خدا در هندوئیسم
| بخشی از سلسله مقالات در مورد: |
| خداباوری |
|---|
| بخشی از سلسله مقالات در مورد |
| هندوئیسم |
|---|
 |
مفهوم خدا در هندوئیسم نظر به سنت‌های متنوع آن فرق می‌کند.[۱][۲][۳][۴] هندوئیسم دربرگیرنده عقاید مختلفی هم‌چون هنوتئیسم، مونوتئیسم، چندخدایی، خدافراگیردانی، همه‌خدایی، یگانه‌انگاری، ندانم‌گرائی، خداناباوری و غیرخداباوری می‌باشد.[۱][۲][۵][۶]
اشکال خداباوری در بهگود گیتا ذکر شده‌اند. پرستش عاطفی یا محبت‌آمیز (بهاکتی)[الف] به یک خدای اولیه هم‌چون آواتارهای ویشنو (به‌طور مثال کریشنا)، شیوا و دوی، در اوایل قرون وسطی ظهور کرده و امروزه به نام جنبش بهکتی خوانده می‌شوند.[۷][۸]
هندوئیسم معاصر را می‌توان به چهار سنت عمده رده‌بندی کرد: ویشنوپرستی، شیواپرستی، شاکتی‌پرستی و سنت اسمارته. ویشنوپرستی، شیواپرستی و شاکتی‌پرستی به ترتیب ویشنو، شیوا و دوی یعنی مادر آسمان را به عنوان خدا پرستش کرده، یا تمام الهه‌های هندو را مثل جوانب یک حقیقت متعالی بدون شکل یا براهمن می‌پندارند. سایر صنف‌های کوچک مثل گاناپتیا[ب] و ساورا[پ] بر روی گانش و سوریا به عنوان قدرت برتر تمرکز می‌کنند.
هندوهای‌که از ویدانته ادویته پیروی می‌کنند و بر این عقیده اند که آتمان که در وجود هر موجود زنده‌ای بوده و همان ویشنو یا شیوا یا دوی،[۹][۱۰][۱۱] یا یکسان با موجود مطلق متافزیکی است که در هندوئیسم از آن به نام برهمن یاد می‌شود.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] چنین نظام‌های فلسفی چون ادویته یا عدم دوگانگی، از زمانی که در مکتب ویدانته فلسفه هندو مخصوصاً به گونه‌ای که در اوپانیشادها ذکر شد و توسط آدی شانکارا در قرن نهم میلادی شهرت یافت، روی هندوئیسم تأثیرگذار بوده‌است.[۱۸][۱۹][۲۰]
هندوهایی‌که از دوایته ودانته پیروی می‌کنند بر این عقیده هستند خود شخصی که به جیواتمنس[ت] یاد شده و ذات مطلق ابدی متافیزیکی که در هندویزم به نام برهمن اطلاق می‌گردد، حقیقت‌های غیر وابسته بوده و یکی نیستند.[۲۱][۲۲] چنین نظام فلسفی که در دوایته وجود دارد، یا دوگانگی که در مکتب ویدانتای فلسفه هندو خصوصاً از نوعی که در مکتب ویدانته از فلسفه هندو تکوین یافته، بخصوص نمونه‌ای از آن که در وداها و توسط مدهواچاریا[ث] در قرن سیزدهم میلادی به شهرت رسید، روی هندوئیسم تأثیرگذار بوده‌است. به‌طور خاص، تأثیرات فلسفه مدهوا روی مکتب چایتانیای ویشناویسم بنگال[ج] غالب بوده و بر اساس آن فتوی داده می‌شود.[۲۳] مدهوا می‌گوید در آغاز تنها یک خدا وجود داشت و آن نارایانا یا ویشنو بوده‌است. او هیچ ادعایی مبنی بر این که سایر خدایان هندو هم‌چون برهما یا شیوا، همطراز او بوده‌اند را قبول نکرده و رد می‌کند.[۲۴]
هینوتئیسم، کاتینوتئیسم و ایکویتئیسم[ویرایش]
برای چیزی که یکی‌است
آن‌ها اورا ایندار، میترا، ونورا، آگنی نامند و او
گاروتمانی با بال‌های سنگین است. برای چیزی
که یکی است، حکما عناوین متعددی دهند
هینوتئیسم[ح] اصطلاحی‌است که توسط پژوهشگرانی چون ماکس مولر برای توضیح عقیده مذهب ودیک استفاده شد.[۲۷][۲۸] مولر بیان داشت که آیات ریگودا، قدیمی‌ترین کتاب هندویزم، از چندین خدا ذکر به عمل آورده اما آن‌ها را به صورت آیات «یک خدای نهائی و متعالی»[خ] و هم‌چنین «یک الهه متعالی»[د] ستایش کرده‌است،[۲۹] بنابراین مدعی شده که ماهیت خدایان یکیست (ekam) و خدایان چیز دیگری جز مظهر کثیری از همان مفهوم الوهیت (خدا) نیستند.[۲۸][۳۰][۳۱]
این ایده که ممکن است مظاهر متعددی از خدا یا اصل روحانی واحدی وجود داشته باشد، در متون ویدیک مکرراً ذکر شده‌است. به‌طور مثال، به غیر از آیهٔ ۱٫۱۶۴ که این آموزه را بیان داشته،[۲۵] آیهٔ قدیمی‌تر ۵٫۳ ریگودا چنین می‌گوید:
ای آگنی، تو زمانی که متولد می‌شوی وارونا هستی. زمانی که برافروختی، میترا می‌شوی. در تو، ای پسر قدرت، تمام خدایان جمع شده‌اند. تو به موجودات فانی که نذر می‌آورند، اندرا هستی. تو آریامان هستی و با داشتن اسما و القاب اسرار آمیز شناخته می‌شوی، ای قایم بذات.
در ارتباط با کیهان‌زایی
«چه کسی واقعاً می‌داند؟
چه سی در اینجا آن را جار خواهد زد؟
از کجا تولید شد؟
این خلقت از کجا آمده؟
خدایگان پس از آن آمدند
با خلق این جهان.
پس چه سی از کجا سر درآورده است؟»
— ناسادیا سوکتا، ریگودا، 10:129-6[۳۴][۳۵][۳۶]
مونولاتریسم و کاتنوتئیسم اصطلاحاتی هستند که مرتبط با هینوتئیسم می‌باشند.[۳۷] اصطلاح دومی توسیعی از «هینوتئیسم» بوده و از καθ' ἕνα θεόν (kath' hena theon) - «یک خدا در یک زمان» گرفته شده‌است.[۳۸] هینوتئیسم طوری به عقیده پلورالیستی می‌پردازد که بر اساس آن خدایان مختلف مظاهر یک خدا بوده و از ماهیت الهی یک‌سانی برخوردار هستند.[۲۸] برخی از پژوهشگران برای بحث در مورد دینی که در آن یک خدا در مرکزیت قرار داشته اما موجودیت یا موقعیت سایر خدایان را انکار نمی‌کند (کنند)، اصطلاح مونولاتری را در مقایسه با هینوتئیسم ترجیح می‌دهند.[۳۷][۳۱] اصطلاح دیگر برای هینوتئیسم «ایکویتئیسم»[ذ] یا ایمان به یکی بودن تمام خداها، است.[۳۹]
پاننتئیسم و نانتئیسم[ویرایش]
جینیان فولر[ر] می‌نویسد که مفهوم خدا یا ذات واحد در عصر ویدیک، نسبت به خدای موحدانه انتزاعی‌تر است، این ذات حقیقت پشت پدیده کائنات می‌باشد.[۴۰] آیات ویدیک این خدا را با «نامحدود، غیرقابل توصیف و اصل مطلق» وصف می‌کند، ازین‌رو خدای ویدیک چیزی از جنس پاننتئیسم است تا هینوتئیسم ساده.[۴۰]
در اواخر عصر ویدیک و مقرون به آغاز عصر اوپانیشاد (۸۰۰ قبل از میلاد)، گمانه زنی‌های عرفانی ظهور کرده و مفاهیمی را ایجاد کرد که دانشمندان متعدد به آن نادوگانگی یا مونیسم و هم‌چنین انواع نانتئیسم و پانتئیسم می‌گویند.[۴۰][۴۱][۴۲] یک مثال برای استسفار مفهوم خدا، بر علاوه آیات هینوتئیسم که اینجا ذکر شد، قسمت‌های اخیر ریگویدا هم‌چون ناسادیا سوکتا است.[۴۳]
هندوئیسم، ذات مطلق میتافیزیکی را برهمن خوانده، تعالی و حلول واقعیت را به آن نسبت می‌دهد.[۴۴][۴۵][۴۶] مکتب‌های مختلف فکری، براهمن را به عنوان خدای شخصی، غیر شخصی یا میان شخصیتی تعبیر می‌کنند. ایشور چاندرا شارما براهمن را به عنوان «حقیقت مطلق، فراتر از تمام دوگانگی‌های وجود و عدم وجود، نور و تاریکی، و زمان، فضا و علت» توصیف می‌کند.[۴۷]
فیلسوفان تأثیرگذار قدیمی و قرون وسطی هندو، پروفسور فلسفه روی پیریت،[ز] نظریات روحانی خود را با یک ex nihilo خلق شده در زمین و «مدیریت مؤثر بدون خدایان» تعلیم می‌دهند.[۴۸] در فلسفه هندو، مکتب‌های متعددی وجود دارند.[۴۹] سنت‌های ناخداباورانه هم‌چون سامکیا، نیایای قدیم، میمامسا و سنت‌های‌که در ویدانتا هستند مثل آدوایتا، موجودیت یک خدای متعالی، قادر مطلق، دانای مطلق، کریم مطلق (خدای مؤحدانه) را نپذیرفته در حالی‌که سنت‌های خداباورانه یک خدای شخصی که مورد دلخواه هندوها است را می‌پذیرند. مکتب‌های بزرگ فلسفه هندو، اخلاقیات و ماهیت وجود را همانند سایر ادیان هندی، از طریق دکترین کارما و سامسارا توضیح می‌دهند.[۵۰][۵۱][۵۲]
مونوتئیسم[ویرایش]
مونوتئیسم، عقیده به خدای آفریدگار واحد و عدم اعتقاد به آفریدگاران دیگر است.[۵۳][۵۴] هندویزم یک آئین یک‌پارچه نیست و سایر سنت‌ها ممکن است به چنین عقیدهٔ پابند باشند یا نباشند. دین از منظر هندویزم یک عقیده شخصی است و پیروان آن آزادند تا در چارچوب کارما و سامسارا تعابیر مختلفی را انتخاب نمایند. بیشتر شکل‌های هندویزم، هم‌چون کریشنائیسم، برخی از مکتب‌های ویدانته و آریه سماج، به خدای موحدانه اعتقاد دارند.[۵۵][۵۶][۵۷]
یادداشت‌ها[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Narayanan, Vasudha (2018) [2009]. "Gods, Goddesses, and Divine Powers (overview article)". In Basu, Helene; Jacobsen, Knut A.; Malinar, Angelika; Narayanan, Vasudha (eds.). Brill's Encyclopedia of Hinduism. Vol. 1. Leiden: Brill Publishers. doi:10.1163/2212-5019_BEH_COM_103. ISBN 978-90-04-17641-6. ISSN 2212-5019.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Lipner, Julius J. (2010) [1998]. Hindus: Their Religious Beliefs and Practices (Second ed.). London and New York: Routledge. p. 8. ISBN 978-0-415-45677-7. OCLC 698586925.
[...] one need not be religious in the minimal sense described to be accepted as a Hindu by Hindus, or describe oneself perfectly validly as Hindu. One may be polytheistic or monotheistic, monistic or pantheistic, even an agnostic, humanist or atheist, and still be considered a Hindu.
- ↑ Lester Kurtz (Ed.), Encyclopedia of Violence, Peace and Conflict, شابک ۹۷۸−۰۱۲۳۶۹۵۰۳۱, Academic Press, 2008
- ↑ MK Gandhi, The Essence of Hinduism, Editor: VB Kher, Navajivan Publishing, see page 3; According to Gandhi, "a man may not believe in God and still call himself a Hindu."
- ↑ Chakravarti, Sitansu S. (1991). "The Hindu Perspective". Hinduism, a Way of Life. Delhi: Motilal Banarsidass. pp. 70–71. ISBN 978-81-208-0899-7. OCLC 925707936.
According to Hinduism, different religions are but alternate ways toward the same spiritual goal. Thus, although spirituality is a necessary quest for human beings, the religion one follows does not have to be the same for everyone. [...] The first Hindu scripture, the Rigveda, dating back to at least 4.000 years, says: "Truth is one, though the wise call it by different names." The Mahabharata, which includes the Gita, is replete with sayings meaning that religious streams, though separate, head toward the same ocean of divinity.
- ↑ Smart, Ninian (10 November 2020) [26 July 1999]. "Polytheism". Encyclopædia Britannica. Edinburgh: Encyclopædia Britannica, Inc. Archived from the original on 11 November 2020. Retrieved 25 April 2021.
- ↑ June McDaniel Hinduism, in John Corrigan, The Oxford Handbook of Religion and Emotion, (2007) Oxford University Press, 544 pages, pp. 52-53 شابک ۰−۱۹−۵۱۷۰۲۱−۰
- ↑ Karen Pechelis (2014), The Embodiment of Bhakti, Oxford University Press, شابک ۹۷۸−۰۱۹۵۳۵۱۹۰۳, pages 3-4, 15-28
- ↑ Mariasusai Dhavamony (1999), Hindu Spirituality, GB Press, شابک ۹۷۸−۸۸۷۶۵۲۸۱۸۷, page 129
- ↑ Olivelle 1992, pp. 80-81, 210 with footnotes.
- ↑ Ganesh Tagare (2002), The Pratyabhijñā Philosophy, Motilal Banarsidass, شابک ۹۷۸−۸۱۲۰۸۱۸۹۲۷, pages 16–19
- ↑ Leeming, David A. (2014). "Brahman". In Leeming, David A. (ed.). Encyclopedia of Psychology and Religion (2nd ed.). Boston: Springer. p. 197. doi:10.1007/978-1-4614-6086-2_9052. ISBN 978-1-4614-6087-9.
For Hindus, especially those in the Advaita Vedanta tradition, Brahman is the undifferentiated reality underlying all existence. Brahman is the eternal first cause present everywhere and nowhere, beyond time and space, the indefinable Absolute. The gods are incarnations of Brahman. It can be said that everything that is Brahman. And it can be argued that Brahman is a monotheistic concept or at least a monistic one, since all gods – presumably of any tradition – are manifestations of Brahman, real only because Brahman exists.
- ↑ Halligan, Fredrica R. (2014). "Atman". In Leeming, David A. (ed.). Encyclopedia of Psychology and Religion (2nd ed.). Boston: Springer. pp. 134–135. doi:10.1007/978-1-4614-6086-2_54. ISBN 978-1-4614-6087-9.
- ↑ Ram-Prasad, Chakravarthi (2018) [2010]. "Brahman". In Basu, Helene; Jacobsen, Knut A.; Malinar, Angelika; Narayanan, Vasudha (eds.). Brill's Encyclopedia of Hinduism. Vol. 2. Leiden: Brill Publishers. doi:10.1163/2212-5019_BEH_COM_2050070. ISBN 978-90-04-17893-9. ISSN 2212-5019.
- ↑ William Wainwright (2012), Concepts of God بایگانی‌شده در ۲۳ مارس ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford University
- ↑ U Murthy (1979), Samskara, Oxford University Press, شابک ۹۷۸−۰۱۹۵۶۱۰۷۹۶, page 150
- ↑ Dissanayake, Wimal (1993). "The Body in Indian Theory and Practice". In Kasulis, Thomas P.; Ames, Roger T.; Dissanayake, Wimal (eds.). Self as Body in Asian Theory and Practice. SUNY Series: The Body in Culture, History, and Religion. Albany, New York: SUNY Press. p. 39. ISBN 0-7914-1079-X. OCLC 24174772.
The Upanishads form the foundations of Hindu philosophical thought and the central theme of the Upanishads is the identity of Atman and Brahman, or the inner self and the cosmic self. [...] If we adhere to the thought that the Brahman is the cosmic principle governing the universe and Atman as its physical correlate, the essence of Upanishadic thought can be succinctly stated in the formula Brahman = Atman.
- ↑ Indich 2000, p. vii.
- ↑ Fowler 2002, pp. 240-243.
- ↑ Brannigan 2009, p. 19, Quote: "Advaita Vedanta is the most influential philosophical system in Hindu thought.".
- ↑ Ignatius Puthiadam (1985). Viṣṇu, the Ever Free: A Study of the Mādhva Concept of God. Dialogue Series. p. 227.
- ↑ Bryant, Edwin (2007). Krishna: A Sourcebook (Chapter 15 by Deepak Sarma). Oxford University Press. p. 358. ISBN 978-0-19-514892-3.
- ↑ B. N. Krishnamurti Sharma (1986). Philosophy of Śrī Madhvācārya. Motilal Banarsidass Publications. p. 22. ISBN 9788120800687.
- ↑ Vivek Ranjan Bhattacharya (1982). Famous Indian sages: their immortal messages. Sagar Publications. p. 356.
- ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ Klaus K. Klostermaier (2010). A Survey of Hinduism: Third Edition. State University of New York Press. pp. 103 with footnote 10 on page 529. ISBN 978-0-7914-8011-3.
- ↑ See also, Griffith's Rigveda translation: Wikisource
- ↑ Sugirtharajah, Sharada, Imagining Hinduism: A Postcolonial Perspective, Routledge, 2004, p.44;
- ↑ ۲۸٫۰ ۲۸٫۱ ۲۸٫۲ Charles Taliaferro; Victoria S. Harrison; Stewart Goetz (2012). The Routledge Companion to Theism. Routledge. pp. 78–79. ISBN 978-1-136-33823-6.
- ↑ William A. Graham (1993). Beyond the Written Word: Oral Aspects of Scripture in the History of Religion. Cambridge University Press. pp. 70–71. ISBN 978-0-521-44820-8.
- ↑ Ilai Alon; Ithamar Gruenwald; Itamar Singer (1994). Concepts of the Other in Near Eastern Religions. BRILL Academic. pp. 370–371. ISBN 978-9004102200.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ Christoph Elsas (1999). Erwin Fahlbusch (ed.). The Encyclopedia of Christianity. Wm. B. Eerdmans. p. 524. ISBN 978-90-04-11695-5.
- ↑ Hermann Oldenberg (1988). The Religion of the Veda. Motilal Banarsidass. p. 51. ISBN 978-81-208-0392-3.
- ↑ See also, Griffith's translation of this hymn: Wikisource
- ↑ Kenneth Kramer (January 1986). World Scriptures: An Introduction to Comparative Religions. Paulist Press. pp. 34–. ISBN 978-0-8091-2781-8.
- ↑ David Christian (1 September 2011). Maps of Time: An Introduction to Big History. University of California Press. pp. 18–. ISBN 978-0-520-95067-2.
- ↑ Upinder Singh (2008). A History of Ancient and Early Medieval India: From the Stone Age to the 12th Century. Pearson Education India. pp. 206–. ISBN 978-81-317-1120-0.
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ Monotheism and Polytheism, Encyclopædia Britannica (2014)
- ↑ Online Etymology Dictionary: kathenotheism
- ↑ Carl Olson (2007). The Many Colors of Hinduism: A Thematic-historical Introduction. Rutgers University Press. pp. 8–9. ISBN 978-0-8135-4068-9.
- ↑ ۴۰٫۰ ۴۰٫۱ ۴۰٫۲ Jeaneane D. Fowler (2002). Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism. Sussex Academic Press. pp. 43–44. ISBN 978-1-898723-93-6.[پیوند مرده]
- ↑ James L. Ford (2016). The Divine Quest, East and West: A Comparative Study of Ultimate Realities. State University of New York Press. pp. 308–309. ISBN 978-1-4384-6055-0.
- ↑ Ninian Smart (2013). The Yogi and the Devotee (Routledge Revivals): The Interplay Between the Upanishads and Catholic Theology. Routledge. pp. 46–47, 117. ISBN 978-1-136-62933-4.
- ↑ Jessica Frazier (2013). Russell Re Manning (ed.). The Oxford Handbook of Natural Theology. Oxford University Press. pp. 172–173. ISBN 978-0-19-161171-1.
- ↑ PT Raju (2006), Idealistic Thought of India, Routledge, شابک ۹۷۸−۱۴۰۶۷۳۲۶۲۷, page 426 and Conclusion chapter part XII
- ↑ Jeffrey Brodd (2003). World Religions: A Voyage of Discovery. Saint Mary's Press. pp. 43–45. ISBN 978-0-88489-725-5.
- ↑ Paul Deussen, Sixty Upanishads of the Veda, Volume 1, Motilal Banarsidass, شابک ۹۷۸−۸۱۲۰۸۱۴۶۸۴, page 91
- ↑ Ishwar Chandra Sharma, Ethical Philosophies of India, Harper & Row, 1970, p.75.
- ↑ Roy W. Perrett (2013). Philosophy of Religion: Indian Philosophy. Routledge. pp. xiii–xiv. ISBN 978-1-135-70322-6.
- ↑ John Bowker (1975). Problems of Suffering in Religions of the World. Cambridge University Press. pp. 194, 206–220. ISBN 978-0-521-09903-5.
- ↑ Kaufman, Whitley R. P. (2005). "Karma, Rebirth, and the Problem of Evil". Philosophy East and West. 55 (1): 15–32. doi:10.1353/pew.2004.0044. S2CID 159781530.
- ↑ Francis Clooney (2005), in The Blackwell Companion to Hinduism (Ed: Gavin Flood), Wiley-Blackwell, شابک ۰۶۳۱۲۱۵۳۵۲, pages 454-455;
John Bowker (1975). Problems of Suffering in Religions of the World. Cambridge University Press. pp. 194, 206–220. ISBN 978-0-521-09903-5.;
Chad V. Meister (2010). The Oxford Handbook of Religious Diversity. Oxford University Press. pp. 163–164. ISBN 978-0-19-534013-6. - ↑ Francis X. Clooney (1989), Evil, Divine Omnipotence, and Human Freedom: Vedānta's Theology of Karma, The Journal of Religion, Vol. 69, No. 4, pages 530-548
- ↑ Bruce Trigger (2003), Understanding Early Civilizations: A Comparative Study, Cambridge University Press, شابک ۹۷۸−۰۵۲۱۸۲۲۴۵۹, pages 473-474
- ↑ Charles Taliaferro and Elsa J. Marty (2010), A Dictionary of Philosophy of Religion, Bloomsbury Academic, شابک ۹۷۸−۱۴۴۱۱۱۱۹۷۵, pages 98-99
- ↑ Eric Ackroyd (2009). Divinity in Things: Religion Without Myth. Sussex Academic Press. p. 78. ISBN 978-1-84519-333-1., Quote: "The jealous God who says, "Thou shalt have no other gods but me" belongs to the Jewish-Christian-Muslim tradition, but not to the Hindu tradition, which tolerates all gods but is not a monotheism, monism, yes, but not monotheism."
- ↑ Frank Whaling (2010). Understanding Hinduism. Dunedin Academic Press. p. 19. ISBN 978-1-903765-36-4.
- ↑ Hiroshi Ōbayashi (1992). Death and afterlife: perspectives of world religions. Praeger. p. 145. ISBN 978-0-275-94104-8.
کتاب‌شناسی[ویرایش]
- Brannigan, Michael (2009), Striking a Balance: A Primer in Traditional Asian Values, Rowman & Littlefield, ISBN 978-0-7391-3846-5
- Elkman, S. M.; Gosvami, J. (1986). Jiva Gosvamin's Tattvasandarbha: A Study on the Philosophical and Sectarian Development of the Gaudiya Vaisnava Movement. Motilal Banarsidass Pub.
- Flood, G. D. (2006). The Tantric Body: The Secret Tradition of Hindu Religion. IB Tauris. ISBN 978-1-84511-012-3.
- Fowler, Jeaneane D. (2002), Perspectives of Reality: An Introduction to the Philosophy of Hinduism, Sussex Academic Press, ISBN 978-1-898723-93-6
- Indich, William (2000), Consciousness in Advaita Vedanta, Motilal Banarsidass, ISBN 978-8120812512
- Matchett, Freda (2000), Krsna, Lord or Avatara? the relationship between Krsna and Visnu: in the context of the Avatara myth as presented by the Harivamsa, the Visnupurana and the Bhagavatapurana, Surrey: Routledge, ISBN 978-0-7007-1281-6
- Olivelle, Patrick (1992). The Samnyasa Upanisads. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-507045-3.
- Potter, Karl H. (2008), The Encyclopedia of Indian Philosophies: Advaita Vedānta Up to Śaṃkara and His Pupils, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited
- Raju, P. T. (1992), The Philosophical Traditions of India, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited
- Jones, Constance; Ryan, James D. (2006), Encyclopedia of Hinduism, Infobase, ISBN 978-0-8160-7564-5
- Sharma, B. N. Krishnamurti (1962). Philosophy of Śrī Madhvācārya. Motilal Banarsidass (2014 Reprint). ISBN 978-8120800687.
- Sharma, B. N. Krishnamurti (2000). A History of the Dvaita School of Vedānta and Its Literature, 3rd Edition. Motilal Banarsidass (2008 Reprint). ISBN 978-8120815759.
- Sarma, Deepak (2000). "Is Jesus a Hindu? S. C. Vasu and Multiple Madhva Misrepresentations". Journal of Hindu-Christian Studies. 13. doi:10.7825/2164-6279.1228.
- Delmonico, N. (2004). The History of Indic Monotheism And Modern Chaitanya Vaishnavism. The Hare Krishna Movement: The Postcharismatic Fate of a Religious Transplant. ISBN 978-0-231-12256-6. Retrieved 2008-04-12.
- Gupta, Ravi M. (2007). Caitanya Vaisnava Vedanta of Jiva Gosvami's Catursutri tika. Routledge. ISBN 978-0-415-40548-5.
پیوند به بیرون[ویرایش]
- The Idea of God in Hinduism, A. S. Woodburne (1925), The Journal of Religion
- GRETIL etext: The transliterated Sanskrit text for the entire work – Bhagavata Purana (uni-goettingen.de)
- Srimad Bhagavatam – glories, subjects, dating, concordance to Vedanta-sutra
 موضوعات هندوئیسم | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| فلسفه |
|  | |||||||||||||||
| متون |
| ||||||||||||||||
| ایزدان |
| ||||||||||||||||
| اعمال |
| ||||||||||||||||
| مرتبط | |||||||||||||||||
