پدر کشور
 |
| این مقاله بخشی از این مجموعه است: سیاست و دولت روم باستان |
| دوره‌ها |
|
| قانون اساسی روم |
| کلانتری‌های عادی |
| کلانتری‌های فوق‌العاده |
| عناوین و افتخارات |
| سابقه و قانون |
| مجامع رومی |
پدر کشور (به لاتین: Pater patriae) یا به ندرت والدین کشور (به لاتین: Parens patriae) یک عنوان افتخاری لاتین در روم باستان بود که توسط سنای روم اعطا می‌شد. این عنوان در لاتین به معنای «پدر کشور» یا به تعبیر عمیق‌تر، «پدر میهن» است. این عنوان در طول جمهوری روم، فقط چند بار اعطا شد؛ اما در امپراتوری روم، معمولاً پس از چندین سال حکومت موفق، منحصراً به شخص امپراتور روم اعطا می‌شد. به تمام امپراتوران روم این عنوان پیشنهاد نشد، درحالی که به سایرین پیشنهاد شد؛ اما از پذیرش آن خودداری کردند. در مجموع ۲۳ امپراتور این عنوان را دریافت کردند.
در اوایل دوران مدرن و متأخر‌تر، همان عنوان لاتین به چندین رهبر ملی توسط رعایا یا پارلمان‌هایشان اعطا شد. در دوران معاصر، عنوان معادل «پدر ملت» هم مانند این عنوان استفاده شده است.
در تاریخ روم
[ویرایش]افتخار پدر کشور نامیده شدن توسط سنای روم میسر بود. هیچ‌کس به‌جز آنان که به روم باستان و منافع آن سود بزرگی رسانده بودند به این عنوان مفتخر نمی‌شدند. نخستین‌بار در سال ۳۸۶ پیش از میلاد، مارکوس فیوریوس کامیلوس، ژنرال رومی، به دلیل نقشش در آزادسازی شهر پس از غارت رم توسط گالی‌ها صاحب این عنوان شد. این یک دیدگاه عمومی را منعکس می‌کند که کامیلوس عملاً دومین بنیان‌گذار رم پس از رومولوس تصور می‌شود که به‌طور اساطیری به عنوان نخستین پدر کشور در نظر گرفته می‌شد. کوینتوس فابیوس ماکسیموس، سیاستمدار رومی هم به‌سبب شایستگی‌هایشان «اجداد»[الف] نامیده شد. همچنین لوکیوس کورنلیوس سولا و گایوس ماریوس نیز به‌سبب حفاظت از شهروندان، والدین (به لاتین: parens) یا پدر (به لاتین: pater) خوانده شدند.
سه قرن بعد، این عنوان به سیسرون، خطیب و کنسول رومی به دلیل نقشش در افشا و سرکوب توطئه کاتیلینا در سال ۶۳ پ.م اعطا شد. عنوان پدر و مادر کشور با مفهومی مشابه اما کم‌اعتبار‌تر، به ژولیوس سزار، که بالفعل به عنوان یک دیکتاتور دائمی، حکمران رم شده بود، اعطا شد. سزار مجلس سنا را با حامیان خود پر کرده بود که در سال ۴۵ پ.م به او به دلیل پایان دادن به جنگ های داخلی که خودش آغاز کرده بود، به او رای دادند. امپراتوری روم در سال ۲۷ پ.م جایگزین جمهوری روم شد و پس از آن این عنوان منحصراً در اختیار امپراتور روم قرار گرفت. اولین امپراتور یعنی آگوستوس، پس از چندین دهه حکومت مسالمت‌آمیز، تا سال ۲ پ.م این عنوان را دریافت نکرد. بنابراین این عنوان برای مشروعیت امپراتوران بعدی ضروری تلقی نمی‌شد. همچنین هیچ‌گونه امتیاز یا اختیارات قانونی را منتقل نمی‌کرد. به این ترتیب، این عنوان به بخشی منظم از افتخارات امپراتوری که به‌طور معمول به یک امپراتور جدید اعطا می‌شد، تبدیل نشد.
این عنوان را می‌شد رد کرد. به گفته سوتونیوس مورخ رومی، به تیبریوس، جانشین آگوستوس، این عنوان پیشنهاد شد، اما او آن را با دلایل نابهنگام و نامناسب رد کرد. امپراتوران بعدی، کالیگولا و جانشینش کلودیوس، این عنوان را پذیرفتند. امپراتور بعدی، نرون، زمانی که سنای روم در سال اول سلطنتش آن را پیشنهاد داد، به این دلیل که او برای چنین عنوانی خیلی جوان بود، نپذیرفت. سنا سال بعد دوباره آن را پیشنهاد کرد که نرون پذیرفت. پس از آن برای سنا معمول شد که تنها پس از سال‌ها حکومت موفق، این عنوان را به امپراتورها تقدیم کند. در نتیجه، بسیاری از امپراتوران با سلطنت کوتاه هرگز این عنوان را دریافت نکردند. در برخی موارد (مانند نروا) اگر امپراتور جدید در هنگام الحاق سناتورها مورد احترام خاصی قرار می‌گرفت به سرعت اعطا می‌گشت. به نشانه فروتنی، چندین امپراتور استفاده از این عنوان را حتی پس از اعطای آن توسط سنا برای مدتی به تعویق انداختند. به عنوان مثال، هادریان آن را برای ۱۱ سال به تعویق انداخت. این عنوان در سده چهارم میلادی، در زمان مسیحی شدن امپراتوری روم، از کار افتاد. آخرین امپراتوری که از این عنوان را در اختیار داشت ژولیان بود که واپسین امپراتور بت‌پرست نیز بود.
این عنوان افتخار لاتین بعدها برای چندین رهبر ملی در اوایل دوره مدرن و اواخر دوره مدرن استفاده شد. این عنوان توسط پارلمان‌های ملی یا افراد وفادار به اشخاصی چون جرج واشنگتن، نخستین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، گوستاف یکم، پادشاه سوئد، پتر کبیر امپراتور روسیه، ویلیام اورنج، پدرو دوم، آخرین امپراتور برزیل، و چهار رهبر وحدت ایتالیا شامل کامیلو کاوور، جوزپه گاریبالدی، جوزپه ماتزینی و ویکتور امانوئل دوم اعطا شد. عنوان لاتین از آن زمان از میان رفته و با عنوان «پدر ملت» که به هر یک از زبان‌های ملی مربوط ترجمه شده، جایگزین شده است.
فهرست پدر کشورهای روم
[ویرایش]| سال | دارنده | یادداشت | |
|---|---|---|---|
| پیش از میلاد | ۷۵۳ | رومولوس | بنیان‌گذار افسانه‌ای رم |
| ۳۸۶ | مارکوس فیوریوس کامیلوس | برای آزادسازی رم پس از غارت گالیک رم | |
| ۶۳ | سیسرون | برای سرکوب توطئه کاتیلینا | |
| ۴۵ | ژولیوس سزار | برای پایان دادن به جنگ‌های داخلی‌اش | |
| ۲ | آگوستوس | ||
| پس از میلاد | ۳۷ | کالیگولا | |
| ۴۲ | کلودیوس | ||
| ۵۵ | نرون | ||
| ۷۰ | وسپاسیان | ||
| ۷۹ | تیتوس | ||
| ۸۱ | دومیتیان | ||
| ۹۶ | نروا | ||
| ۹۸ | تراژان | ||
| ۱۲۸ | هادریان | ||
| ۱۳۹ | آنتونیوس پیوس | ||
| ۱۶۶ | مارکوس آئورلیوس و لوسیوس وروس | ||
| ۱۷۷ | کومودوس | ||
| ۱۹۳ | سپتیمیوس سوروس | ||
| ۱۹۹ | کاراگالا | ||
| ۲۱۷ | ماکرینوس | ||
| ۲۱۸ | الاگابالوس | ||
| ۲۳۸ | گوردیان سوم | ||
| ۲۷۶ | مارکوس پروبوس | ||
| ۲۸۴ | دیوکلتیان | ||
| ۲۸۶ | ماکسیمیان | ||
| ۳۰۷ | کنستانتین یکم | ||
| ۳۶۱ | ژولیان | بر اساس عنوان روی سکه‌های ژولیان[ب] | |
پدر ملت
[ویرایش]پدر ملت یک عنوان افتخاری است که به شخصی داده می‌شود که نیروی محرکه تأسیس یک کشور، دولت یا ملت محسوب می‌شود. این نیز عنوانی تقریباً مشابه «پدر کشور» رومی می‌باشد. در نظام‌های سلطنتی، پادشاه و همسرش اغلب به عنوان «پدر/مادر ملت» به مانند یک پدرسالار برای هدایت خانواده در نظر گرفته می‌شوند. این مفهوم می‌تواند در جایگاه حق الهی (در تاریخ ایران: فره ایزدی) پادشاهان که در برخی از پادشاهی‌ها وجود دارد بیان شود یا در برخی موارد دیگر جزوی از قانون اساسی باشد. اگرچه «پدر ملت» عنوانی نسبتاً مدرن طلقی می‌شود، اما ریشه‌های آن را می‌توان در عهد باستان یافت. به‌طور مثال، به گفته تاریخ‌نگاران یونانی، ایرانیان باستان کوروش بزرگ را «پدر» خود خطاب می‌کردند.
در آفریقای پسااستعماری، «پدر ملت» عنوانی بود که توسط بسیاری از رهبران هم برای اشاره به نقش آنها در جنبش استقلال به عنوان منبع مشروعیت، و هم برای استفاده از نمادگرایی پدرانه به عنوان منبع محبوبیت مداوم استفاده می‌شد.[۱] در هفتادمین سالگرد تولد ژوزف استالین در سال ۱۹۴۹، به دلیل تأسیس «دموکراسی خلقی» در کشورهای تحت اشغال اتحاد جماهیر شوروی پس از جنگ جهانی دوم، عنوان «پدر ملل» به او اعطا شد.[۲] عنوان «پدر ملت» گاهی از نظر سیاسی مورد مناقشه قرار می‌گیرد. قانون اساسی ۱۹۷۲ بنگلادش شیخ مجیب‌الرحمن را به عنوان «پدر ملت» اعلام کرد.[۳] طرحی در پارلمان اسلواکی برای معرفی آندری هلینکا، رهبر جنجالی اسلواکی پیش از جنگ جهانی دوم به عنوان «پدر ملت» در سپتامبر ۲۰۰۷ به سختی شکست خورد.[۴]
فهرست پدر ملت‌ها
[ویرایش]| دارنده | ملت | عنوان (ترجمه شده) | یادداشت |
|---|---|---|---|
| کوروش بزرگ | ایران | پدر پارسیان | بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی |
| احمدشاه درانی | افغانستان | احمد شاه پدر | بنیان‌گذار امپراتوری درانی و افغانستان |
| مصطفی کمال آتاترک | ترکیه | پدر ترک‌ها | بنیان‌گذار جمهوری ترکیه |
| ویلِم یکم اورانژ | هلند | پدر هلند | رهبر شورش هلندی‌ها علیه اسپانیا و پایه‌گذاری جمهوری هلند |
| آندره‌آ دوریا | جمهوری جنوا | ||
| مهاتما گاندی | هند | پدر ملت | رهبر جنبش آزادی‌بخش هند از امپراتوری بریتانیا |
| سیمون بولیوار | ونزوئلا، بولیوی، کلمبیا، اکوادور، پرو و پاناما | رهبر | رهبر انقلاب‌های آزادی‌بخش کلمبیا، اکوادور و ونزوئلا |
| نلسون ماندلا | آفریقای جنوبی | پدربزرگ | رهبر جنبش ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی و نخستین رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی |
| سون یات سن | تایوان | رئیس‌جمهور تایوان | |
| لی کوآن یو | سنگاپور | نخست‌وزیر سنگاپور |
یادداشت‌ها
[ویرایش]- ↑ در این جمله parentes که اسم جمع می‌باشد، به‌کار رفته‌است که گاه معنای «اجداد» یا ancestors می‌دهد؛ اما اگر به شکل مفرد خود (به لاتین: parens) به‌کار برود معمولاً به‌معنای «والدین» خواهد بود.
- ↑ بر روس سکه ژولیان که در سال ۳۶۱ میلادی ضرب شده آمده: (به لاتین: FL CL IVLIA NVS P P AVG (Flavius Claudius Julianus Pater Patriae Augustus))
پانویس
[ویرایش]- ↑ Schatzberg, Michael G. (2001). Political Legitimacy in Middle Africa: Father, Family, Food. Indiana University Press. pp. passim, see index, and esp. p. 8 & p. 213. ISBN 0-253-33992-8.
- ↑ Paczkowski, Andrzej (2003). The Spring Will be Ours: Poland and the Poles from Occupation to Freedom. translated by Jane Cave. Penn State Press. p. 210. ISBN 0-271-02308-2.
- ↑ «South Asia | Country profiles | Country profile: Bangladesh». BBC NEWS. ۲۰۰۸-۱۱-۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ نوامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۷.
- ↑ a.s, Petit Press (2007-12-17). "2007 was turbulent for the ruling coalition". spectator.sme.sk (به انگلیسی). Retrieved 2022-01-17.
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Pater Patriae». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای لاتین، بازبینی‌شده در ۸ مارس ۲۰۲۱.