ملین
این مقاله ممکن است برای مطابقت با استانداردهای کیفی ویکیپدیا نیازمند بازنویسی باشد. |
مُلَیّن (به انگلیسی: Laxative) ماده یا دارویی است که جهت افزایش دفع مدفوع برای جلوگیری یا رفع یبوست استفاده میشود.[۱] این مواد میتوانند طبیعی باشند، مانندبرگ سنا,اسفرزه, روغن کرچک و زیتون، یا صناعی، مانند بیزاکودیل. ملینهای متنوعی وجود دارند که در سرعتِ شروعِ اثر، محل اثر (راستروده، رودهٔ بزرگ و رودهٔ کوچک)، اَشکال دارویی، فواصل مصرف، طعم و اثرات جانبی متفاوت هستند؛ بنابراین، برحسب نوع مشکل، میتوان مناسبترین آنها را انتخاب کرد. ملینها میتوانند از انواع داروهای محرک، روانسازها یا ملینهای آبنمکی باشند و از طریق خوراکی و در برخی موارد ویژه، از طریق تنقیه و راستروده تجویز میشوند. ملیّنها در مقادیر بالاتر، باعث اسهال میشوند.
ملین هادر درمان یبوست در بزرگسالان و کودکان موثر هستند زیرا باعث تحریک روده و افزایش انقباض روده, ملین های روغنی مدفوع را نرم کرده و عمل دفع را راحت میکنند, به طور مثال وغن زیتون به دلیل وجود چربی تک اشباع باعث هضم بهتر غذا می شود, همچنین باعث میشود غذا در طول مسیر روده بهتر حرکت کند.
انواع ملینها[ویرایش]
ملینها را میتوان به 4 دستهی کلی تقسیم نمود:
ملینها حجمدهنده یا تشکیلدهندهی توده (Bulk-forming/Bulk Laxatives یا Bulking Agents)[ویرایش]
این دسته از ملینها، با احتباس مایع و افزایش حجم مدفوع سبب تحریک دیوارهی روده میشوند و به این ترتیب عمل دفع را تسهیل مینمایند. 2 تا 3 روز طول میکشد تا این ملینها اثر خود را اعمال کنند. متیل سلولز (گریدهای با ویسکوزیتهی متوسط و بالا) و اسفرزه از جمله این ملینها هستند.[۲][۳]
ملینها اسمتیک (Osmotic Laxatives)[ویرایش]
این ملینها با افزایش فشار اسمزی روده و احتباس مایع در روده عمل میکنند. منیزیم سیترات، منیزیم هیدروکسید و سدیم سولفات در این دسته قرار دارند. ماکروگول (پلی اتیلن گلایکول یا PEG)، گلیسرول و سوربیتول نیز به عنوان ملینهای هایپراسمتیک در این دسته قرار دارند.[۴]
ملینها محرک (Stimulant Laxatives)[ویرایش]
این دسته از ملینها که شامل بیزاکودیل، سنا، روغن کرچک و سدیم پیکوسولفات, روغن زیتون میشود، با تحریک عضلات روده به عمل دفع کمک میکنند.
ملینها نرمکنندهی مدفوع (Stool-Softener Laxatives)[ویرایش]
گیاهان ملیّن[ویرایش]
ملیّنهای قندی: شکر تیغال، بیدخشت، شیرخشت، گزانگبین، گز علفی، ترنجبین و شکر سرخ.
ملیّنهای روغنی: کرچک، زیتون و روغن زیتون، بادام شیرین، کتان، نارگیل، کاسکارا, اسفرزه
ملیّنهای لعابدار: پنیرک، ختمی، قدومه.
گیاهان مسهل[ویرایش]
مسهلها عموماً قویتر از ملیّنها هستند. ملیّنها در غلظتِ بالا میتوانند بهعنوان مسهل بهکار برده شوند.
مسهلهای آنتراکینونی: صبر زرد، سنا، فلوس، روبارب، سیاه توسه.
مسهلهای رِزینی و صمغی: حنظل یا هندوانه تلخ، پودوفیل، زالب.
مصرف بی رویهی ملینها و ایجاد یبوست[ویرایش]
میتوان مصرف بی رویهی ملینها را به عنوان یکی از دلایل شایع یبوست در نظر گرفت. با مصرف ملینها، بخش بزرگتری از روده نسبت به حالت عادی تخلیه میشود و در نتیجه پر شدن دوبارهی آن زمان طولانیتری را میطلبد. به همین جهت، ممکن است گمان به یبوست برده شود و دوز بیشتری از ملینها مصرف گردد. از طرفی، ملینها سبب دفع سدیم، پتاسیم و آب از بدن میشوند. به تبع آن، هورمون آلدوسترون ترشح میگردد که وظیفهی نگهداشتن سدیم و آب در بدن را بر عهده دارد. این هورمون، همزمان، دفع کلیوی پتاسیم را افزایش میدهد. نتیجه آن که حرکات پریستالتیک روده به دنبال کاهش سطح پتاسیم ضعیف میشوند و باز هم با تصور این که فرد دچار یبوست است، دوز بیشتری از ملینها مصرف گردد.
پیوند به بیرون[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ (PDF) https://web.archive.org/web/20120515032552/http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/constipation/Constipation_508.pdf. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۱۵ مه ۲۰۱۲. دریافتشده در ۱۹ مه ۲۰۲۱. پارامتر
|عنوان= یا |title=
ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ Sweetman SC, editor. Martindale 36: The complete drug reference. 36th ed. Stuttgart, Germany: Deutscher Apotheker Verlag; 2009.
- ↑ https://www.nhs.uk/conditions/laxatives/
- ↑ Sweetman SC, editor. Martindale 36: The complete drug reference. 36th ed. Stuttgart, Germany: Deutscher Apotheker Verlag; 2009.
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ ملین موجود است. |