نظریه دو ملت (اردو: دو قومی نظریهdo qaumī nazariya) پایهٔ اساسی در به وجود آمدن کشور پاکستان بودهاست. این نظریه اذعان داشت که مسلمانان و هندوها در هندوستان، دو ملت جدایند؛ مسلمانان بایستی بنا بر فرهنگ، دین و آیین خود ملتی مستقل از هندوان داشته باشند و بنا بر این آیین رشد یابند.[۱] بنا بر نظریه دو ملت بود که جنبش پاکستان آغاز شد و چندپارگی هند در ۱۹۴۷ عملی شد.[۲]
یکی از اصلیترین بنیانگذاران نظریه دو ملت محمدعلی جناح بود.[۳] این دیدگاه واکنشی به نظر ملیگرایی هندوها هم بود، که خواهان تشکیل کشوری بر پایهٔ فرهنگ و آیین هندی بودند.[۴][۵][۶][۷]
↑Shakir, Moin (18 August 1979), "Always in the Mainstream (Review of Freedom Movement and Indian Muslims by Santimay Ray)", Economic and Political Weekly, 14 (33): 1424, JSTOR4367847