خنداب

مختصات: ۳۴°۲۹′شمالی ۴۹°۱۳′شرقی / ۳۴٫۴۹°شمالی ۴۹٫۲۲°شرقی / 34.49; 49.22
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
خُنداب
خنداب.jpeg
کشور ایران
استانمرکزی
شهرستانخنداب
بخشمرکزی
مردم
جمعیت۷٬۷۵۳[۱]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۱۷۰۷ متر
اطلاعات شهری
شهردارمهندس احدی[۲]
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۸۶
شناسهٔ ملی خودروایران ۴۷
خُنداب بر ایران واقع شده‌است
خُنداب
روی نقشه ایران
۳۴°۲۹′شمالی ۴۹°۱۳′شرقی / ۳۴٫۴۹°شمالی ۴۹٫۲۲°شرقی / 34.49; 49.22

خُنداب. شهری است در شهرستان خنداب استان مرکزی ایران.[۳] جمعیت شهر خُنداب طبق آمارگیری جامع سال ۱۳۹۰ در حدود ۷٬۷۵۳ نفر بوده‌است.[۱]

[نیازمند منبع] شغل اصلی ساکنان این منطقه کشاورزی و باغداری می‌باشد.[۴] کارخانه تأسیسات آب سنگین اراک (خنداب) در ۵ کیلومتری این شهر واقع شده‌است.[۵] یک رودخانه به نام قره چای از میان این شهر عبور می‌کند که به دلیل استفاده‌های بیش از حد برای مصارف کشاورزی و همچنین خشکسالی‌های پی در پی و کاهش سطح آبهای زیر زمینی، به یک رودخانه فصلی تبدیل شده‌است.[۶][۷]

خنداب از سه محله تشکیل شده‌است که اکثراً به زبان ترکی سخن می‌گویند.[۸][۹]بخشی دیگر از مردم این شهر نیز لر می باشند.[۱۰]که عمدتا از منطقه شراو(بخش قره چای) و روستای های هم مرز ملایر به این شهر مهاجرت کرده اند.[۱۱]

مهمترین محصول این منطقه انگور می‌باشد که به صورت کشمش فراوری شده‌است. باغات سیب و گوجه از دیگر محصولات این منطقه است. همچنین لوبیا، گندم و یونجه کشت می‌شود. دراین منطقه اکثر باغداران انگور محصولات خود را به صورت تیزاب کشمش می‌کنند و به کارخانه‌های غربال گری و تولید کشمش جهت صادرات به کشورهای دیگر می‌فرستند. درگذشته نه چندان دور مردم این منطقه معمولاً به صورت خودکفا امرار معاش می‌کردند از کشت تمام محصولات غلات و گندم تا پخت نان و پرورش حیوانات خانگی برای استفاده از لبنیات و گوشت و پشم در گذشته علاوه بر خانه نگهداری حیوانات به بافتن فرش دستی نیز انجام می‌دهند. اما با گذشت زمان، صنعتی شدن، و فقط در بعضی از مناطق کوچک این شهرستان می‌توان بافت قبلی و زندگی روستایی را مشاهده کرد. این شهرستان هم‌اکنون دارای مراکز عالی و دانشگاهی معتبر نیز می‌باشد. این شهرستان از ۴ دهستان و دو شهر تشکیل شده‌است شهرهای خنداب و جاورسیان و دهستان‌های جاورسیان سنگ سفید اناج خنداب دهچال و پیش از اینکه به مرکز شهر تبدیل شود جزو بخش وفس بوده‌است. این شهر دارای مراکزی مانند مرکز خدمات بهزیستی (+ زندگی) کد ۳۰۲۵، مرکز اندیشه طلایی در زمینه مددکاری مددجویان بهزیستی و خدمات روانشناسی و ژنتیک برای تمام عموم مردم است، از دیگر مراکز آن می‌توان به مرکز خدمات الکترونیکی قضایی و دفتر اسناد رسمی ۱ و ۲ و مرکز گفتار درمانی و کار درمانی اشاره کرد.[۱۲][۱۳]

نام[ویرایش]

سه ریشه برای معنی خنداب می‌توان متصور بود:

  • کُندآب: خنداب در اصل کندآب بوده‌است، به نحوی که جریان رودخانه در این روستا کند می‌شده‌است از این جهت اصل لغت کُند است که به خنداب تبدیل شده‌است.[۱۴]
  • قندآب: به علت وجود رودخانه قره چای که در گویش محلی خنداب به معنی قندآب یا آب شیرین بوده‌است.[۱۴]
  • خندق‌آب: براساس نقل پاره‌ای از مطلعین محلی، نام اصلی خنداب، خندق‌آب بوده باشد؛ زیرا از شواهد تاریخی چنین برمی آید که اهالی این منطقه برای محافظت خود و دام‌هایشان تونل‌هایی را ایجاد می‌کردند که هم مخفی‌گاه مناسبی برای پناه بردن به آن در هنگام خطر بوده و هم به‌عنوان تونل منتهی به رودخانه برای برداشت آب مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است.[۱۴]

پیشینه[ویرایش]

براساس اسناد و مدارک موجود، قدمت خنداب به بیش از ۱۲۰۰ سال قبل می‌رسد که ابوالفرج قدامه بن‌جعفر کاتب بغدادی متوفی سال ۳۲۷ ه‍.ق) ‏در کتاب خود در ذکر راه‌های منتهی به شهر کرج (ابودلف) چنین بیان می‌کند: از همدان به کرج از راه رستاق شراء، از همدان به جود پنج فرسنگ، از جود به خنداب هفت فرسنگ، از خنداب به سیان هفت فرسنگ و از سیان به کرج پنج فرسنگ، پس از همدان تا کرج ۲۷ فرسنگ راه است. از این سند تاریخی به قدمت سابقه تاریخی خنداب پی می‌بریم و مهم‌تر آن که خنداب در سال ۳۲۸ ه‍.ق) یعنی بیش از ۱۱ قرن قبل در محله کنونی و به همین نام بوده‌است.[۱]

مسافت شهر خنداب با شهرهای پر رفت آمد[ویرایش]

شهر مقصد فاصله(KM) زمان تقریبی سفر
تهران ۳۲۰ ۴:۳۰ ساعت
ملایر ۳۷ ۴۵دقیقه
اراک ۷۵ ۵۵ دقیقه

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ http://amar.ostan-mr.ir/Show?MyTitleId=6010
  2. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۹.
  3. اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
  4. ویکی، پارسی. «معنی خنداب | لغت نامه دهخدا». پارسی ویکی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.
  5. "تأسیسات آب سنگین اراک". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2021-07-11.
  6. «خنداب» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک).[پیوند مرده]
  7. «شهر خُنداب». markazi.irib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.
  8. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=20854
  9. «استان مرکزی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۹.
  10. «آشنایی با جغرافیا و زبان لرهای استان مرکزی و اراک - درگاه اینترنتی استان مرکزی». ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۷.
  11. www.irna.ir https://www.irna.ir/amp/82126528/. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۷. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  12. http://www.arak.ir/دربارهاستان/شهرهایاستان/شهرخنداب.aspx[پیوند مرده]
  13. کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.
  14. ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ ۱۴٫۲ «"خنداب" دالان سفر به طبیعت بکر سرزمین آفتاب + فیلم- اخبار استانها تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.