ملوک شبانکاره
ملوک شبانکاره نام سلسله‌ای است از ملوک کردان فارس که از سال ۴۴۸ تا سال ۷۵۶ ه'. ق. در ولایت اجدادی خود به ارث حکومت می‌کردند تا اینکه به دست آل مظفر مغلوب و برافتادند.
سلسله نسب ایشان را مؤلف مجمع الانساب شبانکاره گوید: که ایشان از اسباط اردشیر [ بن بابک ] اند و از نژاد فارس بوده و به ولایت فارس میزیسته اند و سبب تسمیه ایشان به شبانکاره اشتغال به گله داری بوده‌است. (از تاریخ کرد ص ۱۶۸)
ابن البلخی در احوال شبانکاره کرد پارس چنین نویسد: در عهد اسلام چون لشکر عرب، پارس بگرفتند این قوم را چون دیگر پارسیان قهر کردند ،چون با اعراب جنگیدند و آواره شدند ، به گوسپندداری افتادند و مقام به ضاد شوربانان کردند از دشت آورد… و همه ساله از کوه به کوه می‌گشتند تا به آخر روزگار باکالیجار برفتند و دارابجرد به دست گرفتند و دولت دیلم به انجام رسیده بود و دفع ایشان نتوانستند کردن و ایشان بسیار شدند و قومی گشتند.
اصل این قوم در آن وقت دو برادر بودند: یکی محمدبن یحیی و این محمد پدر سلک بود که حسنویه پسر اوست و دیگر نمردبن یحیی برادر بزرگتر بود. دارابجرد به حکم او بود.
مؤلف فارسنامه به ذکر تیره‌های این سلسله از قبیل رامانیان و کرزوبیان و مسعودیان و شکانیان پردازد و گوید: قوم شبانکاره کوه نشین اند،... و مقام در قهستان گرمسیر دارند .در گذشته قوت داشتند و اکنون ضعیف الحالند و اتابک ایشان را عاجز گردانیده ست و سران ایشان هلاک کرده و برداشته.
ملوک شبانکاره که ۱۵ تن بوده‌اند به ترتیب زیر حکومت کرده‌اند:
- فضلویه از ۴۴۸ تا ۴۵۹ ه'. ق.
- نظام الدین یحیی بن حسن از ۴۵۹...
- نظام الدین محمودبن نظام الدین یحیی از…
- قطب الدین مبارز… تا ۶۲۴ ه'. ق.
- ملک مظفرالدین محمدبن المبارز از ۶۲۴ تا ۶۵۸ ه'. ق.
- قطب الدین مبارزبن ملک مظفرالدین از۶۵۸ تا ۶۵۹ ه'. ق.
- نظام الدین حسن بن محمد مظفرالدین از ۶۵۹ تا ۶۶۲ ه'. ق.
- نصرةالدین ابراهیم برادر نظام الدین حسن. از ۶۶۲ تا ۶۶۴ ه'. ق.
- جلال الدین طیب شاه از ۶۶۴ تا ۶۸۱ ه'. ق.
- بهاالدین اسماعیل برادر طیب شاه. از ۶۸۱ تا ۶۸۸ ه'. ق.
- نظام الدین حسن بن طیب شاه. از ۶۸۸ تا ۷۲۵ ه'. ق.
- نصرةالدین ابراهیم بن اسماعیل. از ۷۲۵ تا…
- ملک رکن الدین حسن. از…
- تاج الدین جمشیدبن اسماعیل از ۷۳۵ تا حدود ۷۴۲ ه'. ق.
- ملک اردشیر. از ۷۴۲ تا ۷۵۶ ه'. ق.
بعد از اتابک اردشیر برخی از نوادگان اتابکان شبانکاره به سرزمین لر بزرگ و دیگر ولایات کوچ کرده وامروزه تیره‌هایی از طوایف شبانکاره (فارس) و شبانکاره (غرب) هنوز در استان بوشهر و استان فارس و استان کردستان و کرمانشاه موجودند.
