اثر کولیج

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
موفلون اروپایی میزان پذیرش یک ماده را در پارک حیات وحش Tripsdrill (بادن-وورتمبرگ، آلمان) بررسی می‌کند.

اثر کولیج (به انگلیسی:Coolidge effect) یک پدیده بیولوژیکی در تمایلات جنسی حیوانات است. به موجب این پدیده، هر زمان که جنس ماده جدیدی در محیط معرفی و پدیدار شود علاقه جنسی دوباره‌ای از سوی حیوان جنس نر (حتی در صورت وجود شرکای جنسی قبلی در دسترس) به حیوان جنس ماده نوظهور نشان داده خواهد شد.[۱][۲][۳][۴] به میزان کمتری، این پدیده در بین جنس ماده و با توجه به جفتشان نیز دیده می‌شود.[۳]

اثر کولیج را می‌توان به افزایش پاسخگویی جنسی و کوتاه شدن دوره بازیابی جنسی نسبت داد.[۵] مزیت تکاملی این پدیده این است که یک نر می‌تواند چندین ماده را بارور کند.[۶] برای تلقیح موفقیت‌آمیز چندین ماده، ممکن است نر بارها و بارها از منظر جنسی تقویت شود.[۷] این نوع سیستم جفت‌گیری را می‌توان با چندزنی مقایسه کرد که در آن یک نر دارای چندین جفت ماده است، اما هر ماده تنها با یک یا چند نر جفت می‌گیرد.[۸] ثابت شده‌است که اثر کولیج در انسان‌ها در فرهنگ‌ها و در هر دو جنس رخ می‌دهد.[۹][۱۰]

شواهد تجربی[ویرایش]

آزمایش‌های اولیه با موش‌ها از پروتکل زیر استفاده می‌کردند: یک موش نر در یک جعبه بزرگ محصور با چهار یا پنج موش ماده در گرما قرار داده شد.[۱۱] او بلافاصله شروع به جفت‌گیری با تمام موش‌های ماده کرد تا اینکه در نهایت از منظر جنسی توان خسته شد.[۱۱] ماده‌ها به تکان دادن و لیسیدن او ادامه دادند، اما او پاسخی نداد.[۱۱] هنگامی که یک ماده جدید وارد این جعبه شد، جنس نر بار دیگر شروع به جفت‌گیری با جنس ماده جدید کرد.[۱۱] این پدیده به موش قهوه‌ای محدود نمی‌شود.[۱۲]

اثر کولیج به افزایش سطح دوپامین و اثر متعاقب آن بر دستگاه لیمبیک حیوان نسبت داده می‌شود.[۱۳] در مطالعه ای که توسط فیورینو و همکاران انجام شد، از موش‌های صحرایی نر برای مطالعه نقش سیستم دوپامین مزولیمبیک بر رفتار جنسی آنها استفاده شد.[۱۳] در آزمایش آنها، میکرودیالیز برای نظارت بر جریان دوپامین از هسته اکومبنس در طول سه مرحله از رفتار جنسی، شامل: جفت‌گیری، سیری و بی‌نیازی جنسی، و شروع مجدد رفتار جنسی استفاده شد.[۱۳] آزمایش رفتاری برای اثر کولیج شامل چندین مرحله از جمله، جفت‌گیری با یک ماده، معرفی مجدد به همان ماده، دسترسی به همان ماده، معرفی یک حیوان ماده جدید، و جفت‌گیری با یک ماده جدید بود.[۱۳] در طی این مراحل، دوپامین و متابولیت‌های آن تحت نظر قرار گرفتند.[۱۳] نتایج این مطالعه نشان داد که به‌طور کلی افزایش قابل توجهی در جریان دوپامین در پاسخ به ماده اول و دوم وجود دارد.[۱۳] در طول جفت‌گیری با اولین ماده، غلظت دوپامین در این موش‌های نر افزایش قابل توجهی را نشان داد، با این حال، زمانی که همان ماده دوباره ارائه شد، افزایش قابل توجهی در دوپامین مشاهده نشد.[۱۳] هنگامی که یک ماده جدید ارائه شد، در ابتدا، افزایش کمی در سطوح دوپامین وجود داشت، اما پس از ادامه جفت‌گیری با ماده جدید، افزایش قابل توجهی در سطوح دوپامین مشاهده شد.[۱۳] از این نتایج، آنها به این نتیجه رسیدند که افزایش جریان دوپامین مزولیمبیک با مراحل برانگیختگی و آمیزشی رفتار جنسی در موش‌های صحرایی نر مرتبط است.[۱۳] داده‌های آنها همچنین نشان می‌دهد که محرک‌های مرتبط با یک ماده جدید ممکن است انتقال دوپامین را در یک موش صحرایی که از نظر جنسی اشباع شده‌است را افزایش دهد و از این رو در شروع مجدد رفتار جنسی نقش دارد.[۱۳]

مطالعات دیگری همچنین شواهد بیشتری برای نقش هسته اکومبنس بر رفتار جنسی در موش‌ها را ارائه کرده‌است.[۱۴] در یک آزمایش، نقش هسته اکومبنس از طریق ثبت فعالیت عصبی تک سلول‌ها در این ناحیه از مغز مشخص شد.[۱۴]

تخصیص اسپرم[ویرایش]

مشاهده شده‌است که در گونه‌های خاصی، نرها به دلیل اثر کولیج، اسپرم را به‌طور متفاوتی تخصیص می‌دهند.[۱۵] تخصیص معمولاً بر اساس سطح رقابت اسپرم، میزان تفاوت و «جدید» بودن ماده و کیفیت تولیدمثلی مادگان است.[۱۵]

عدم وجود اثر کولیج[ویرایش]

اثر کولیج معمولاً در اکثر حیوانات یافت می‌شود. با این حال، در مواردی از گونه‌ها اثر کولیج وجود ندارد.[۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. ↑ Reber, Arthur S.; Reber, Emily Sarah; Allen, Rhianon (2001). The Penguin dictionary of psychology. Penguin reference (3rd ed.). London: Penguin Books. ISBN 978-0-14-051451-3.
  2. ↑ Brown, Richard E. (1974). "Sexual arousal, the coolidge effect and dominance in the rat (rattus norvegicus)". Animal Behaviour (به انگلیسی). 22 (3): 634–637. doi:10.1016/S0003-3472(74)80009-6.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Lester, Gillian L.L.; Gorzalka, Boris B. (1988). "Effect of novel and familiar mating partners on the duration of sexual receptivity in the female hamster". Behavioral and Neural Biology (به انگلیسی). 49 (3): 398–405. doi:10.1016/S0163-1047(88)90418-9. PMID 3408449.
  4. ↑ Pinel, John P. J. (2007). Biopsychology (6th ed.). Boston: Pearson Allyn and Bacon. ISBN 978-0-205-42651-5.
  5. ↑ Colman, Andrew Michael (2009). A dictionary of psychology (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-953406-7. OCLC 260204714.
  6. ↑ Tlachi-López, José L.; Eguibar, Jose R.; Fernández-Guasti, Alonso; Angélica Lucio, Rosa (2012). "Copulation and ejaculation in male rats under sexual satiety and the Coolidge effect". Physiology & Behavior. 106 (5): 626–630. doi:10.1016/j.physbeh.2012.04.020. PMID 22564534.
  7. ↑ Carlson, N. (2013). Reproductive Behavior. In Physiology of Behavior (11th ed. , p. 332). Boston, MA: Pearson Education.
  8. ↑ Colman, Andrew Michael (2009). A dictionary of psychology (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199534067. OCLC 260204714.
  9. ↑ Hughes, Susan M.; Aung, Toe; Harrison, Marissa A.; LaFayette, Jack N.; Gallup, Gordon G. (2021-02). "Experimental Evidence for Sex Differences in Sexual Variety Preferences: Support for the Coolidge Effect in Humans". Archives of Sexual Behavior. 50 (2): 495–509. doi:10.1007/s10508-020-01730-x. ISSN 1573-2800. PMID 32440927. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (help)
  10. ↑ Buss, David M. (2016) [1994]. The Evolution of Desire: Strategies of Human Mating (3rd ed.). New York: Basic Books. pp. 125–127. ISBN 978-0-465-09776-0.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ۱۱٫۳ Beach, Frank Ambrose; Jordan, Lisbeth (1956). "Sexual Exhaustion and Recovery in the Male Rat". Quarterly Journal of Experimental Psychology (به انگلیسی). 8 (3): 121–133. doi:10.1080/17470215608416811. ISSN 0033-555X.
  12. ↑ Wilson, James R.; Kuehn, Robert E.; Beach, Frank Ambrose (1963). "Modification in the sexual behavior of male rats produced by changing the stimulus female". Journal of Comparative and Physiological Psychology (به انگلیسی). 56 (3): 636–644. doi:10.1037/h0042469. ISSN 0021-9940. PMID 14001051.
  13. ↑ ۱۳٫۰۰ ۱۳٫۰۱ ۱۳٫۰۲ ۱۳٫۰۳ ۱۳٫۰۴ ۱۳٫۰۵ ۱۳٫۰۶ ۱۳٫۰۷ ۱۳٫۰۸ ۱۳٫۰۹ Fiorino, Dennis F.; Coury, Ariane; Phillips, Anthony G. (1997-06-15). "Dynamic Changes in Nucleus Accumbens Dopamine Efflux During the Coolidge Effect in Male Rats". The Journal of Neuroscience (به انگلیسی). 17 (12): 4849–4855. doi:10.1523/JNEUROSCI.17-12-04849.1997. ISSN 0270-6474. PMC 6573325. PMID 9169543.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Wood, David A.; Kosobud, Ann E.K.; Rebec, George V. (2004). "Nucleus accumbens single-unit activity in freely behaving male rats during approach to novel and non-novel estrus". Neuroscience Letters. 368 (1): 29–32. doi:10.1016/j.neulet.2004.06.051. PMID 15342128.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Spence, Rowena; Reichard, Martin; Smith, Carl (2013-01-01). "Strategic sperm allocation and a Coolidge effect in an externally fertilizing species". Behavioral Ecology (به انگلیسی). 24 (1): 82–88. doi:10.1093/beheco/ars138. ISSN 1045-2249.
  16. ↑ Gershman, Susan N.; Sakaluk, Scott K. (2009-08-01). "No Coolidge Effect in Decorated Crickets". Ethology (به انگلیسی). 115 (8): 774–780. doi:10.1111/j.1439-0310.2009.01663.x. ISSN 1439-0310.
  17. ↑ Tuni, Cristina; Bilde, Trine (2010-09-01). "No preference for novel mating partners in the polyandrous nuptial-feeding spider Pisaura mirabilis (Araneae: Pisauridae)". Animal Behaviour (به انگلیسی). 80 (3): 435–442. doi:10.1016/j.anbehav.2010.05.029. ISSN 0003-3472.
  18. ↑ Koene, Joris M.; Maat, Andries Ter (2007). "Coolidge effect in pond snails: male motivation in a simultaneous hermaphrodite". BMC Evolutionary Biology. 7: 212. doi:10.1186/1471-2148-7-212. PMC 2186336. PMID 17986351.
  19. ↑ Häderer, Ines K.; Werminghausen, Johanna; Michiels, Nico K.; Timmermeyer, Nadine; Anthes, Nils (2009). "No effect of mate novelty on sexual motivation in the freshwater snail Biomphalaria glabrata". Frontiers in Zoology. 66: 23. doi:10.1186/1742-9994-6-23. PMC 2766376. PMID 19818155.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اثر_کولیج&oldid=38941694»