اشنویه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسبها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
|بخش= نالوس - مرکزی |
|بخش= نالوس - مرکزی |
||
|نامهایدیگر=شنوی |
|نامهایدیگر=شنوی |
||
|نامهایقدیمی=اُشنو<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-e45e3c8ea07741c896fde6217973a8d8-fa.html |title=- لغتنامه دهخدا |accessdate=۲۱ مارس ۲۰۱۳ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140917205532/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-e45e3c8ea07741c896fde6217973a8d8-fa.html |archivedate=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref> |
|نامهایقدیمی=اوش نووا, اُشنو<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-e45e3c8ea07741c896fde6217973a8d8-fa.html |title=- لغتنامه دهخدا |accessdate=۲۱ مارس ۲۰۱۳ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140917205532/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-e45e3c8ea07741c896fde6217973a8d8-fa.html |archivedate=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref> |
||
|سالشهرشدن= |
|سالشهرشدن= |
||
|رشدجمعیت= |
|رشدجمعیت= |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
|جمله خوشامد= به پایتخت گیلاس ایران خوش آمدید |
|جمله خوشامد= به پایتخت گیلاس ایران خوش آمدید |
||
|پانویس=}} |
|پانویس=}} |
||
'''اشنویه''' {{به کردی|شنۆ}} |
'''اشنویه''' {{به کردی|شنۆ}} (به [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی]]: ''اوش نووا)'' یکی از شهرهای مرزی [[استان آذربایجان غربی]] است که در قسمت غربی این استان قرار دارد. این شهر مرکز [[شهرستان اشنویه]] است. این شهر از غرب در نزدیکی مرز [[عراق]] ([[اقلیم کردستان عراق]]) قرار دارد. |
||
شهر اشنویه در جنوب غربی [[استان آذربایجان غربی]] قرار دارد و یک شهر ارتباطی مهم در جنوب غربی استان محسوب میشود که مرکز استان و شهر [[ارومیه]] را به شهرستان [[پیرانشهر]] (بازارچه مرزی تمرچین و مرز ترانزیتی حاج عمران) با فاصله ۷۲ کیلومتری متصل میکند.<ref>https://www.oshnavieh-ag.ir/fa/wagov/aboutostan</ref> <ref>http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=17581</ref> |
شهر اشنویه در جنوب غربی [[استان آذربایجان غربی]] قرار دارد و یک شهر ارتباطی مهم در جنوب غربی استان محسوب میشود که مرکز استان و شهر [[ارومیه]] را به شهرستان [[پیرانشهر]] (بازارچه مرزی تمرچین و مرز ترانزیتی حاج عمران) با فاصله ۷۲ کیلومتری متصل میکند.<ref>https://www.oshnavieh-ag.ir/fa/wagov/aboutostan</ref> <ref>http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=17581</ref> |
||
خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
ارتفاع شهر اشنویه از سطح دریا ۱۴۷۰ متر و مرتفعترین نقطه آن در جنوب شرقی ۳۵۰۰ متر است.<ref name=":0">{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://bukanmukri.org/site-articlepage/oshnavieh/3-oshnavie-fa.html |عنوان=اشنویه |ناشر=بوکان مکری |تاریخ= |تاریخ بازبینی=۱۹ نوامبر ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141129031436/http://bukanmukri.org/site-articlepage/oshnavieh/3-oshnavie-fa.html |archivedate=۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref> |
ارتفاع شهر اشنویه از سطح دریا ۱۴۷۰ متر و مرتفعترین نقطه آن در جنوب شرقی ۳۵۰۰ متر است.<ref name=":0">{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://bukanmukri.org/site-articlepage/oshnavieh/3-oshnavie-fa.html |عنوان=اشنویه |ناشر=بوکان مکری |تاریخ= |تاریخ بازبینی=۱۹ نوامبر ۲۰۱۴ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141129031436/http://bukanmukri.org/site-articlepage/oshnavieh/3-oshnavie-fa.html |archivedate=۲۹ نوامبر ۲۰۱۴ |dead-url=yes}}</ref> |
||
در این شهر، [[زبانهای کردی|زبان کردی]] بهعنوان [[زبان مادری]] و [[زبان فارسی]] بهعنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، مورد استفاده قرار میگیرد. |
در این شهر، [[زبانهای کردی|زبان کردی سورانی]] و [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]] بهعنوان [[زبان مادری]] و [[زبان فارسی]] بهعنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، مورد استفاده قرار میگیرد. |
||
== پیشینه == |
== پیشینه == |
||
ناحیهای که شهر اشنویه در آن قرار دارد، دارای پیشینهای طولانی است. آثار به دست آمده از تپه دینخواه و کوههای بزرگ و کوچک زینت آلات و گورهای متعددی مربوط به به هزارههای پیش از میلاد به دست آمدهاست. جغرافینگاران سدههای آغازین اسلامی، |
ناحیهای که شهر اشنویه در آن قرار دارد، دارای پیشینهای طولانی است. آثار به دست آمده از تپه دینخواه و کوههای بزرگ و کوچک زینت آلات و گورهای متعددی مربوط به به هزارههای پیش از میلاد به دست آمدهاست. جغرافینگاران سدههای آغازین اسلامی، اشنویه را شهری کوچک در سرزمینی حاصل خیز معرفی کردهاند. اشنویه که از دیرباز مسکن کردهای موسوم به هذبانیه (هذبانی) بود، تا سدههای بعد همچنان آبادانی خود را حفظ کرد. هذبانیان از مراتع اطراف آنجا، برای نگهداری احشام خود بهره میجستند. تیرهای از آنان نیز که رَوّادیان (کُرد) نامیده میشدند، در ارمنستان سکنی گزیدند (کسروی، شهریاران…، ۱۴۸). روادیان که در آذربایجان و کردستان نفوذ داشتند، در سده ۲ ق از اطاعت عباسیان سرباز زدند و چندی حکومت مستقلی به رهبری علی فرزند صدقه در آذربایجان به وجود آوردند. آنان ارومیه را مرکز فرمانروایی خود قرار دادند و شهرهای اشنویه، خوی، سلماس، [[لاجان]] (پسوا) و [[سلدوز]] را در اختیار داشتند. پس از آن، به ویژه در سدههای ۷ و ۸ ق، ولایات ارومیه و اشنویه از سرنوشتی یکسان برخوردار بودهاند. در عهد فرمانروایی اتابکان در سال ۶۰۲ق نبردی میان سپاهیان اتابک ابوبکر (فرمانروای عراق و آذربایجان) و علاءالدین (اتابک مراغه)، روی داد. علاءالدین که توان نبرد نداشت، پیشنهاد صلح کرد و یکی از دژهای خود را به ابوبکر واگذاشت و در مقابل، ابوبکر نیز حکومت اشنویه و ارومیه را به وی سپرد.<ref name=":1">{{یادکرد وب|نویسنده=مژگان نظامی|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/article/230687/اشنویه|عنوان=اشنویه|ناشر=بنیاد دایرةالمعارف اسلامی|تاریخ=23 شهریور 1398|تاریخ بازبینی=2022-09-27|archive-date=۲۵ نوامبر ۲۰۱۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20101125122612/http://cgie.org.ir/shavad.asp?id=123&avaid=3580|کد زبان=fa|وبگاه=مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی}}</ref> |
||
در زمان [[ابن حوقل]] کردها در آنجا مسکن داشتند و در قرن چهارم از آن شهر و از آبادیهای اطراف آن چارپایان و مواشی به موصل و بلاد [[بینالنهرین]] صادر میگردید. خاک آن به حاصلخیزی و مراتع آن به خرمی شهرت داشت. یاقوت که آن شهر را دیده از باغهای زیبای آن سخن میگوید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی|نام خانوادگی=لسترینج|نام=گای|ناشر=علمی و فرهنگی|سال=۱۳۹۳|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸|مکان=تهران|صفحه=۱۷۷}}</ref> |
در زمان [[ابن حوقل]] کردها در آنجا مسکن داشتند و در قرن چهارم از آن شهر و از آبادیهای اطراف آن چارپایان و مواشی به موصل و بلاد [[بینالنهرین]] صادر میگردید. خاک آن به حاصلخیزی و مراتع آن به خرمی شهرت داشت. یاقوت که آن شهر را دیده از باغهای زیبای آن سخن میگوید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی|نام خانوادگی=لسترینج|نام=گای|ناشر=علمی و فرهنگی|سال=۱۳۹۳|شابک=۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸|مکان=تهران|صفحه=۱۷۷}}</ref> |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
== مردم == |
== مردم == |
||
ساکنان اشنویه |
ساکنان اشنویه از دو گروه عمده [[مردم آذری|ترک]] و [[مردم کرد|کرد]] تشکیل میدهند و با گویش که کرد ها به گویش [[سورانی]] سخن میگویند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=دربارهٔ استان و شهرستان اشنویه|نشانی=http://www.oshnavieh-ag.ir//fa/wagov/aboutostan|وبگاه=فرمانداری اشنویه|بازبینی=2022-09-27|کد زبان=fa}}</ref> |
||
== جغرافیای شهر == |
== جغرافیای شهر == |
نسخهٔ ۱۶ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۵
اشنویه | |
---|---|
کشور | ![]() |
استان | آذربایجان غربی |
شهرستان | اشنویه |
بخش | نالوس - مرکزی |
نام(های) دیگر | شنوی |
نام(های) پیشین | اوش نووا, اُشنو[۱] |
مردم | |
جمعیت | ۴۳۲۰۰(۱۳۹۵) |
جغرافیای طبیعی | |
ارتفاع | ۱۴۱۱ متر |
اطلاعات شهری | |
شهردار | سیدکمال الدین طاهری |
رهآورد | گیلاس، سیب، گندم، چغندر |
وبگاه | |
اشنویه (به کردی: شنۆ) (به ترکی: اوش نووا) یکی از شهرهای مرزی استان آذربایجان غربی است که در قسمت غربی این استان قرار دارد. این شهر مرکز شهرستان اشنویه است. این شهر از غرب در نزدیکی مرز عراق (اقلیم کردستان عراق) قرار دارد.
شهر اشنویه در جنوب غربی استان آذربایجان غربی قرار دارد و یک شهر ارتباطی مهم در جنوب غربی استان محسوب میشود که مرکز استان و شهر ارومیه را به شهرستان پیرانشهر (بازارچه مرزی تمرچین و مرز ترانزیتی حاج عمران) با فاصله ۷۲ کیلومتری متصل میکند.[۲] [۳]
ارتفاع شهر اشنویه از سطح دریا ۱۴۷۰ متر و مرتفعترین نقطه آن در جنوب شرقی ۳۵۰۰ متر است.[۴]
در این شهر، زبان کردی سورانی و ترکی آذربایجانی بهعنوان زبان مادری و زبان فارسی بهعنوان زبان آموزش و مکاتبات رسمی، مورد استفاده قرار میگیرد.
پیشینه
ناحیهای که شهر اشنویه در آن قرار دارد، دارای پیشینهای طولانی است. آثار به دست آمده از تپه دینخواه و کوههای بزرگ و کوچک زینت آلات و گورهای متعددی مربوط به به هزارههای پیش از میلاد به دست آمدهاست. جغرافینگاران سدههای آغازین اسلامی، اشنویه را شهری کوچک در سرزمینی حاصل خیز معرفی کردهاند. اشنویه که از دیرباز مسکن کردهای موسوم به هذبانیه (هذبانی) بود، تا سدههای بعد همچنان آبادانی خود را حفظ کرد. هذبانیان از مراتع اطراف آنجا، برای نگهداری احشام خود بهره میجستند. تیرهای از آنان نیز که رَوّادیان (کُرد) نامیده میشدند، در ارمنستان سکنی گزیدند (کسروی، شهریاران…، ۱۴۸). روادیان که در آذربایجان و کردستان نفوذ داشتند، در سده ۲ ق از اطاعت عباسیان سرباز زدند و چندی حکومت مستقلی به رهبری علی فرزند صدقه در آذربایجان به وجود آوردند. آنان ارومیه را مرکز فرمانروایی خود قرار دادند و شهرهای اشنویه، خوی، سلماس، لاجان (پسوا) و سلدوز را در اختیار داشتند. پس از آن، به ویژه در سدههای ۷ و ۸ ق، ولایات ارومیه و اشنویه از سرنوشتی یکسان برخوردار بودهاند. در عهد فرمانروایی اتابکان در سال ۶۰۲ق نبردی میان سپاهیان اتابک ابوبکر (فرمانروای عراق و آذربایجان) و علاءالدین (اتابک مراغه)، روی داد. علاءالدین که توان نبرد نداشت، پیشنهاد صلح کرد و یکی از دژهای خود را به ابوبکر واگذاشت و در مقابل، ابوبکر نیز حکومت اشنویه و ارومیه را به وی سپرد.[۵]
در زمان ابن حوقل کردها در آنجا مسکن داشتند و در قرن چهارم از آن شهر و از آبادیهای اطراف آن چارپایان و مواشی به موصل و بلاد بینالنهرین صادر میگردید. خاک آن به حاصلخیزی و مراتع آن به خرمی شهرت داشت. یاقوت که آن شهر را دیده از باغهای زیبای آن سخن میگوید.[۶]
در سال ۱۹۰۹ میلادی برابر با ۱۲۸۷ ه. ش، عثمانیها با تمام قدرت نظامی خود اشنویه را تسخیر کرده و مردم آن را کشتار نمودند، وجود عثمانیها و روسها در این منطقه ضرر و زیان جانی و مالی فراوانی برای مردم اشنویه در پی داشت. پس از روسها نوبت آشوریها رسید که به شهر هجوم بیاورند که به زنان و کودکان نیز رحم نکردند، بدنبال جنگ آشوریها و روسها قحطی بزرگی به وجود آمد و مردم از وحشت و قحطی و فرط گرسنگی به طرف عراق (موصل و کرکوک) حرکت کردند؛ بدنبال این وقایع از ۱۳هزار نفر مردم شهر اشنویه در آن زمان، تنها چندصد تن باقی ماندند.[۴][۵][۷][۸]
مردم
ساکنان اشنویه از دو گروه عمده ترک و کرد تشکیل میدهند و با گویش که کرد ها به گویش سورانی سخن میگویند.[۹]
جغرافیای شهر
شهر اشنویه مرکز شهرستان و فاصله آن با مرکز استان ۷۰ کیلومتر است و در جنوب غرب استان آذربایجان غربی قرار دارد.
وضعیت سیاسی
در جریان اعتراضات پس از کشتهشدن مهسا امینی، در شامگاه یک مهر سال ۱۴۰۱، بر اساس ویدیوهای پخش شده توسط مردم بخشهایی از شهر اشنویه از نیروهای نظامی و امنیتی تخلیه شد و شهروندان، نیروهای امنیتی را ناچار به عقبنشینی کردند و فرمانداری شهر را به تصرف درآوردند .[۱۰] در فردای آن روز نماینده مجلس اعلام کرد که نیروهای نظامی در اشنویه مستقر شدهاند.[۱۱]
به گفته یک منبع محلی، شرایط این شهر در حال حاضر به شکلی است که در روز، حضور نیروهای امنیتی چشمگیر است، اما با تاریک شدن هوا و آغاز اعتراضها و حضور خیابانی مردم، شرایط تغییر میکند و نیروها مجبور به عقبنشینی میشوند.[۱۲]
آمار دقیقی دربارهٔ کشته شدگان اشنویه در اعتراضات پس از کشته شدن مهسا امینی در دسترس نیست، اما کشته شدن یک نوجوان ۱۶ ساله به نام امین معرفت در این شهر تأیید شده.[۱۳][۱۴]
حزب آزادی کردستان (PAK)در بیان نامه ای اعلام کرد که شهر اشنویه از کنترل نیروهای انتظامی خارج شده، و به دست مردم افتاده است.
منابع
- ↑ «- لغتنامه دهخدا». بایگانیشده از اصلی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۲۱ مارس ۲۰۱۳.
- ↑ https://www.oshnavieh-ag.ir/fa/wagov/aboutostan
- ↑ http://haje.ir/newsdetails.aspx?itemid=17581
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «اشنویه». بوکان مکری. بایگانیشده از اصلی در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۴.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ مژگان نظامی (۲۳ شهریور ۱۳۹۸). «اشنویه». مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. بایگانیشده از اصلی در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۰. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ لسترینج، گای (۱۳۹۳). جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی. تهران: علمی و فرهنگی. ص. ۱۷۷. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۴۴۵-۱۰۵-۸.
- ↑ کسروی تبریزی، احمد. شهریاران گمنام. انتشارات امیرکبیر.
- ↑ «دانشنامه بزرگ اسلامی - مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت». lib.eshia.ir. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ «دربارهٔ استان و شهرستان اشنویه». فرمانداری اشنویه. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۷.
- ↑ «اعتراضات ایران؛ اشنویه در سکوت و بیخبری». iranwire.com. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۵.
- ↑ «نماینده مجلس: نیروهای امنیتی در اشنویه مستقر هستند / اخباری که پخش میشود کذب است / تمامی مرزها کاملاً در دست نیروهای امنیت کشور است؛ جای نگرانی نیست / تسلط امنیتی - انتظامی در سراسر کشور به ویژه تهران حاکم است». انتخاب. ۱۴۰۱-۰۷-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۵.
- ↑ «سرکوب اشنویه؛ اینترنت و تلفن ثابت قطع است و نیروهای نظامی در شهر حضور دارند». BBC News فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۴. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۵.
- ↑ «اعتراضات ایران؛ اشنویه در سکوت و بیخبری». iranwire.com. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۵.
- ↑ «جانباختن معترضین شهریورماه؛ امین معرفت، ١٦ ساله در اشنویه جان باخت». Kurdpa. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۵.
پیوند به بیرون
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/40px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png)
- مهمترین برنامههای دولت گشایش بازارچه مرزی اشنویه است
- احداث بیمارستان ۶۴ تخت و خوابی اشنویه عملیاتی نشدهاست
- کمبود اعتبار علت عدم تکمیل سد ملی اشنویه
http://rasekhoon.net/article/show/114307/اشنویه-شهری-به-قدمت-بیش-از-۳هزار-سال/