مجید توکلی

مجید توکلی
پرونده:Majid tavakoli.jpg
زادهٔ	۱۳۶۵ ایران شیراز
ملیت	ایرانی
تحصیلات	مهندسی موتور کشتی
محل تحصیل	دانشگاه امیرکبیر
کارهای برجسته	نماد مقاومت جنبش دانشجویی
عنوان	شرف جنبش دانشجویی
جایزه(ها)	جایزه صلح دانشجویی

مجید توکلی دانشجوی دانشگاه امیرکبیر و از زندانیان سیاسی ایرانی است.

زندگینامه

مجید توکلی در سال ۱۳۶۵ در شیراز متولد شد، او در سال ۱۳۸۳ و در رشته مهندسی کشتی (موتور) وارد دانشگاه صنعتی امیرکبیر شد. وی به دلیل بازداشت‌های متعدد و ماههای طولانی و بازداشت به «شرف جنبش دانشجویی» معروف شد. رسانه‌های مخالف دولت ایران و برخی رسانه‌های خارجی از تبعید مجید توکلی در سال ۱۳۸۸ برای ادامه تحصیل به بندرعباس سخن گفته‌اند. البته وی در حقیقت تبعید نشده بود، بلکه مانند سایر دانشجویان کارشناسی دانشکدهٔ مهندسی دریا برای گذراندن بخشی از دروس خود در دو ترم انتهایی تحصیلش به واحد بندرعباس دانشگاه صنعتی امیرکبیر رفت.

بازداشت اول و دوم

وی اول بار پس از اعتراض به حضور محمود احمدی‌نژاد در این دانشگاه و پس از آن چاپ نشریات جعلی دانشگاه در سال ۱۳۸۵ دستگیر و مدت ۱۵ ماه را در کنار چند دانشجوی دیگر در زندان بسر برد، گرچه در نهایت برخلاف نظر وزارت اطلاعات و دادستان تهران و مسئولان دانشگاه امیر کبیر از این اتهام تبرئه شدند.

وی بار دیگر پس از شرکت در مراسم سالگرد درگذشت مهدی بازرگان در مقابل حسینیه ارشاد دستگیر شد و ۱۱۵ روز را در بازداشت انفرادی در بندهای ۲۴۰ و ۲۰۹ زندان اوین گذراند با وثیقه ۲ میلیارد ریالی آزاد شد.

کمیته حقوق بشر انجمن اسلامی دانشگاه امیر کبیر پیرامون شکنجه دانشجویان طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «تجربه بازداشت دانشجویان دانشگاه پلی تکنیک در ادوار متعدد نشان داده‌است که در این دوران تمامی دانشجویان برای مدت طولانی در سلول انفردای بسر می‌برند. آنها در تمامی ساعات شبانه روز تحت بازجوئی‌های مداوم و حتی برای بیش از ۱۰ ساعت و تحت شدیدترین و غیرانسانی‌ترین شکنجه‌های روحی و جسمی و شدیدترین توهین‌ها از سوی بازجویان قرار می‌گیرند. میزان این شکنجه‌ها و ضرب و شتم‌های فیزیکی گاه به حدی است که دانشجویان در طول بازجوئی از حال رفته و بیهوش می‌شوند.»

بازداشت سوم پس از سخنرانی در روز دانشجو ۱۶ آذر ۱۳۸۸

او به منظور سخنرانی در ۱۶ آذر ۱۳۸۸ به تهران دعوت شد. او در تجمع دانشجویی روز ۱۶ آذر دانشگاه امیرکبیر که در ادامه تظاهرات‌های جنبش سبز در ایران برگزار شده بود، همراه عده‌ای از دانشجویان شرکت کرد. این دانشجو که عکسش در بسیاری از تجمعات دانشجویی مخالف نظام به عنوان نماد «مقاومت جنبش دانشجویی» در میان تجمع کنندگان توزیع می‌شود، در طی یک سخنرانی به نقد مسئولین رده بالای حاکمیت و از جمله آیت‌الله علی خامنه‌ای پرداخت.

وی هنگامی که به همراه برخی دیگر از دانشجویان قصد خروج از درب حافظ دانشگاه را داشت توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت. ضرب شتم وی در خیابان به حدی شدید بود که موجب شوکه شدن عابران و رهگذران شد. مامواران پس از ان اقدام وی را به مکانی نا معلوم منتقل کردند.

برادر او علی توکلی در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۸۸ در مصاحبه با رادیو فردا ضمن تایید ضرب و شتم برادرش در خصوص نحوهٔ دستگیری برادرش گفت: «آن جور که شاهدان اظهار کرده‌اند و ما شنیده‌ایم گویا یک ون سفیدرنگ بدون پلاک و یک پژوی ۴۰۵ که پلاک دولتی داشته‌است آنها را تعقیب می‌کنند. سر چهار راه کالج به شدت آنها را می‌زنند و بعد هم با خودشان می‌برند.»

مجید توکلی در ۳۰ دی ۱۳۸۸ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی به جرم اجتماع و تبانی علیه نظام، تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبری و توهین به ریاست جمهوری به هشت سال و شش ماه حبس تعزیری، ۵ سال محرومیت از فعالیت سیاسی و ۵ سال ممنوعیت از خروج از کشور محکوم شد.

در ۵ بهمن ۱۳۸۸ توکلی هنگامی که در سلول انفرادی نگهداری می‌شده، در اعتراض به رأی صادر شده در دادگاه اولیه، دفاعیه‌ای خطاب به قاضی دادگاه می‌نویسد و توضیحاتی درباره اتهام‌های وارد شده به خودش ارائه می‌کند. او خواستار لغو حبس در سلول انفرادی و پایان‌دادن به فشارها و دیدار با وکلایش بوده و به محرومیت خویش از داشتن وکیل اشاره کرده‌است. خانواده مجید توکلی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواهان رسیدگی سریع و اعزام بازرسان برای بررسی وضعیت او شدند.

کمپین من مجید هستم

مقالهٔ اصلی: کمپین من مجید هستم

نمونه‌ای از تصاویر کمپین

یک روز پس از دستگیری وی خبرگزاری فارس با انتشار عکسی از مجید توکلی با چادر و مقنعه پرداخت و مدعی شد که او با لباس مبدل قصد فرار داشته‌است. در کنار این عکس تصویری از ابولحسن بنی صدر که با لباس زنانه از ایران رفته بود نیز منتشر گردید.

عده‌ای از فعالان سیاسی با اشاره به نحوه ساخت این عکس و همچنین عکس جعلی بنی صدر آن را اقدامی مضحک از سوی این خبرگزاری برای تحقیر توکلی دانستند. روزنامه آفتاب یزد هم این عکس را جعلی دانسته و پیرامون چنین اقداماتی به قوه قضائیه هشدار داده‌است. برخی از فعالان سیاسی نیز احتمال می‌دهند که بازجویان برای تحقیر توکلی پس از دستگیری وی را وادار به پوشیدن لباس زنانه و عکس برداری از وی کرده باشند.

اما این اقدام بر خلاف تصور اولیه دستگاههای امنیتی منجر به به راه افتادن موجی از انتقاد به حجاب اجباری زنان و همچنین حمایت همزمان از مجید توکلی شد.

در همین ارتباط صدها نفر از مردان اقدام به پوشیدن چادر یا روسری و انتشار عکس خود در فضای مجازی کردند.

سایت ایرانیان نیز اقدام به ایجاد بخشی برای انتشار تصاویر مردان با حجاب کرد. اقدام دستگاههای امنیتی و تبلیغاتی جمهوری اسلامی علیه مجید توکلی و همچنن واکنش این گروه از مردان و ایجاد کمیپن مردان با حجاب، بازتابهای متعدد در رسانه‌های بین‌المللی نیز داشت.

اعتصاب غذا

از روز یکشنبه ۲ خرداد ۱۳۸۹ (۲۳ مه۲۰۱۰) در اعتراض به وضعیتش در زندان، دست به اعتصاب غذا زده‌است. آخرین نوشته مجید توکلی با وجود همه محدودیت‌ها و مشکلات از زندان اوین به بیرون راه یافته‌است. وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران پس از اطلاع از نوشته شدن این متن اقدام به انتقال مجید توکلی به سلول انفرادی کرده‌است و حق ملاقات و تماس تلفنی از وی سلب شده‌است تا ارتباط وی با دنیای خارج از زندان قطع شود. مجید توکلی به عنوان تنها راه حل برای نجات خود از زیر فشار و شکنجه، دست به اعتصاب غذای خشک زده‌است. روز ششم خرداد ۱۳۸۹ اخباری درباره خون‌ریزی معده و وخامت حال توکلی در زندان منتشر شد. مادر مجید توکلی نیز در اعتراض به وضعیت مجید در زندان، اعتصاب غذا کرد اما با درخواست دوستان فرزندش، به اعتصاب غذای خود پایان داد. شیرین عبادی در نامه‌ای به گزارش‌گر ویژه شکنجه سازمان ملل متحد، درباره وضعیت وخیم توکلی در زندان، هشدار داد.

عصر شنبه ۸ خرداد ۱۳۸۹ (۲۹ مه ۲۰۱۰) مجید توکلی از زندان اوین با خانواده‌اش تماس گرفت و از انتقال خود به بند عمومی و شکستن اعتصاب غذای خود خبر داد. روز ۹ خرداد ۱۳۸۹ نامه‌ای از او خطاب به مردم منتشر شد، که در آن از حمایت‌هایی که منجر به انتقال او به بند عمومی و کاهش فشارها در زندان شده بود، تشکر کرد.

نظر محمد جواد ظریف

دیوید کیز مدعی است که ظریف در پاسخ به سوال وی مبنی بر اینکه «مجید توکلی، یکی از برجسته ترین فعالان دانشجویی ایران که هم اکنون در زندان نگهداری می‌شود، چه زمانی آزاد خواهد شد؟» تصریح کرده است «نام نسرین ستوده را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام اما مجید توکلی رااصلاً نمی‌شناسم.»چندی بعد محمد جواد ظریف در پاسخ به یکی از کامنتهای فیس بوک خود مبنی بر «مجید توکلی رو شناختی دکتر یا نه هنوز؟» چنین پاسخ می‌دهد که «سلام دوست عزیز. به سبک خودتان: شما نویسنده اسرائیلی که این ادعا را مطرح کرده شناختید یا نه هنوز؟»

دیوید کیز در مصاحبه با کامبیز حسینی در پاسخ به سوالی که «آیا شما اسرائیلی هستید؟» گفت: «من شهرونداسرائیل هستم و در آمریکا به دنیا آمده‌ام که به نظرم جالب است، سؤال من از وزیر امور خارجه، آقای ظریف، این است: آیا این مسأله که شهروند آمریکا هستم و در لس آنجلس که شهری است که به مهاجرین بسیاری از ایران که از دیکتاتوری و تئوکراسی فرار کرده‌اند، پناه داده است، به دنیا آمده‌ام باعث می‌شود که سؤالم نادرست و نامناسب محسوب شود؟»

جایزه‌ها

• جایزه صلح دانشجویی در بهمن ۱۳۹۱ به مجید توکلی به پاس تلاش‌هایش در راه ارتقای صلح، دموکراسی و آزادی اهدا شد. یک روز پیش از اهدای این جایزه، اسم مجید توکلی بر سنگفرش یکی از خیابانهای تروندهایم نروژ ثبت شد. هر دوسال نام یک دانشجو که برای آزادی و دموکراسی هزینه داده، بر این خیابان ثبت می‌شود.

مرخصی پس از چهار سال

مجید توکلی فعال دانشجویی که از سال ۸۸ بدون مرخصی در زندان رجایی شهر کرج به سر برده بود، سرانجام شامگاه دوشنبه،۲۹ مهر ۱۳۹۲ با وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی، به مرخصی آمد.

جستارهای وابسته

• عباس حکیم‌زاده
• برخورد با دانشجویان در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد
• پرونده نشریه‌های جعلی دانشگاه امیرکبیر
• تظاهرات اعتراضی هواداران جنبش سبز (۱۶ آذر ۱۳۸۸)
• کمپین من مجید هستم

پیوند به بیرون

• فیلم بخشی از سخن‌رانی مجید توکلی در روز شانزده آذر ۱۳۸۸ در دانشگاه پلی تکنیک، ساعتی قبل از دست‌گیری در یوتیوب
• فیلم بخشی از سخن‌رانی مجید توکلی در ۱۶ آذر ۱۳۸۷ در دانشگاه تهران در یوتیوب
• یادنامه مجید توکلی از زندان اوین برای فرزاد کمانگر، علی حیدریان و فرهاد وکیلی
• سازمان عفو بین‌الملل با چاپ و انتشار پوستر خواستار آزادی مجید توکلی شد
• نامه سرگشاده خانواده مجید توکلی خطاب به ریاست قوه قضائیه
• http://www.radiofarda.com/content/f8-tavakoli-out-of-jail-after-4-years-1/25143852.html