سپهرداد
| سپهرداد | |
|---|---|
,_circa_334_BC.jpg) سکه سپهرداد، ضرب شده در آخرین سال حکومت او | |
| ساتراپ اسپاردا | |
| تصدی | ۳۶۵–۳۳۴ پ.م. |
| پیشین | وادفرداد |
| جانشین | لغو سمت |
| درگذشته | ۳۳۴ پ.م. |
| پیشینه نظامی | |
| وفاداری | شاهنشاهی هخامنشی |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | نبرد گرانیک † |
سپهرداد (به پارسی باستان: Spiθradātaʰ؛ به یونانی باستان: Σπιθριδάτης، Spithridátēs)؛ (۳۶۵-۳۳۴ پ.م.) ساتراپ اسپاردا در زمان سلطنت داریوش سوم بود. وی در سال ۳۴۳ پ.م. یکی از فرماندهان هخامنشی در نبرد گرانیک بود. در نبرد، در حالی که او از پشت به اسکندر مقدونی حمله می کرد، بازوی او توسط کلیتوس سیاه قطع شد و پس از آن درگذشت.[۱]
دیودور سیسیلی او را Spithrobates (Σπιθροβάτης Spithrobátēs) می‌نامد، و به نظر می رسد او را با مهرداد ، داماد داریوش، که اسکندر، با دست خود او را در جنگ کشته بود ، اشتباه گرفته است. درحالی که آنچه آریان از Spithridates گزارش می‌دهد، دیودور آن را برای برادر سپهرداد، Rhoesaces بیان می‌کند.[۲][۳]
نام
[ویرایش]قسمت ابتدای این نام، واژه spiθraʰ در پارسی باستان، واژه‌ای وام گرفته شده از کلمه *spiθrah در زبان مادی است. این واژه در فارسی میانه بصورت spihr تغییر شکل داده و امروزه نیز آن را در فارسی نو به شکل واژه سپهر می‌شناسیم.[۴]
قسمت دوم این نام، واژه dātaʰ در پارسی باستان است. این واژه را در فارسی میانه و فارسی نو به شکل واژه داد می‌شناسیم.[۵]
ترکیب این دو واژه
Spiθradātaʰ = spiθraʰ+dātaʰ = سپهر+داد = سپهرداد[۶]
واژه‌ی اسپیتریداتس در زبان یونانی باستان ریشه در نام Spiθradāta در زبان پارسی باستان دارد.[۷] پس برابر فارسی این نام سپهرداد است.
پانویس
[ویرایش]- ↑ Arrian, Anabasis Alexandri, 1.12.8, 15.8, 16.3
- ↑ Diodorus, Bibliotheca historica, XVII. 19, 20
- ↑ Plutarch, Parallel Lives, "Alexander", 16 ; Moralia, "On the Fortune or the Virtue of Alexander", I. 2
- ↑ "Reconstruction:Old Persian/spiθraʰ". Wiktionary, the free dictionary (به انگلیسی). 2022-02-27.
- ↑ "𐎭𐎠𐎫". Wiktionary, the free dictionary (به انگلیسی). 2022-07-03.
- ↑ "Reconstruction:Old Persian/Spiθradātaʰ". Wiktionary, the free dictionary (به انگلیسی). 2023-01-16.
- ↑ والتر هینتس, *spiθradāta- in Altiranisches Sprachgut der Nebenüberlieferungen (Göttinger Orientforschungen, Reihe III, Iranica; 3) (in German), Wiesbaden: Otto Harrassowitz, page 227 [۱]
منابع
[ویرایش]- اسمیت ، ویلیام (ویراستار) ؛ فرهنگ نامه بیوگرافی و اساطیر یونان و روم ، "Spithridates (2)" ، بوستون ، (1867)
This article incorporates text from the Public Domain Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology by William Smith (1870).سپهرداد
ساتراپ های هخامنشی اسپاردا (۵۴۶–۳۳۴ پ.م) | |
|---|---|
|
اشغال ایران | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
حاکمان در قلمرو شاهنشاهی هخامنشی | ||
|---|---|---|
| شاه شاهان شاهنشاهی هخامنشیان |  | |
| ساتراپ‌های اسپاردا | ||
| ساتراپ‌های فریگیه هلسپونت | ||
| ساتراپ‌های کاپادوکیه | ||
| حاکمان یونانی شهرهای آسیای کوچک | ||
| خاندان لیکیه | ||
| خاندان کاریا | ||
| پادشاهان مقدونیه | ||
| شاهان صور | ||
| شاهان صیدا |
| |
| ساتراپ‌های ارمنستان | ||
| ساتراپ‌های مصر | ||
| ساتراپ‌های باختریش | ||
| ساتراپ‌های ماد | ||
| ساتراپ‌های کیلیکیه | ||
| ساتراپ‌های بابیروش | ||
از سال ۳۳۰ پ. م در بیشتر مناطق، حاکمان هلنی جایگزین حاکمان هخامنشی شدند. | ||
- مقالههای دارای واژگان به زبان پارسی باستان (حدود ۶۰۰-۴۰۰ پیش از میلاد)
- مقالههای دارای واژگان به زبان یونانی باستان (تا ۱۴۵۳)
- اسکندر مقدونی
- اهالی ایران در سده ۴ (پیش از میلاد)
- داریوش سوم
- درگذشتگان ۳۳۴ (پیش از میلاد)
- ساتراپ‌های هخامنشیان در ایونیه
- ساتراپ‌های هخامنشیان در لیدیه
- فرماندهان سپاه هخامنشی
- کشتگان نظامی در جنگ اهل شاهنشاهی هخامنشی