ریگ‌ودا

یک دست‌نوشته ریگ‌ودا از سدهٔ نوزده به خط دواناگاری.

ریگ‌ودا (به سانسکریت: ऋग्वेद ṛgveda) مجموعه‌ای از اشعار و سرودهای مذهبی هندو به زبان سانسکریت ودایی است و یکی از چهار متن اصلی در مجموعهٔ شنوده‌های (شروتی) مقدس هندوئیسم یعنی وداها و کهن‌ترین بخش آن است که احتمالاً حدود سال‌های ۱۷۰۰ تا ۱۱۰۰ پیش از میلاد در منطقهٔ شمال غربی شبه‌قاره هند تألیف شده است. ریگ‌ودا از کهن‌ترین متون به زبان‌های هندواروپایی است و از نظر زبان‌شناسی و محتوایی پیوند نزدیکی با اوستا دارد. این کتاب شامل ۱۰۱۷ قطعه شعر و ۱۰۵۰۰ بیت است و برخی از بیت‌های آن امروزه نیز در دعاهای مراسم دینی هندو استفاده می‌شود و به این خاطر این متن یکی از کهن‌ترین نوشته‌های بشری است که هنوز کاربرد دارد.

در هزاره دوم پیش از میلاد؛ ریگ‌ودا که از قدیمی‌ترین اشعار و سرودهای مذهبی هندی به زبان سانسکریت ودایی است، سروده شد.

جامعه طبقاتی

در تمثیل مشهوری در ریگ‌ودا آدمیان به چهار «وارنا» (کاست، گونه، طبقه) تقسیم می‌شوند: «در عالم آفرینش، برهمنان و کاهنان سر، فرمان‌روایان و رزم‌آوران بازوها، بازرگانان و پیشه‌وران کمر، و کارگران و بندگان پاهای اندامواره اجتماعی به شمار می‌روند».

منابع

• پیس مالوری (۱۳۷۰)، سه گفتار درباره آریاییان، ترجمهٔ مسعود رجب‌نیا، تهران: یزدان، ص. ۱۱۱
• عباس قدیانی (۱۳۷۸)، تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران در دوره آریاها، تهران: فرهنگ مکتوب، ص. ۳۸۸
• B. van Nooten and G. Holland, Rig Veda. A metrically restored text. Cambridge: Harvard Oriental Series 1994

پیوند به بیرون

Stausberg, Michael, “Hinduism and Zoroastrianism”, in: Brill’s Encyclopedia of Hinduism Online, Consulted online on 20 August 2019 <http://dx.doi.org/10.1163/2212-5019_beh_COM_9000000151>