زیست‌مولکول

زیست‌مولکول (به انگلیسی: Biomolecule) مولکولی است که توسط یک ارگانیسم یا سامانۀ زنده ساخته می‌شود که همگی ترکیباتی آلی می‌باشند، و شامل درشت مولکول‌هایی مانند پروتیین‌ها ، کربوهیدرات ، لیپیدها و اسیدهای نوکلییک و نیز مولکول‌های کوچک مانند اجزای شرکت‌کننده در سوخت‌وساز سلولی اعم از متابولیت‌های اولیه و متابولیت‌های ثانویه و نیز محصولات ساخته شده طبیعی می‌باشد. در واقع نام عمومی‌تر این ترکیبات ؛مواد با منشا زیستی است.

هر چند در حال حاضر می‌دانیم که در موجودات زنده چیزی وجود ندارد که از قوانین شیمی و فیزیک تبعیت نکند، با این وجود، زیست شیمی در واقع یک نوع ویژۀ شیمی است. نخست اینکه عمدتاً بر پایۀ ترکیبات کربن دار است و علم مطالعۀ آن شیمی آلی نامیده می‌شود. دوم اینکه تقریباً به‌طور انحصاری به واکنش‌های شیمیایی که در محیط آبی یا محلول آبی و در محدودۀ نسبتاً باریکی از درجه حرارت‌ها انجام می‌شوند، وابسته است. سوم اینکه بسیار پیچیده می‌باشد، به‌طوریکه حتی ساده‌ترین سلول به لحاظ شیمیایی بسیار پیچیده‌تر از هر سیستم شناخته شدۀ دیگری می‌باشد. چهارم اینکه به‌وسیلۀ مجموعه‌ای از مولکول‌های پلیمری، هماهنگ و دقیق می‌شوند؛ این مولکول‌های پلیمری حاصل زنجیره‌ای از زیرواحد های شیمیایی می‌باشند که انتها به انتها به هم متصل شده‌اند. ویژگی‌های منحصر به فرد این مولکول‌ها، موجودات زنده و سلول‌ها را به رشد و تولید مثل و همچنین انجام سایر اعمال ویژۀ حیات قادر می‌سازد.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Biomolecule». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
• مبانی زیست‌شناسی سلولی آلبرت ۲۰۱۰ ترجمه جواد محمد نژاد و دیگران؛ویراستار فخری حقی،تهران،اندیشه رفیع،۱۳۸۹- صفحه ۴۷