شازند

شازند
کشور	ایران
استان	مرکزی
شهرستان	شازند
بخش	بخش مرکزی
نام(های) دیگر	ادریس آباد-سربند آزادشهر
نام(های) پیشین	ادریس‌آباد، آزادشهر، شاه زند
مردم
جمعیت	۲۱٬۱۸۱ نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۱۲۰۰ متر
اطلاعات شهری
شهردار	حشمت الله شعبانی
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۶
وبگاه	http://shazand.ir/
شناسهٔ ملی خودرو	ایران 57 ق
شازند روی نقشه ایران ۳۳٫۹۳۵۶°شمالی ۴۹٫۴۰۸۳°شرقی / 33.9356; 49.4083

شازَند (یا شاه‌زنده و که اوایل انقلاب مدت کمی به نام آزادشهر هم نامیده شد) یکی از شهرهای استان مرکزی در کشور ایران است. در لغت‌نامهٔ دهخدا در شرح این شهر آمده‌است: «همان ادریس آباد سابق است. نام ایستگاه راه‌آهن میان سمنگان و نورآباد است که در ۳۵۴ هزارگزی ایستگاه راه‌آهن اراک واقع است. کارخانهٔ قند شاهی به سال ۱۳۱۵ ه‍.ش به علت مساعد بودن آن ناحیه برای کشت چغندر به این محل منتقل شد.»

علت نامگذاری این شهر به شازند به دلیل وجود کوهی بوده‌است که زرتشتیان باور داشته‌اند کیخسرو به‌همراه پهلوانان نامی آن در آن کوه مخفی شده‌اند. از این رو این کوه را شاه زنده یا شاه زند نامیده‌اند؛ و شهر شازند هم که در آغاز ادریس‌آباد بوده‌است از روی این کوه نامگذاری کرده‌اند.

سراب عباس‌آباد ، سراب بلاغ ، پارک تپه سنگی محلهٔ ازنا و پیست اسکی هندودر از گردشگاه‌های شازند هستند. دیگر مناطق دیدنی این شهر را می‌توان مقبره ارمنیان و کلیسای آنان و همچنین بقعه سهل بن علی است که زیارتگاه این منطقه است نام برد.

شهر شازند دارای چهار منطقهٔ اصلی است که شازند، نوبنیاد، ازنا و کلاوه نام دارند. با گسترش بیشتر شهر مناطق تازه‌ای نیز به آن افزوده شده‌اند. مردم شازند بیشتر به زبان فارسی گفتگو می‌کنند و ترک زبانان نیز در اکثر مناطق شهرستان پراکنده‌اند.

از مشاهیر این شهر درگذشته می‌توان به شیخ عباس مدرس (مشیدی یا ادریس آبادی) اشاره کرد که از بنیان‌گذاران حوزه علمیه اراک بوده و امام خمینی هم از شاگردان ایشان در حوزه علمیه اراک بوده‌است.

نمایی از عبور قطار

ریشه‌شناسی نام

نام قدیم شازند ادریس‌آباد بوده‌است و احتمالاً به این دلیل نام‌گذاری شده‌است که خانواده ادریس بن معقل این شهر را تأسیس کرده‌اند. اما پس از عبور راه‌آهن از کنار شهر، نام آن را به نام کوه مجاور آن، یعنی شاه‌زند، شازند نامیدند. علت نامگذاری این شهر به شازند به دلیل وجود کوهی بوده‌است که زرتشتیان عقیده داشته‌اند کیخسرو به همراه پهلوانان نامی آن در آن کوه مخفی شده‌اند. از این رو این کوه را شاه‌زنده یا شاه‌زند نامیده‌اند.

پیشینه تاریخی

اولین سند تاریخی که دربارهٔ شکل‌گیری شهر شازند در منابع مکتوب وجود دارد مربوط به گزارشی است که موسی خورزنی جغرافیدان ارمنی در قرن پنجم میلادی در کتاب خود ارائه کرده‌است. او در شرح ایل‌های امپراطوری ساسانی به رستاق کرج و بابک اشاره کرده و آن‌ها را جزء ایالت اصفهان آورده‌است. شهر کرج در منطقه‌ای قرار داشته‌است که امروزه شهرهای شازند و آستانه قرار دارند بنا به گزارش‌های تاریخی شهر کرج شکل متمرکز نداشته و پراکنده بوده‌است. در دوره اخیر در برخی از منابع از شازند با نام ادریس‌آباد اسم برده شده‌است. با توجه به اینکه نام پدر ابودلف، ادریس بوده‌است، می‌توان نتیجه گرفت که شهر ناپیوسته کرج به صورت روستاهای نزدیک به هم درآمده و نام یکی از این روستاها ادریس‌آباد و محل زندگی ادریس، پدر ابودلف بوده‌است.

اقلیم

شازند به لحاظ موقعیت طبیعی خود خوش آب و هواترین شهرهای استان مرکزی است. به‌طوری‌که میانگین دمای آن در تابستان ۲۱ درجه و در بهار ۱۳ درجه است که معتدل‌ترین و خنک‌ترین ناحیه استان در این دو فصل می‌باشد.

شازند زیبا

طبیعت شهر شازند

رشته کوه راسوند

دریاچه کوکبیه

تقسیمات سیاسی

در اوایل انقلاب به دلیل حساسیت روی کلمه شاه که نام شازند از آن برگرفته شده بود نام شهر به سربند که در حقیقت دهستانی از شهرستان شازند است تغییر یافت، اما بعد از ۲۵ سال دوباره در صحن علنی مجلس و در اعتراض نمایندهٔ وقت شهر به شازند برگردانده شد.

فرهنگ و مردم شناسی

دین و مذهب

دین مردم این سرزمین اسلام و شیعه می‌باشند.

زبان

زبان رسمی شازند فارسی است با این حال برخی از محلات شهر فارسی با لهجه نزدیک به لری صحبت می شود همچنین زبان ترکی نیز در بعضی مناطق کاربرد دارد.

ساختار شهری

پارک و فضای سبز

شازند از لحاظ پارک و فضای سبز بسیار غنی می‌باشد و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سراب عباس آباد که روزانه مردم زیادی از شهرهای همجوار برای سپری کردن اوقاتی خوش به آنجا می ایند. پارکهای دیگری نظیر پارک کارخانه قند و پارک تپه سنگی و پارک کلاوه نیز می‌توان اشاره کرد.

مناطق تفریحی

منطقه نمونه گردشگری عباس‌آباد که در دامنه کوه شهباز قرار دارد و دارای سرچشمه بسیار زیبا و پارک جنگلی و شهر بازی می‌باشد - سفره خانه سنتی و رستوران و کافی شاپ نیز دارد -دارای پارکینگ بزرگ و اختصاصی با نگهبان می‌باشد - از ابتدای بهار تا آبان ماه پذیرای شمار زیادی از گردشگران استان مرکزی و استان‌های همجوار می‌باشد - آب و هوای خنک و درختان بلند و چشم‌انداز کوهستان زیبای شهباز از نقاط برجسته عباس‌آباد شازند می‌باشد

پیست اسکی بین‌المللی هندودر

در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی شازندو ۱۲۰۰ متر بالاتر از سطح دریا، دامنه‌های شرقی زاگرس این پیست را در دامن خود جای داده‌است. این پیست دارای مسیر اسکی به طول ۶۰۰ متر و طول کلی ۵ کیلومتر و دارای سه دستگاه تله سیژ، رستوران، تجهیزات برف‌روبی و ساختمان اداری است.

صنعت و اقتصاد

از کارخانه‌های مهم شهر شازند می‌توان به کارخانه قند شازند ،پالایشگاه نفت امام خمینی شازند ،پتروشیمی شازند و نیروگاه حرارتی شازند اشاره کرد. کارخانه قند شازند که در سال ۱۳۱۷ تأسیس شد، اولین کارخانه ایجاد شده در استان مرکزی است.

منابع

«تراژدی تعطیلی کارخانه قند شازند». پایگاه خبری مرکزی نیوز. ۱۱ مرداد ۱۳۹۰.

. خبرگزاری خانه ملت. ۲ بهمن ۱۳۹۱ http://www.icana.ir/Fa/News/217886.