زندان قزل‌قلعه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

قزل‌قلعه زندانی در تهران بود که در پایان دو دهه استفاده، در پایان سال ۱۳۵۲ خالی از زندانی و در سال ۱۳۶۰ تخریب شد. اکنون پارک قزل‌قلعه و محله قزل‌قلعه در منطقه ۶ تهران در این محل واقع شده است.

امروز در این مکان میدان میوه و تره‌بار و فروشگاه شهروند مشغول فعالیت بوده و در تقاطع بزرگراه جلال آل‌احمد با بزرگراه کردستان در محله یوسف‌آباد واقع گردیده است.

تاریخچه[ویرایش]

این قلعه در زمان سلطنت قاجاریه برای انبار مهمات ساخته شده بود و تا زمان رضا شاه نیز انبار مهمات بود. در زمان محمدرضا شاه ابتدا به عنوان انبار از آن استفاده شد و بعد از کودتای ۲۸ مرداد توسط تیمور بختیار برای زندانی کردن زندانیان سیاسی مورد استفاده قرار گرفت.

این زندان به مدت ده سال (۱۳۵۲–۱۳۴۲) توسط استوار ساقی اداره می‌شد[۱] و زندانیان با اصطلاح دژ استوار ساقی از آن یاد می‌کردند.[۲] طبق اظهار نظر جواد منصوری، به خاطر ملایمت و بیطرفی استوار ساقی،[۳] گاهی به طنز زندان قزل قلعه را «هتل ساقی» (در قیاس با جهنم اوین به ریاست «استوار حسینی») می‌گفتند. در سال ۱۳۵۲ این زندان منحل و متروکه شد و کادر نظامی و اداری آن به زندان اوین منتقل شدند.

در سال ۱۳۶۰ زندان به علت فرسودگی تخریب شده و تبدیل به میدان میوه و تره‌بار قزل‌قلعه شد که همچنان مشغول کار است و فروشگاه شهروند قزل‌قلعه نیز در محوطه آن ساخته شده است.[۴]

جستارهای وابسته[ویرایش]

پانویس[ویرایش]

  1. «ساقی». دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. دریافت‌شده در ۱۹ خرداد ۱۳۹۳.[پیوند مرده]
  2. «عنوان: دژ استوار ساقی». پایگاه اطلاع‌رسانی فرهنگ و شهادت. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ خرداد ۱۳۹۳.
  3. جواد منصوری (۲۶ دی ۱۳۹۲). «استوار ساقی». موزه عبرت ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴.
  4. «انتشار خاطرات زندانیان «زندان سرخ پهلوی»». کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. ۱۳ فروردین ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵.

منابع[ویرایش]

پیوند به بیرون[ویرایش]