زیج
 |
این نوشتار نیازمند تصویر است. با توجه به رعایت حق تکثیر، با بارگذاری و افزودن تصویر آن را گسترش دهید. |
 | این نوشتار به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
در ستاره‌شناسی گذشته، مجموعه‌ای از جدول‌ها که مقادیر کمیت‌هایی که برای تعیین موضع سیاره‌ها به کار می‌رفته، در آن درج می‌شده‌است زیج یا زیگ می‌گفتند.[۱] واژه زیج، عربی واژه فارسی زیگ است که در پارسی میانه به معنای جدول اختری یا سالنامه است.
این کتاب‌ها شامل اطلاعاتی در مورد زمان طلوع و غروب خورشید، ماه و سیارات و ستاره‌های مشهور در روزهای مختلف سال و برای یک محل خاص بوده‌است که در قالب جدول‌هایی تنظیم می‌شده‌است. از جداول زیج، برای دانستن موقعیت و رصد کردن اجرام سماوی، تعیین طول روز و شب، تهیه تقویم‌ها، جهت‌یابی و دیگر مقاصد اخترشناسی ، پیش‌بینی و نیز در طالع‌بینی استفاده می‌شده‌است.
در قدیم هر کدام از اخترشناسان برجسته یا هر رصدخانه، یک زیج ویژه به خود می‌نوشتند و زیج‌های پیشینیان را تصحیح می‌کردند که تعدادی از این زیج‌های قدیمی به نام شاهان و فرمانروایان نوشته شده‌است. در حال حاضر نسخه‌هایی از چنین زیج‌هایی در موزه‌ها موجود می‌باشد.
امروزه، هنوز هم برای کاربردهای علمی و اخترشناختی، کتاب‌ها و جدول‌های مشابه با زیج‌های قدیمی تهیه می‌شود که البته از دقت بسیار بالاتری برخوردار هستند. به‌طور کلی زیج مجموعه جداول نجومی هند و خراسان نیز می‌گویند.
منابع[ویرایش]
- ↑ مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.
