بیلی جین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو
«بیلی جین»
جلد «بیلی جین»
تک‌آهنگ از مایکل جکسون
از آلبوم تریلر
پخش ۲ ژانویه ۱۹۸۳
‎۱۲ دی ۱۳۶۱
ضبط ۱۹۸۲ (۱۳۶۱ ه. ش)
سبک پست-دیسکو، آر اند بی، فانک، دنس پاپ
زمان ۴:۵۴ (نسخه آلبوم)
ترانه‌سرا مایکل جکسون
آهنگساز مایکل جکسون
تهیه‌کننده کوئینسی جونز
مایکل جکسون
گاه‌نگاری تک‌آهنگ‌های مایکل جکسون
آن دختر مال من است
(۱۳۶۱) 		بیلی جین
(۱۳۶۲) 		بزن به چاک
(۱۳۶۲)
فهرست آهنگ‌های تریلر
بزن به چاک
(۵) 		بیلی جین
(۶) 		طبیعت انسان
(۷)
فهرست آهنگ‌های تاریخ شروع می‌شود
بیلی جین
(۱) 		حسی که تو به من میدی
(۲)
فهرست آهنگ‌های این است
ترانه زمین
(۱۲) 		بیلی جین
(۱۳) 		مرد درون آینه
(۱۴)
پوشش اضافی تک‌آهنگ
پوشش اضافی تک‌آهنگ}}
نماهنگ
Nuvola apps kaboodle.svg نماهنگ «بیلی جین» در یوتیوب

«بیلی جین» (به انگلیسی: Billie Jean) نام تک‌آهنگی شماره یک اثر مایکل جکسون از آلبوم تریلر (پرفروش‌ترین آلبوم تاریخ موسیقی جهان) است. این آهنگ توسط مایکل جکسون نوشته شده و تهیه‌کنندگی آن، بر عهدهٔ کوئینسی جونز بوده‌است.

انتشار این آهنگ از لحاظ تجاری موفقیت‌های زیادی را کسب کرد؛ به‌طوری‌که خیلی سریع به یکی از پرفروش‌ترین تک‌آهنگ‌های موسیقی سال ۱۹۸۳ تبدیل شد و در رتبهٔ نخست جداول موسیقی آمریکا، بریتانیا و چندین کشور دیگر قرار گرفت.

«بیلی جین» به عنوان یکی از بهترین آهنگ‌های تحول آفرین و انقلابی در تاریخ موسیقی پاپ شناخته می‌شود.[۱] این ترانه جوایز بسیاری، از جمله دو جایزه گرمی را از آن خود کرد. «بیلی جین» توانسته رتبهٔ ۵۸ را در جدول «۵۰۰ ترانهٔ برتر جهان برای تمام دوران‌ها» که توسط مجلهٔ رولینگ استون تنظیم شده‌است بدست بیاورد.

موزیک ویدئوی بیلی جین توانست مرزهای نژادی را در شبکهٔ ام‌تی‌وی به عنوان اولین موزیک ویدئوی یک خوانندهٔ رنگین‌پوست، در هم زند. گونه‌ای متفاوت از این آهنگ نیز به صورت سفارشی برای کمپانی نوشابه‌سازی پپسی صرف تبلیغات ساخته شده‌است.

همچنین جکسون حرکت رقص معروف مون‌واک را برای اولین بار در اجرای زندهٔ این ترانه در ویژه برنامهٔ موتاون ۲۵ به نمایش گذاشت. اجرایی که به عقیدهٔ منتقدان، یکی از به یاد ماندنی‌ترین و مهم‌ترین لحظات در تاریخ فرهنگ عامه است.

این ترانه در سال ۲۰۰۸ توسط کانیه وست و جکسون دوباره میکس شد و در آلبوم تریلر ۲۵ قرار گرفت.

مقدمه[ویرایش]

به دنبال موفقیت‌هایی که تک‌آهنگ «آن دختر برای من است» به عنوان اولین تک‌آهنگ از آلبوم «تریلر» کسب کرده بود، تک‌آهنگ بیلی جین در تاریخ ۲ ژانویه ۱۹۸۳ (‎۱۲ دی ۱۳۶۱) به عنوان دومین تک‌آهنگ این آلبوم منتشر شد.

موضوع ترانه[ویرایش]

متن این ترانه دربارهٔ زنی به نام «بیلی جین» است که می‌گوید مایکل، پدر فرزند اوست و مایکل نیز به تکذیب این اتهام می‌پردازند. بخشی از متن این ترانه در زیر آورده شده‌است: «مردم همیشه به من می‌گن که مواظب کارهایت باش؛ و دور و برشکستن قلب دختران جوان نرو؛ و مادرم همیشه به من می‌گه مواظب کسی که دوست می‌داری باش. مواظب کارات باش چون که دروغ‌ها یکدفعه به واقعیت تبدیل می‌شود. بیلی جین عشق من نیست. او دختری است که ادعا می‌کند که من همان شخص هستم [که فرزندش را دارم]. اما آن بچه، پسر من نیست».

روایت‌های زیاد و متناقضی دربارهٔ نحوهٔ الهام شدن متن بیلی جین به مایکل وجود دارد. برخی بر این باور هستند که یک تجربهٔ واقعی در زندگی مایکل باعث شد که این شعر نوشته شود. در این روایت می‌گویند که یک هوادار روانی به مایکل نامه‌هایی می‌دهد و می‌گوید که یکی از دوقلوهایش، پسر مایکل است. برخی دیگر نیز می‌گویند که مایکل یکی از هواداران بیلی جین کینگ، تنیسور معروف بود و این ترانه دربارهٔ او است. اما خود مایکل می‌گوید که این شعر داستانی واقعی از زندگی برادرانش است. او می‌گوید که زمانی که در گروه جکسون فایو بوده‌است، بارها این اتفاق برای برادارانش افتاده بود.[۲][۳][۴] مایکل در کتاب «مون‌واک» می‌گوید:

دختری به نام بیلی جین هیچ وقت واقعی نبوده‌است. بسیاری از مردم دربارهٔ این آهنگ از من پرسیده‌اند؛ و جوابش بسیار ساده است. این آهنگ در مورد دختری است که ادعا می‌کند من پدر فرزندش هستم و من از بیگناهی خودم دفاع می‌کنم زیرا که «این بچه، پسر من نیست». این مسائل برای برخی از برادرانم پیش آمده‌است و من همیشه از این موضوعات خیلی متعجب می‌شدم. نمی‌توانستم بفهمم آن دخترها چطور می‌توانستند بگویند که فرزند کسی را در شکم دارند، در حالی که چنین چیزی حقیقت نداشت. من حتی نمی‌توانم در بارهٔ گفتن چنین دروغی، فکر کنم.[۲][۵]

اما زندگی‌نامه‌نویس و خبرنگار، جی. رندی تارابورلی، در کتاب «جادو و جنون» این تئوری را مطرح کرده که داستان ترانهٔ بیلی جین براساس تجربه‌ای واقعی از زندگی خود مایکل در سال ۱۹۸۱ است. تارابورلی می‌گوید:

زنی از طرفداران مایکل، در نامه‌ای به او اطلاع می‌دهد که یکی از فرزندان دوقلوی او برای مایکل است؛ اما مایکل این نامه را نادیده می‌گیرد. زن، نامه‌های بسیار دیگری برای او می‌فرستد و در آن‌ها اظهار می‌کند که عاشق اوست و می‌خواهد با او باشد. زن، در این نامه‌ها از جکسون می‌پرسد که چطور می‌تواند فرزندی را که از گوشت و پوست اوست نادیده بگیرد. این نامه‌ها به اندازه‌ای مایکل را آشفته کرد که او شب‌ها از کابوسهای مربوط به آن رنج می‌برد. در ادامه، آن زن بسته‌ای را که در آن اسلحه و نامه‌ای بود، همراه با عکس خودش برای مایکل می‌فرستد. مایکل وحشت زده می‌شود؛ در نامه از مایکل خواسته شده بود که در روز و ساعتی مشخص خود را بکشد. آن زن اظهار کرد که خود او هم بعد از کشتن بچه، در زمان تعیین کرده خود را می‌کشد تا در جهانی دیگر او را ملاقات کند. مایکل علی‌رغم مخالفت مادرش، کاترین، عکس آن زن را قاب می‌گیرد و در میز اتاق نهارخوری خانه‌شان می‌گذارد. بعدها خانوادهٔ جکسون فهمیدند که آن طرفدار، بیماری روانی بوده و به تیمارستان منتقل شده‌است.[۶][۷]

ضبط[ویرایش]

کوئینسی جونز تهیه‌کنندهٔ آلبوم تریلر بود. او بر این باور بود که «بیلی جین» برای این آلبوم بسیار ضعیف است. اما این ترانه به موفق‌ترین ترانهٔ آلبوم تریلر تبدیل شد.

به گفتهٔ خود مایکل، زمانی که ترانهٔ «بیلی جین» را می‌نوشت می‌دانست که این ترانه موفق خواهد بود.

یک موسیقی‌دان اصول موفقیت را می‌داند. همه چیز باید جای خودش احساس شود و به شما حس خوبی بدهد. این همان احساسی است که من دربارهٔ «بیلی جین» داشتم؛ و من زمانی که آن را می‌نوشتم می‌دانستم که خیلی بزرگ خواهد شد.[۲]

مایکل توضیح داد که این قدر موضوع ترانهٔ «بیلی جین» ذهنش را مشغول کرده بود، که وقتی در بزرگراه در حال رانندگی بود، متوجهٔ آتش گرفتن موتور ماشین‌اش نشد تا زمانی که یک موتورسوار او را از این موضوع باخبر کرد.[۲][۸]

مایکل بر سر ضبط این ترانه، با کوئینسی جونز، تهیه‌کنندهٔ آلبوم تریلر مشکل پیدا کرد. کوئینسی بر این باور بود که «بیلی جین» نباید بر روی تریلر منتشر شود زیرا از نظر او ترانهٔ بسیار ضعیفی بود.[۶][۹] کوئینسی از نسخهٔ نمایشی (دِمو) «بیلی جین» راضی نبود و بیس آهنگ را ضعیف می‌دانست.[۱۰] کوئینسی به مایکل پیشنهاد داد تا موسیقی ۲۹ ثانیه‌ای اول «بیلی جین» را کوتاه کند زیرا معتقد بود که بسیار طولانی است.[۸][۱۱] اما مایکل اصرار داشت که مقدمهٔ ترانه بسیار عالی است. کوئینسی در سال‌های بعد گفت: «من به مایکل گفتم: مایکل، ما باید مقدمه را کوتاه کنیم. اما او جواب داد: «اتفاقأ همین مقدمه‌است که من را به رقص وادار می‌کند». و وقتی مایکل به شما می‌گوید که چه چیزی باعث رقصیدنش می‌شه؛ خوب، دیگه اینجاست که ما باید ساکت می‌شدیم».[۸][۱۲] همچنین کوئینسی خواستار این بود که نام ترانه از «بیلی جین» به «نات مای لاور» (به معنای: عشق من نیست) تغییر کند زیرا احساس می‌کرد که ممکن است مردم فورأ به یاد بیلی جین کینگ، تنیسور معروف زن بیافتند.[۱۳]

این آهنگ ۹۱ بار توسط بروس سوئدن ترکیب و میکس شد تا برای انتشار نهایی آماده شود. این در حالی بود که بروس معمولأ هر آهنگ را ۱ بار میکس می‌کرد. مایکل هر بار که به ترکیب جدید بروس گوش می‌کرد، از آن احساس رضایت نمی‌کرد و درخواست ترکیب دوباره می‌کرد.[۱۰] جونز به بروس گفت که یک درام برای «بیلی جین» بسازد که تا به امروز هیچ‌کس نشنیده باشد.[۸][۱۰]

ترکیب و سبک آوازی[ویرایش]

ترانهٔ «بیلی جین» دارای سبک دنس پاپ و آر اند بی می‌باشد. این ترانه با ضرب منظم طبل (درام) آغاز می‌شود. این ضرب درام تا انتهای ترانه وجود دارد.

مجلهٔ رولینگ استون در مورد ترانهٔ «بیلی جین» نوشت: «بیلی جین مهم‌ترین ضبط مایکل جکسون در طول عمرش است؛ نه تنها به‌خاطر موفقیت کم‌نظیر تجاری‌اش، بلکه به‌خاطر عمق موسیقی‌ای که در آن بکار رفته. این ترانه بیش‌تر از هر ترانه‌ای تا به حال شنیده‌ایم قلاب دارد. شما می‌توانید در بیلی جین ۱۲ موسیقی مختلف پیدا کنید که کاملأ با هم تفاوت دارند و به همین دلیل می‌توان گفت که بیلی جین متشکل از ۱۲ ترانهٔ برتر است».[۱۴]

انتشار و میزان فروش[ویرایش]

نوشتار(های) وابسته: رکوردها و دستاوردهای مایکل جکسون در جدول‌های جهانی

در ۳۰ نوامبر ۱۹۸۲ (‎۹ آذر ۱۳۶۱) آلبوم تریلر منتشر شد و با موجی از تحسین بی‌نظیر منتقدین و مردم روبه‌رو شد.[۱۵] ترانهٔ «بیلی جین» ششمین ترانه از ۹ ترانهٔ درون آلبوم تریلر است. یک ماه بعد از انتشار این آلبوم، ترانهٔ «بیلی جین» در ۲ ژانویهٔ ۱۹۸۳ (‎۱۲ دی ۱۳۶۱) به عنوان دومین تک‌آهنگ این آلبوم منتشر شد. اولین تک‌آهنگ آلبوم، ترانهٔ «آن دختر مال من است» بود که با همراهی پل مک‌کارتنی خوانده شده بود و با موفقیت زیاد همراه شد.[۱۶][۱۷] اما در بین منتقدین با استقبال روبه‌رو نشد و این ذهنیت را در آن‌ها به وجود آورد که آلبوم تریلر موفق نخواهد بود.

ترانهٔ «بیلی جین» در رتبهٔ ۱ جدول ۱۰۰ آهنگ داغ بیلبورد قرار گرفت و به مدت ۷ هفته در آن جایگاه ماند. همچنین در عرض ۳ هفته به رتبهٔ ۱ جدول ترانه‌های آراندبی رسید و نه هفته در مکان نخست بود.[۱۶] در جدول تک‌آهنگ‌های معاصر بزرگسالان به رتبهٔ ۹ رسید.[۱۷] «بیلی جین» در جدول تک‌آهنگ‌های انگلستان نیز به رتبهٔ ۱ رسید. در کل، «بیلی جین» سومین تک‌آهنگ پرفروش آمریکا و نهمین تک‌آهنگ پرفروش انگلستان در سال ۱۹۸۳ بود.[۱۶] همچنین در کشورهای استرالیا، کانادا، فرانسه، اسپانیا و سوئیس، شماره یک شد و در اتریش، هلند، آلمان، ایتالیا، نیوزلند، نروژ و سوئد در بین ۱۰ آهنگ برتر جای گرفت.[۱۸]

«بیلی جین» گواهی‌نامه‌های متعددی از انجمنهای صنعت موسیقی برای فروش بالایش کسب کرد. از طرف انجمن ملی ضبط Merchandisers (ان‌آرآرام) به عنوان پرفروش‌ترین تک‌آهنگ سال ۱۹۸۴ انتخاب شد. در سال ۱۹۸۹ توسط انجمن صنعت ضبط آمریکا (گواهی‌نامهٔ دهندهٔ اصلی آمریکا) برای فروش حداقل ۱ میلیون نسخه تا آن زمان در آمریکا، گواهی‌نامهٔ پلاتین دریافت کرد[۱۹][۲۰] و در سال ۲۰۰۵ به خاطر فروش دیجیتالی حداقل ۵۰۰٬۰۰۰ نسخه در آمریکا، گواهی‌نامهٔ طلا دریافت کرد.[۲۱] فروش دیجیتالی «بیلی جین» در آمریکا تا تاریخ سپتامبر ۲۰۱۰ میلادی، ۱٬۹۶۴٬۰۰۰ بوده‌است.[۲۲]

نماهنگ[ویرایش]

شرح داستان[ویرایش]

صحنه‌ای از موزیک ویدئوی بیلی جین که در آن مایکل مایکل روی انگشتان پایش ایستاده و کاشی زیر پایش نورانی شده‌است.

داستان موزیک ویدئوی بیلی جین برگرفته از فیلم «کسی آن بالا مرا دوست دارد»، ساختهٔ سال ۱۹۵۶ است. مایکل در این موزیک ویدئو، یک کت و شلوار مشکی چرمی به همراه پاپیون و پیراهن صورتی به تن دارد و موهایش براق و خیس است. او در حال قدم زدن می‌باشد و یک پاپاراتزی هم به دنبال اوست تا بتواند از او عکسی برای مقاصد شیطانی خودش تهیه کند اما موفق به اجرای این عمل نمی‌شود و هر زمان که می‌خواهد عکسی از مایکل بگیرد، نقشه‌اش نمی‌گیرد. مایکل با حرکات رقص در پیاده‌روی منتهی به هتلی قرار می‌گیرد که شخص بیلی جین در آن جا اتاق دارد. در این مسیر با هر حرکت مایکل، زمین زیر پای او روشن می‌شود.[۲۳][۲۴] او می‌خواند و می‌چرخد و روی نوک پاهایش می‌ایستد. نزدیک هتل می‌شود و از پلکان هتل بالا می‌رود. با هر قدم روی پلکان، همان پله از پلکان و همچنین حروف کلمهٔ تبلیغاتی «هتل» به ترتیب روشن می‌شوند. مایکل به پشت پنجرهٔ اتاق بیلی جین می‌رسد و زیر ملحفهٔ بیلی جین مخفی و از نظر ناپدید می‌گردد. پاپاراتزی که به دنبال او آمده بود توسط پلیس به علت جاسوسی دستگیر می‌شود.[۲۳]

پخش از ام‌تی‌وی[ویرایش]

قبل از ساخت موزیک ویدئوی بیلی جین؛ مایکل جکسون و تمام سیاه پوستان، ‍ به علت‌های تبعیض‌نژادی، برای پخش شدن کارهایش توسط شبکهٔ تازه تأسیس ام‌تی‌وی مشکل داشتند.[۲۵] مایکل می‌گوید: «آن‌ها صاف و پوست کنده نظرشان را گفتند. آن‌ها موسیقی مرا پخش نمی‌کردند. این قلب مرا شکست». سپس والتر یَت‌نیکاف، رئیس شرکت سی‌بی‌اس که ناشر آثار مایکل بود شبکهٔ ام‌تی‌وی را تحت فشار گذاشت و آن‌ها را تهدید کرد که در صورت پخش نکردن آثار مایکل جکسون، حق پخش آثار هنرمندان دیگر را نیز به ام‌تی‌وی نمی‌دهد. والتر یَت‌نیکاف، رئیس سی‌بی‌اس می‌گوید: «گفتم بسیار خوب؛ من هم تمام آهنگ‌ها را از ام‌تی‌وی بیرون می‌کشم. تمامی آهنگ‌ها را. فراموششان کنید. شما هیچ چیز از سی‌بی‌اس پخش نخواهید کرد و اگر این کار را بکنم، برادران وارنر هم پیروی ما خواهند بود». یتنیکاف در سال ۲۰۰۸ در مصاحبه‌ای با مجلهٔ ابونی گفت:

وقتی ام‌تی‌وی تازه کارش را آغاز کرده بود، خودش را به عنوان یک ایستگاه پخش موسیقی راک معرفی کرد و وقتی آهنگ‌های «بیلی جین» و «بزن به چاک» منتشر شدند، ام‌تی‌وی نمی‌خواست پخششان کند. آن‌ها عملأ گفتند: «نه. نه. نه. ما موسیقی راک پخش می‌کنیم. این آهنگ‌ها از مایکل جکسون هستند و او یک سیاه پوست است».[۲۶]

اما لس گارلند، مؤسس شبکهٔ ام‌تی‌وی و مبتکر شبکه‌های وی‌اچ‌وان و بکس در سال ۲۰۰۶ به مجلهٔ جت گفت که این داستان یک افسانه است.[۲۶] او می‌گوید:

هرگز در پخش آن کلیپ‌ها درنگ نکردیم. هیچ گونه دل آزردگی‌ای به وجود نیامد. من [بعد از تماشای بیلی جین] به باب پیتمن، دیگر مؤسس شبکهٔ ام‌تی‌وی، زنگ زدم تا به او بگویم: «من همین الان بهترین و عظیم‌ترین کلیپ موسیقی تمام عمرم را دیدم». و او نیز در همان روز این کلیپ را به فهرست برنامه‌های پخش، اضافه کرد. این که چگونه چنین افسانه‌ای در مورد این ماجرا ساخته شد، ما را متحیر کرده‌است.[۲۶][۲۷][۲۸]

اما یتنیکاف، رئیس سی‌بی‌اس گفت که این جریان را به خوبی به یاد دارد و ام‌تی‌وی هیچ علاقه‌ای به پخش موزیک ویدئوها نداشت.[۲۶] بعد از این اتفاقات، همکاری طولانی مدت بین جکسون و ام‌تی‌وی آغاز شد. از آن پس بود که هنرمندان سیاه‌پوست اعتبار پیدا کردند[۲۹] و ام‌تی‌وی هم نژادپرستی را کنار گذاشت.[۳۰]

میراث و تأثیر[ویرایش]

ویدئوی «بیلی جین» در ۲ مارس ۱۹۸۳ (‎۱۱ اسفند ۱۳۶۱) منتشر شد و اولین ویدئو کلیپ تاریخ موسیقی بود که در آن، برای اولین بار، به جای نمایش مجموعه‌ای از تصاویر و عکس‌ها، داستانی همانند فیلم‌های سینمایی نمایش داده می‌شد.[۳۱] بیلی جین اولین موزیک ویدئوی یک شخص سیاه‌پوست بود که از شبکهٔ ام‌تی‌وی که ۲ سال از تأسیس آن می‌گذشت، پخش شد. این ویدئو نه تنها شبکهٔ تازه تأسیس و ناآشنای ام‌تی‌وی را به شهرت رساند، بلکه راه را برای پخش آثار هنرمندان رنگین پوست، در شبکه‌های موسیقی دیگر هموار کرد.[۲۳] تا به امروز، ویدئوی بیلی جین یکی از پرپخش‌ترین ویدئوهای ام‌تی‌وی است.[۸] این ویدئو در سال ۱۹۹۲ به تالار مشاهیر تولیدکنندگان موزیک ویدئو اضافه شد. مدل لباس مایکل در بیلی جین، مورد تقلید تعداد زیادی از بچه‌های آمریکایی آن زمان قرار گرفت. تقلید دانش آموزان آمریکایی از سبک لباس مایکل به قدری گسترده شد که مدیران بعضی مدارس، استفاده از آن را منع کردند.

در سال ۲۰۰۵، در یک نظرسنجی که از تعداد بسیاری از ستاره‌های مشهور، کارگردانان موزیک ویدئو، ناشران و روزنامه‌نگاران صورت گرفت، موزیک ویدئوی بیلی جین رتبهٔ پنجم را در فهرست «۲۰ موزیک ویدئوی برتر تاریخ» به دست آورد.[۳۲]

این ویدئو در آلبوم‌های ویدئویی عظیم‌ترین ویدئوهای محبوب، شماره یک‌ها، تریلر ۲۵ و ویژن منتشر شد.

اجراهای زنده[ویرایش]

موتاون ۲۵ و رقص مون‌واک[ویرایش]

جکسون برای اولین بار حرکت «مون‌واک» را به نمایش می‌گذارد.

در ۲۵ مارس ۱۹۸۳ (‎۵ فروردین ۱۳۶۲) اجرای زندهٔ «بیلی جین» توسط مایکل تحسین مردم و منتقدان را در سطح بسیار وسیعی در برداشت و به یکی از به یاد ماندنی‌ترین و مهم‌ترین لحظات در تاریخ فرهنگ عامه مردم تبدیل شد. او در ویژه برنامهٔ «موتاون ۲۵: دیروز، امروز، برای همیشه» که به مناسبت ۲۵اُمین سالروز تأسیس شرکت «موتاون رکوردز» برگزار می‌شد و به صورت زنده نیز از تلویزیون پخش می‌شد اجرا کرد.[۳۳]

برنامهٔ موتاون ۲۵ توسط سوزان دی پاز سازمان یافته بود و قرار بود تا برخی ستارگان پیشین و حال موتاون در آن اجرای زنده ارئه دهند. مایکل از سال ۱۹۷۵ از شرکت موتاون جدا شده بود اما موتاون از او درخواست کرد تا در این ویژه برنامه شرکت کند. مایکل در ابتدا این پیشنهاد را قبول نکرد و گفت نمی‌خواهد دوباره با برادرانش اجرای زنده انجام دهد. اما مایکل پس از دیداری که با بری گوردی، مؤسس شرکت موتاون داشت، به علت احترام که برای او قائل بود قبول کرد که اجرای زنده‌ای به همراه برادرانش انجام دهد به شرط آن‌که یک ترانهٔ انفرادی را هم اجرا کند. بری گوردی قبول کرد و مایکل «بیلی جین» را برای اجرای زندهٔ تک‌نفره انتخاب کرد. این حرکت مایکل بحث‌برانگیز شد زیرا ترانهٔ «بیلی جین» توسط برچست رقیب موتاون یعنی اپیک رکوردز منتشر شده بود.

پس از اجراهای ماروین گی، اسموکی رابینسون و مری ولز نوبت به اجرای جکسون فایو رسید. برداران جکسون پس از اجرای مختلط چند ترانهٔ قدیمی که توسط شرکت موتاون منتشر شده بود، مایکل را بر روی صحنه تنها گذاشتند. سپس مایکل از برادرانش تشکر کرد. مایکل یک شلوار سیاه که بر پهلوهایش یک خط مشکی کشیده شده بود، یک کفش مشکی چرم، یک ژاکت سیاه براق و یک دستکش سفید پولک‌دوزی شده به تن کرده بود. مایکل به محض آغاز ترانهٔ «بیلی جین» کلاه فدورای مشکی رنگی را با ژست بر سر خود گذاشت. پس از چند حرکت رقص کلاه را به گوشه‌ای پرتاب کرد و به صورت نمادین شروع به شانه کردن موهایش کرد و شروع به خواندن «بیلی جین» کرد. در اواسط اجرا، مایکل برای اولین بار رقص «مون‌واک» را به نمایش می‌گذارد و سپس برای چند ثانیه روی نوک پاهایش می‌ایستد. به گفته بسیاری از منتقدان، این نوع رقص او در برنامه زندهٔ موتاون ۲۵، نام مایکل را به عنوان «نماد مردمی» علنی کرد.

برنامه زندهٔ «موتاون ۲۵»، ۵۰ میلیون بیننده داشت و مایکل به خاطر اجرایش، نامزد دریافت جایزهٔ اِمی شد. فروش آلبوم «تریلر» نیز به شدت افزایش یافت. فردای آن روز فرد آستر، اسطورهٔ دوران کودکی مایکل جکسون به او زنگ زد. اما با این موفقیت‌های بی‌نظیر، مایکل از اجرای خود در موتاون ۲۵ راضی نبود. او گفت که رقص مون‌واک را بدانجام داد و به جای ۵ چرخش ۳ بار چرخید و زمان بسیار کمی هم بر روی نوک پاهایش ایستاد.

در سال ۲۰۰۵ مجلهٔ اینترتیمت ویکلی اجرای مایکل در موتاون ۲۵ را یکی از مهم‌ترین لحظات در فرهنگ عامه مردم جهان در کل تاریخ بیان کرد. همچنین این اجرا را مهم‌ترین لحظهٔ فرهنگ عامه در ۲۵ سال اخیر دانست.[۳۴] استیو دلی، سردبیر این مجله گفت:

قدمی کوچک برای یک مرد و پرشی بزرگ برای موسیقی پاپ. مایکل جکسون در طی اجرای آهنگ «بیلی جین»، رقص مون‌واکش را که ناقض قوانین فیزیک بود، به نمایش گذاشت؛ و حتی متخصصین ساخت موشک را نیز مات و مبهوت خود کرد.

دان میسچر، تهیه‌کننده و کارگردان برنامه‌های شبکهٔ ملی آمریکا (NBC) در مورد اجرای مایکل گفت: «ما ساعت‌ها وقتمان را در اتاق رژی به بحث دربارهٔ تک تک حرکات او گذراندیم. او یک نمایش فوق‌العاده به اجرا گذاشت».[۳۵]

تبلیغات پپسی[ویرایش]

در سال ۱۹۸۴ شرکت نوشابه‌سازی پپسی بانی (اسپانسر) «تور ویکتوری» بود. بعد از اتمام این تور، مایکل و برادرانش دو برنامهٔ تبلیغاتی برای پپسی تهیه کردند.[۳۶] مایکل بر روی ترانهٔ بیلی جین کار کرد و متن آن را تغییر داد و آن را با نام جدید «نسل پپسی»[و ۱] دوباره ضبط کرد. کارگردان این دو تبلیغ، باب گیرالدی،[و ۲] کسی که موزیک ویدئوی «بزن به چاک» را کارگردانی کرد بود. در تاریخ ۲۷ ژانویه ۱۹۸۴ کمپین «انتخاب نسل جدید»[و ۳] با همراهی ۱۶۰۰ نفر از مردم و آمادهٔ ضبط فیلم تبلیغاتی این آهنگ شد.[۳۷]

مایکل هنگام ضبط تبلیغ پپسی، موهایش آتش گرفت. وی سرگرم رقصیدن با آهنگ بیلی جین بود که انفجارات اطرافش، جرقه‌هایی را بر روی موهایش پرتاب کرد و باعث شد موهای وی شعله‌ور گردد. اما مایکل متوجه سوختن موهایش نشد و به رقصیدن ادامه داد. او چنان آرام بود که تماشاچیان فکر کردند که این سوختگی نیز بخشی از فیلم تبلیغاتی می‌باشد. چند ثانیه بعد تعدادی از افراد حاضر در صحنه خود را به مایکل رساندند و آتش روی سر او را خاموش کردند. در آن زمان مایکل از اسپری‌های مخصوصی بر روی موی خود استفاده می‌کرد که ظاهری مرطوب و براق به موهایش می‌داد. وجود این ماده بر روی موهای او موجب تسریع آتش گرفتن موهای وی گردید. اما مایکل به رقصیدن ادامه داد و همین موجب شد تا از شدت آتش کاسته شود، اما آتش وقتی خاموش شد که دیگر آسیب خود را رسانده بود. سپس در حالی که هنوز دستکش سفیدش را در دست داشت به بیمارستان منتقل کردند. شرکت پپسی به عنوان خسارت مبلغ ۱٫۵ میلیون دلار به مایکل پرداخت و مایکل نیز تمام آن پول را صرف راه‌اندازی یک مرکز مداوای سوانح سوختگی کرد که به اسم خود وی نام‌گذاری شده‌است.[۳۸][۳۹][۴۰]

میراث و تأثیر[ویرایش]

کُتی که جکسون در سال ۱۹۸۴ در زمان برگزاری تور ویکتوری در هنگام اجرای ترانهٔ «بیلی جین» به تن می‌کرد.

«بیلی جین» به عنوان یکی از انقلابی‌ترین ترانه‌ها در تاریخ موسیقی پاپ شناخته می‌شود. تا به امروز که حدود ۳۰ سال از زمان انتشار بیلی جین می‌گذرد «بیلی جین» به‌طور متوسط بیش از ۲۵۰ هزار بار در هفته در کلاب‌ها و دیسکوهای جهان پخش می‌شود و در ۹۰ درصد رادیوهای جهان به صورت هفتگی پخش می‌شود.

انتشار ویدئوی حرفه‌ای «بیلی جین» برای تبلیغ تک‌آهنگش یک عمل نوآورانه بود. «بیلی جین» در تبدیل شدن آلبوم تریلر به پرفروش‌ترین آلبوم موسیقی جهان در کل تاریخ نقش بسیار مهمی داشت. «بیلی جین» توسط خوانندگان و اجراکنندگان بسیاری همانند جاستین تیمبرلیک، آشر، نی-یو و کریس براون دوباره‌خوانی و اجرا شده‌است.

اجرای زندهٔ «بیلی جین» توسط مایکل جکسون در موفقیت این آهنگ بسیار تأثیرگذار بوده‌است و به همین دلیل بسیاری از مردم دیدن اجرای زندهٔ «بیلی جین» مایکل را به گوش کردن به آهنگ تنها ترجیح می‌دهند. این ترانه اغلب در فهرست‌های موسیقی‌ای که برای انتخاب «بهترین ترانه‌های ضبط شدهٔ تاریخ» تنظیم می‌شود، رده‌بندی می‌شود. «بیلی جین» از طرف شنوندگان رادیو بی‌بی‌سی ۲ به عنوان «بهترین آهنگ رقصی جهان در تمام دوران‌ها» انتخاب شد. «بیلی جین» در فهرستی که در سال ۲۰۰۰ میلادی از طرف مجلهٔ رولینگ استون و شبکهٔ ام‌تی‌وی درست شد به عنوان «۶اُمین آهنگ عظیم جهان از سال ۱۹۶۳» انتخاب شد. ترانه‌های «می‌خواهم برگردی» و «بزن به چاک» در همین فهرست به ترتیب در رتبه‌های ۹ و ۲۲ قرار گرفتند. در سال ۲۰۰۵ در یک نظرسنجی که توسط شرکت سونی اریکسون انجام شد و ۷۰۰ هزار نفر از ۶۰ کشور در آن شرکت کردند «بیلی جین» به عنوان سومین آهنگ مورد علاقهٔ مردم جهان انتخاب شد. همچنین در یک نظرسنجی دیگر که توسط کانال فور و HMV ترتیب داده شد به عنوان ۱۶اُمین ترانهٔ فهرست «موسیقی هزاره» انتخاب شد. مجلهٔ تایم در سال ۲۰۱۱ آهنگ «بیلی جین» را در فهرست رتبه بندی نشدهٔ «۱۰۰ آهنگ برتر تاریخ» قرار داد. سه عنصر زیبایی، قدرت و نوآوری در این تصمیم گیری دخالت داشتند.[۴۱]

فارل ویلیامز، خواننده و رپر آمریکایی دربارهٔ «بیلی جین» می‌گوید: «خیلی سخت است که بگوییم آهنگی عظیم‌تر از بیلی جین وجود دارد؛ و من فکر می‌کنم که دیگر ترانه‌ای همانند «بیلی جین»، با این خط باس، این نوع تأثیر و با این حد کمال ساخته نخواهد شد». وقتی آلبوم گردآوری‌شدهٔ رؤیایی در سال ۲۰۰۶ منتشر شد «بیلی جین» به عنوان تک‌آهنگ از این آلبوم منتشر شد و به رتبهٔ ۱۱ جدول تک‌آهنگ‌های انگلستان دست یافت در حالی که ۲۴ سال از انتشارش می‌گذشت. ترانهٔ بیلی جین در بازی ویدئویی اتومبیل‌دزدی بزرگ: وایس سیتی (به انگلیسی: Grand Theft Auto: Vice City) به عنوان اولین ترانه از رادیوهای شهر وایس سیتی پخش می‌شود و در فیلم فرشتگان چارلی نیز استفاده شده‌است.

جایزه‌ها[ویرایش]

«بیلی جین» توانست جایزه‌ها و دستاوردهای قابل توجهی را به‌دست بیاورد. در زیر، فهرست کاملی از تعداد جایزه‌های برنده شده توسط ترانهٔ «بیلی جین» آورده شده‌است. در جدول‌های زیر تعداد نامزدی‌ها آورده نشده‌است.

جایزه گرمی

در بیست‌وششمین مراسم جایزه گرمی که در ۲۸ فوریه ۱۹۸۴ برگزار شد، ترانهٔ «بیلی جین» برندهٔ ۲ جایزه شد.

سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۴ «بیلی جین» بهترین ترانهٔ آراندبی[و ۴] پیروز
«بیلی جین» بهترین اجرای آوازی مرد در سبک آراندبی[و ۵] پیروز
جایزه موسیقی آمریکا
سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۴ «بیلی جین» تک‌آهنگ برگزیدهٔ سبک پاپ/راک[۴۲] پیروز
جایزه موسیقی بیلبورد
سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۳ «بیلی جین» آهنگ برگزیدهٔ دنس/دیسکو ال‌پی[۴۳] پیروز
۱۹۹۰ «بیلی جین» بهترین تک‌آهنگ یک سیاه‌پوست در دههٔ ۸۰[و ۶] پیروز
جایزه طلای سیاهان
سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۳ «بیلی جین» بهترین تک‌آهنگ سال[و ۷] پیروز
جایزه کش باکس
سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۳ «بیلی جین» تک‌آهنگ برتر پاپ[و ۸] پیروز
«بیلی جین» تک‌آهنگ برتر سیاهان[و ۹] پیروز
جایزه موسیقی سیاهان کانادا
سال نامزد / اثر جایزه نتیجه
۱۹۸۴ «بیلی جین» تک‌آهنگ برتر بین‌المللی[و ۱۰] پیروز

عوامل[ویرایش]

بازترکیب‌های رسمی[ویرایش]

  1. نسخهٔ آلبوم - ۴:۵۴
  2. نسخهٔ ۱۲–۶:۲۴
  3. نسخهٔ موسیقی بدون کلام - ۶:۲۴
  4. نسخهٔ کمپانی نوشابه‌سازی پپسی - ۱:۰۰
  5. ترکیب کلاب فور آن د فلور - ۶:۲۸
  6. ترکیب رادیوی فور آن د فلور - ۴:۴۰
  7. ترکیب زیرزمین - ۶:۴۰
  8. Tony Moran's Luscious Vocal Mix (منتشر نشد)

رتبه در جدول‌های موسیقی[ویرایش]

بیلی‌جین ۲۰۰۸[ویرایش]

«بیلی جین ۲۰۰۸»
آهنگ اثر مایکل جکسون و کانیه وست
آلبوم تریلر ۲۵
پخش ۲۰۰۸
سبک پاپ
زمان ۴:۳۷
ناشر اپیک رکوردز
ترانه‌سرا مایکل جکسون
تهیه‌کننده مایکل جکسون
فهرست آهنگ‌های تریلر ۲۵
«بزن به چاک ۲۰۰۸»
(۱۴) 		«بیلی جین ۲۰۰۸»
(۱۵) 		«برای تمام دوران‌ها»
(۱۶)


در سال ۲۰۰۸ میلادی، به مناسبت گذشت ۲۵ سال از انتشار تریلر، آلبومی با نام تریلر ۲۵ منتشر شد. در این آلبوم، نسخه‌ای از آهنگ «بیلی جین» گنجانده شده بود که توسط کانیه وست، تهیه‌کننده و رپر، میکس شده بود. نام این میکس جدید، «بیلی جین ۲۰۰۸» بود. «بیلی جین ۲۰۰۸» نقدهای در هم و متفاوتی دریافت کرد. بیشتر منتقدان احساس می‌کردند که این میکس که توسط کانیه وست ساخته شده‌است، به هیچ وجه قابل مقایسه با نسخهٔ اصلی «بیلی جین» نیست و در حق آهنگ اصلی ظلم کرده‌است.

بیل لمپ از وب‌گاه About.com ریمیکس جدید «بیلی جین» را «بی‌جان و مرده» توصیف کرد.[۷۰] مایک جوزف اظهار کرد که به جز ریمیکس «خسته‌کنندهٔ کانیه وست»، آهنگ‌هایی که در آلبوم تریلر ۲۵ منتشر شد «دلپذیر» بود. او اضافه کرد: «به شما این افتخار داده شده بود که ریمکس یکی از نمادین‌ترین تک‌آهنگ‌ها از یکی از نمادین‌ترین آلبوم‌های تاریخ را انجام دهی؛ و تنها کاری که انجام می‌دهی این است که فقط یک درام بر روی آن اضافه کنی؟»[۷۱] راب شیفلد از مجلهٔ رولینگ استون حذف کردن خط بیس اصلی از «بیلی جین ۲۰۰۸» را دوست نداشت و این گونه مثال زد: «مثل این می‌ماند که بدون دادن چوب هاکی به بابی ار، او را به زمین یخی ببری [تا مسابقه دهد].»[۷۲] اما با وجود نقدهای منفی به «بیلی جین ۲۰۰۸»، وب‌گاه آی‌جی‌ان، ریمیکس کانیه وست را ستایش کرد و آن را «آهنگی بزرگ و زیبا» معرفی کرد.[۷۳]

واژه‌نامه[ویرایش]

  1. ↑ Pepsi Generation
  2. ↑ Bob Giraldi
  3. ↑ The Choice of a New Generation
  4. ↑ Best R&B Song
  5. ↑ Best R&B Male Vocal Performance
  6. ↑ Black Single of the Decade
  7. ↑ Best Single Of The Year
  8. ↑ Top Pop Single
  9. ↑ Top Black Single
  10. ↑ Best International Single
  11. ↑ Written and composed Vocal, rhythm and synthesizer arrangement & Co-Produced by Michael Jackson
  12. ↑ Produced by Quincy Jones
  13. ↑ Greg Phillinganes: Rhodes, synthesizer
  14. ↑ Greg Smith: Synthesizer
  15. ↑ Bill Wolder: Synthesizer, synthesizer programming
  16. ↑ David Williams: Guitar
  17. ↑ Louis Johnson: Bass
  18. ↑ N'dugu Chancler: Drums
  19. ↑ Michael Boddicker: Emulator
  20. ↑ String arrangement by Jerry Hey
  21. ↑ Strings conducted by Jeremy Lubbock

منابع[ویرایش]

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Billie Jean». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای ، بازبینی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۱.

  1. ↑ "How Billie Jean changed the world". guardian.co.uk. 12 July 2007. Retrieved 9 January 2012.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ Jackson, pp. 192–194
  3. ↑ Wadhams, pp. 418–422
  4. ↑ "Billie Jean files lawsuit saying that he is the one". فیلادلفیا دیلی نیوز. 20 December 2008. Retrieved 29 July 2011. Unknown parameter |DN&p_theme= ignored (help)
  5. ↑ آذری، الناز. «زندگی‌نامه مایکل جکسون». وبگاه رسمی هواداران مایکل جکسون در ایران.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Taraborrelli, pp. 223–224
  7. ↑ Sport ,Murphy (27 January 2008). "Man in the moonwalk". نیویورک پست. Retrieved 29 July 2011.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ ۸٫۳ ۸٫۴ "The 500 Greatest Songs Since You Were Born: Number 1". بلندر. October 2008. |access-date= requires |url= (help)
  9. ↑ Susan ,Daly (21 March 2009). "The genius of Jacko". Irish Independent. Retrieved 29 July 2011.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ Halstead, pp. 36–37
  11. ↑ Denise ,Winterman (30 November 2007). "Thrills and spills and record breaks". BBC. Retrieved 29 July 2011.
  12. ↑ Molly ,Glentzer (1 July 2009). "The steps that made Michael Jackson great". Houston Chronicle. Retrieved 29 July 2011.
  13. ↑ "Moonwalker everything everyone already knows about Michael Jackson is in his fluffy autobiography". San Jose Mercury News. 21 April 1988. Retrieved 29 July 2011.
  14. ↑ "100 Greatest Artist Of All Time". رولینگ استون. Retrieved 20 October 2011.
  15. ↑ Taraborrelli, p. 222
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ ۱۶٫۳ ۱۶٫۴ ۱۶٫۵ Halstead, pp. 37–38
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ George, p. 39
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ "Austrian Singles Chart Archives". austriancharts.at. Retrieved February 21, 2009.
  19. ↑ Halstead, pp. 38–40
  20. ↑ George, pp. 39–43
  21. ↑ "RIAA database". Recording Industry Association of America. Retrieved February 24, 2009.
  22. ↑ Grein, Paul (September 24, 2010). "Chart Watch Extra: Songs From The Last Century - Chart Watch". Yahoo! Music. Retrieved October 4, 2010.
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ ۲۳٫۲ Campbell, p. 58
  24. ↑ Sean ,Weitner. "Michael Jackson: A Life in Film". Flak magazine. Retrieved 30 July 2011.
  25. ↑ "Michael Jackson: Billie Jean". بلندر. Retrieved 4 July 2011. بایگانی‌شده در ۲۷ مارس ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ ۲۶٫۲ ۲۶٫۳ Ebony Magazine: Michael: 25 Years After Thriller, December 2007
  27. ↑ "Why it took MTV so long to play black music videos". جت. 2006. Retrieved 30 July 2011.
  28. ↑ آذری، الناز (۲۸ آگوست ۲۰۰۹). «آخرین مصاحبه مایکل مجله ابونی». وبگاه رسمی هواداران مایکل جکسون در ایران.
  29. ↑ گاندرسن، ادنا (25 August 2005). "music videos changing places". USA Today. Retrieved 4 July 2011.
  30. ↑ "Why it took MTV so long to play black music videos". Jet. 2006. Retrieved 4 July 2011.
  31. ↑ Halstead, p. 37
  32. ↑ David ,Smith (30 January 2005). "Cash tops Thriller with best video ever". The Guardian. Retrieved 30 July 2011.
  33. ↑ Taraborrelli, pp. 234–240
  34. ↑ «The 25 Most Important Pop Culture Moments». CNN. ۱ سپتامبر ۲۰۰۵. دریافت‌شده در ۲۲ اکتبر ۲۰۱۱.
  35. ↑ آذری، الناز. «زندگی نامه مایکل جکسون». وبگاه رسمی هواداران مایکل جکسون در ایران.
  36. ↑ Taraborrelli, pp. 279–289
  37. ↑ Halstead, p. 205
  38. ↑ "Ailing". تایم. 6 February 1984. Retrieved 30 July 2011.
  39. ↑ "Singer Has Operation To Repair Burn Scar". The New York Times. 19 April 1984. Retrieved 30 July 2011.
  40. ↑ Zoglin, Richard (13 February 1984). "‎Too Much Risk on the Set?‎". تایم. Retrieved 30 July 2011.
  41. ↑ «بیلی جین یکی از ۱۰۰ آهنگ برتر تاریخ». وب‌گاه رسمی هواداران مایکل جکسون در ایران. ۳ آبان ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۴ آبان ۱۳۹۰.
  42. ↑ Favorite Pop/Rock Single
  43. ↑ favorite dance/disco 12" LP
  44. ↑ "Canadian singles chart archives". RPM. (March 26, 1983). Archived from the original on ۱۵ اُکتُبر ۲۰۱۲. Retrieved February 10, 2010. Check date values in: |date=, |archivedate= (help)
  45. ↑ "Dutch Singles Chart Archives". dutchcharts.nl. Retrieved June ۱۴, ۲۰۱۰.
  46. ↑ "French Singles Chart Archives". lescharts.com. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  47. ↑ "German Singles Chart Archives". charts-surfer.de. Archived from the original on ۲۹ اُکتُبر ۲۰۰۷. Retrieved February ۲۴, ۲۰۰۹. Check date values in: |archivedate= (help)
  48. ↑ "Irish Singles Chart Archives". irishcharts.com. Retrieved February 8, 2010.
  49. ↑ ۴۹٫۰ ۴۹٫۱ "Italian Singles Chart Archives". italiancharts.com. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  50. ↑ "New Zealand Singles Chart Archives". charts.org.nz. Retrieved January ۲۳, ۲۰۱۰.
  51. ↑ "Norwegian Singles Chart Archives". norwegiancharts.com. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  52. ↑ "Spanish Singles Chart Archives". spanishcharts.com. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  53. ↑ "Swedish Singles Chart Archives". swedishcharts.com. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  54. ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ "Swiss Singles Chart Archives". hitparade.ch. Retrieved February ۲۱, ۲۰۰۹.
  55. ↑ "Australian Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". australian-charts.com. Retrieved February 10, 2010.
  56. ↑ "Austrian Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". austriancharts.at. Retrieved February 10, 2010.
  57. ↑ "Danish Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". hitlisterne.dk. Archived from the original on ۱۶ دِسامبر ۲۰۱۰. Retrieved February 10, 2010. Check date values in: |archivedate= (help)
  58. ↑ "Dutch Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". acharts.us. Retrieved February 10, 2010.
  59. ↑ "Top 100 Music Hits, Top 100 Music Charts, Top 100 Songs & The Hot ۱۰۰". Billboard.com. Retrieved 2011-08-28.
  60. ↑ "Finnish Singles Chart Archives". ylex.yle.fi. Retrieved February 10, 2010.
  61. ↑ "French Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". lescharts.com. Retrieved February 10, 2010.
  62. ↑ "Irish Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". acharts.us. Retrieved February 10, 2010.
  63. ↑ "New Zealand Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". acharts.us. Retrieved February 10, 2010.
  64. ↑ "Norwegian Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". acharts.us. Retrieved March 9, 2010.
  65. ↑ "Swedish Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". swedishcharts.com. Retrieved March 9, 2010.
  66. ↑ "Billboard Türkiye Top ۲۰" (به Turkish). Billboard Türkiye. July 6, 2009. Archived from the original on 31 July 2008. Retrieved March 9, 2010.
  67. ↑ "UK Singles Chart Archives (۲۰۰۹)". chartstats.com. Archived from the original on 2012-07-23. Retrieved July ۲, ۲۰۰۹.
  68. ↑ "Digital Songs: Week of July ۱۱, ۲۰۰۹". Billboard. Archived from the original on ۱۴ سِپتامبر ۲۰۱۰. Retrieved March 9, 2010. Check date values in: |archivedate= (help)
  69. ↑ "InfoDisc : Les Certifications (Singles) du SNEP (les Disques de Platine)" بایگانی‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۱۲ توسط Wayback Machine (in French). InfoDisc. Retrieved October 9, 2010.
  70. ↑ Lamb, Bill. "About.com's Thriller 25 review". New York City: About.com (The New York Times Company). Retrieved February 21, 2009.
  71. ↑ Joseph, Mike. "PopMatters' Thriller 25 review". PopMatters. Retrieved February 21, 2009.
  72. ↑ Sheffield, Rob. "Rolling Stone's Thriller 25 review". Rolling Stone. Archived from the original on 4 August 2008. Retrieved February 21, 2009.
  73. ↑ Gilchrist، Todd. «IGN's Thriller 25 review». IGN. دریافت‌شده در فوریه ۲۱, ۲۰۰۹.

فهرست گزیدهٔ منابع[ویرایش]

  • Campbell, Lisa (1993). Michael Jackson: The King of Pop. Branden. ISBN 082831957X.
  • George, Nelson (2004). Michael Jackson: The Ultimate Collection booklet. Sony BMG.
  • Halstead, Craig (2007). Michael Jackson: For the Record. Authors OnLine. ISBN 9780755202676.
  • Jackson, Michael (1988). Moon Walk. Doubleday. ISBN 0385247125.
  • Taraborrelli, J. Randy (2004). The Magic and the Madness. Headline. ISBN 0330420054.
  • Thriller 25: The Book (2008). Thriller 25: The Book. ML Publishing Group. ISBN 9780976889199.
  • Wadhams, Wayne (2001). Inside the Hits. Berklee Press. ISBN 0634014307.

پیوند به بیرون[ویرایش]

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=بیلی_جین&oldid=26217730»