تل‌آویو

تل‌آویو
اطلاعات کلی
نام رسمی :	تل‌آویو
کشور :	اسرائیل
استان :	تل‌آویو
نام محلی :	תל אביב-יפו (عبری ) تَلْ أَبِيبْ-يَافَا (عربی )
سال شهرشدن :	۱۱ آوریل ۱۹۰۹
تل‌آویو
مردم
جمعیت	۴۰۴۴۰۰
تراکم جمعیت:	۷۸۶۷.۷ نفر بر کیلومتر مربع
مذهب:	یهودی ۹۱٪ اسلام ۳٪ مسیحی ۱٪ نامعلوم ۵٪
جغرافیای طبیعی
مساحت:	۵۱.۴ متر مربع
ارتفاع از سطح دریا :	۵ متر
اطلاعات شهری
شهردار :	رون هولدای
پیش‌شماره تلفنی :	۰۹۷۲
وب‌گاه :	tel-aviv.gov.il

تل‌آویو (به عبری: תל אביב-יפו) و (به عربی: تل أبيب/تلّ الربيع) (تلفظ: تل‌آویو یافو به معنای «بهارتپه») دومین شهر پرجمعیت اسرائیل است که در ساحل دریای مدیترانه واقع شده است. شهر تل‌آویو، «پایتخت تجاری» کشور اسرائیل و مرکز استان تل‌آویو محسوب می‌شود. تل‌آویو در دهه ۱۸۸۰ میلادی، در مقابل شن‌زارهای خشک شهر یافا توسط یهودیان مهاجری ساخته‌شد که توانایی مالی زندگی در شهر عرب‌نشین یافا را نداشتند. شهر تل‌آویو دارای آب و هوای معتدل مدیترانه‌ای است.

جمعیت شهر تل‌آویو در سال ۲۰۰۹ حدود ۴۰۳٬۷۰۰ نفر بوده‌است که این رقم شامل کارگران و دانشجویانی که محل اقامت رسمی خود را تغییر نداده‌اند، نمی‌شود. تعداد خانوارهای شهر ۱۸۸ هزار است که ۵۶ درصد از آن‌ها خانواده و ۴۰ درصد مجرد هستند. اما با احتساب شهرهای پیوسته به آن که «تل‌آویو بزرگ» نامیده می‌شود، دارای جمعیتی ۳.۳ میلیون نفری می‌شود. تل‌آویو بزرگ شامل چندین شهر بهم پیوسته من‌جمله یافا (יפו)، رمت گن (רמת-גן)، پتح تیکوا (פתח-תקווה)، هد هشارون (הוד-השרון)، رمت هشارون (רמת-השרון)، گیواتائیم (גבעתיים) و چند شهر کوچک دیگر است.

فضای شهر تل‌آویو با دیگر شهرهای اسرائیل، بخصوص شهر اورشلیم تفاوت چشمگیری دارد. تل‌آویو با ساحل طولانی دریای مدیترانه، آزادی‌های اجتماعی فراوان و تبدیل شدن به پایتخت بازرگانی و اقتصادی اسرائیل، یکی از شهرهای جهانی به حساب می آید.

تاریخچه

تصویری از زمین‌های تل‌آویو که از بادیه‌نشینان عرب در سال ۱۹۰۹ خریداری شد.

در سال ۱۹۰۹ میلادی، یهودیان مهاجری که به فلسطین مهاجرت کرده بودند، زمین‌های تل‌آویو را از اعراب خریدند. فلسطین در آن هنگام بخشی از قلمرو امپراتوری عثمانی بود. در آن زمان تل‌آویو ساخته شد تا کارگرانی که در شهر یافا کار می‌کردند، بتوانند شب‌ها محلی برای خواب و استراحت داشته باشند، اما اختلافات بین یهودیان و اعراب یافا در سال ۱۹۲۱، یهودیان را به فکر تأسیس یک مرکز تجاری عمده در تل‌آویو انداخت و به این ترتیب، شهری که بنا بود خوابگاه کارگران شاغل در یافا تبدیل شود، به تدریج به مهم‌ترین مرکز تجاری نخستین کشور یهودی در طول تاریخ مبدل شد.

نام «تل‌آویو» به معنای «بهارتپه» از ابداعات ناحوم سوکولوف بود. او برای ابداع نام «تل‌آویو» از کتابی نوشته تئودور هرتسل به نام سرزمین کهن جدید الهام گرفت. اولین شهردار شهر تل‌آویو، مئیر دیزینگوف نام داشت. در سال ۱۹۵۴، یافا رسماً به تل‌آویو پیوست و امروزه یافا، تنها بخش کوچکی از شهر بزرگ تل‌آویو است که اکثریت مطلق جمعیت آن را یهودیان و بخش بسیار اندکی از آن را اعراب اسرائیلی تشکیل می‌دهند.

فرهنگ

معماری

میدان رابین از میدان‌های مهم و مرکزی شهر تل‌آویو است.

معماری خانه‌ها در برخی محله‌های شهر تل‌آویو به سبک اروپائی اواخر قرن نوزدهم ساخته شد. به درخواست سازمان یونسکو بیش از ۴۰ هزار ساختمان تاریخی در فهرست میراث فرهنگی جهانی قرار گرفته و نوسازی شده‌اند.

نمای اکثر ساختمان‌های شهر تل‌آویو سیمانی سفید و سقف‌های آن‌ها مسطح است که با آب و هوای مناطق مدیترانه‌ای هم‌خوانی دارند. بسیاری از ساختمان‌های تاریخی ساخته‌شده در تل‌آویو به سبک باوهاوس و یا سبک بین‌المللی ساخته شده‌اند.

ورزش

نمایی از داخل ورزشگاه سرپوشیده نوکیا.

نمایی از داخل استادیوم رمت گن که خانه تیم ملی فوتبال اسرائیل است.

تل‌آویو خانه برخی از معروفترین تیم‌های ورزشی اسرائیل است. از جمله تیم بسکتبال تل‌آویو که شهرت فراوانی در بسکتبال اروپا دارد. تل‌آویو تنها شهری در اسرائیل است که سه نماینده در لیگ برتر فوتبال اسرائیل دارد. باشگاه فرهنگی ماکابی تل‌آویو در سال ۱۹۰۶ در تل‌آویو تأسیس شد. اکنون این باشگاه در بیش از ده رشته ورزشی به فعالیت مشغول است. تیم بسکتبال ماکابی تل‌آویو پرافتخارترین تیم بسکتبال در اسرائیل است که موفق شده است با کسب چهل و هفت مقام از جمله سی و شش مقام قهرمانی در لیگ بسکتبال اسرائیل و پنج مقام قهرمانی در جام برتر بسکتبال اروپا به تیمی شاخص تبدیل شود. همچنین تیم فوتبال ماکابی تل‌آویو موفق شده است که هیجده مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل، دو مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل و دو مقام قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا و یک مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل را از آن خود کند.

یکی دیگر از باشگاه‌های صاحب نام اسرائیلی، «باشگاه فرهنگی هپوعل تل‌آویو» است. این باشگاه در سال ۱۹۲۳ در شهر تل‌آویو تأسیس شد و اکنون در بیش از یازده رشته ورزشی به فعالیت می‌پردازد. از آن جمله می‌توان به تیم بسکتبال هاپوئل تل‌آویو اشاره کرد که تاکنون موفق به کسب پنج مقام قهرمانی در لیگ بسکتبال اسرائیل شده است. تیم فوتبال هپوعل تل‌آویو هم موفق به کسب سیزده مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل و یک قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا شده است.

«تیم فوتبال پسران یهودای تل‌آویو» یکی دیگر از تیم‌های فوتبال در شهر تل‌آویو است. این تیم موفق شده است که تاکنون یک مقام قهرمانی در جام برتر فوتبال اسرائیل و یک مقام قهرمانی در جام حذفی لیگ برتر اسرائیل را از آن خود کند. تیم فوتبال پسران یهودا، تنها تیم حاضر در لیگ برتر فوتبال اسرائیل است که تنها، نماینده یک منطقه به نام «ناحیه امید» در شهر تل‌آویو است و کل مناطق و شهر تل‌آویو در کل را نمایندگی نمی‌کند.

در تل‌آویو ورزشهای مختلف، طرفداران خاص خود را دارند و تعداد تیم‌ها و باشگاه‌های ورزشی تنها به فوتبال و بسکتبال محدود نمی‌شوند. از آن جمله می‌توان به دو باشگاه قایق‌رانی شهر تل‌آویو اشاره کرد. یکی از قدیمی‌ترین این باشگاه‌ها، باشگاه قایق‌رانی تل‌آویو است که در سال ۱۹۳۵ میلادی در کنار رودخانه یرکون قرار گرفته است. در همین حال بازی ماتکوت که یک بازی اسرائیلی است، همواره در سواحل و پلاژهای ساحلی شهر تل‌آویو که در کنار دریای مدیترانه واقع شده است، بازی می‌شود.

شهر تل‌آویو همچنین در لیگ حرفه‌ای بیسبال اسرائیل که از سال ۲۰۰۲ آغاز به‌کار کرده دارای نماینده‌ای به نام تل‌آویو لایتنینگ است.

همچنین یک استادیوم‌های بزرگ ورزشی با ظرفیت ۴۱٬۵۸۳ نفر، با نام استادیوم رمت گن و یا «استادیوم ملی» در شهر رمت گن قرار دارد که خانه کنونی تیم ملی فوتبال اسرائیل است.

مراکز آموزشی

نمایی از ساختمان ژیمناسیوم عبری هرتزلیا در سال ۱۹۲۲ میلادی. این مدرسه نخستین دبیرستان تل‌آویو بود و در سال ۱۹۰۵ در خیابان هرتسل بنا شد.

نمایی از بلوار دانشکده مهندسی دانشگاه تل‌آویو.

تل‌آویو یکی از مراکز مهم آموزشی اسرائیل نیز محسوب می‌شود. با وجود اینکه دانشگاه تل‌آویو سالها پس از تأسیس دانشگاه عبری اورشلیم برپا شد، ولی به سرعت توسعه یافت و در ظرف چند سال به بزرگ‌ترین دانشگاه اسرائیل با ۱۰۶ بخش و دانشکده و ۹۰ مرکز پژوهشی و علمی و دو مدرسه تحصیلات عالی را نیز زیر نظارت خود دارد. همچنین دانشگاه مذهبی برایلان که در سال ۱۹۵۵ میلادی تأسیس شد نیز در شهر رمت گن در حومه تل‌آویو قرار دارد. در این دو دانشگاه روی‌هم‌رفته بیش از ۵۰٬۰۰۰ دانشجوی اسرائیلی به همراه تعداد بسیار زیادی از دانشجویان دیگر کشورها تحصیل می‌کنند.

اقتصاد

آسمان‌خراش‌های سه‌گانه مسکونی و بازرگانی داوید عزریئلی، هر یک بیش از پنجاه طبقه دارند و بلندترین ساختمان‌های شهر تل‌آویو محسوب می‌شوند. آسمان‌خراش‌های سه‌گانه عزریئلی، به سه شکل هندسی گرد، مستطیل و مثلث طراحی و ساخته شده‌اند.

تل‌آویو پایتخت بازرگانی و اقتصادی اسرائیل به‌شمار می‌آید. شعبه مرکزی همه بانک‌های اسرائیل در این شهر دایر است و تنها بازار بورس اسرائیل نیز در شهر تل‌آویو قرار گرفته است.

بندر ساحلی تل‌آویو به خاطر مهاجرت بسیاری از برنامه‌نویسان و کارشناسان علوم رایانه و همچنین کارخانجات متعدد رایانه‌سازی و شرکت‌های‌های تِک به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی جهان بخصوص در بخش کامپیوتر تبدیل شده است. به صورتی که مجلهٔ ایکونومیست، تل‌آویو را «مینیاتور لس‌آنجلس» معرفی کرد. مجلهٔ نیوزویک، در سال ۲۰۰۷ میلادی تل‌آویو را یکی از ده پیشرفته‌ترین شهرهای جهان معرفی کرد. حومه شهر تل‌آویو بخصوص شهرهای هرزالیا و پتا تیکوا که مرکز اصلی شرکت‌های تولید کننده محصولات هوشمند هستند به «سیلیکون ولی اسرائیل» معروف هستند.

اکثر میلیاردرهای اسرائیلی مقیم شهر تل‌آویو هستند. بر اساس آمار موسسه تحقیقاتی مرسیر، از سال ۲۰۰۷ میلادی، تل‌آویو گرانترین شهر خاورمیانه و در مقام هفدهمین شهر گران جهان برای زندگی شناخته شد. در این گزارش شهرهای نیویورک و دوبلین در رده ۱۵ و ۱۶ و شهرهای رم و وین پس از تل‌آویو و در رده ۱۸ و ۱۹ قرار داشتند.

مرکز نمایشگاه‌های بین‌المللی اسرائیل که هرساله نمایشگاه‌های بین‌المللی متعددی در آن برگزار می‌شود در شهر ساحلی تل‌آویو قرار دارد.

امکانات شهری

ترمینال شماره ۱ فرودگاه بین‌المللی بن گوریون.

کنیسه جامع تل‌آویو در خیابان آلنبی.

گردشگاه‌های گوناگون شهر ساحلی تل‌آویو که از شمال به جنوب به طول چندین کیلومتر ادامه دارد، آسمان‌خراش‌های مدرن و برج‌های مسکونی که در سال‌های اخیر در این شهر برپا گردیده، مراکز تفریحی، جشنواره‌های متعدد هنری و فرهنگی، موجب گردیده که تل‌آویو به یکی از مهم‌ترین مراکز تفریحی و کانون فعالیت بازرگانی و تجاری اسرائیل مبدل گردد.

اُپرای ملی اسرائیل در شهر تل‌آویو بنا شده و سبک معماری خاص خود را دارد. هم‌چنین بسیاری از گالری‌های هنری تل‌آویو در بلوار روتشیلد واقع شده‌اند. یکی دیگر از نقاط دیدنی تل‌آویو پارک یرکون است که در کنار رودخانه یرکون قرار گرفته. این پارک مرکز فعالیت‌های ورزشی بخصوص پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری و حتی قایقرانی است.

در اسرائیل، تل‌آویو به شهری معروف است که هرگز به خواب نمی‌رود، بدین‌گونه که تا دیرترین ساعات شب نیز برخی خیابان‌ها و بخصوص مراکز تفریح شبانه از جمعیت موج می‌زند. هم‌چنین فرودگاه بین‌المللی بن گوریون که بزرگ‌ترین فرودگاه بین‌المللی اسرائیل است، در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تل‌آویو قرار دارد. هم‌اکنون متروی تل‌آویو در حال ساخته شدن است که در پایان مرحله اول دارای چهار خط خواهد بود.

موزه‌ها

از موزه‌های تل‌آویو می‌توان به موزه هنرهای زیبای تل‌آویو که دارای بزرگ‌ترین مجموعه تابلوهای نقاشی و آثار هنری در کشور است، اشاره کرد. این موزه در کنار کتابخانه مرکزی تل‌آویو و ساختمان اُپرای تل‌آویو قرار دارد. از دیگر موزه‌های واقع‌شده در تل‌آویو می‌توان به خانه پراکندگی‌ها، موزه سرزمین اسرائیل و یا تالار استقلال اشاره کرد.

اماکن مذهبی

حدود ۵۰۰ کنیسه در تل‌آویو وجود دارد. کنیسه جامع تل‌آویو، اصلی‌ترین کنیسه ارتدکس تل‌آویو است. این کنیسای در خیابان آلنبی واقع شده‌است. از دیگر کنیساهای مهم تل‌آویو می‌توان به کنیسه سیمبالیستا در دانشگاه تل‌آویو و کنیسه هیکل یهودا در بخش مرکزی تل‌آویو اشاره کرد.

شهرهای خواهر

تولوز, فرانسه (۱۹۶۲) فیلادلفیا, ایالات متحده آمریکا (۱۹۶۶) کلن, آلمان (۱۹۷۹) فرانکفورت, آلمان (۱۹۸۰) بن, آلمان (۱۹۸۳) بوئنوس آیرس, آرژانتین (۱۹۸۸) بوداپست, مجارستان (۱۹۸۹) بلگراد, صربستان (۱۹۹۰) اسن, آلمان (۱۹۹۲)

صوفیه, بلغارستان (۱۹۹۲) ورشو, لهستان (۱۹۹۲) کان, فرانسه (۱۹۹۳) لودز, لهستان (۱۹۹۴) میلان, ایتالیا (۱۹۹۴) سالونیک, یونان (۱۹۹۴) پکن, چین (۱۹۹۵)

بارسلون, اسپانیا (۱۹۹۸) غزه, مناطق خودگردان فلسطینی (۱۹۹۸) ایزمیر, ترکیه (۱۹۹۸) چیسینا, مولداوی (۲۰۰۰) اینچئون, کره جنوبی (۲۰۰۰) لیماسول, قبرس (۲۰۰۰) مسکو, روسیه (۲۰۰۰) سائوپولو, برزیل (۲۰۰۴) وین, اتریش (۲۰۰۵)

سراسر نماها

ساحل در دوردست

نمای ساحل از فراز برج آزرائیل

جستارهای وابسته

• دانشگاه تل‌آویو
• دانشگاه برایلان
• فرودگاه بین‌المللی بن گوریون
• متروی تل‌آویو