ابراهیم زند

ابراهیم زند
ابراهیم زند
وزیر جنگ ایران
	دوره مسئولیت; ۵ آذر ۱۳۲۳ – ۱۳ آبان ۱۳۲۴
پادشاه	محمدرضا پهلوی
نخست‌وزیر	محسن صدرالاشراف; ابراهیم حکیم‌الملک; سهام‌السلطان بیات
پس از	عبدالله هدایت (سرپرست)
پیش از	علی ریاضی
	دوره مسئولیت; ۸ فروردین ۱۳۲۳ – شهریور ۱۳۲۳
نخست‌وزیر	محمد ساعد
پس از	احمد امیراحمدی
پیش از	محمدحسین فیروز
وزیر کشور
	دوره مسئولیت; ۶ اسفند ۱۳۲۸ – ۴ اردیبهشت ۱۳۲۹
نخست‌وزیر	محمد ساعد و علی منصور
پس از	منوچهر اقبال
پیش از	عزالممالک اردلان
سفیر ایران در ایتالیا
استاندار آذربایجان
	دوره مسئولیت; اردیبهشت ۱۳۲۹ – ۱۳۲۹
پس از	حشمت‌الدوله والاتبار
پیش از	منوچهر اقبال
استاندار اصفهان
	دوره مسئولیت; ۱۱ بهمن ۱۳۲۷ – ۱۳۲۸
استاندار کرمان
	دوره مسئولیت; ۱ مهر ۱۳۲۶ – ۱۱ بهمن ۱۳۲۷
اطلاعات شخصی
زاده	۱۲۶۷
درگذشته	۱۳۵۳; تهران
ملیت	ایران
پیشه	سیاستمدار و نظامی

ابراهیم زند (۱۲۶۷–۱۳۵۳) سیاستمدار و نظامی اهل ایران بود.

پس از تحصیلات مقدماتی در تهران برای ادامه تحصیل به روسیه رفت. دبیرستان و دانشکده نظامی مسکو را به اتمام رسانید و سپس وارد دانشکده حقوق سن پترزبورگ شد و پس از فارغ‌التحصیلی و بازگشت به ایران در سال ۱۲۹۹ وارد وزارت خارجه شد. در ۱۳۰۶ داور او را به علت تحصیلات حقوقی به عدلیه دعوت کرد. مدتی مستشاری استیناف (دادگاه تجدید نظر) و ریاست شعبه دیوان کیفر را عهده‌دار بود و سرانجام به ریاست اداره بازرسی منصوب شد.

زند چند سالی نیز مدیر کل وزارت کشاورزی بود تا اینکه در سال ۱۳۱۶ به معاونت بانک ملی ایران رسید و تا ۱۳۲۱ در این سمت باقی بود. در آن سال حسین علاء رئیس بانک ملی به وزارت دربار رفت و ابوالحسن ابتهاج به جای او رئیس بانک ملی شد. زند به این انتصاب اعتراض و از معاونت بانک کناره‌گیری کرد.

پس از چند ماه زند به دربار انتقال یافت و رئیس دربار شد. در این سمت پایه‌های ترقی خود را محکم کرد و یکی از مهرهای اساسی شد. در هشتم فروردین ۱۳۲۳ محمد ساعد او را به عنوان وزیر جنگ کابینه خود به مجلس معرفی کرد. در شهریور آن سال ساعد زیر فشار مجلس ناچار شد ترکیب کابینه‌اش را تغییر دهد و زند را هم کنار گذاشت. سهام‌السلطان بیات که پس از ساعد روی کار آمد، او را دوباره در پنجم آذر ۱۳۲۳ به عنوان وزیر جنگ به مجلس معرفی کرد. زند در دولت‌های حکیم‌الملک و صدرالاشراف نیز که پس از بیات نخست‌وزیر شدند، سمت وزارت جنگ را حفظ کرد.

زند در اول مهر ۱۳۲۶ استاندار کرمان و در ۱۱ بهمن ۱۳۲۷ استاندار اصفهان شد. سال بعد به تهران بازگشت و در اواخر دولت ساعد وزیر کشور شد. منصورالملک که پس از ساعد در فروردین ۱۳۲۹ دولت تشکیل داد، ابتدا زند را در سمت خود ابقا کرد و بعد او را به استانداری آذربایجان فرستاد. در زمان نخست‌وزیری رزم آرا، زند از استانداری آذربایجان به مدیر کلی بانک ملی ایران رسید ولی بیش از یک سال در این سمت باقی نماند و به سفارت اسپانیا رفت.

ابراهیم زند علاوه بر اسپانیا در کشورهای ترکیه و ایتالیا و اسپانیا نیز به سفیر کبیری رسید. از او به عنوان یکی از رجال درستکار و جدی یاد می‌شود. یکی از دخترانش به همسری شاهپور عبدالرضا پهلوی برادر محمدرضا شاه درآمد.

منابع

عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. ج. دوم. تهران: نشر گفتار - نشر علمی.

ن ب و وزیران کشور ایران (فهرست)
قاجار پیش از مشروطه (داخله)	صادق امین‌الدوله (۱۲۷۵ ه‍.ق) ؟فرخ امین‌الدوله (۱۲۷۵–؟ ه‍.ق) محمدحسین دبیرالملک فراهانی (۱۲۹۰ ه‍.ق) یوسف آشتیانی (۱۲۹۰–۱۳۰۳ ه‍.ق) عباس قوام‌الدوله (رجب ۱۳۰۳–۱۳۰۴ ه‍.ق) علی‌اصغر امین‌السلطان (؟–؟) علی‌قلی مخبرالدوله (۱۳۱۴ ه‍.ق) تقی مجدالملک (۱۳۱۵–؟ ه‍.ق) اسماعیل امین‌الملک (۱۳۱۶ ه‍.ق) نصرالله دبیرالملک (۱۳۱۷–۱۳۱۹ ه‍.ق) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (؟–؟) احمد مشیرالسلطنه (۱۳۲۳–۱۳۲۴ ه‍.ق) تقی مجدالملک (۱۳۲۴ ه‍.ق)
قاجار پس از مشروطه (داخله)	تقی مجدالملک (۱۲۸۵) سلطان‌علی وزیر افخم (۱۲۸۵–۱۲۸۶) علی‌اصغر اتابک (۱۲۸۶) احمد مشیرالسلطنه (۱۲۸۶) غلامرضا آصف‌الدوله (۱۲۸۶) حسین‌قلی نظام‌السلطنه (۱۲۸۶–۱۲۸۷) احمد مشیرالسلطنه (۱۲۸۷–۱۲۸۸) عبدالحسین میرزا فرمانفرما (۱۲۸۸) علی‌قلی سردار اسعد (۱۲۸۸–؟) محمدولی سپهدار اعظم (۱۲۸۹) عبدالحسین میرزا فرمانفرما (۱۲۸۹) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۸۹) صادق مستشارالدوله (۱۲۸۹–۱۲۹۰) حسن وثوق‌الدوله (۱۲۹۰) احمد قوام‌السلطنه (۱۲۹۰) نجف‌قلی صمصام‌السلطنه (۱۲۹۰–۱۲۹۱) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۱–۱۲۹۳) حسن محتشم‌السلطنه (۱۲۹۳) صادق مستشارالدوله (۱۲۹۳–۱۲۹۴) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۴) حسن مستوفی‌الممالک (۱۲۹۴) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۴) محمدولی سپهسالار اعظم (۱۲۹۴–۱۲۹۵) فتح‌الله سردار منصور (۱۲۹۵–۱۲۹۶) صادق مستشارالدوله (۱۲۹۶) عبدالمجید میرزا عین‌الدوله (۱۲۹۶) ؟احمد قوام‌السلطنه (۱۲۹۶) حسن مستوفی‌الممالک (۱۲۹۶–؟) مهدی‌قلی مخبرالسلطنه (؟–۱۲۹۷) نجف‌قلی صمصام‌السلطنه (۱۲۹۷) حسن وثوق‌الدوله (۱۲۹۷–۱۲۹۹) ابوالفتح میرزا حشمت‌الدوله (۱۲۹۹) فتح‌الله سپهدار اعظم (۱۲۹۹) حسین دادگر* (۱۲۹۹–۱۳۰۰) احمد قوام (۱۳۰۰) حسن پیرنیا (۱۳۰۰–۱۳۰۱) علی منصور* (۱۳۰۱) حسن مستوفی (۱۳۰۱–؟) حسین سمیعی (؟–۱۳۰۲) احمد پیرنیا* (۱۳۰۲) حسن پیرنیا (۱۳۰۲) قاسم صوراسرافیل (۱۳۰۲–۱۳۰۳) محمود انصاری (۱۳۰۳) علی منصور* (۱۳۰۳–۱۳۰۴) احمد قوام (۱۳۰۴)
پهلوی (داخله تا آبان ۱۳۱۸)	دادگر (۱۳۰۵–۱۳۰۴) مستوفی (۱۳۰۵) علامیر (۱۳۰۵) مشیر فاطمی (۱۳۰۶–۱۳۰۵) حسین سمیعی (؟–۱۳۰۶) منصور (؟–؟) زرین‌کفش* (۱۳۱۲–؟) جم (۱۳۱۶–۱۳۱۲) فروهر (۱۳۱۶–؟) فریدونی* (؟–؟) فروهر (؟–؟) حکمت (۱۳۱۸–؟) سعید سمیعی* (۱۳۱۹–۱۳۱۸) حکمت (۱۳۱۹) سهیلی (۱۳۲۰–۱۳۱۹) جواد عامری (۱۳۲۰) جهانبانی (۱۳۲۰) امیراحمدی (۱۳۲۰) سهیلی (۱۳۲۱–۱۳۲۰) فرخ (۱۳۲۱) کاظمی (۱۳۲۱) عامری (۱۳۲۱) بهرامی (۱۳۲۱) سهیلی (۱۳۲۲) تدین (۱۳۲۲) هژیر (۱۳۲۳–۱۳۲۲) سروری (۱۳۲۴–۱۳۲۲) حکیمی (۱۳۲۴) محسن صدر (۱۳۲۴) فهیمی (۱۳۲۴) صالح (۱۳۲۴) قوام (۱۳۲۵–۱۳۲۴) فریدونی* (۱۳۲۶–۱۳۲۵) آق‌اولی (۱۳۲۶) قوام (۱۳۲۶) آق‌اولی (۱۳۲۶) امیراحمدی (۱۳۲۷–۱۳۲۶) فهیمی (۱۳۲۷) هژیر (۱۳۲۷) ساعد* (۱۳۲۷) اقبال (۱۳۲۸–۱۳۲۷) علم (۱۳۲۸) زند (۱۳۲۹–۱۳۲۸) اردلان (۱۳۲۹) رزم‌آرا* (۱۳۲۹) اردلان (۱۳۲۹) فضل‌الله زاهدی (۱۳۳۰) امیرعلائی (۱۳۳۰) امیرتیمور کلالی (۱۳۳۰) صالح (۱۳۳۰) رام (۱۳۳۱–۱۳۳۰) امامی (۱۳۳۱) صدیقی (۱۳۳۲–۱۳۳۱) فضل‌الله زاهدی (۱۳۳۴–۱۳۳۲) علم (۱۳۳۶–۱۳۳۴) جلالی (۱۳۳۷–۱۳۳۶) باتمانقلیچ (۱۳۳۸–۱۳۳۷) اتابکی (۱۳۳۹–۱۳۳۸) علوی مقدم (۱۳۳۹) امیرعزیزی (۱۳۴۱–۱۳۳۹) پیراسته (۱۳۴۲–۱۳۴۱) سید جواد صدر (۱۳۴۴–۱۳۴۲) عبدالرضا انصاری (۱۳۴۷–۱۳۴۴) خسروانی (۱۳۴۸–۱۳۴۷) حسن زاهدی (۱۳۵۰–۱۳۴۸) سام (۱۳۵۳–۱۳۵۰) آموزگار (۱۳۵۵–۱۳۵۳) هویدا* (۱۳۵۵) معینی (۱۳۵۶–۱۳۵۵) نصر اصفهانی (۱۳۵۷–۱۳۵۶) قره‌باغی (۱۳۵۷) بختیار (۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	صدر حاج‌سیدجوادی (۱۳۵۸–۱۳۵۷) صباغیان (۱۳۵۸) هاشمی رفسنجانی* (۱۳۵۸) مهدوی کنی (۱۳۶۰–۱۳۵۸) نیک‌روش (۱۳۶۰) ناطق نوری (۱۳۶۴–۱۳۶۰) محتشمی‌پور (۱۳۶۸–۱۳۶۴) نوری (۱۳۷۲–۱۳۶۸) بشارتی (۱۳۷۶–۱۳۷۲) نوری (۱۳۷۷–۱۳۷۶) تاج‌زاده* (۱۳۷۷) موسوی لاری (۱۳۸۴–۱۳۷۷) پورمحمدی (۱۳۸۷–۱۳۸۴) هاشمی* (۱۳۸۷) کردان (۱۳۸۷) دانشجو* (۱۳۸۷) محصولی (۱۳۸۸–۱۳۸۷) محمدنجار (۱۳۹۲–۱۳۸۸) رحمانی فضلی (۱۴۰۰–۱۳۹۲) وحیدی (۱۴۰۳–۱۴۰۰) مؤمنی (اکنون–۱۴۰۳)
* سرپرست