مرگ آلکسی ناوالنی

مختصات: ۶۶°۴۹′۱۱″شمالی ۶۵°۴۷′۳۸″شرقی / ۶۶٫۸۱۹۶°شمالی ۶۵٫۷۹۳۸°شرقی / 66.8196; 65.7938
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مرگ آلکسی ناوالنی
ناوالنی در ۲۰۲۰
تاریخ۱۶ فوریه ۲۰۲۴؛ ۲ ماه پیش (۲۰۲۴-16}})
زمان۱۴:۱۷ (زمان مسکو)
مکانخارپ، ناحیه خودگردان یامالو-ننتس، روسیه
مختصات۶۶°۴۹′۱۱″شمالی ۶۵°۴۷′۳۸″شرقی / ۶۶٫۸۱۹۶°شمالی ۶۵٫۷۹۳۸°شرقی / 66.8196; 65.7938

در تاریخ ۱۶ فوریه ۲۰۲۴، سرویس زندان فدرال روسیه اعلام کرد که آلکسی ناوالنی، فعال اپوزیسیون روسیه در حالی که در حال گذراندن ۱۹ سال حبس در زندان FKU IK - ۳ در روستای خارپ در قطب شمال روسیه بود، درگذشت.[۱][۲][۳] کیرا یارمیش، سخنگوی ناوالنی در شبکه‌های اجتماعی گفت که تیم او نمی‌تواند بلافاصله مرگ او را تأیید کند و یک وکیل برای تحقیق به زندان می‌رود.[۴][۵] در ۱۷ فوریه ۲۰۲۴، کیرا یارمیش مرگ آلکسی ناوالنی را تأیید کرد و خواستار تحویل جسد او به خانواده‌اش شد.[۶]

ناوالنی به‌هنگام مرگ، ۴۷ ساله بود.[۲] مرگ او به اعتراضات متعددی در کشورهای مختلف از جمله روسیه منجر شد که در آن ده‌ها معترض بازداشت شدند.[۷] سیاستمداران کشورهای مختلف و فعالان اپوزیسیون روسیه مقامات روسیه را مسئول مرگ او دانسته‌اند.[۸]

واکنش‌ها[ویرایش]

داخلی[ویرایش]

سنت پترزبورگ، روسیه
ادای احترام به ناوالنی در بنای یادبود قربانیان سرکوب‌های سیاسی در سنت پترزبورگ، ۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۴

یولیا ناوالنایا، همسر آلکسی ناوالنی گفت همهٔ کسانی که مسئول مرگ شوهرش هستند پاسخگو خواهند بود. در ۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، یولیا در یک پیام ویدئویی ضبط شده اعلام کرد که به راهی که همسرش آغاز کرده ادامه خواهد داد. وی اظهار داشت: «پوتین با کشتن الکسی، نیمی از من را کشت - نیمی از قلب و نیمی از روحم را. اما من هنوز نیم دیگری را دارم. نیمهٔ باقی‌مانده به من می‌گوید که حق ندارم تسلیم شوم. باید بجنگم و تسلیم نشوم. من نمی‌ترسم و شما هم نباید بترسید.»[۹][۱۰] لیودمیلا ناوالنایا، مادر ناوالنی گفت او «نمی‌خواهد هیچ کلمه‌ای برای همدردی را بشنود». وی افزود: «پسرم در روز ۱۲ فوریه در زندان دیده شد. او یک ملاقات داشت. او زنده، سالم و سرحال بود.» ماریا پوچیخ، رئیس هیئت مدیرهٔ بنیاد مبارزه با فساد که توسط ناوالنی تأسیس شده‌است، گفت که او «برای همیشه در قلب میلیون‌ها انسان زنده خواهد بود.» وی تأکید کرد که ناوالنی به قتل رسیده‌است.[۱۱]

میخائیل خودورکوفسکی، یک الیگارش سابق، از مردم روسیه خواست تا به نشانهٔ اعتراض در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴، نام ناوالنی را در برگه‌های رأی بنویسند. وی همچنین از کشورهای غربی خواست که دولت پوتین، انتخابات ریاست‌جمهوری و نتیجهٔ آن را نامشروع اعلام کنند.[۱۲] بوریس آکونین، نویسنده گفته «دیکتاتور [پوتین] دیگر نمی‌تواند کاری با ناوالنی انجام دهد. ناوالنی مرده و جاودانه شده‌است.»[۱۳]

یکی از وکلای ناوالنی، لئونید سولوویوف، به نوایا گازتا گفت وقتی یکی از وکلای ناوالنی در ژانویه به ملاقات او رفته بود، او در شرایط «عادی» بود.

با شنیدن خبر درگذشت ناوالنی، مردم روسیه شروع به آوردن گل به بناهای یادبود قربانیان سرکوب‌های سیاسی در اتحاد جماهیر شوروی در شهرهای سراسر کشور کردند. تا ۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، بیش از ۴۰۰ نفر در ۳۶ شهر روسیه به دلیل شرکت در این گردهمایی‌ها توسط پلیس بازداشت شده‌اند.[۱۴][۱۵][۱۶][۱۷] در برخی از شهرها، گل‌ها توسط پلیس برداشته شد و پلیس از مردمی که به یاد ناوالنی گل می‌گذاشتند تصویربرداری کرد.[۱۸][۱۹][۲۰] دفتر دادستانی مسکو به روس‌ها در مورد هرگونه اعتراضات گسترده هشدار داد. تنها در سنت پترزبورگ، ۱۵۴ نفر از بازداشت‌شدگان به دلیل آنچه از سوی مقامات «نقض قوانین» خوانده شد، به ۱۴ روز حبس محکوم شدند.[۲۱]

دولت روسیه[ویرایش]

دمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین به خبرنگاران گفت که پوتین از مرگ ناوالنی مطلع شده‌است.[۲۲] این در حالی است که پوتین در جریان نشستی در چلیابینسک به‌طور علنی در این باره هیچ اظهارنظری نکرد.[۲۳] سرویس زندان فدرال روسیه نیز اعلام کرد که بازرسی‌ها و تحقیقات «مطابق با تمام قوانین» آغاز شده‌است.[۲۴]

رسانه‌های مستقل روسیه گزارش دادند که در فاصلهٔ ۳۰ دقیقه پس از اعلام مرگ ناوالنی، حزب حاکم، روسیهٔ واحد پیامی را به نمایندگان خود در دومای دولتی ارسال کرد تا «به شدت از هرگونه اظهارنظر دربارهٔ مرگ ناوالنی خودداری کنند».[۲۵] رسانه‌های تحت کنترل دولت روسیه حداقل پوشش رسانه‌ای را از مرگ ناوالنی ارائه کردند.[۲۶]

در واکنش به محکومیت‌های بین‌المللی گسترده، سخنگوی وزارت خارجهٔ روسیه، ماریا زاخارووا از کشورهای غربی انتقاد کرد.[۲۷] دمیتری پسکوف نیز واکنش‌های رهبران خارجی را «کاملاً خصمانه و خشن» توصیف کرد. ویاچسلاو ولودین، رئیس دومای دولتی روسیه، ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا را مقصر مرگ ناوالنی دانست.[۲۸] سرگئی میرونوف، نایب‌رئیس دومای دولتی روسیه مرگ ناوالنی را برای «دشمنان روسیه» سودمند دانست.[۲۹]

بین‌المللی[ویرایش]

تظاهرات در بلگراد، صربستان
یادبود موقت در مقابل سفارت روسیه در لهستان.
یادبود آلکسی ناوالنی در آمستردام، هلند.
یادبود آلکسی ناوالنی در ایروان، ارمنستان.
یادبود آلکسی ناوالنی در ویلنیوس، لیتوانی.
تظاهرات در مقابل سفارت روسیه در برلین، آلمان.
یادبود ناوالنی در نووی ساد، صربستان در ۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۴.
تجمع شهروندان پس از مرگ ناوالنی در برمن، آلمان.

دولت‌ها[ویرایش]

  •  آرژانتین: وزارت امور خارجه آرژانتین با انتشار بیانیه‌ای خواستار تحقیقات دربارهٔ مرگ ناوالنی شد.[۳۰]
  •  استرالیا: نخست‌وزیر استرالیا، آنتونی آلبانیزی در توئیتی نوشت که استرالیا برای «مرگ غم‌انگیز ناوالنی» عزادار است. وی مرگ ناوالنی را «نابخشودنی» خواند.[۳۱] پنی وانگ، وزیر امور خارجهٔ استرالیا گفت که «مخالفت قهرمانانهٔ ناوالنی با دیکتاتوری سرکوبگرانه و ناعادلانهٔ پوتین الهام‌بخش جهان بوده‌است» و استرالیا دولت روسیه را تنها مسئول مرگ او می‌داند.[۳۲]
  •  اتریش: رئیس‌جمهور اتریش، الکساندر ون در بلن در شبکه‌های اجتماعی مرگ ناوالنی را تسلیت گفت و نوشت که «ولادیمیر پوتین و رژیم قاتل او مسئول مرگ ناوالنی هستند.»[۳۳]
  •  بلژیک: الکساندر دی کرو، نخست‌وزیر بلژیک گفت که «مرگ غم‌انگیز ناوالنی دوباره نشان می‌دهد که چرا ما به حمایت از اوکراین ادامه می‌دهیم. روسیه در اوکراین پیروز نخواهد شد. ما به یاد خانواده و دوستان او و همهٔ زندانیان سیاسی شجاع در روسیه هستیم.»[۳۴]
  •  برزیل: رئیس‌جمهور لوئیس ایناسیو لولا دا سیلوا خواستار تحقیقات دربارهٔ مرگ ناوالنی شد.[۳۵][۳۶]
  •  بلغارستان: نخست‌وزیر نیکولای دنکوف ناوالنی را نماد مبارزه علیه دیکتاتوری در روسیه خواند و بر ارزش دموکراسی تأکید کرد.[۳۷][۳۸] ماریا گابریل معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجهٔ بلغارستان از مرگ ناوالنی ابراز تأسف کرد و از «شجاعت قابل توجه او» تمجید کرد. رئیس‌جمهور رومن رادف اظهار داشت که جهان یکی از برجسته‌ترین مبارزان خود را برای حقوق بشر و دموکراسی از دست داد.[۳۹]
  •  کانادا: جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا گفت «مرگ ناوالنی همهٔ ما را گیج کرده‌است. این چیزی است که تمام دنیا را به یاد هیولای پوتین می‌اندازد. هیچ شکی نیست که الکسی ناوالنی مرده چون مقابل پوتین ایستاد، مقابل کرملین ایستاد. او طرفدار آزادی و دموکراسی و حق مردم روسیه برای انتخاب آیندهٔ خود بود و این چیزی بود که پوتین به‌شدت از آن می‌ترسید.»[۴۰] ملانی جولی، وزیر امور خارجهٔ کانادا در توییتی نوشت که ناوالنی «آزادی خود را به امید آینده‌ای بهتر و دموکراتیک‌تر برای مردم روسیه فدا کرد» و نوشت که مرگ او «یادآوری دردناک از ادامهٔ رژیم سرکوبگر پوتین است».
  •  چین: سخنگوی وزارت خارجهٔ چین، مائو نینگ، از اظهارنظر در مورد مرگ ناوالنی خودداری کرد و آن را «امور داخلی روسیه» توصیف کرد.[۴۱]
  •  کرواسی: دولت کرواسی خواستار تحقیقات شفاف، بازگرداندن جسد ناوالنی به خانواده‌اش و آزادی همه زندانیان سیاسی در روسیه شد.[۴۲] نخست‌وزیر آندری پلنکوویچ «خشم» خود را از مرگ ناوالنی ابراز کرد.[۴۳]
  •  قبرس: رئیس‌جمهور قبرس، نیکوس کریستودولیدس در توئیتی نوشت: «تاریخ از الکسی ناوالنی به عنوان یک مدافع واقعی و سرسخت آزادی، دموکراسی، حقوق بشر و به عنوان نماد شجاعت و اراده یاد خواهد کرد.»[۴۴]
  •  جمهوری چک: یان لیپاوسکی، وزیر امور خارجهٔ جمهوری چک نوشت که «روسیه با شهروندانش مانند سیاست خارجی‌اش رفتار می‌کند و به یک کشور خشونت‌بار تبدیل شده‌است که افرادی را که رؤیای آینده‌ای بهتر را در سر می‌پرورانند می‌کشد، مانند نمتسف یا ناوالنی که به‌خاطر ایستادگی در برابر پوتین، زندانی، شکنجه و کشته شده‌اند».[۴۵]
  •  دانمارک: وزیر امور خارجه و نخست‌وزیر سابق لارس لوکه راسموسن گفت که «روسیه کسی را از دست داد که جرأت داشت برای روسیه متفاوت کار کند» و افزود که دولت روسیه مسئول این اتفاق است.[۴۶]
  •  استونی: نخست‌وزیر کایا کالاس نوشت که مرگ ناوالنی «یادآوری سیاه دیگری از رژیم سرکش روسیه است که ما با آن سر و کار داریم. روسیه و همهٔ کسانی که مسئول هستند باید در قبال هر یک از جنایاتشان پاسخگو باشند».[۴۷] مارگوس ساهکنا، وزیر امور خارجهٔ استونی اظهار داشت که این خبر «قدرت بی رحمانه، تهاجمی و مخرب» پوتین را نشان می‌دهد.[۴۸]
  •  فنلاند: نخست‌وزیر پتری اورپو گفت که مسئولیت مرگ ناوالنی با رهبری روسیه است و به خانوادهٔ او تسلیت گفت. رئیس‌جمهور سائولی نینیسته نیز نظرات مشابهی را در یک پست در رسانه‌های اجتماعی بیان کرد.[۴۹]
  •  فرانسه: امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نوشت: «به یاد الکسی ناوالنی هستم. به تعهد و شجاعت او درود می‌فرستم.»[۵۰]
  •  گرجستان: رئیس‌جمهور سالومه زورابیشویلی مرگ ناوالنی را «یک تراژدی برای همهٔ مدافعان دموکراسی و حقوق بشر» خواند و به خانوادهٔ او و «کسانی که در روسیه به مبارزهٔ خود برای دموکراسی ادامه می‌دهند» تسلیت گفت.[۵۱][۵۲]
  •  آلمان: اولاف شولتس، صدراعظم آلمان گفت که او «هزینهٔ شجاعت خود را با زندگی‌اش پرداخت کرده‌است.»[۵۳]
  •  یونان: نخست‌وزیر کیریاکوس میتسوتاکیس گفت: «ناوالنی به شدت برای دموکراسی جنگید و در مقابل یک رژیم وحشی و خودکامه ایستاد. رژیمی که مطمئن شد ناوالنی برای شجاعت خود ابتدا با آزادی‌اش و اکنون با جانش هزینه خواهد کرد. قلب ما با خانوادهٔ او است.»[۵۴]
  •  مجارستان: پس از چند روز سکوت دولت مجارستان دربارهٔ مرگ ناوالنی، در ۲۶ فوریه، ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، در یک جلسه پارلمان به مرگ ناوالنی واکنش نشان داد. او در واکنش به درخواست یکی از سیاستمداران اپوزیسیون که از نمایندگان خواسته بود به احترام ناوالنی برخیزند، گفت «شوونیست ها سزاوار هیچ احترامی نیستند و ما از کسی که از گرجی‌ها در جنگ گرجستان به عنوان موش در برابر روسیه یاد می‌کند دفاع نخواهیم کرد.»[۵۵]
  •  ایسلند: رئیس‌جمهور ایسلند گفت که مرگ ناوالنی «عمیقاً ناراحت‌کننده بود» و «مرگ او گواهی بر روند ادامه‌دار ساکت کردن مخالفان سیاسی در روسیه» است.[۵۶]
  •  جمهوری ایرلند: نخست‌وزیر لیو وردکار گفت که «روسیه یک کشور عمیقاً سرکوبگر است و هر کسی که رئیس‌جمهور پوتین را به چالش می‌کشد، جان خود را به خطر می‌اندازد.» مایکل مارتین، قائم‌مقام نخست‌وزیر، گفت که مرگ ناوالنی «نشانه‌ای از عدم احترام به حاکمیت قانون و حمایت از حقوق بشر در روسیه است.»[۵۷]
  •  ایتالیا: نخست‌وزیر ایتالیا، جورجا ملونی گفت که مرگ ناوالنی «ناراحت‌کننده» بود و آن را هشداری برای بقیهٔ جهان دانست.[۴۵]
  •  لتونی: رئیس‌جمهور ادگارس رینکویکس به خانواده و دوستان ناوالنی تسلیت گفت و اظهار داشت که ناوالنی «به طرز وحشیانه‌ای توسط کرملین به قتل رسید. این یک واقعیت است و این چیزی است که باید در مورد ماهیت واقعی رژیم فعلی روسیه بدانیم.»[۵۸][۵۹][۶۰]
  •  لیتوانی: رئیس‌جمهور لیتوانی دولت روسیه را مسئول کشته شدن ناوالنی دانست و خواستار اقدام قاطع شد.[۶۱][۶۲]
  •  مالت: وزیر امور خارجه مالت، یان بورگ به خانواده ناوالنی تسلیت گفت. او از مقامات روسیه خواست تا درباره علت مرگ ناوالنی شفاف‌سازی کنند.[۶۳]
  •  مولدووا: رئیس‌جمهور مایا ساندو به خانوادهٔ ناوالنی و «همهٔ کسانی که شجاعانه برای آزادی و دموکراسی در داخل و خارج از روسیه می‌جنگند» تسلیت گفت.[۶۴]
  •  هلند: نخست‌وزیر هلند، مارک روته گفت که ناوالنی «برای ارزش‌های دموکراتیک و علیه فساد مبارزه کرد» و «بهای این مبارزهٔ خود را در حالی که در سخت‌ترین و غیرانسانی‌ترین شرایط نگهداری می‌شد» با «مرگ» پرداخت.[۶۵]
  •  نیوزیلند: نخست‌وزیر نیوزیلند، کریستوفر لکسون گفت که از شنیدن خبر مرگ ناوالنی «متأسف» است. وی او را «حامی سرسخت آزادی و مبارزه با فساد» خواند.[۶۶]
  •  نروژ: وزیر امور خارجهٔ نروژ در ایکس گفت که «دولت روسیه مسئولیت سنگین مرگ ناوالنی را بر عهده دارد».[۴۵]
  •  لهستان: نخست‌وزیر لهستان، دونالد توسک در ایکس گفت: «الکسی، ما هرگز تو را فراموش نخواهیم کرد و هرگز آن‌ها را نخواهیم بخشید.»[۶۷]
  •  پرتغال: وزیر امور خارجه پرتغال، ژائو گومز کراوینیو ولادیمیر پوتین را مسئول مرگ ناوالنی دانست.[۶۸]
  •  رومانی: رئیس‌جمهور کلاوس یوهانیس در رسانه‌های اجتماعی با ابراز تسلیت، از مقامات روسیه خواست تا تحقیقات شفاف و منسجمی دربارهٔ مرگ ناوالنی انجام دهند.[۶۹][۷۰]
  •  اسلوونی: وزیر امور خارجه اسلوونی، تانیا فاجون نسبت به مرگ ناوالنی ابراز خشم کرد. او اظهار داشت که مسئولیت مرگ ناوالنی بر عهده ولادیمیر پوتین است و از دستگیری افرادی که علناً به ناوالنی ادای احترام کرده‌اند، انتقاد کرد.[۷۱][۷۲]
  •  اسپانیا: نخست‌وزیر اسپانیا، پدرو سانچز به «خانواده و دوستان ناوالنی» و به «همهٔ کسانی که در روسیه از ارزش‌های دموکراتیک دفاع می‌کنند و برای آن بالاترین هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند» تسلیت گفت.[۶۷]
  •  سوئد: نخست‌وزیر اولف کریسترسون در توئیتی نوشت «مقامات روسیه و شخص رئیس‌جمهور پوتین مسئول این هستند که الکسی ناوالنی دیگر زنده نیست.»[۷۳]
  •   سوئیس: وزارت امور خارجه سوئیس با انتشار بیانیه‌ای گفت «سوئیس از مرگ آلکسی ناوالنی، مدافع برجسته دموکراسی و حقوق بشر، وحشت زده است.» این سازمان افزود که منتظر بررسی علت مرگ وی است و با خانواده ناوالنی ابراز همدردی کرد.[۷۴]
  •  اوکراین: ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پوتین را مقصر مرگ ناوالنی دانست. او گفت «کاملاً واضح است که ناوالنی توسط پوتین کشته شده‌است. او همانند هزاران نفر دیگر، شکنجه و کشته شد. پوتین اهمیتی نمی‌دهد که چه کسی بمیرد، او فقط می‌خواهد که در قدرت باقی بماند.»[۵۱]
  •  بریتانیا: ریشی سوناک، نخست‌وزیر بریتانیا گفت که ناوالنی «شجاعتی باورنکردنی را در طول زندگی از خود نشان داد» و مرگ او «خبری وحشتناک» بود.[۷۵] وزیر امور خارجهٔ بریتانیا و نخست‌وزیر سابق، دیوید کامرون گفت که «ما باید پوتین را در این مورد پاسخگو کنیم» و «این کار او باید عواقبی داشته باشد».[۷۶] دولت بریتانیا دیپلمات‌های سفارت روسیه در لندن را احضار کرد تا بر موضع خود مبنی بر این‌که مقامات روسیه را «کاملاً مسئول» مرگ ناوالنی می‌داند، تأکید کند.[۷۷]
  •  ایالات متحده آمریکا: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده میراث ناوالنی را ستود و گفت: «او هر چیزی بود که پوتین نیست. او شجاع بود، او پایبند به اصول و متعهد بود، او وقف ساختن روسیه‌ای بود که در آن حاکمیت قانون وجود داشت و برای همه اعمال می‌شد». وی با بیان این‌که پوتین را مسئول مرگ ناوالنی می‌داند، افزود که از گزارش‌های مربوط به کشته شدن ناوالنی در زندان «هم تعجب نمی‌کند و هم خشمگین است».[۷۸] وزیر امور خارجهٔ ایالات متحده، آنتونی بلینکن اظهار داشت که «تثبیت و ترس از یک مرد تنها نشان‌دهندهٔ ضعف و پوسیدگی در قلب سیستمی است که پوتین ساخته‌است. روسیه مسئول مرگ ناوالنی است».[۷۹] مشاور امنیت ملی آمریکا، جیک سالیوان این خبر را «یک تراژدی وحشتناک» خواند.[۸۰] معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده، کامالا هریس مرگ ناوالنی را نمونه‌ای دیگر از «وحشیگری پوتین» خواند و گفت «روسیه مسئول است».[۸۱]

سازمان‌های بین‌المللی[ویرایش]

دیگران[ویرایش]

شهروندان[ویرایش]

تجمع‌هایی برای ادای احترام به ناوالنی در اتریش، آرژانتین، ارمنستان، بلژیک، بلغارستان، جمهوری چک، دانمارک، استونی، فرانسه، آلمان، گرجستان، ایرلند، اسرائیل،[۱۰۱] ایتالیا، لتونی، ژاپن، قرقیزستان، لیتوانی، مولداوی، هلند، نروژ، لهستان، پرتغال، رومانی، صربستان، آفریقای جنوبی، اسپانیا، سوئیس، ترکیه، بریتانیا، سوئد و ایالات متحده برگزار شد.[۱۰۲][۱۰۳][۱۰۴][۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷] پلیس ترکیه در واکنش به تجمع در شهر استانبول شروع به بازداشت معترضان و سرکوب مردم کرد.[۱۰۸] تجمع‌هایی به حمایت از ناوالنی در بلاروس، کوبا، یونان، تایلند، ازبکستان و ویتنام نیز برگزار شد.[۱۰۹] مردم در تاشکند، ازبکستان و آلماتی، قزاقستان با تقدیم گل، یاد او را گرامی داشتند.[۱۱۰]

در ۱۷ فوریه نمایشگاهی به یاد ناوالنی و دیگر مخالفان دولت روسیه در کتابخانهٔ اوودی در هلسینکی افتتاح شد.[۱۱۱] گروهی از مردم روسیه ساکن در هلسینکی نیز طوماری را برای تغییر نام پارکی در مجاورت سفارت روسیه به افتخار ناوالنی ترتیب دادند.[۱۱۲]

تاکر کارلسن، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر آمریکایی، که به‌دلیل میزبانی «مصاحبهٔ ولادیمیر پوتین» با انتقادات فراوانی مواجه شده‌است، به دیلی میل گفت: «آنچه برای ناوالنی اتفاق افتاد وحشتناک است. همه چیز وحشیانه و وحشتناک است. هیچ فرد شایسته‌ای از آن دفاع نمی‌کند.»[۱۱۳][۱۱۴]

خوانندهٔ ایرلندی، بونو از گروه یوتو، در کنسرتش در لاس وگاس، حاضران را مخاطب قرار داد و گفت: «امشب افرادی که به آزادی اعتقاد دارند باید نام ناوالنی را بگویند. نه فقط آن را به خاطر بسپارند، بلکه آن را بگویند.»[۱۱۵][۱۱۶]

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

  1. "УФСИН России по Ямало-Ненецкому автономному округу сообщает". 89.fsin.gov.ru (به روسی). УФСИН России по ЯНАО. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ Kirby, Paul (16 February 2024). "Russian opposition leader Navalny has died, prison service says". BBC. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  3. Luscombe, Richard; Slawson, Nicola. "Russia-Ukraine war live: Alexei Navalny dies in prison after morning walk, says Russian prison service". Guardian. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  4. "Alexei Navalny Dies in Jail – Prison Service". The Moscow Times (به انگلیسی). 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  5. Troianovski, Anton (16 February 2024). "Aleksei Navalny: Outspoken Putin Critic Is Dead, Russian State Media Reports". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  6. Yarmysh, Kira [@Kira_Yarmysh] (17 February 2024). "Alexey Navalny was murdered. His death occurred on February 16 at 2:17 p.m. local time, according to the official message to Alexey's mother. An employee of the colony said that the body of Navalny is now in Salekhard. It was picked up by investigators from the IC. Now they are conducting "investigations" with him. We demand that Alexey Navalny's body be handed over to his family immediately" (Tweet). Retrieved 17 February 2024 – via Twitter.
  7. "Russian emigres gather across Europe to mourn Navalny, denounce Putin". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  8. "Putin foe Alexei Navalny dies in jail, West holds Russia responsible". Reuters. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  9. "Yulia Navalnaya pledges to continue her late husband's work". Novaya Gazeta Europe. 19 February 2024. Archived from the original on 19 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  10. "Yulia Navalnaya: 'I Will Continue the Work of Alexei Navalny'". The Moscow Times (به انگلیسی). 19 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  11. "Navalny aide confirms his death as family calls for body to be returned". France 24. 17 February 2024. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  12. Khodorkovsky, Mikhail (16 February 2024). "After Navalny's death, the West must get tougher on Putin". POLITICO (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  13. "Exiled Russians Mourn Navalny, Blame Putin For 'Murder'". Barron's. 16 February 2024. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  14. "Over 400 people arrested in first two days of memorial protests for Alexey Navalny across Russia". Meduza (به انگلیسی). 18 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  15. "Акции памяти Навального по всему миру". Медиазона (به روسی). 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  16. "«Путин, твое место в аду» В России и за рубежом — акции в память о Навальном. Люди несут цветы к монументам жертв репрессий и выходят к российским посольствам" ["Putin, you belong in hell." Protests in honor of Navalny in Russia and abroad. People bring flowers to the monuments of victims of repression and protest outside Russian embassies]. Meduza (به روسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  17. "В российских городах задержали более 100 человек на акциях памяти Алексея Навального" [Over 100 people at memorial protests for Alexei Navalny were detained]. Meduza (به روسی). Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  18. "Акции памяти Навального по всему миру". Медиазона (به روسی). 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  19. "«Путин, твое место в аду» В России и за рубежом — акции в память о Навальном. Люди несут цветы к монументам жертв репрессий и выходят к российским посольствам" ["Putin, you belong in hell." Protests in honor of Navalny in Russia and abroad. People bring flowers to the monuments of victims of repression and protest outside Russian embassies]. Meduza (به روسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  20. "Moscow police begin arresting people leaving flowers in memorial of Alexey Navalny". Meduza. 17 February 2024.
  21. "Russian Courts Hand Jail Terms to Dozens of Navalny Mourners". The Moscow Times. 18 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  22. "Путину доложили о смерти Навального". ТАСС (به روسی). 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  23. "Путин провел публичную встречу со студентами и рабочими в Челябинске. О смерти Навального он ничего не сказал" [Putin met publicly with students and workers in Chelyabinsk. He said nothing about Navalny's death]. Meduza (به روسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  24. "Песков заявил, что ФСИН занимается всеми проверками в связи со смертью Навального". ТАСС (به روسی). 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  25. "Pro-Kremlin Party Orders Lawmakers to Ignore Navalny's Death – Agentstvo". The Moscow Times (به انگلیسی). 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  26. "How Russian state media are spinning Alexei Navalny death". BBC (به انگلیسی). 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  27. "Alexei Navalny Dies in Jail – Prison Service". The Moscow Times. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  28. "Russia's most famous opposition figure has died in prison". Meduza. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  29. Litvinova, Dasha (16 February 2024). "Western officials and Kremlin critics blame Putin and his government for Navalny's death in prison". AP News (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  30. "La muerte de Navalny: el fuerte reclamo del Gobierno a Rusia para "que realice una investigación"" [The death of Navalny: the strong call from the Government to Russia to "realize an investigation"]. La Nación (به اسپانیایی). 20 February 2024. Retrieved 12 March 2024.
  31. Taylor, Josh (17 February 2024). "Anthony Albanese says Alexei Navalny's treatment 'unforgivable' and Putin responsible for his death". The Guardian.
  32. Stuart, Riley; Higgins, Isabella (17 February 2024). "Jailed Russian opposition leader Alexei Navalny dead at 47, region's prison service says". ABC News (Australia). Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  33. Völker, Michael (2024-02-20). "Österreich: Alexander Van der Bellen findet klare Worte zum Tode von Alexej Nawalny". Der Spiegel (به آلمانی). ISSN 2195-1349. Archived from the original on 24 February 2024. Retrieved 2024-02-24.
  34. "Let us be clear, Russia is responsible': world leaders react to Navalny's death". Jon Henley (به انگلیسی). 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  35. "Brazil's Lula says Navalny's death should be probed before accusations". Reuters. 19 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  36. "Lula urges against 'speculation' on Navalny's death". Le Monde (به انگلیسی). 18 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  37. "Денков: Навални е символ от години на борбата срещу диктатурата в Русия" [Denkov: Navalny is a symbol of years of struggle against the dictatorship in Russia]. BNT News (به بلغاری). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  38. "Bulgarian Prime Minister Denkov Mourns Navalny's Death, Condemns Russian Regime". novinite.bg. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  39. Solakova, Dimitrina (16 February 2024). "Bulgaria Reacts to Death of Russian Opposition Leader Alexei Navalny". Bulgarian News Agency (به انگلیسی). Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  40. MacDonald, Brennan (16 February 2024). "Trudeau, Canadian lawmakers denounce Putin after Navalny's death". CBC News. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  41. "China declines comment on Navalny death, 'Russia's internal affair'". The Standard (به انگلیسی). 2024-02-17. Retrieved 2024-02-17.
  42. "Hrvatska traži istragu zbog smrti Alekseja Navaljnog: "Moguće je da će se iste stvari događati hrvatskim političarima"". Dnevnik.hr (به کروات). Archived from the original on 23 February 2024. Retrieved 2024-02-23.
  43. Plenković o smrti Navaljnog: 'Zgroženi smo, ali od Rusije nas više ništa ne čudi' (به کروات), archived from the original on 23 February 2024, retrieved 2024-02-23
  44. "Christodoulides 'appalled' by Navalny's death". Cyprus Mail (به انگلیسی). 2024-02-17. Archived from the original on 1 March 2024. Retrieved 2024-03-01.
  45. ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ ۴۵٫۲ "'Brutally murdered': World reacts to Alexey Navalny's death in prison". Al Jazeera (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  46. @DanishMFA (2024-02-16). "DK FM @larsloekke: "Today Russia lost someone who dared work for a different Russia. My thoughts go to Navalny's family and loved ones. The Russian state was responsible for Navalny's health during his politically motivated incarceration."" (Tweet). Retrieved 2024-02-19 – via Twitter.
  47. "Estonia's PM Slams Russian 'Rogue Regime' After Navalny's Death". Barron's (به انگلیسی). Agence France-Presse. 2024-02-16. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 2024-02-17.
  48. "FM: If reports are true, Navalny's death shows Putin's 'destructive power'". Eesti Rahvusringhääling (به انگلیسی). 2024-02-16. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 2024-02-17.
  49. "Finland reacts, offers condolences following Alexei Navalny's death". Yle. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  50. ۵۰٫۰ ۵۰٫۱ "'Blood on Putin's Hands': First Reactions to Alexei Navalny's Death". The Moscow Times (به انگلیسی). 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  51. ۵۱٫۰ ۵۱٫۱ "Tributes from world leaders pour in following shock news of Alexey Navalny's death". Novaya Gazeta Europe. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  52. Zourabichvili, Salome [@Zourabichvili_S] (16 February 2024). "Alexei Navalny's death is a tragedy for all democracy and human rights defenders. My condolences to his family and those who in Russia continue his fight for democracy" (Tweet). Retrieved 16 February 2024 – via Twitter.
  53. "Jailed Russian opposition politician Alexei Navalny dead, says prison service". BBC News. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  54. "Navalny's courage will not be forgotten, says Mitsotakis". Kathimerini. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  55. "Orbán Navalnijról: Sovinisztáknak nincs tisztelet". Magyar Narancs (به مجاری). 2024-02-26. Archived from the original on 2024-02-26. Retrieved 2024-02-26.
  56. @PresidentISL (16 February 2024). "The death of Alexei Navalny in a Russian prison is deeply disturbing and a testament to the regime's continued silencing of political opponents. My thoughts are with his family and friends, and with all those who continue to fight against oppression for their democratic rights" (Tweet). Retrieved 16 February 2024 – via Twitter.
  57. "Navalny's death 'a consequence of Putin and his thugs', says Biden". Irish Examiner. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  58. "President Rinkēvičs: Navalny was 'brutally murdered by the Kremlin'". Public Broadcasting of Latvia. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  59. "Latvian president: Kremlin brutally killed Navalny". Baltic News Network. LETA. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  60. "Tributes from world leaders pour in following shock news of Alexey Navalny's death". Novaya Gazeta Europe. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  61. Nausėda, Gitanas [@GitanasNauseda] (16 February 2024). "Alexei Navalny didn't die in prison, he was killed by the Kremlin's brutality and its aim to silence the opposition at any cost. Russia's regime must face consequences. It must be brought to justice" (Tweet). Retrieved 16 February 2024 – via Twitter.
  62. "«Навального убил Путин». «Новая газета Европа» собрала реакции после сообщений о смерти политика — от российской власти до иностранных СМИ" ["Putin killed Navalny". "Novaya Gazeta Europe" collected reactions to the death of the politician – from Russian authorities to foreign news outlets]. Novaya Gazeta Europe. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  63. "Malta wants Russia to 'provide clarity' on Navalny's sudden death". Times of Malta (به انگلیسی). 2024-02-16. Archived from the original on 1 March 2024. Retrieved 2024-03-01.
  64. Times, The Moscow (2024-02-16). "'Blood on Putin's Hands': First Reactions to Alexei Navalny's Death". The Moscow Times (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-20.
  65. ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ "Navalny's death: Reactions from around the world". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  66. "Alexei Navalny 'a fierce advocate of freedom and anti-corruption' – Christopher Luxon". RNZ (به انگلیسی). 2024-02-17. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 2024-02-17.
  67. ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ "Alexey Navalny updates: Russian opposition leader 'dies in prison'". Al Jazeera. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  68. "João Gomes Cravinho responsabiliza Putin pela morte de Navalny". Jornal de Notícias (به پرتغالی). 16 February 2024. Archived from the original on 19 February 2024. Retrieved 19 February 2024.
  69. "Klaus Iohannis, mesaj pentru Rusia după moartea lui Navalnîi". replicaonline.ro. 16 February 2024. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  70. "Klaus Iohannis, reactie la vestea mortii lui Alexei Navalnii. Ce a scris presedintele pe reteaua de socializare X". Realitatea.NET. 16 February 2024. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  71. "Fajonova: Ruskemu veleposlaniku smo izrazili ogorčenje ob smrti Navalnega". 24ur.com. February 20, 2024. Archived from the original on 20 February 2024. Retrieved February 20, 2024.
  72. "Fajon: Odgovornost za smrt Navalnega je na strani Putina, veleposlaniku smo izrazili ogorčenje". RTV SLO. February 20, 2024. Archived from the original on 20 February 2024. Retrieved February 20, 2024.
  73. "'Putin responsible': How world leaders reacted to Navalny's death". The Times of India. 2024-02-16. ISSN 0971-8257. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 2024-02-18.
  74. Chandrasekhar, Anand (2024-02-21). "Neutrality trumps Navalny in measured Swiss criticism of Russia". SWI swissinfo (به انگلیسی). Archived from the original on 24 February 2024. Retrieved 2024-02-24.
  75. Ravikumar, Sachin (16 February 2024). "Britain's Sunak says Navalny's death 'terrible news'". Reuters. Retrieved 16 February 2024.
  76. Henderson, Cameron; Sigsworth, Tim; Smith, Benedict (16 February 2024). "Alexei Navalny latest: David Cameron says Putin should be held accountable for death". The Telegraph (به انگلیسی). ISSN 0307-1235. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  77. "UK Summons Russian Diplomats Over Navalny's Death". Barron's (به انگلیسی). 16 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  78. Troianovski, Anton; Bengali, Shashank (16 February 2024). "Live Updates: Biden Addresses Reports of Navalny's Death". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  79. Troianovski, Anton; Bengali, Shashank (16 February 2024). "Live Updates: Biden Addresses Reports of Navalny's Death". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  80. Nuyen, Suzanne. "Alexei Navalny has died in prison; Israeli troops raid Gaza's Nasser Hospital". NPR. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  81. "Harris says reports of Navalny's death are another sign of Putin's brutality | CNN Politics". CNN. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  82. Ostiller, Nate (16 February 2024). "Von der Leyen: 'Deeply disturbed and saddened by news of death of Alexei Navalny'". The Kyiv Independent (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  83. "EU to 'spare no effort' to hold Russia accountable for Navalny's death, commission says". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  84. "NATO chief 'disturbed' by reports on Navalny's death, demands clarity". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  85. "NATO chief 'disturbed' by reports on Navalny's death, demands clarity". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  86. "Navalny's death: Reactions from around the world". Reuters. 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  87. "Навальный убит в тюрьме. Главное к этой минуте". Новая газета Европа. 2024-02-16. Retrieved 2024-02-17.
  88. Taylor, Josh (2024-02-17). "Anthony Albanese says Alexei Navalny's treatment 'unforgivable' and Putin responsible for his death". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 2024-03-02.
  89. "«Никаких версий, кроме убийства, у нас не остается»: что говорят в России и мире о смерти Алексея Навального" (به روسی). BBC Russian. 16 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  90. https://www.cbc.ca/news/politics/canada-reaction-alexei-navalny-death-1.7117291
  91. Khabeishvili, Levan (17 Feb 2024). "Twitter". Twitter.
  92. krone.at (2024-02-19). "Von der Leyen believes in the targeted killing of Navalny". Kronen Zeitung (به انگلیسی). Archived from the original on 4 March 2024. Retrieved 2024-03-04.
  93. ItalianPostNews (2024-02-16). "Navalny's death, everyone against Putin: "Guilty of murder"". Italian Post (به انگلیسی). Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 2024-03-04.
  94. "Sunak pays tribute after death of Russian opposition leader Alexei Navalny". The Independent (به انگلیسی). 2024-02-16. Archived from the original on 28 February 2024. Retrieved 2024-03-02.
  95. Helmore, Edward (2024-02-19). "Trump acknowledges Navalny's death days later, without mentioning Putin". The Guardian (به انگلیسی). ISSN 0261-3077. Archived from the original on 26 February 2024. Retrieved 2024-03-02.
  96. "Haley slams Trump for repeatedly 'siding with Putin' after Navalny death". The Independent (به انگلیسی). 2024-02-16. Archived from the original on 24 February 2024. Retrieved 2024-03-02.
  97. "Alexey Navalny updates: Russian opposition leader 'dies in prison'". Al Jazeera. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  98. "Russia: Navalny Dies in Prison". Human Rights Watch. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  99. Short, Kevin (2024-02-20). "Alexei Navalny's Death in Custody Must Be Independently and Effectively Investigated: PHR". PHR (به انگلیسی). Archived from the original on 1 March 2024. Retrieved 2024-03-02.
  100. "Russia: Justice for Alexei Navalny". International Federation for Human Rights (به انگلیسی). Archived from the original on 25 February 2024. Retrieved 2024-03-02.
  101. "'Russia without Putin!': Hundreds rally outside Russia's embassy in Tel Aviv after Navalny's death". Times of Israel. 17 February 2024. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  102. "'Russia without Putin!': Hundreds rally outside Russia's embassy in Tel Aviv after Navalny's death". Times of Israel. 17 February 2024. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  103. "Тысячи людей в разных городах и странах вышли проститься с Алексеем Навальным. Вот как это было. Фоторепортаж" [Thousands of people in different cities and countries came to say their goodbyes to Alexei Navalny. This is how it was. Photos]. Novaya Gazeta Europe (به روسی). 16 February 2024. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  104. "По всему миру продолжаются акции памяти Алексея Навального. В России полиция разбирает мемориалы и задерживает скорбящих. Фотографии" [Memorial protests in honor of Alexey Navalny continue across the world. In Russia the police destroy the memorials and detain mourners. Photos]. Meduza (به روسی). 17 February 2024. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  105. "With candles and flowers, thousands pay respects to Russia's Navalny". AP News (به انگلیسی). 16 February 2024. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  106. "Protest paşnic în faţa Ambasadei Rusiei de la Bucureşti, după moartea lui Aleksei Navalnîi. Zeci de oameni îi aduc un omagiu celui mai mare critic al lui Putin". Observatornews.ro. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  107. "Protest la ambasada Rusiei din București, după moartea lui Navalnîi: mesaje pentru Vladimir Putin". Stiri pe surse. 18 February 2024. Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  108. "«Даже в России людям разрешают класть цветы, а здесь нет» В Стамбуле не разгоняли ни пропалестинские демонстрации, ни митинги в поддержку Украины. Но не дали провести акцию в память о Навальном" ["Even in Russia they allow you to place flowers for Navalny, but not here" | In Istanbul neither pro-Palestine protesters nor protests supporting Ukraine were broken up. But a memorial protest for Navalny was not permitted]. Meduza (به روسی). 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  109. "Полиция в Милане не разрешила активистам оставить цветы около российского консульства в память о Навальном" [Police in Milan did not permit activists to leave flowers outside the Russian Embassy in memory of Navalny]. Meduza (به روسی). Retrieved 18 February 2024.
  110. "Navalny death provokes shock but also indifference in Central Asia". EurasiaNet. 16 February 2024. Archived from the original on 16 February 2024. Retrieved 16 February 2024.
  111. "Exhibit in Helsinki honours Kremlin critic Navalny". Yle. 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  112. Litvinova, Dasha (18 February 2024). "Over 300 detained in Russia as country mourns the death of Alexei Navalny, Putin's fiercest foe". AP News (به انگلیسی). Archived from the original on 18 February 2024. Retrieved 18 February 2024.
  113. Rutenberg, Jim; Grynbaum, Michael M. (16 February 2024). "Tucker Carlson's Lesson in the Perils of Giving Airtime to an Autocrat". The New York Times. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  114. Johnson, Ted (17 February 2024). "Tucker Carlson Condemns Alexei Navalny's Death As "Barbaric" Days After Trumpeting Vladimir Putin's Russia". Deadline. Archived from the original on 17 February 2024. Retrieved 17 February 2024.
  115. Haring, Bruce (17 February 2024). "U2's Bono Leads Sphere Crowd In Chant Of Alexei Navalny's Name". Deadline. Retrieved 19 February 2024.
  116. Willman, Chris (17 February 2024). "Bono Leads U2's Audience in Chanting Alexei Navalny's Name During Impassioned Anti-Putin, Pro-Ukraine Speech". Variety. Archived from the original on 19 February 2024. Retrieved 19 February 2024.