حمله ارتش سرخ به گرجستان

حمله ارتش سرخ به گرجستان
بخشی از جبهه جنوبی جنگ داخلی روسیه، متصرفات نظامی اتحاد جماهیر شوروی و جنگ استقلال ترکیه
ارتش سرخ در تفلیس، ۲۵ فوریه ۱۹۲۱
تاریخ ۱۲ فوریه – ۱۷ ماترس ۱۹۲۱ () موقعیت قفقاز جنوبی نتایج پیروزی نظامی شوروی و ترکیه تأسیس جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی دولت گرجستان به فرانسه و بریتانیا تبعید شد
طرف‌های درگیر
جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی جمهوری سوسیالیستی ارمنستان شوروی	گرجستان پشتیبانی: فرانسه (محدود)	دولت آنکارا
فرماندهان و رهبران
آناتولی گکر میخائیل ولیکانف ژوزف استالین گریگوری ارژنیکیدزه فیلیپ ماخارادزه	پارمن چیچینادزه گیورگی کوینیتادزه گیورگی مازنیاشویلی ولیکو جوغلی	کاظم قره‌بکر
واحدهای درگیر
ارتش سرخ ارتش یازدهم ارتش نهم تیپ ۹۸ تفنگداران مستقل تیپ سواره ارمنی شوروی تیپ سرخ باکو نیروهای شورشی اوستی	گارد ملی لشکر یکم تفنگداران لشکر دوم تفنگداران لشکر مستقل توپخانه کوهستانی هنگ یکم مرزی سوخومی هنگ دوم مرزی	ارتش مجلس کبیر ملی سپاه پانزدهم
قوا
۴۰٬۰۰۰ پیاده‌نظام ۴٬۳۰۰ سواره نظام ۹۰۰ چریک اوستیایی ۱۹۶قبضه توپ ۱٬۰۶۵ مسلسل ۵۰ فروند هواپیمای جنگنده ۷ قطار زرهی ۴ تانک بیش از ۲۴ ماشین زرهی	۱۱٬۰۰۰ پیاده‌نظام ۴۰۰ پیاده‌نظام سواره صدها نفر از گارد خلق گرجستان ۴۶ قبضه توپ چند صد مسلسل ۵۶ هواپیمای جنگنده (شامل ۲۵ فروند آنسالدو اس‌وی‌ای و ۱ ساپ‌ویث کمل.) ۴ قطار زرهی چندین ماشین زرهی	۲۰٬۰۰۰
تلفات و خسارات
۵٬۵۰۰ کشته ۲٬۵۰۰ اسیر تعداد مجروحان نامعلوم	۳٬۲۰۰ کشته یا اسیر تعداد مجروحان نامعلوم ۳٬۸۰۰ تا ۵٬۰۰۰ غیرنظامی کشته شدند	۳۰ کشته ۲۶ مجروح ۴۶ مفقود

حمله ارتش سرخ به گرجستان، جنگ شوروی و گرجستان، تهاجم شوروی به گرجستان یا عملیات تفلیس، یک لشکرکشی نظامی بود که توسط ارتش سرخ شوروی و با هدف سرنگونی دولت سوسیال دموکرات (منشویک‌ها) جمهوری دموکراتیک گرجستان و استقرار رژیم بلشویک (حزب کمونیست گرجستان) آغاز شد. جمهوری سوسیالیستی فدراتیو روسیه شوروی با چشم‌انداز و سیاست توسعه‌طلبانه در نظر داشت که قدرت سیاسی سرزمین‌هایی را که تا پیش از حوادث آشفته جنگ جهانی اول بخشی از امپراتوری روسیه سابق بودند تصاحب کند؛ از سوی دیگر، بلشویک‌های گرجی مستقر در روسیه که می‌دانستند بدون حمایت خارجی قادر نیستند قدرت را در گرجستان در اختیار بگیرند، با تلاش‌های انقلابی سعی در ساقط‌سازی دولت جمهوری دموکراتیک گرجستان داشتند.

استقلال گرجستان در معاهده مسکو که در ۷ مه ۱۹۲۰ امضاء شد، توسط روسیه به رسمیت شناخته‌شد؛ گویا تهاجم بعدی به این کشور مورد توافق مطلق مسکو نبود. و تا حد بسیاری توسط ژوزف استالین و گریگوری ارژنیکیدزه که دو مقام گرجی‌تبار بودند طراحی شده‌بود؛ آن‌ها در ۱۴ فوریه ۱۹۲۱ توانستند به بهانه حمایت از «شورش کارگران و کشاورزان» در آن کشور، موافقت رهبر روسیه ولادیمیر لنین را برای پیشروی به‌سمت گرجستان دریافت کنند. نیروهای روسیه پس از نبردهای سنگین، تفلیس، پایتخت گرجستان را تصرف کردند و متعاقب آن در ۲۵ فوریه ۱۹۲۱ تأسیس جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی را اعلام نمودند. پس از تصاحب پایتخت، الباقی کشور ظرف مدت سه هفته اشغال گشت و در سپتامبر ۱۹۲۴ حاکمیت شوروی در گرجستان تثبیت شد. اشغال همزمان تقریبا بخش بزرگی از جنوب غربی گرجستان توسط ترکیه (فوریه –مارس ۱۹۲۱) به بحرانی بین مسکو و آنکارا تبدیل گشت و منجر به واگذاری امتیازات ارضی قابل توجهی از سوی شوروی به دولت ملی ترکیه در معاهده قارص شد.

منابع

• Allen, WED (May 1927). "New Political Boundaries in the Caucasus". Geographical Journal. 69 (5): 430–441. Bibcode:1927GeogJ..69..430A. doi:10.2307/1782090. JSTOR 1782090.
• (به فرانسوی) Andrew Andersen et George Partskhaladze (1/2009), La guerre soviéto-géorgienne et la soviétisation de la Géorgie (février-mars 1921). Revue historique des Armées, 254: 67–75
• Blank, Stephen (1993), "The Soviet conquest of Georgia", Central Asian Survey, 12 (1): 33–46, doi:10.1080/02634939308400798
• Anita L. Burdett, ed. (1 June 2001). "Caucasian Boundaries. Documents and Maps. 1802–1946". Central Asian Survey. 20 (2): 229–249. doi:10.1080/02634930120073523. S2CID 153281877. Archived from the original on 3 January 2013.
• (به روسی) Борисова, И. Д. Российско-грузинские межреспубликанские связи ۱۹۱۷–۱۹۲۲ гг. / И. Д. Борисова // PANDECTAE: сб. ст. преподавателей, аспирантов и соискателей каф. гос. -правовых дисциплин юрид. фак. ВГПУ. – Владимир: Изд-во ВГПУ, ۲۰۰۴.
• Carr, E.H. (1950), The Bolshevik Revolution 1917–1923, vol. I, London: MacMillan & Co.
• Gachechiladze, Revaz (2012), "Geopolitics and foreign powers in the modern history of Georgia: Comparing 1918–21 and 1991–2010", in Jones, Stephen F. (ed.), The Making of Modern Georgia, 1918 – 2012: The first Georgian Republic and its successors, New York City: Routledge, pp. 17–34, ISBN 978-0-415-59238-3
• Hovannisian, Richard G. (1996), The Republic of Armenia, Vol. IV: Between Crescent and Sickle, Berkeley, California: University of California Press, ISBN 0-520-08804-2
• Stephen F. Jones (October 1988), "The Establishment of Soviet Power in Transcaucasia: The Case of Georgia 1921-1928", Soviet Studies, 40 (4): 616–639, doi:10.1080/09668138808411783, JSTOR 151812
• Kazemzadeh, Firuz (1951), The Struggle for Transcaucasia (1917–1921), New York City: Philosophical Library
• Kautsky, Karl: Georgia: A Social-Democratic Peasant Republic - Impressions And Observations. International Bookshops Ltd. , London [etc.] 1921.
• Keun, Odette (1924). In the Land of the Golden Fleece: Through Independent Menchevist Georgia. London: John Lane.
• Lang, David Marshall (1962), A Modern History of Soviet Georgia, New York City: Grove Press
• Smith, Jeremy (May 1998), "The Georgian Affair of 1922. Policy Failure, Personality Clash or Power Struggle?", Europe-Asia Studies, 50 (3): 519–544, doi:10.1080/09668139808412550
• Suny, Ronald Grigor (1994), The Making of the Georgian Nation (Second ed.), Bloomington, Indiana: Indiana University Press, ISBN 978-0-253-20915-3
• Trotsky, Leon: Between Red and White: A Study of Some Fundamental Questions of Revolution, with Particular Reference to Georgia. Hyperion Press, Westport, Conn. 1975, شابک ‎۰−۸۸۳۵۵−۱۸۹−۶
• Communist Takeover and Occupation of Georgia. "Special Report No. 6 of the Select Committee on Communist Aggression", United States House of Representatives, 83rd Congress, 2nd session. 31 December 1954. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. 1955.
• (به روسی) "Оккупация и фактическая аннексия Грузии". Документы и материалы. Сост. А. Ментешашвили, ред. А. Сургуладзе, Тбилиси, ۱۹۹۰.
• Агеев, А. М. "Тифлисская операция 1921". Tbilisi operation 1921 (به روسی). Great Soviet Encyclopedia. Retrieved 14 December 2023.
• Debo, R. (1992), Survival and Consolidation: The Foreign Policy of Soviet Russia, 1918-1921, McGill-Queen's Press, ISBN 0-7735-0828-7
• Sicker, M. (2001), The Middle East in the Twentieth Century, Praeger/Greenwood, ISBN 0-275-96893-6
• Пискунов, Сергей (1 January 2003). Румянцев, Вячеслав (ed.). "Советско-грузинская война 1921 г". Soviet-Georgian War 1921. www.hrono.ru.
• Kort, M. (2001), The Soviet Colossus, M.E. Sharpe, ISBN 0-7656-0396-9
• Britannica (11 March 2006). "History, Soviet and post-Soviet Russia, The Civil War and War Communism (1918–21), War Communism". Encyclopædia Britannica. Archived from the original on 7 January 2006.{{cite encyclopedia}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
• Andersen, Andrew; Partskhaladze, George. "Soviet-Georgian War and Sovietization of Georgia, II-III. 1921". www.conflicts.rem33.com. Retrieved 14 December 2023.