سنگ‌نبشته‌های داریوش بزرگ در سوئز
| تاریخ ایران |
|---|
 |
|
گاه‌شمار تاریخ ایران رده:تاریخ ایران  درگاه ایران |
سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ در سوئز،[۱] یادبودهایی بودند که به سه زبان پارسی باستان، ایلامی، بابلی و مصری نوشته شده بودند و در وادی تملات، برای یادآوری بازکردن کانالی میان رود نیل و دریاچه تلخ بزرگ، که به کانال سوئز باستان شناخته می‌شود، نصب شده بودند. بهترین یادبود حفظ شده، سنگ یادبودی است از جنس گرانیت صورتی که توسط چارلز دو لیسپس، پسر فردینان دو لیسپس، در ۳۰ کیلومتری سوئز و در سال ۱۸۶۶ کشف شد. این یادبود که با نام سنگ یادبود شالوف نیز شناخته می‌شود، احداث نیای کانال سوئز مدرن توسط ایرانیان را ضبط کرده‌است، کانالی که از طریق وادی تملات، بوباستیس (که به شاخه‌ای از رود نیل مصل است) را به دریاچه تمساح و از آن‌جا با استفاده از راه‌آبه‌ای طبیعی، به دریای سرخ متصل می‌کند. هدف اصلی این کانال، ساختن راهی کشتیرانی میان نیل و دریای سرخ و در حقیقت میان مصر و ایران بود.
بخشی از متن سنگ‌نوشته[۲][ویرایش]
متن سنگ‌نوشته نصب‌شده در کانال سوئز (سنگ‌نوشته شالوف) به زبان پارسی باستان و خط میخی هخامنشی:
| ۱ |                 
|
| ۲ |  
|
| ۳ |     
|
| ۴ |  
|
| ۵ | 
|
| ۶ | 
|
| ۷ | 
|
| ۸ | 
|
| ۹ | 
|
| ۱۰ |
|
| ۱۱ |
|
| ۱۲ |
|
آوانگاری متن به زبان پارسی باستان:
- baga \ vazraka \ Auramazdâ \ hya \ avam \ asmânam \ adâ \ hya \ imâm \ bum
- im \ adâ \ hya \ martiyam \ adâ \ hya \ šiyâtim \ adâ \ martiyahy
- â \ hya \ Dârayavaum \ XŠyam \ akunauš \ hya \ Dârayavahauš \ XŠyâ \xšaça
- m \ frâbara \ tya \ vazrakam \ tya \ uvaspam \ umartiyam \ adam \ Dârayavauš \
- XŠ \ vazraka \ XŠ \ Xšyânâm \ XŠ \ dahyunâm \ vipazanânâm \ XŠ \ ahyây
- â \ bumiyâ \ vazrakâyâ \ dûraiy \ apiy \ Vištâspahyâ \ puça \ Ha
- xâmanišiya \ thâtiy \ Dârayavauš \ XŠ \ adam \ Pârsa \ amiy \ hacâ \ Pâ
- rsâ \ Mudrâyam \ agarbâyam \ adam \ niyaštâyam \ imâm \ yauviyâ
- m \ katanaiy \ hacâ \ Pirâva \ nâma \ rauta \ tya \ Mudrâyaiy \ danuvatiy \ ab
- iy \ draya \ tya \ hacâ \ Pârsâ \ aitiy \ pasâva \ iyam \ yauviyâ \ akaniya \
- avathâ \ yathâ \ adam \ niyaštâyam \ utâ \ nâva \ âyatâ \ hacâ \ Mudrâ
- yâ \ tara \ imâm \ yauviyâm \ abiy \ Pârsam \ avathâ \ yathâ \ mâm \ kâma\ âha
برگردان* به پارسی نوین:
- خداوند بزرگ است اهورامزدا، که آن آسمان را آفرید، که این زمین را آفرید،
- که این مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید،
- که داریوش را شاه کرد، که به داریوش شاهنشاهی بزرگی را بخشید،
- با اسبانی خوب و مردمانی خوب، من داریوش
- پادشاه بزرگ هستم، شاه شاهان، شاه تمامی مردمان، شاه در
- این زمین بزرگ، پسر ویشتاسپ، یک هخامنشی،
- داریوش شاه گوید: من یک پارسی هستم، از پارس مصر را فتح کردم، من فرمان دادم تا این کانال را
- حفر کنند میان رودی که نیل نام دارد و در مصر جریان دارد
- به دریایی که در پارس می‌باشد
- سپس هنگامی که این کانال حفر شد،
- بنابراین چون من فرمان دادم، کشتی‌ها به واسطه این کانال از مصر
- به پارس رفتند، همان‌گونه که من می‌خواستم
* در بازگردانی متن سنگ‌نوشته (از انگلیسی[۲] به پارسی نوین) کوشش شده‌است تا هماهنگی نسبی با متن میخی اصلی داشته باشد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ویکی‌پدیای انگلیسی. "Darius the Great's Suez Inscriptions" (به انگلیسی).
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Darius' Suez Inscriptions" (به انگلیسی).
| بیستون |  | |
|---|---|---|
| تخت جمشید | آپادانا: پارسی باستان پلکان • ایلامی و بابلی پلکان • پی‌بنا • آجرهای لعابی
دیوار جنوبی: پارسی یکم • پارسی دوم • بابلی • ایلامی کاخ ه: سنگ‌نوشته اردشیر یکم • سنگ‌نوشته اردشیر سوم کاخ تچر: پنجره • درگاه • ایوان • نمای جنوبی • نمای غربی • ساسانی • دستگیره درب • سنگ‌نوشته اردشیر سوم کاخ هدیش: ستون‌های ایوان شمالی دیگر: دیوار کاخ دروازه ملل | |
| کاخ آپادانای شوش | ||
| نقش رستم | ||
| گنج‌نامه | ||
| جزیره خارک | ||
| وان ترکیه | ||
| سوئز مصر | ||
| دیگر سنگ‌نوشته‌‌ها | ||