محمدجعفر جعفری لنگرودی

محمد جعفر جعفری لنگرودی
زادروز	۱۳۰۲ هجری شمسی لنگرود (۹۶ سال)
محل زندگی	ایستبورن انگلستان
تابعیت	ایران
تحصیلات	دکتری تخصصی حقوق خصوصی اجتهاد در فقه و اصول
دانش‌آموختهٔ	دانشگاه تهران حوزه علمیه خراسان و قم
پیشه	حقوقدان، فیلسوف، مجتهد
دین	اسلام
مذهب	شیعه
آثار	کتب حقوق مدنی، دائرة المعارف‌های حقوقی و ادبیات، منطق، فلسفه، تاریخ و هنر

محمد جعفر جعفری لنگرودی فقیه، مجتهد، فیلسوف و حقوقدان ایرانی و صاحب تالیفات در زمینه حقوق و نیز ادبیات است. وی مدتی ریاست دانشکده حقوق دانشگاه تهران را بر عهده داشت؛ و در تدوین پیش‌نویس قانون اساسی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران نقش داشت.

زندگی و تحصیلات

لنگرودی در سال ۱۳۰۲ شمسی در لنگرود متولد شد. پدرش روحانی و کاسب بود. تحصیلات مقدماتی خود را نزد پدرش فرا گرفت و پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در لنگرود، برای ادامه تحصیل به دانشسرای رشت رفت. در حین تحصیل در دانشسرا پدر و مادرش را از دست داد. به همین دلیل تحصیل در دانشسرا را نیمه تمام گذاشت و برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه شهرهای قم، همدان، اصفهان، و مشهد رفت و در حوزه خراسان از دست میرزا هاشم مدرس قزوینی به درجه اجتهاد نایل شد.

همزمان با تحصیلات حوزوی موفق به اخذ دیپلم گردید و برای ادامه تحصیلات مدرن در دانشکده حقوق دانشگاه تهران نیز ثبت نام نمود؛ و موفق شد دکترای حقوق خود رادر سال ۱۳۳۹ از این دانشگاه دریافت نماید.

وی اکنون در ایستبورن انگلستان به سر می‌برد. کتاب دائرةالمعارف عمومی حقوق (الفارق) از تالیفات وی در سال ۱۳۸۷ و در بیست و ششمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران به عنوان برترین کتاب سال رشته حقوق شناخته شد.

زندگی حرفه‌ای

لنگرودی، مدتی به مسند قضاوت نشست. او به این نتیجه رسید که در بخش حقوقی، جای کتاب‌های فارسی خالی است. حاصل این نتیجه‌گیری ده‌ها کتاب و مقاله بود. او تألیف دانشنامه حقوقی ۵ جلدی خود را که در سال ۱۳۳۶ آغاز نمود، در سال ۱۳۵۸ به پایان برد.

دیدگاه‌ها

لنگرودی که خود یک دانشنامه تخصصی نوشته‌است، بزرگترین مشکل نوشتن دانشنامه را انتخاب عنوان‌ها می‌داند. او به نقش اساسی استدلال در قلمرو حقوق شکلی معتقد است. همچنین اعتقاد دارد حقوق باید در خدمت عدالت باشد. او می‌گوید: «تلاشهای علمی گسترده و طولانی صاحبان همت در علوم و عاشقان عدالت می‌تواند شناسنامه دادگستری جدید را به دست دهد.» استاد لنگرودی نظرات بسیار متفاوت در خصوص عقود و ایقاعات دارد. نمونه بارز این تفاوت اندیشه در کتاب سیستم‌شناسی علم حقوق هویداست.

دکتر لنگرودی علاوه بر شهرتی که در ایجاد دائرةالمعارف‌ها و ترمینولوژی‌های حقوق مانند ترمینولوژی، مبسوط، الفارق، دائرة المعارف، فرهنگ عناصرشناسی و امثالهم در میان حقوق خواندگان دانشگاهی دارد، در بیست سال گذشته قدرت خارق‌العاده خود در حوزه فلسفه حقوق مدنی و تأثیر فلسفه حقوق مدنی در حوزهٔ موضوعات حقوقی را با کتاب‌هایی چون فلسفه اعلی، فلسفه حقوق مدنی و تئوری موازنه به اثبات رساند. اگرچه خود او معتقد است (و نظرش نیز تا حدودی صحیح است) که با نگارش «تأثیر اراده در حقوق مدنی» این قدرت ده‌های سال قبل به اثبات رسیده بود. حقوق ایران برای نگاه «علمی»، «منطقی» و «تدقیقی» این حقوقدان مدیون اوست. واژهٔ «عدالت»، همواره منجر به بی ضابطه بودن در مباحث حقوقی شده‌است. دکتر لنگرودی، با ارائه ملاک‌های ناشی از نظریه‌های مختص خود، نظم حاکم بر روابط شهروندان را به جامعه حقوقی نشان داد و اثبات کرد که این نظم، قابل کشف است.

تجلیل از جعفری لنگرودی

مرکز پژوهشی دانشنامه های حقوقی علامه و انجمن حقوق‌شناسی که متولیان نخستین برگزاری این همایش و نکوداشت ملی می‌باشند طی اطلاعیه ای اعلام کردند این همایش که قرار بود در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ برگزار گردد به نیمه دوم آبان ماه ۱۳۹۸موکول شد.

کتاب‌شناسی

• کامل المیزان (منظومه عربی در منطق) مکتبة الاسلامیة مشهد ۱۳۲۷
• علم حدیث یا خودآموز رجال و درایه، مکتب علوم مشهد ۱۳۲۸
• اصول فلسفی حقوق تهران ۱۳۳۲
• فرهنگ حقوقی نشر کانون معرفت لاله زار تهران ۱۳۳۴
• تاریخ حقوق ایران (از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروطه) گیلان ۱۳۴۰
• تأثیر اراده در حقوق مدنی (رساله دکتری)، چاپ گیلان ۱۳۴۰
• مقدمه عمومی علم حقوق، تهران ۱۳۴۱
• دانشنامه حقوقی (۲جلدی) چاپ دانشگاه تهران ۱۳۴۳
• ترمینولوژی حقوق، انتشارات ابن سینا، تهران ۱۳۴۶
• دانشنامه حقوقی، جلد اول، (حرف الف) چاپ اول، ابن سینا، تهران ۱۳۴۸
• آراء شورایعالی ثبت و شرح ان، ابن سینا، تهران ۱۳۴۸
• رهن و صلح، چاپ ابن سینا، ۱۳۴۹
• وصیت، چاپ ابن سینا، ۱۳۵۰
• دانشنامه حقوقی، جلد دوم (حرف ب-ث)، چاپ ابن سینا، ۱۳۵۱
• عقد ضمان، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی با همکاری فرانکلین، تهران ۱۳۵۲
• دانشنامه حقوقی، جلد سوم (حرف ج تا دعوی حجر)، چاپ ابن سینا، ۱۳۵۲
• مکتبهای حقوقی در حقوق اسلام، ابن سینا، ۱۳۵۳
• عقد حواله، انتشارات دانشگاه ملی، ۱۳۵۴
• حقوق تعهدات، جلد اول، انتشارات مؤسسه عالی امور قضایی و اداری قم، ۱۳۵۴
• حقوق خانواده، نشر مؤلف، چاپخانه حیدری، تهران ۱۳۵۵
• حقوق ثبت، جلد اول، ثبت املاک، نشر مؤلف، چاپخانه حیدری، ۱۳۵۵
• دانشنامه حقوقی، جلد چهارم، (دعوی تحریم تا فهم عرفی)، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۵۶
• حقوق اموال، نشر مؤلف، چاپ مشعل آزادی، ۱۳۵۶
• دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، حقوق تعهدات، عقود و ایقاعات، نشر بنیاد راستاد، تهران ۱۳۵۷
• عقد کفالت، انتشارات دانشگاه ملی، تهران، ۱۳۵۷
• ارث، جلد اول، انتشارات امیرکبیر، تهران ۱۳۵۷
• حقوق اسلام، کتابخانه گنج دانش، تهران، ۱۳۵۸
• دانشنامه حقوقی، جلد پنجم، (قائم مقام تا ید)، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۵۸
• دائره المعارف علوم اسلامی، قضایی، جلد اول، کتابخانه گنج دانش، تهران ۱۳۵۹
• دائره المعارف علوم اسلامی؛ قضایی جلد دوم، کتابخانه گنج دانش، تهران ۱۳۶۰
• دایرة المعارف عمومی حقوق (الفارق) در ۵ جلد- انتشارات گنج دانش-
• اساس در قوانین مدنی (المدونة)- انتشارات گنج دانش
• صد مقاله در روش تحقیق در علم حقوق-انتشارات گنج دانش
• فلسفه اعلی در علم حقوق-انتشارات گنج دانش
• فلسفه عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل (تئوری موازنه)-انتشارات گنج دانش
• مسائل منطق حقوق -انتشارات گنج دانش
• شخصیت معنوی حافظ-انتشارات گنج دانش
• رازبقای ایران در سخن حافظ-انتشارات گنج دانش
• راز بقای ایران در سخن مولوی-انتشارات گنج دانش
• رازبقای ایران در سخن نظامی-انتشارات گنج دانش
• رازبقای ایران در سخن فردوسی-انتشارات گنج دانش
• منطق ادبی-انتشارات گنج دانش
• سیمای شعر -انتشارات گنج دانش
• فلسفه فرهنگ وهنر-انتشارات گنج دانش
• تاریخ معتزله
• اندیشه و ارتقاء (یکصدو یک مقاله در علم ماهیت‌شناسی حقوقی)
• علم حقوق در گذر تاریخ
• وسیط در ترمینولوژی حقوق
• فن استدلال در منطق حقوق اسلام
• فلسفه حقوق مدنی
• روش جدید در مقدمه عمومی علم حقوق
• فرهنگ عناصرشناسی حقوق مدنی – حقوق جزا
• مبسوط در ترمینولوژی حقوق (۵ جلد) انتشارات گنج دانش
• مجموعه محشی قانون مدنی و طرح اصلاح قانون مدنی
• فیلولوژی-چاپ اول-سال ۱۳۹۰-نشرگنج دانش
• چهار مقاله- -نشرگنج دانش

منابع

• بر تارک علم، نوشته محمدرضا قنبری، چاپ گنج دانش، چاپ اول ۱۳۸۶- شابک:۹۷۸۹۶۴۷۶۱۸۷۵۵
• محمد جعفر جعفری لنگرودی