اعتراضی و درگیری میان معترضان و پلیس است؛ از شهروندان روسی در ایران می‌خواهیم که ضمن حفظ هوشیاری، از محل تجمعات مردم دوری کنند».[۷۰]

خبرگزاری‌ها

به گزارش العالم، افراد شرکت‌کننده در مراسم بزرگداشت ۹ دی ۱۳۸۸ در مصلای امام خمینی تهران، شعارهایی در حمایت از ولایت فقیه بیان داشته‌اند و «نسبت به اپوزیسیون‌های داخلی و خارجی اعلام انزجار کردند.» یک روحانی نیز در این مراسم گفت که «ما حساب مردم زجرکشیده و تهی‌دست را از منافقین جدا می‌دانیم».[۷۱]

شعارها و شیوه‌های اعتراض

  • این است شعار مردم، رفراندوم، رفراندوم[۷۲]
  • ای شاه ایران برگرد به ایران. (بی‌بی‌سی)[۲۴]
  • ایران که شاه نداره حساب کتاب نداره. (بی‌بی‌سی)[۲۴]
  • سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن (رادیوفردا)[۷۳]
  • نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران (رادیوآزادی)[۷۴]
  • رضاشاه روحت شاد (رادیوآزادی)[۷۴]
  • چه اشتباهی کردم که انقلاب کردم (رادیوآزادی)[۷۴]
  • زندانی سیاسی آزاد باید گردد (رادیوآزادی)[۷۴]
  • اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا (بی‌بی‌سی)[۷۵][۷۶]
  • ملت گدایی می‌کند، آقا خدایی می‌کند (رادیوآزادی)[۷۴]
  • سیدعلی حیا کن، مملکتو رها کن (رادیوفردا)[۷۷]
  • مرگ بر روحانی (رادیوفردا)[۷۸]
  • مرگ بر دیکتاتور (رادیوفردا)[۷۸]
  • پلیس برو دزد رو بگیر (رادیوفردا)[۷۸]
  • اسلام رو پله کردید، مردم رو ذله کردید (رادیوفردا)[۷۸]
  • چه اشتباهی کردیم که انقلاب کردیم (رادیوفردا)[۷۸]
  • نترسید نترسید ما همه با هم هستیم (رادیوفردا)[۷۸]
  • نان، کار و آزادی (الریاض)[۷۹]
  • آخوندها حیا کنید، مملکت رو رها کنید (گویا)[۸۰]
  • شاهنشاه روحت شاد (گویا)[۸۰]
  • می‌میریم، می‌میریم، ایران رو پس می‌گیریم (گویا)[۸۰]
  • کشور ما دزدخونه است، توی جهان نمونه است (گویا)[۸۰]
  • عزا عزاست امروز، حقوق ملت ما زیر عباست امروز (گویا)[۸۰]
  • ما آریایی هستیم، عرب نمی‌پرستیم (بی‌بی‌سی)[۲۴]
  • مرگ بر خامنه ای (رادیوفردا)[۸۱]
  • سید علی ببخشین، دیگه باید بلند شین (رادیوفردا)[۸۲]

جستارهای وابسته

پانویس و منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Reuters (30 December 2017). "Protests over alleged corruption and rising prices spread to Tehran". The Guardian. Retrieved 30 December 2017.
  2. ↑ «استانداری لرستان: در درگیری‌های دورود 2 نفر کشته شدند / هیچ تیری از ناحیه نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی به سمت مردم شلیک نشد / ردپای گروه‌های خارجی نمایان است». انتخاب.
  3. ↑ https://tnews.ir/news/028c102160227.html
  4. ↑ https://ir.voanews.com/a/iran-protest-/4184355.html
  5. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها.
  6. ↑ اعتراضات معیشتی مردم و سوء استفاده فرصت طلبان.
  7. ↑ «بعد یومین من الاحتجاجات… تظاهرات مؤیدة للحکومة الإیرانیة». النهار. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  8. ↑ «What's at play in Iranian protests?». CNN.
  9. ↑ «به این راهکارها فوری عمل‌کنید مهم‌ترین اقدامات فوری دولت و مجلس برای پاسخ به مطالبات اقتصادی مردم درگفت‌وگو با ۷ اقتصاددان». خبرگزاری آنا.
  10. ↑ «چرا اعتراضات اقتصادی در جمهوری اسلامی در زمان مدیریت هاشمی و روحانی رخ می‌دهد؟ شباهت‌های اعتراضات خیابانی به گرانی‌ها در دو دهه 70 و 90». نود اقتصادی.
  11. ↑ «توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود». تابناک.
  12. ↑ «منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد». الف.
  13. ↑ «سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید». فارس.
  14. ↑ «مدل خارجی برخورد با ناراضیان». روزنامه شرق.
  15. ↑ «Zach Carter».
  16. ↑ «Max Abrahms».
  17. ↑ ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند
  18. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  19. ↑ «=گفتگو، جایگزین مناسب تجمع است». ایسنا. khorasan.isna.ir. ۷ دی ۱۳۹۶.
  20. ↑ «قانون به شدت با هنجارشکنان برخورد خواهد کرد». ایسنا. khorasan.isna.ir. ۹ دی ۱۳۹۶.
  21. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران شبانه ادامه یافت
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ سومین روز اعتراضات در ایران؛ برگزاری تجمعات در تهران و چند شهر دیگر
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد، رادیو فردا، 9 دی 1396.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ ۲۴٫۲ ۲۴٫۳ ۲۴٫۴ ۲۴٫۵ «ایستگاه خبر؛ شنبه ۹ دی». بی‌بی‌سی فارسی. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  25. ↑ مردم اهواز شعار "الشعب یرید إسقاط النظام" را سر دادند
  26. ↑ یورونیوز: کانال تلگرامی آمد نیوز از دسترس خارج شد
  27. ↑ هشدار وزیر کشور ایران درمورد تجمع‌های اعتراضی، بی‌بی‌سی فارسی، ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  28. ↑ ادامه اعتراضات در تهران و چند شهر دیگر در طول شب
  29. ↑ آخرین جزئیات خسارات اغتشاشگران به اموال عمومی و مردم.
  30. ↑ «Sunni jihadists claim they blew up Iran oil pipeline». AP.
  31. ↑ «ادامه شبانه اعتراض‌ها در ایران». aletihadpress.com. رادیو زنامه. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  32. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها
  33. ↑ «معاون اول رئیس‌جمهور در بیست و پنجمین مجمع عمومی انجمن اسلامی جامعه پزشکی تأکید کرد». معاون اول رئیس‌جمهوری اسلامی ایران. fvpresident.ir. ۸ دی ۱۳۹۶.
  34. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  35. ↑ قاسمی: مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.
  36. ↑ واکنش تهران به حمایت ترامپ از تظاهرات مردم ایران
  37. ↑ «خطاب به ترامپ امیرعبداللهیان: حساب آشوبگران از پیگیری مطالبات معیشتی مردم جداست». ایسنا.
  38. ↑ «بیانیه سپاه به مناسبت سالگرد حماسه 9 دی: وحدت و هوشمندی ملی برابر فتنه آفرینی‌های جدید دشمن از درس‌های فتنه 88 است». سپاه‌نیوز. ۸ دی ۱۳۹۶.
  39. ↑ «پیام سرلشکر باقری به مناسبت سالگرد حماسه 9 دی: عبرت‌های 88 ضامن خنثی‌سازی فتنه‌های آینده/ حماسه 9دی نمایش بصیرت و هوشمندی ایرانیان بود». سپاه‌نیوز. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  40. ↑ «مسئول روابط عمومی کل سپاه: رویارویی ما با مخالفین گفتمان انقلاب اسلامی یک منظومه ملی و یکپارچه است». سپاه‌نیوز. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  41. ↑ «۹ دی؛ تبلور بصیرت و ولایت مداری». خبرگزاری مهر. ۷ دی ۱۳۹۶.
  42. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  43. ↑ «مردم در تجمعات غیرقانونی شرکت نکنند». ایسنا. isna.ir. ۹ دی ۱۳۹۶.
  44. ↑ «اخبار محمود صادقی تظاهرات مشهد». آفتاب. آفتاب. ۹ دی ۱۳۹۶.
  45. ↑ «واکنش محمود صادقی به تجمع امروز مشهد/تصویر». خردادنیوز. خردادنیوز. ۷ دی ۱۳۹۶.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز
  47. ↑ «مطهری: باید اعتراض مدنی را به رسمیت بشناسیم و در صدور مجوز سخت‌گیری نکنیم / با تخریب اموال عمومی برخورد شود». انتخاب.
  48. ↑ «عارف: پیگیری مطالبات با سازوکارهای قانونی حق طبیعی مردم است اما کاری نکنیم فضای کشور متشنج شود». الف.
  49. ↑ «کیانوش راد: در فقدان نهادهای مدنی اعتراضات مردمی بستر سوءاستفاده می‌شوند». ایسنا.
  50. ↑ «ابراز تاسف نجفی از حوادث روز گذشته تهران». تابناک.
  51. ↑ «محسن هاشمی: اعتراضات کف خیابانی راه درست انتقاد نیست». تابناک.
  52. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها
  53. ↑ مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم
  54. ↑ صدای اعتراض مردم
  55. ↑ «آخوندا» در سه اپیزود
  56. ↑ خائن از مطالبه بر حق مردم سوءاستفاده کردند/ مشکلات، زندگی و معیشت ما نباید ابزار پیروزی دشمن بر ما شود
  57. ↑ آیت‌الله نوری‌همدانی: مرجعیت پشتیبان خواسته‌های بحق مردم است/ مردم مراقب موج‌سواری دشمنان باشند
  58. ↑ حجت‌الاسلام رئیسی: فتنه‌گران می‌خواهند با سوارشدن بر مطالبات بحق مردم "فتنه جدید" راه‌اندازی کنند
  59. ↑ “جمهوری اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!”.
  60. ↑ اعلامیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران: مبارزهٔ مردم جان به‌لب رسیده از ظلم، ستم، گرانی و استبداد بر ضد حکومت دیکتاتوری واقعی است، و نباید اجازه داد این مبارزه در راستای منافع نیروهای ارتجاعی داخلی و خارجی مصادره شود!.
  61. ↑ اطلاعیه کمیته مرکزی حزب کمونیست ایران در مورد تظاهرات مردم در شهرهای خراسان علیه گرانی.
  62. ↑ تظاهرات اعتراضی مردم مشهد وسایر شهرها علیه فقروگرانی برحق است.
  63. ↑ «سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید». فارس.
  64. ↑ https://www.instagram.com/p/BdVe54Clo2B/?taken-by=ebi
  65. ↑ https://twitter.com/HamediEbrahim/status/947181932508409857
  66. ↑ پیام شهبانو فرح پهلوی درباره اعتراض‌های گسترده ایران: نور بر تاریکی پیروز می‌شود.
  67. ↑ «سناتور تد کروز: با مردم ایران که علیه حکومت ظالم ایستاده‌اند، اعلام همبستگی می‌کنم». ir.voanews.com. صدای آمریکا. ۹ دی ۱۳۹۶.
  68. ↑ «الإمارات تعلق علی المظاهرات: استعداء العرب لیس فی مصلحة إیران». aletihadpress.com. الاتحاد برس. ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷.
  69. ↑ «حمایت پرزیدنت ترامپ از معترضان در ایران». ir.voanews.com. صدای آمریکا. ۹ دی ۱۳۹۶.
  70. ↑ Russia’s Foreign Ministry advises compatriots to avoid mass gatherings in Iran
  71. ↑ اعلام انزجار مردم از اپوزیسیون داخلی و خارجی در همایش بزرگ 9 دی
  72. ↑ «مرگ بر خامنه‌ای» و «رفراندوم، رفراندوم، اینه شعار مردم»، چهارراه توحید، خیابان آزادی تهران
  73. ↑ «سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن»
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ ۷۴٫۲ ۷۴٫۳ ۷۴٫۴ هشدار پولیس ایران به اعتراض کننده‌ها: تظاهرات را متوقف کنید
  75. ↑ «سردرگمی جناح‌ها در مقابل اعتراضات اقتصادی ضدحکومتی». بی‌بی‌سی فارسی.
  76. ↑ «فیلم؛ اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا».
  77. ↑ تجمع اعتراضی در تهران؛ وزیر کشور هشدار داد
  78. ↑ ۷۸٫۰ ۷۸٫۱ ۷۸٫۲ ۷۸٫۳ ۷۸٫۴ ۷۸٫۵ ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند
  79. ↑ استمرار المظاهرات ضد الحکومة فی إیران
  80. ↑ ۸۰٫۰ ۸۰٫۱ ۸۰٫۲ ۸۰٫۳ ۸۰٫۴ اعتراضات اقتصادی؛ توپ در زمین رهبری است
  81. ↑ https://www.radiofarda.com/a/Iran-protests-live-coverage/28947657.html
  82. ↑ «سید علی ببخشین، دیگه باید بلند شین»
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اعتراضات_دی_۱۳۹۶_ایران&oldid=21885884»