ملوک شبانکاره
ملوک شبانکاره نام سلسله‌ای است از ملوک کردان فارس (در اینجا منظور از "کرد" همان معنای کهن یعنی عشایر و کوچ نشین میباشد )که از سال ۴۴۸ تا سال ۷۵۶ ه'. ق. در ولایت اجدادی خود به ارث حکومت می‌کردند تا اینکه به دست آل مظفر مغلوب و برافتادند.
سلسله نسب ایشان را مؤلف مجمع الانساب شبانکاره گوید: که ایشان از اسباط اردشیر [ بن بابک ] اند و از نژاد فارس بوده و به ولایت فارس میزیسته اند و سبب تسمیه ایشان به شبانکاره، اشتغال طوایف تحت امرشان به گله داری و شبانی بوده است. (از تاریخ کرد ص ۱۶۸)
ابن البلخی در احوال شبانکاره کرد پارس چنین نویسد: در عهد اسلام چون لشکر عرب، پارس بگرفتند این قوم را چون دیگر پارسیان قهر کردند ،چون با اعراب جنگیدند و آواره شدند ، به گوسپندداری افتادند و مقام به ضاد شوربانان کردند از دشت آورد… و همه ساله از کوه به کوه می‌گشتند تا به آخر روزگار باکالیجار برفتند و دارابجرد به دست گرفتند و دولت دیلم به انجام رسیده بود و دفع ایشان نتوانستند کردن و ایشان بسیار شدند و قومی گشتند.
اصل این قوم در آن وقت دو برادر بودند: یکی محمدبن یحیی و این محمد پدر سلک بود که حسنویه پسر اوست و دیگر نمردبن یحیی برادر بزرگتر بود. دارابجرد به حکم او بود.
مؤلف فارسنامه به ذکر تیره‌های این سلسله از قبیل:اسماعیلیان ،رامانیان و کرزوبیان و مسعودیان و شکانیان پردازد و گوید: قوم شبانکاره کوه نشین اند،... و مقام در قهستان گرمسیر دارند .در گذشته قوت داشتند و اکنون ضعیف الحالند و اتابک ایشان را عاجز گردانیده است و سران ایشان هلاک کرده و برداشته.ملوک شبانکاره از تیره اسماعیلیان و از اسباط اردشیرساسانی بوده اند.
ملوک شبانکاره که ۱۵ تن بوده‌اند به ترتیب زیر حکومت کرده‌اند:
- فضلویه از ۴۴۸ تا ۴۵۹ ه'. ق.
- نظام الدین یحیی بن حسن از ۴۵۹...
- نظام الدین محمودبن نظام الدین یحیی از…
- قطب الدین مبارز… تا ۶۲۴ ه'. ق.
- ملک مظفرالدین محمدبن المبارز از ۶۲۴ تا ۶۵۸ ه'. ق.
- قطب الدین مبارزبن ملک مظفرالدین از۶۵۸ تا ۶۵۹ ه'. ق.
- نظام الدین حسن بن محمد مظفرالدین از ۶۵۹ تا ۶۶۲ ه'. ق.
- نصرةالدین ابراهیم برادر نظام الدین حسن. از ۶۶۲ تا ۶۶۴ ه'. ق.
- جلال الدین طیب شاه از ۶۶۴ تا ۶۸۱ ه'. ق.
- بهاالدین اسماعیل برادر طیب شاه. از ۶۸۱ تا ۶۸۸ ه'. ق.
- نظام الدین حسن بن طیب شاه. از ۶۸۸ تا ۷۲۵ ه'. ق.
- نصرةالدین ابراهیم بن اسماعیل. از ۷۲۵ تا…
- ملک رکن الدین حسن بن اسماعیل. از…
- تاج الدین جمشیدبن اسماعیل از ۷۳۵ تا حدود ۷۴۲ ه'. ق.
- ملک اردشیر. از ۷۴۲ تا ۷۵۶ ه'. ق.
بعد از اتابک اردشیر برخی از نوادگان اتابکان شبانکاره به سرزمین لر بزرگ و دیگر ولایات فارس،بوشهر وکردستان کوچ کرده وامروزه تیره‌هایی از طوایف شبانکاره (فارس) و شبانکاره (غرب) هنوز در استان بوشهر و استان فارس و استان کردستان و کرمانشاه موجودند.
