سرور دانش: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Dr.mammoth (بحث | مشارکت‌ها)
۱۰۰ ویرایش‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش
واگردانی خرابکاری
برچسب‌ها: واگردانی دستی پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۱: خط ۱:
{{Infobox Officeholder
[[پرونده:شیخ غلام سرور دانش با لباس آخوندی و نگاه سفیه اندر عاقل.jpg|جایگزین=شیخ غلام سرور دانش یک آخوند است و تحصیلات ابتدایی مکتبی، سند صنف 12، و سند دانشگاهی ندارد. او در حوزه علمیه شهر قُم ایران تا درجه «حجت الاسلام» درس دینی خوانده است.|بندانگشتی|شیخ غلام سرور دانش یک آخوند است و تحصیلات ابتدایی مکتبی، سند صنف 12، و سند دانشگاهی ندارد. او در حوزه علمیه شهر قُم ایران تا درجه «حجت الاسلام» درس دینی خوانده است.]]
| name = سرور دانش
'''شیخ غلام سرور دانش''' (نام اصلی تذکره ای «غلام سرور دانش»، زاده 1331شمسی، 1952 میلادی در [[ولسوالی اشترلی|اشترلی]]، [[ارزگان]]، [[دایکندی]] امروزی) معاون دوم سابق اشرف غنی بود. دانش یک افغان و از [[هزاره‌های افغانستان]] است. او سابقه فعالیت در سِمت‌های [[فهرست والیان دایکندی|والی/استان‌دار دایکندی]] (۱۳۸۳)، وزیر عدلیه (۱۳۸۳–۱۳۸۸) و وزیر تحصیلات عالی (۱۳۸۸–۱۳۹۰) را در کارنامه دارد. دانش در سال۱۳۹۳ به همراه [[عبدالرشید دوستم]] به عنوان دو معاون [[محمداشرف غنی]] در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان شرکت کردند.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|نشانی=http://afghandata.org:8080/xmlui/handle/20.500.12138/19953|عنوان=سالنامه افغانستان|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=وزارت فرهنگ افغانستان|سال=۱۳۹۵|شابک=|مکان=|صفحات=۷}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=vpo.gov.af|نشانی=https://vpo.gov.af/زندگی-نامه-مختصر-مقام-معاونت-دوم-ریاست/|عنوان=زندگی‌نامه مختصر مقام معاونت دوم ریاست جمهوری اسلامی افغانستان|بازبینی=2018-10-02}}</ref>
| birth_name =
| nickname = استاد
| image = Sarwar Danish in 2011-cropped.jpg
| caption =
| office1 = معاون دوم رئیس‌جمهور افغانستان
| president1 = [[محمداشرف غنی]]
| term_start1 = ۷ میزان/مِهر ۱۳۹۳
| term_end1 = ۲۴ اسد/مرداد ۱۴۰۰
| predecessor1 = [[کریم خلیلی]]
| successor1 =
| office2 = [[وزارت تحصیلات عالی افغانستان|وزیر تحصیلات عالی]]
| president2 = [[حامد کرزی]]
| term_start2 = دلو/بَهمَن ۱۳۸۸
| term_end2 = حوت/اسفند ۱۳۹۰
| predecessor2 = [[محمداعظم دادفر]]
| successor2 = [[عبیدالله عبید]]
| office3 = [[وزارت عدلیه افغانستان|وزیر عدلیه]]
| president3 = [[حامد کرزی]]
| term_start3 = ۱۳۸۳
| term_end3 = ۱۳۸۸
| predecessor3 = [[عباس کریمی]]
| successor3 = [[حبیب‌الله غالب]]
| office4 = والی [[ولایت دایکندی]]
| president4 = [[حامد کرزی]]
| term_start4 = ۱۳۸۳
| term_end4 = ۱۳۸۳
| predecessor4 =
| successor4 = [[عبدالحی نعمتی]]
| birth_date = ۱۳۴۰
| birth_place = [[ولسوالی اشترلی|اشترلی]]، [[ارزگان]] ([[دایکندی]])، [[افغانستان]]
| death_date =
| death_place =
| nationality = [[افغانستان]]
| residence =
| alma_mater =
| party = عدالت و آزادی
| otherparty = [[حزب وحدت اسلامی افغانستان|وحدت اسلامی افغانستان]]
| spouse =
| children =
| occupation = [[سیاستمدار]]
| profession =
| cabinet =
| religion = [[اسلام]]
| signature =
| awards =
| website =
| footnotes =
| parents = محمدعلی
}}
'''سرور دانش''' (زاده ۱۳۴۰ در [[ولسوالی اشترلی|اشترلی]]، [[ارزگان]]، [[دایکندی]] امروزی) سیاستمدار، حقوق‌دان و معاون دوم سابق ریاست جمهور افغانستان است. دانش از [[هزاره‌های افغانستان]] است. او سابقه فعالیت در سِمت‌های [[فهرست والیان دایکندی|والی/استان‌دار دایکندی]] (۱۳۸۳)، وزیر عدلیه (۱۳۸۳–۱۳۸۸) و وزیر تحصیلات عالی (۱۳۸۸–۱۳۹۰) را در کارنامه دارد. دانش در سال۱۳۹۳ به همراه [[عبدالرشید دوستم]] به عنوان دو معاون [[محمداشرف غنی]] در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان شرکت کردند.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|نشانی=http://afghandata.org:8080/xmlui/handle/20.500.12138/19953|عنوان=سالنامه افغانستان|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=وزارت فرهنگ افغانستان|سال=۱۳۹۵|شابک=|مکان=|صفحات=۷}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|کد زبان=en|وبگاه=vpo.gov.af|نشانی=https://vpo.gov.af/زندگی-نامه-مختصر-مقام-معاونت-دوم-ریاست/|عنوان=زندگی‌نامه مختصر مقام معاونت دوم ریاست جمهوری اسلامی افغانستان|بازبینی=2018-10-02}}</ref> سرور دانش در [[انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان (۱۳۹۸)|انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۸]]، به همراه [[امرالله صالح]] در سمت معاونین محمداشرف غنی حضور یافت و تا روز [[سقوط کابل (۱۴۰۰)|سقوط کابل]] در سال ۱۴۰۰، به عنوان معاون دومی ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کرد. وی پس از سقوط، او در ابتدا به ترکیه و سپس به نیوزیلند پناهنده شد و در آنجا حزب عدالت و آزادی افغانستان را تأسیس کرد.


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
غلام سرور دانش، فرزند محمد علی، متولد روستای [[ولسوالی اشترلی|اشترلی]]، [[ارزگان]] ([[دایکندی]] کنونی)، [[افغانستان]] و از [[قوم هزاره]] است. او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه دینی ([[مدرسه]]) منطقه انجام داد. او تحصیلات بالاتر خود را در رشته‌های مذهبی، در مراکز مذهبی در [[عراق]]، [[سوریه]] و [[ایران]] به پایان رساند.
سرور دانش، فرزند محمد علی، متولد روستای [[ولسوالی اشترلی|اشترلی]]، [[ارزگان]] ([[دایکندی]] کنونی)، [[افغانستان]] و از [[قوم هزاره]] است. او تحصیلات ابتدایی خود را در مکتب ([[مدرسه]]) منطقه انجام داد. او تحصیلات بالاتر خود را در رشته‌های مذهبی، در مراکز مذهبی در [[عراق]]، [[سوریه]] و [[ایران]] به پایان رساند. مدرک‌های تحصیلات عالی او شامل: لیسانس/کارشناس حقوق، کارشناس در ثقافت و معارف اسلامی، ماستری/کارشناسی ارشد در فقه و معارف اسلامی، درجه کادر علمی و مسلکی در وزارت عدلیه به رتبه قانون‌دان، رتبه علمی دانش‌پژوه (پوهنمل) در دانشگاه ابن سینا. مدرک تحصیلات علوم دینی او؛ اتمام سطح‌های عالی و اتمام خارج از فقه و اصول است.<ref name=":2">{{یادکرد کتاب|نشانی=http://afghandata.org:8080/xmlui/handle/20.500.12138/19953|عنوان=سالنامه افغانستان|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=وزارت فرهنگ افغانستان|سال=۱۳۹۵|شابک=|مکان=|صفحات=۶}}</ref>


'''تحصیلات'''

شیخ غلام سرور دانش تحصیلات ابتدایی خود را در حوزه علمیه ([[مدرسه]]) منطقه انجام داد. او تحصیلات بالاتر خود را در رشته‌های مذهبی، در مراکز مذهبی در [[عراق]]، [[سوریه]] و [[ایران]] به پایان رساند.

شیخ غلام سرور دانش تحصیلات علوم جدید مکتبی و دانشگاهی ندارد و در هیچ دانشگاهی تحصیل نکرده و از هیچ دانشگاهی مدرک رسمی تحصیلی نگرفته است. او به دلیل شرایط مهاجرت در کشور عراق و تفاوت زبانی موفق نشد وارد مکتب و مدرسه رسمی دولتی شود و به همین دلیل تحصیلات ابتدایی، متوسطه و سند کلاس 12 ندارد.

غلام سرور دانش تحصیلات ملایی اش را تا درجه «حجت الاسلام» در کشور ایران ادامه داد. قسمت بیشتر عمر غلام سرور دانش در شهر  قم و در صف اخذ شهریه (پول ماهانه ای که مراجع تقلید به طلاب می دهند) در دفاتر آیت الله های ایران سپری شد.

نداشتن تحصیلات جدید و معیاری باعث شد غلام سرور دانش پس از سکونت در کابل در اوایل حکومت [[حامد کرزی]]، تمام تلاش اش را به کار گیرد تا سابقه ملایی و سکونت سابقش در شهر قم را کمرنگ کند و خود را با تکیه به تحصیلات طلبگی اش حقوقدان جلوه دهد. او بعد از ورود به افغانستان عبا و عمامه شیخی را بکلی دور انداخت و کوشش نمود با پوشیدن دریشی (کت و شلوار) و کوتاه کردن ریش، سابقه آخوندی اش را پاک کند. حتی طی کمتر از یک سالی که او سرپرست تحصیلات عالی بود، بدون اینکه مدرک رسمی دانشگاهی لیسانس و فوق لیسانس داشته باشد، با سوءاستفاده از موقعیتش در وزارت تحصیلات عالی اقدام به تدریس در بعضی از دانشگاه های غیردولتی کرد.


'''دیپورت و اخراج از کشور عراق'''

غلام سرور دانش از سن نوجوانی تحصیلات دینی را در کشور عراق شروع کرد و پس از چند سال اقامت در آن کشور، در اوایل وقوع انقلاب اسلامی در [[ایران]]، از کشور عراق به کشور ایران اخراج شد. او سپس در شهر [[قم|قُم]] ایران ساکن شد.
[[پرونده:غلام سرور دانش معاون دوم اشرف غنی بعد از سقوط نظام جمهوریت افغانستان حین فرار در فرودگاه کابل در دفتر یک شرکت ترکی پناه گرفت.jpg|جایگزین=در روز سقوط نظام جمهوریت افغانستان (15 اگست 2021) غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در دفتر پذیرش اشرف غنی منتظر بود تا نوبت ملاقاتش با رئیس جمهور برسد. او بعد از چند ساعت انتظار، در همان اتاق انتظار دفتر اشرف غنی خبر شد که اشرف غنی از افغانستان فرار کرده است. غلام سرور دانش نیز به فرودگاه کابل فرار کرد و در آنجا مورد حمله، توهین، تحقیر و دست درازی تعدادی از مردم حاضر در فرودگاه قرار گرفت. مردم حاضر در فرودگاه از فرار مقامات حکومتی و سپردن حکومت افغانستان به طالبان خشمگین بودند. او در فرودگاه کابل به دلیل ترس از حمله مجدد مردم، در دفتر یک شرکت قراردادی ترکیه ای فرودگاه کابل پناه گرفت. این عکس غلام سرور دانش را در دفتر همان شرکت ترکیه ای نشان می دهد.|بندانگشتی|در روز سقوط نظام جمهوریت افغانستان (15 اگست 2021) غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در دفتر پذیرش اشرف غنی منتظر بود تا نوبت ملاقاتش با رئیس جمهور برسد. او بعد از چند ساعت انتظار، در همان اتاق انتظار دفتر اشرف غنی خبر شد که اشرف غنی از افغانستان فرار کرده است. غلام سرور دانش نیز به فرودگاه کابل فرار کرد و در آنجا مورد حمله، توهین، تحقیر و دست درازی تعدادی از مردم حاضر در فرودگاه قرار گرفت. مردم حاضر در فرودگاه از فرار مقامات حکومتی و سپردن حکومت افغانستان به طالبان خشمگین بودند. او در فرودگاه کابل به دلیل ترس از حمله مجدد مردم، در دفتر یک شرکت قراردادی ترکیه ای فرودگاه کابل پناه گرفت. این عکس غلام سرور دانش را در دفتر همان شرکت ترکیه ای نشان می دهد.]]
دلیل دیپورت شدن غلام سرور دانش از کشور عراق مبهم است. خودش روایت های متناقضی در این مورد ارائه کرده است. از جمله او گفته است که من به دلیل حمایت از وقوع انقلاب اسلامی در ایران و طرفداری از تاسیس حکومت اسلامی در ایران، از عراق به ایران اخراج شدم.

[[پرونده:غلام سرور دانش.jpg|جایگزین=غلام سرور دانش پیش از معاونت دوم ریاست جمهوری مدتی وزیر عدلیه افغانستان بود. در اواخر دوره وزارتش در یک مصاحبه گفته بود «پیش از اینکه من مسئولیت وزارت عدلیه را به عهده بگیرم، حضور هزاره ها در ساختار این وزارت 1.5 درصد (یک و نیم درصد) بود. من افتخار می کنم که به خاطر رعایت وحدت ملی در افغانستان اجازه ندادم حضور هزاره ها در وزارت عدلیه از 1.5 درصد (یک و نیم درصد) فراتر برود». هزاره ها حدود 25 درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند.|بندانگشتی|غلام سرور دانش پیش از معاونت دوم ریاست جمهوری مدتی وزیر عدلیه افغانستان بود. در اواخر دوره وزارتش در یک مصاحبه گفته بود «پیش از اینکه من مسئولیت وزارت عدلیه را به عهده بگیرم، حضور هزاره ها در ساختار این وزارت 1.5 درصد (یک و نیم درصد) بود. من افتخار می کنم که به خاطر رعایت وحدت ملی در افغانستان اجازه ندادم حضور هزاره ها در وزارت عدلیه از 1.5 درصد (یک و نیم درصد) فراتر برود». هزاره ها حدود 25 درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند.]]


'''دوره ولایت دایکندی و بلندشدن صدای اعتراضات مردمی'''[[پرونده:سندی که نشان میدهد 63 درصد کاکنان معاونت دوم ریاست جمهوری از خویشاوندان او از و ولسوالی اشترلی بوده.jpg|جایگزین=در زمان حکومت اشرف غنی بر اساس اسناد دقیقی که از لیست پست های اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به بیرون درز کرد، 63 درصد پست های کارکنان و مشاوران اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به اقوام و بستگان غلام سرور دانش که همه از زادگاه او اشترلی بودند، اختصاص یافته بود. اقوام او شامل دامادها، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، شوهر خواهر، اقوام خانم های پسرانش، اقوام شوهران دخترانش و تعدادی از اقوام دورتر او بودند که مجموعا 63 درصد پست های مختلف معاونت دوم را در اختیار گرفته بودند. هزاره ها از اینکه غلام سرور دانش در یک فسارد گسترده، سیاست هزاره ها را به سطح بسیار کوچک خویشاوندان، قریه و ولسوالی اش تنزل داده بود، به خشم آمدند. قوم هزاره این فساد غلام سرور دانش را به عنوان «اشترلییزه سازی سیاست هزاره ها» نام گذاری کرده اند. این سند تنها صفحه اول لیست کارکنان معاونت دوم ریاست جمهوری را نشان می دهد که به استثنای یک نفر، سایرین همه از اشترلی و دو نفر دیگر از دایکندی هستند.|بندانگشتی|در زمان حکومت اشرف غنی بر اساس اسناد دقیقی که از لیست پست های اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به بیرون درز کرد، 63 درصد پست های کارکنان و مشاوران اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به اقوام و بستگان غلام سرور دانش که همه از زادگاه او اشترلی بودند، اختصاص یافته بود. اقوام او شامل دامادها، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، شوهر خواهر، اقوام خانم های پسرانش، اقوام شوهران دخترانش و تعدادی از اقوام دورتر او بودند که مجموعا 63 درصد پست های مختلف معاونت دوم را در اختیار گرفته بودند. هزاره ها از اینکه غلام سرور دانش در یک فسارد گسترده، سیاست هزاره ها را به سطح بسیار کوچک خویشاوندان، قریه و ولسوالی اش تنزل داده بود، به خشم آمدند. قوم هزاره این فساد غلام سرور دانش را به عنوان «اشترلییزه سازی سیاست هزاره ها» نام گذاری کرده اند. این سند تنها صفحه اول لیست کارکنان معاونت دوم ریاست جمهوری را نشان می دهد که به استثنای یک نفر، سایرین همه از اشترلی و دو نفر دیگر از دایکندی هستند.]]
[[پرونده:اجمل عابدی معاون ریاست عمومی امنیت ملی-غلام سرور دانش.jpg|جایگزین=در زمان حکومت اشرف غنی توسط بعضی از کادرهای امنیت افشا شد که تعدادی از حملات بمبگذاری به تجمعات و نهادهای آموزشی هزاره ها در کابل، از جمله حمله بمبگذاری به تظاهرات اعتراضی جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ کابل و همچنین کورس آموزشی موعود در دشت برچی کابل، توسط ریاست امنیت ملی افغانستان برنامه ریزی و اجرا شد تا با نسبت دادن آن به گروه طالبان، باعث خیزش سراسری هزاره ها علیه طالبان شود. شیخ غلام سرور دانش به عنوان معاون دوم اشرف غنی از طریق معاون ریاست امنیت ملی، اجمل عابدی، در جریان حملات بمبگذاری ریاست امنیت ملی علیه هزاره ها قرار می گرفت.|بندانگشتی|در زمان حکومت اشرف غنی توسط بعضی از کادرهای امنیت افشا شد که تعدادی از حملات بمبگذاری به تجمعات و نهادهای آموزشی هزاره ها در کابل، از جمله حمله بمبگذاری به تظاهرات اعتراضی جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ کابل و همچنین کورس آموزشی موعود در دشت برچی کابل، توسط ریاست امنیت ملی افغانستان برنامه ریزی و اجرا شد تا با نسبت دادن آن به گروه طالبان، باعث خیزش سراسری هزاره ها علیه طالبان شود. شیخ غلام سرور دانش به عنوان معاون دوم اشرف غنی از طریق معاون ریاست امنیت ملی، اجمل عابدی، در جریان حملات بمبگذاری ریاست امنیت ملی علیه هزاره ها قرار می گرفت.]]
از زمان تاسیس ولایت دایکندی، در بین والی های آن ولایت غلام سرور دانش ناموفق ترین والی لقب گرفته است. غیر از بکارگیری مدیریت آخوندی در اداره ولایت، 57 درصد کارمندان ادارات ولایت دایکندی را از خویشاوندان و اعضای فامیل خودش از ولسوالی «اشترلی»، مخصوصا از مردم قریه خودش استخدام کرد. عدم موفقیت در اداره ولایت و اختصاص دادن بَست های کارمندان و امتیازات به خویشاوندان خودش و مردم یک ولسوالی و یک قریه باعث بالارفتن اعتراضات مردم ولایت دایکند و امضا و ارسال تومار توسط آنان به اداره امور ریاست جمهوری افغانستان جهت منفک کردن غلام سرور دانش شد. سرانجا در پی این اعتراضات، غلام سرور دانش از ولایت دایکندی منفک گردید.

[[پرونده:چهره شیخ غلام سرور دانش از نزدیک.jpg|جایگزین=قوم هزاره معتقد است در مدت هفت سالی که شیخ غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور افغانستان اشرف غنی بود، او در اِعمال سیاست های آپارتایدی، اِعمال تبعیض سیستماتیک قومی، و نسل کشی حکومت اشرف غنی در برابر قوم هزاره مشارکت فعال داشته و به اشرف غنی کمک کرده است. دلیل این همکاری غلام سرور دانش با اشرف غنی، حفظ مقامش در دولت و جلب رضایت اشرف غنی بود تا او را در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری نیز به عنوان معاون دوم خود انتخاب کند.|بندانگشتی|قوم هزاره معتقد است در مدت هفت سالی که شیخ غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور افغانستان [[محمداشرف غنی|اشرف غنی]] بود، او در اِعمال سیاست های آپارتایدی، اِعمال تبعیض سیستماتیک قومی، و نسل کشی حکومت اشرف غنی در برابر قوم هزاره مشارکت فعال داشته و به اشرف غنی کمک کرده است. دلیل این همکاری غلام سرور دانش با اشرف غنی، حفظ مقامش در دولت و جلب رضایت اشرف غنی بود تا او را در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری نیز به عنوان معاون دوم خود انتخاب کند.]]


'''دوره وزارت عدلیه و جلوگیری از درج «قانون احوال شخصیه اهل تشیع» در ساختار حقوقی و قانونی وزارت عدلیه'''
[[پرونده:غلام سرور دانش، پسران و دامادهایش به کشور نیوزلند فرار کردند و در شهر آکلند اقامت کردند.jpg|جایگزین=بعد از دیپورت شدن غلام سرور دانش از فرودگاه برلین به ترکیه، او از کشور نیوزلند تقاضای پناهندگی کرد که بعد از دو ماه با تقاضای وی موافقت به عمل آمد و او با خانواده اش، شامل همسر، پسران، دختران، نواسه ها و دامادهایش به کشور نیوزلند پناهنده شدند و اینک در شهر آکلند آن کشور زندگی می کنند. این عکس غلام سرور دانش را همراه با پسران، دامادها، و چند تن دیگر از خویشاوندان نزدیکش در منزلش در نیوزلند نشان می دهد.|بندانگشتی|بعد از دیپورت شدن غلام سرور دانش از فرودگاه برلین به ترکیه، او از کشور [[نیوزیلند|نیوزلند]] تقاضای پناهندگی کرد که بعد از دو ماه با تقاضای وی موافقت به عمل آمد و او با خانواده اش، شامل همسر، پسران، دختران، نواسه ها و دامادهایش به کشور نیوزلند پناهنده شدند و اینک در شهر آکلند آن کشور زندگی می کنند. این عکس غلام سرور دانش را همراه با پسران، دامادها، و چند تن دیگر از خویشاوندان نزدیکش در منزلش در نیوزلند نشان می دهد.]]
غلام سرور دانش پیش از معاونت دوم ریاست جمهوری مدتی وزیر عدلیه افغانستان بود. او در دوره وزارت عدلیه با این استدلال که اکثریت مردم افغانستان پیروان مذهب اهل سنت استند، با شامل شدن «قانون احوال شخصیه اهل تشیع» در ساختار حقوقی و قانونی وزارت عدلیه به مخالفت برخاست و از درج و شامل سازی آن جلوگیری کرد. همچنین او در دوره وزارتش با متوازن سازی میزان کارمندان وزارت عدلیه بر مبنای مشارکت تمام اقوام مخالفت کرد. غلام سرور دانش در اواخر دوره وزارتش در یک مصاحبه گفته بود «پیش از اینکه من مسئولیت وزارت عدلیه را به عهده بگیرم، حضور هزاره ها در ساختار این وزارت 1.5 درصد (یک و نیم درصد) بود. من افتخار می کنم که به خاطر حفظ و رعایت وحدت ملی در افغانستان اجازه ندادم در دوره کاری من حضور هزاره ها در وزارت عدلیه از 1.5 درصد (یک و نیم درصد) فراتر برود. هزاره ها حدود 25 درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند».

غلام سرور دانش به عنوان وزیر عدلیه یکی از ناکام ترین و ناموفق ترین وزرای دوره ریاست جمهوری حامد کرزی بود. بر اساس گزارش انتشار یافته توسط پارلمان افغانستان او طی سالهایی که وزیر عدلیه بود، در بالاترین حالت توانسته بود فقط 9 درصد بودجه سالانه وزارت تحصیلات عالی را به مصرف برساند.


'''دوره سرپرستی وزارت تحصیلات عالی و سهمیه بندی کردن امتحانات کانکور دانشگاه ها بر اساس قومیت'''

به دلیل پیشینه ناموفق غلام سرور دانش در وزارت عدلیه، زمانی که او به عنوان وزیر تحصیلات عالی به پارلمان افغانستان جهت اخذ رای اعتماد معرفی شد، نمایندگان پارلمان به اتفاق آرا به و رای منفی دادند و او وزیر تحصیلات عالی نشد. اما با توجه به اینکه وزارت تحصیلات عالی به عنوان سهمیه قوم هزاره در نظر گرفته شده بود، غلام سرور دانش بعد از تایید نشدن توسط پارلمان، مدتی به حیث «سرپرست وزارت تحصیلات» عالی در این پست ایفای وظیفه کرد.

غلام سرور دانش در دوره سرپرستی وزارت تحصیلات عالی افغانستان کنکور سراسری دانشگاه های دولتی افغانستان را از حالت «رقابت آزاد» به «سهمیه بندی بر اساس قومیت» تغییر داد. تا پیش از سهمیه بندی کنکور سراسری بر اساس قوم، اضافه بر رتبه های اول تا دهم، حدود نیمی از کامیاب شدگان در کنکور سراسری دانشگاه های دولتی متعلق به دانشجویان قوم هزاره بود.

در همان زمان او در یک مصاحبه در توجیه سهمیه ای شدن پذیرفته شدگان امتحان کانکور دانشگاه ها گفته بود «در سال های گذشته در سیستم پذیرفته شدگان کانکور دانشگاه ها بر اساسی رقابت آزاد، به لوی قندهار، لوی هلمند و لوی مشرقی ظلم شده است». تا پیش از سهمیه بندی شدن پذیرفته شدگان کانکور، کمترین کامیاب شدگان، و پایین ترین نمرات در کانکور دانشگاه ها متعلق به قندهار و هلمند بود.


'''رای عدم اعتماد پارلمان به عضویت غلام سرور دانش در «کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی»'''

بعد از ناکامی غلام سرور دانش در گرفتن رای اعتماد از پارلمان افغانستان برای وزارت تحصیلات عالی، و پس از اینکه اعتراض هزاره ها، تاجیک ها، ازبیک ها و سایر اقوام افغانستان (غیر از قوم پشتون) به سهمیه بندی شدن امتحانات کانکور سراسری و پذیرش دانشجو بر اساس سهمیه قومی فراگیر شد، غلام سرور دانش از سرپرستی وزارت تحصیلات عالی برکنار گردید.

شیخ غلام سرور دانش بعد از برکناری از سرپرستی وزارت تحصیلات عالی چند سال بیکار و خانه نشین شد. سپس با وساطت [[کریم خلیلی|محمد کریم خلیلی]] معاون اسبق رئیس جمهور، او برای عضویت در «کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی» به پارلمان معرفی شد. اما به دلیل پیشینه ناکامش در ولایت دایکندی، وزارت عدلیه، و مخصوصا به دلیل سهمیه بندی کردن پذیرفته شدگان کانکور سراسری دانشگاه ها بر اساس قومیت، نمایندگاه پارلمان به صورت دسته جمعی و قاطع به او رای عدم اعتماد دادند و او دوباره بیکار و خانه نشین شد.


'''دوره معاونت دوم ریاست جمهوری و مشارکت در تطبیق سیاست های آپارتایدی اشرف غنی جهت اِعمال تبعیض قومی، نسل کشی هزاره ها، و تصفیه هزاره ها از دوایر دولتی در سراسر افغانستان'''

غلام سرور دانش بعد از اینکه برای عضویت در کمیسیون نظارت بر تطبیق قانون اساسی از پارلمان رای اعتماد نگرفت، دوباره منزوی و خانه نشین گردید. در همین زمان با پایان یافتن دو دوره قانونی ریاست جمهوری حامد کرزی، و کاندید شدن اشرف غنی برای پست ریاست جمهوری در انتخابات سراسری، [[کریم خلیلی|محمد کریم خلیلی]] معاون پیشین رئیس جمهور غلام سرور دانش را از آدرس خود و سهمیه قوم هزاره به عنوان معاون دوم اشرف غنی کاندید کرد. در این انتخابات اشرف غنی به عنوان یک فرد متعصب، قوم گرا و فاشیست با توصل به تقلب گسترده و مستند، رئیس جمهور افغانستان شد و غلام سرور دانش معاون دوم او شد.

غلام سرور دانش در مدت هفت سالی که معاون دوم [[محمداشرف غنی|اشرف غنی]] بود، به نماد یک مقام دولتی محافظه کار، بی اختیار، بی صلاحیت، توجیه گر، سمبلیک و بسیار مطیع و فرمانبردار پیش اشرف غنی تبدیل شد. غلام سرور دانش اجازه نداشت در هیچ یک جلسات اساسی ارگ ریاست جمهوری شرکت داشته باشد. به همین دلیل در طول هفت سال. از تصمیمات اساسی ارگ کاملا بی خبر بود. معمولا جلسات اساسی و تصمیمات بنیادی ارگ را دو روز بعد از طریق فضای مجازی و صفحات فیسبوک باخبر می شد. به همین دلیل بر اساس آمار طبقه بندی شده اداره امور ریاست جمهوری افغانستان، جایگاه و حضور قوم هزاره در قدرت سیاسی، وزارتخانه ها، نهادهای دولتی و ادارات محلی در ولایات افغانستان از 11.4 درصد (یازده عشاریه چهار درصد) در اواخر دوره حامد کرزی رئیس جمهور قبلی افغانستان، به 1.3 درصد (یک عشاریه سه درصد) در دوره اشرف غنی کاهش یافت. در دوره حامد کرزی، [[کریم خلیلی|محمد کریم خلیلی]] به نمایندگی از قوم هزاره معاون رئیس جمهور بود. در دوره اشرف غنی، غلام سرور دانش از سهمیه هزاره ها معاون رئیس جمهور بود.

قوم هزاره معتقد است در مدت هفت سالی که شیخ غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور افغانستان [[محمداشرف غنی|اشرف غنی]] بود، او در اِعمال سیاست های آپارتایدی، اِعمال تبعیض سیستماتیک قومی، و نسل کشی حکومت اشرف غنی در برابر قوم هزاره مشارکت فعال داشته و به اشرف غنی کمک کرده است. دلیل این همکاری غلام سرور دانش با اشرف غنی، حفظ مقامش در دولت و جلب رضایت اشرف غنی بود تا او را در انتخابات دور دوم ریاست جمهوری نیز به عنوان معاون رئیس جمهور انتخاب کند.

در دوره ریاست جمهوری اشرف غنی کادرهای متعلق به قوم هزاره به صورت تبعض آمیز و سیستماتیک از بدنه حکومت و تمام وزارتخانه ها و ادارات دولتی در سراسر افغانستان تصفیه و پاکسازی شدند و حقوق بنیادی و شهروندی آنان به صورت وسیع نقض گردید. در دوره ریاست جمهوری اشرف غنی و معاونت ریاست جمهوری شیخ غلام سرور دانش بسیاری از حملات انتحاری که منجر به کشتار وسیع هزاره ها شد، در رسانه ها دولتی به گروه طالبان نسبت داده می شد. اما در همان زمان توسط بعضی از کادرهای امنیت افشا شد که تعدادی از این حملات، از جمله حمله بمبگذاری به تظاهرات اعتراضی جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ کابل و همچنین کورس آموزشی موعود در دشت برچی کابل، توسط ریاست امنیت ملی افغانستان برنامه ریزی و اجرا شد تا با نسبت دادن آن به گروه طالبان، باعث خیزش سراسری هزاره ها علیه طالبان شود. شیخ غلام سرور دانش به عنوان معاون دوم رئیس جمهور از طریق معاون ریاست امنیت ملی، «اجمل عابدی»، در جریان حملات بمبگذاری برنامه ریزی شده ریاست امنیت ملی علیه هزاره ها قرار می گرفت.


'''«اشترلَیِیزه سازی» سیاست هزاره ها'''

در طول هفت سالی که غلام سرور دانش  معاون دوم اشرف غنی بود، یکی از اعتراضات ادامه دار هزاره های افغانستان این بود که غلام سرور دانش اکثریت مطلق پست های دولتی متعلق به اداره معاونت دوم ریاست جمهوری را به خویشاوندان و اعضای فامیل خودش که همه از ولسوالی زادگاهش، یعنی ولسوالی اشترلی بودند، اختصاص داده است. اداره معاونت دوم ریاست جمهوری حدود 100 نفر کارمند داشت که این تعداد شامل اعضای ریاست دفتر، مشاوران، کارمندان، خدمه، و رانندگان می شد.

در اواخر نخستین سال ریاست جمهوری اشرف غنی، بر اساس پلان استراتژیک تیم متعصب و قوم گرای اطراف رئیس جمهور، تصفیه و پاکسازی هزاره ها از دوایر و نهادهای دولتی شروع و تا انتهای دوره اول حکومت [[محمداشرف غنی|اشرف غنی]] تمام ژنرال ها، افسران، معاونان وزارتخانه ها، رئیس های میانی در وزارت خانه ها، کارمندان و حتی کارکنان خدماتی هزاره تبار از وزارت دفاع، وزارت داخله، سایر وزارتخانه، و ادارات محلی ولایت متقاعد (بازنشسته) یا منفک و برکنار شدند. این تصفیه وسیع مبتنی بر سیاست های آپارتایدی اشرف غنی در حالی موفقانه انجام شد که غلام سرور دانش معاون دوم اشرف غنی بود. غلام سرور دانش در این پروسه برکناری و تصفیه وسیع هزاره ها، به این دلیل در کنار اشرف غنی مشارکت فعال داشت که تعدادی از افراد برکنارشده متعلق به احزاب سیاسی غیر از حزب او بود. تعدادی هم مخالفین سیاسی وی به شمار می رفتند. علاوه بر این، اشرف غنی شرط گذشته بود که تنها در صورت همراهی غلام سرور دانش در پروسه تصفیه هزاره ها، در دور دوم ریاست جمهوری اش باز هم او را به عنوان معاون دومش انتخاب خواهد کرد. در نتیجه این تصفیه فراگیر حضور هزاره ها در نهاد دولتی پایتخت و ادارات محلی ولایت از 11.4 به 1.3 درصد تنزل پیدا کرد.

در اواخر دوره اول حکومت اشرف غنی، سیاست تصفیه و پاکسازی او باعث شد که در بین تمام ادارت حکومتی افغانستان، تنها اداره معاونت دوم ریاست جمهوری (با 100 نفر کارمند شامل، مشاوران، کارکنان، کارمندان خدماتی، رانندگان)، دو نفر وزیرِ وزارتخانه های بی اهمیت و درجه سوم (در این دو وزارتخانه فقط وزیر هزاره بود ولی کارکنان هزاره در ساختار وزارتخانه در حدود 1.5 فیصد بود)، دو معاون وزیر، و دو والی برای قوم هزاره باقی بماند. در همین دوره بود که بر اساس آمار اداره امور ریاست جمهوری، در بدنه دولت فقط 1.4 درصد هزاره باقی مانده بود. هزاره ها حدود 25 درصد جمعیت افغانستان را تشکیل می دهند و در حدود یک سوم وسعت جغرافیای افغانستان سکونت دارند.

در زمان حکومت اشرف غنی بر اساس اسناد دقیقی که از لیست بست های اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به بیرون درز کرد، 63 درصد پست های کارکنان و مشاوران اداره معاونت دوم ریاست جمهوری به اعضای فامیل و اقوام نزدیک او که همه از زادگاه غلام سرور دانش اشترلی بودند، اختصاص یافت. اقوام او شامل دامادها، فرزندان برادر، فرزندان خواهر، شوهر خواهر، اقوام خانم های پسرانش، اقوام شوهران دخترانش و تعدادی از اقوام دورتر او بودند که پست های مختلف معاونت دوم را در اختیار گرفته بودند.

زمانی که اسناد لیست پست ها و کارکنان معاونت دوم ریاست جمهوری به بیرون درز کرد، هزاره ها از اینکه غلام سرور دانش در یک فسارد گسترده، سیاست هزاره ها را از سطح یک سوم جغرافیای افغانستان که محل سکونت هزاره ها است، و 25 درصد حضور جمعیتی هزاره ها در افغانستان، به سطح بسیار کوچک خویشاوندان، قریه و ولسوالی اش تنزل داده بود، به خشم آمدند. قوم هزاره این فساد غلام سرور دانش را به عنوان «اشترلییزه سازی سیاست هزاره ها» نام گذاری کرده اند.


'''مخالفت غلام سرور دانش با ایجاد نظام فدرالی در افغانستان'''

در افغانستان یکی از راه حل هایی که برای خاتمه یافتن بحران و منازعه چهل ساله در این کشور پیشنهاد شده، ایجاد نظام فدرالی در افغانستان است. با توجه به اینکه ریشه منازعه افغانستان قومی است، ایجاد نظام فدرالی می تواند به صورت نسبی منجر به مشارکت همه اقوام در قدرت سیاسی شود. برای اولین بار [[عبدالعلی مزاری]] رهبر قدرتمند هزاره ها در ابتدای دوره حکومت مجاهدین در دهه 1990 پیشنهاد ایجاد فدرالیسم را در افغانستان مطرح کرد. در دوره حکومت جمهوری، مخصوصا در زمان حکومت اشرف غنی، ایجاد نظام فدرالی چندین بار از سوی بعضی مقامات دولتی، نمایندگان پارلمان، نهادهای مدنی و اجتماعی مطرح و پیشنهاد شد. هزاره ها به عنوان قوم محروم و مورد تبعیض، بیشتر از سایر اقوام پیگر ایجاد نظام فدرالی در افغانستان بوده اند. اما در زمان ریاست جمهوری اشرف غنی، غلام سرور دانش به عنوان معاون دوم رئیس جمهور که از سهمیه هزاره ها به قدرت رسیده بود، بارها در محافل رسمی و کنفرانس های سیاسی به صورت جدی با ایجاد نظام فدرالی به مخالفت برخاست و تأسیس چنین نظامی را به نفع افغانستان ندانست.

اما بعد از سقوط نظام جمهوریت غلام سرور دانش در یک چرخش ناگهانی خود را طرفدار ایجاد نظام فدرالی در افغانستان اعلام کرد. هزاره ها به این تغییر ناگهانی موضع غلام سرور دانش واکنش شدید منفی نشان دادند و مخالفت پیشین او با ایجاد نظام فدرالی در افغانستان را سرسپردگی مطلق او به اشرف غنی دانستند. اشرف غنی مخالف سرسخت نظام فدرالی بود. همچنین بسیاری از کارشناسان و تحلیگران سیاسی این تغییر ناگهانی موضع غلام سرو دانش را شاهدی بر اپورچونیست بودن، فرصت طلبی، ریاکاری و دورویی سیاسی او ارزیابی کردند.


'''تدوین کیفرخواست جزایی برای استرداد غلام سرور دانش از کشور نیوزلند و محاکمه او در دادگاه لاهه یا در یکی از محاکم افغانستان'''

تعدادی از حقوقدان های قوم هزاره معتقدند شیخ غلام سرور دانش به دلیل همراهی و همکاری با اشرف غنی در پیاده کردن سیاست های آپارتایدی و نسل کشی علیه قوم هزاره در افغانستان، از نظر حقوق جزا قابل تعقیب و محاکمه به جرم شراکت در نسل کشی هزاره ها می باشد. به همین دلیل این دسته از حقوقدانان یک کیفرخواست حقوقی علیه غلام سرور دانش تدوین کرده اند تا خواهان استرداد او از کشور نیوزلند شوند. حقوقدانان معتقدند غلام سرور دانش باید به جرم شراکت در نسل کشی هزار ها و اعمال سیاست های آپارتایدی علیه هزاره ها در دادگاه بین المللی لاهه بر مبنای قواعد جزایی دادگاه نورنبرگ محاکمه و مجازات شود.

همچنین در این کیفرخواست حقوقی درج شده است که دولت افغانستان باید به صورت رسمی استرداد غلام سرور دانش را از کشور نیوزلند تقاضا کند و سپس در یکی از محاکم رسمی افغانستان به جرم مشارکت در اِعمال آپارتاید قومی و مذهبی و نسل کشی هزاره ها در دوره حکومت اشرف غنی به صورت عادلانه محاکمه شود.

در این کیفرخواست همکاری و مشارکت فعال غلام سرور دانش با ریاست عمومی امنیت ملی افغانستان در طراحی و اجرای حملات بمبگذاری به بعضی تظاهرات های اعتراضی قوم هزاره، مصداق کامل نسل کشی ذکر شده است که باید بر اساس قواعد حقوقی و کیفری دادگاه نورنبرگ به آن رسیدگی شود. بعد از جنگ جهانی دوم سران آلمان نازی بر اساس قواعد حقوقی دادگاه نورنبرگ محاکمه و مجازات شدند. در کیفرخواست مذکور بر اساس مدارک و شواهد معتبر مشارکت غلام سرور دانش در طراحی و اجرای حمله به تظاهرات اعتراضی جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ کابل (در این حمله 107 نفر کشته شدند)، حمله کورس آموزشی موعود در دشت برچی کابل (در این حمله 69 نفر کشته شدند)، حمله به کورس کوثر دانش (در این حمله 34 نفر کشته شدند) و تعدادی از حملات دیگر، تثبیت شده است.


'''اخراج از حزب وحدت اسلامی افغانستان'''

غلام سرور دانش از آدرس حزب وحدت اسلامی افغانستان و سهمیه قوم هزاره به عنوان معاون دوم ریاست جمهوری برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد. در افکار عمومی هزاره ها، حزب وحدت اسلامی افغانستان میراث بر جا مانده از رهبر فقید و قدرتمند هزاره ها در دوران جهاد بر ضد ارتش شوروی و سپس حکومت مجاهدین، شهید عبدالعلی مزاری، به شمار می رود.

شیخ غلام سرور دانش بعد از رسیدن به مقام حکومتی به آرمان های استاد عبدالعلی مزاری خیانت کرد و در پلان تصفیه و پاکسازی هزاره ها از نهادهای دولتی توسط اشرف غنی سهم فعال گرفت و با او همکاری کرد. غلام سرور دانش به عنوان معاون دوم رئیس جمهور، حقوق مشروع و جایگاه قانونی هزاره ها را صرفا به دلیل کسب رضایت اشرف غنی و بدست آوردن چانس معاونت دوم او در دور دوم ریاست جمهوری وی، به نحو بی سابقه ای تنزل داد. غلام سرور دانش تمام دست آوردهای استاد عبدالعلی مزاری و حزب وحدت را که در کنفرانس بُن به حدود 23 درصد سهیم شدن هزاره ها در قدرت سیاسی و دولتی منجر شده بود، نابود کرد و به 1.4 درصد (یک عشاریه چهار درصد) تقلیل داد.

خیانت غلام سرور دانش به آرمان های رهبر فقید حزب وحدت اسلامی استاد عبدالعلی مزاری و سرنوشت مردم هزاره باعث شد شورای مرکزی حزب وحدت اسلامی در سال 1397 خورشیدی تشکیل جلسه دهد و با اتفاق آرا او را از حزب وحدت اسلامی اخراج کند. عضویت سرور دانش در حزب وحدت به صورت دایمی باطل گردیده و او دیگر حق عضویت دوباره به این حزب را ندارد.


'''فرار به ترکیه'''

در روز سقوط نظام جمهوریت افغانستان (15 اگست 2021) غلام سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در دفتر پذیرش اشرف غنی منتظر بود تا نوبت ملاقاتش با رئیس جمهور برسد. او بعد از چند ساعت انتظار، در همان دفتر پذیرش اشرف غنی خبردار شد که اشرف غنی از افغانستان فرار کرده است. غلام سرور دانش با عجله از ارگ ریاست جمهوری بیرون شد و به طرف دفتر خود در ساختمان صدارت عظمی رفت. اما افراد امنیتی دروازه صدارت موتر او و موترهای بادیگاردهایش را به درون محوطه صدارت راه ندادند. سپس غلام سرور دانش از پشت دروازه محوطه صدارت مستقیماً به طرف فرودگاه کابل فرار کرد. در فرودگاه کابل در اوج هرج و مرج و هجوم مردم به درون ساختمان ترمینال و باند فرودگاه، غلام سرور دانش در میان جمعیت انبوه حاضر در فرودگاه مورد حمله، توهین، تحقیر و دست درازی تعدادی از مردم قرار گرفت. مردم حاضر در فرودگاه از فرار مقامات حکومتی و سپردن حکومت افغانستان به طالبان خشمگین بودند. او در فرودگاه کابل به دلیل ترس از حمله مجدد مردم، در دفتر یک شرکت قراردادی ترکیه ای فرودگاه کابل پناه گرفت. عکسی وجود دارد که غلام سرور دانش را در دفتر همان شرکت ترکیه ای نشان می دهد.

شیخ غلام سرور دانش در تاریخ 16 اگست 2021 ، یعنی بعد از یک شبانه روز سرگردانی در فرودگاه کابل، سرانجام موفق شد به کشور [[ترکیه]] فرار کند. در ترکیه از چهار کشور، [[ایالات متحده آمریکا|آمریکا]]، [[کانادا]]، [[آلمان]] و [[فرانسه]] تقاضای پناهندگی نمود که این تقاضا از سوی چهار کشور یادشده رد شد.


'''مورد دستبرد قرار گرفتن در فرودگاه کابل'''

بر اساس روایت افراد نزدیک به غلام سرور دانش که در روز سقوط نظام جمهوریت (15 اگست 2021) همراه با او به فرودگاه کابل فرار کرده بودند، در اوج هرج و مرج و مختل شدن پروازها، یکی از مسئولین و مامورین بلندپایه فرودگاه کابل که غلام سرور دانش او را از قبل می شناخته، در میان جمعیت به غلام سرور دانش نزدیک می شود و می گوید «بوردینگ پاس های» پرواز ترکیه به دست او می باشد و او می تواند زمینه پرواز غلام سرور دانش و همراهانش را فراهم کند. سپس تقاضا می کند خود غلام سرور دانش، دو تن از دخترانش، دو نفر دامادهایش، سه نفر نواسه هایش، رئیس دفترش، چند تن از کارکنان دفترش، چند تن از محافظین امنیتی اش که همگی همراه او به فرودگاه فرار کرده بودند، مبلغی را به عنوان قیمت تیکت طیاره پرداخت کنند. سرانجام سر پرداخت مبلغ 45 هزار دالر به عنوان قیمت تیکت توافق می کنند و آن مسئول بلندپایه فرودگاه مبلغ 45 هزار دالر را از غلام سرور دانش می گیرد و سپس می رود که بوردینگ پاس ها از دفتر خود بیاورد. اما لحظاتی بعد در بین انبوه جمعیت حاضر در فرودگاه گُم می شود و افراد دفتر غلام سرور دانش دیگر او را پیدا کرده نمی توانند.


'''دیپورت شدن غلام سرور دانش از فرودگاه برلین'''

غلام سرور دانش در دوره یک و نیم ماهه سکونت در ترکیه یک بار با استفاده از پاسپورت سیاسی و ویزای شینگن باقی مانده از زمان معاونش از [[استانبول]] به قصد پناهندگی به آلمان، وارد [[برلین]] شد. اما دولت آلمان بنا به دلایلی که هنوز نامشخص است، او را از فرودگاه برلین پس به ترکیه دیپورت کرد.


'''فرار به کشور نیوزلند'''

بعد از دیپورت شدن غلام سرور دانش از فرودگاه برلین به ترکیه، او از کشور [[نیوزیلند|نیوزلند]] تقاضای پناهندگی کرد که بعد از دو ماه با تقاضای وی موافقت به عمل آمد و او با خانواده اش، شامل همسر، پسران، دختران، نواسه ها و دامادهایش به کشور نیوزلند پناهنده شدند و اینک در شهر آکلند آن کشور زندگی می کنند.


پس از سقوط [[طالبان]] و روی کار آمدن دولت نو در افغانستان، او در جایگاه‌های اجرایی و رسمی زیر انجام وظیفه نموده‌است:
پس از سقوط [[طالبان]] و روی کار آمدن دولت نو در افغانستان، او در جایگاه‌های اجرایی و رسمی زیر انجام وظیفه نموده‌است:
خط ۱۳۴: خط ۶۳:
* وزیر عدلیه و دستیار کمیته قوانین شورای وزیران از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸.<ref name=":1"/>
* وزیر عدلیه و دستیار کمیته قوانین شورای وزیران از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸.<ref name=":1"/>
* سرپرست وزارت تحصیلات عالی از دلو/بهمن ۱۳۸۸ تا حوت/اسفند ۱۳۹۰.<ref name=":1"/>
* سرپرست وزارت تحصیلات عالی از دلو/بهمن ۱۳۸۸ تا حوت/اسفند ۱۳۹۰.<ref name=":1"/>
* ریاست هیأت مشورتی در امور عدلی و حقوقی ریاست جمهوری از ۱ حوت/اسفند ۱۳۹۱ تا ۱۳ میزان/مهر ۱۳۹۲.<ref name=":1"/>
* ریاست هیئت مشورتی در امور عدلی و حقوقی ریاست جمهوری از ۱ حوت/اسفند ۱۳۹۱ تا ۱۳ میزان/مهر ۱۳۹۲.<ref name=":1"/>
* معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان از ۷ میزان/مهر ۱۳۹۳ تا کنون.<ref name=":1"/>
* معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان از ۷ میزان/مهر ۱۳۹۳ تا کنون.<ref name=":1"/>


مازاد بر فعالیت‌های سیاسی، دانش در بخش علمی و فرهنگی فعالیت داشته‌است که برخی از فعالیت‌های او شامل فهرست زیر می‌شود:
مازاد بر فعالیت‌های سیاسی، دانش در بخش علمی و فرهنگی فعالیت داشته‌است که برخی از فعالیت‌های او شامل فهرست زیر می‌شود:
* آموزگار رشته فقه و شرعیات در مؤسسه‌های تحصیلات عالی.<ref name=":1"/>
* آموزگار رشته فقه و شرعیات در مؤسسه‌های تحصیلات عالی.<ref name=":1"/>
* عضو هیأت علمی دانشگاه ابن سینا و رئیس هیأت امنای این مؤسسه.<ref name=":1"/>
* عضو هیئت علمی دانشگاه ابن سینا و رئیس هیئت امنای این مؤسسه.<ref name=":1"/>
* مدیر و مسئول مجله‌ها و جریده‌ها: دُر دری، فصل نامه سراج، مجله نگاه معاصر، هفته‌نامه وحدت، مجله پیام مستضعفین، مجله صراط، ماهنامه میثاق وحدت و مجله اخوت.<ref name=":1"/>
* مدیر و مسئول مجله‌ها و جریده‌ها: دُر دری، فصل نامه سراج، مجله نگاه معاصر، هفته‌نامه وحدت، مجله پیام مستضعفین، مجله صراط، ماهنامه میثاق وحدت و مجله اخوت.<ref name=":1"/>


== حزب وحدت اسلامی افغانستان ==
== حزب وحدت اسلامی افغانستان ==
سرور دانش در کنگره سال ۱۳۸۳ [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] به عنوان دستیار/معاون این حزب تعیین شد. او همچنین عضویت شورای مرکزی این حزب و مسئولیت کمیته فرهنگی و انتشارات حزب وحدت اسلامی در بیرون از کشور را در کارنامه دارد. او پیش از تشکیل حزب وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۸ عضو سازمان نصر افغانستان بود و در بخش فرهنگی این سازمان فعالیت می‌کرد.<ref name=":2">{{یادکرد کتاب|عنوان=سالنامه افغانستان|سال=۱۳۹۵|نشانی=http://afghandata.org:8080/xmlui/handle/20.500.12138/19953|نام=|نام خانوادگی=|ناشر=وزارت فرهنگ افغانستان|صفحات=۶|شابک=|مکان=}}</ref>
سرور دانش در کنگره سال ۱۳۸۳ [[حزب وحدت اسلامی افغانستان]] به عنوان دستیار/معاون این حزب تعیین شد. او همچنین عضویت شورای مرکزی این حزب و مسئولیت کمیته فرهنگی و انتشارات حزب وحدت اسلامی در بیرون از کشور را در کارنامه دارد. او پیش از تشکیل حزب وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۸ عضو سازمان نصر افغانستان بود و در بخش فرهنگی این سازمان فعالیت می‌کرد.<ref name=":2"/>

در دوره حکومت اشرف غنی پس از اِعمال سیاست های آپارتایدی دولت در برابر هزاره ها و تصفیه صدها کادر هزاره از بدنه حکومت، همچنین به دلیل مشارکت فعال غلام سرور دانش در بعضی حملات ریاست امنیت ملی به تجمعات [[مردمان هزاره|قوم هزاره]]، و نیر به دلیل خیانت غلام سرور دانش به آرمان های رهبر شهید استاد [[عبدالعلی مزاری]]، با تصمیم و تصویب شورای مرکزی حزب وحدت اسلامی افغانستان غلام سرور دانش رسماً از این حزب اخراج و عضویت وی به صورت دایمی باطل شد.


== انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ ==
== انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ ==
سرور دانش به عنوان معاون/دستیار دوم، به همراه [[امرالله صالح]] در دسته انتخاباتی محمد اشرف غنی برای [[انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان (۱۳۹۸)|انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸]] ثبت‌نام کرد.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=طلوع‌نیوز|نشانی=https://www.tolonews.com/fa/elections-2018/رییس‌جمهور-غنی-به-گونۀ-رسمی-خودش-را-برای-انتخابات-آینده-نامزد-کرد|عنوان=رییس‌جمهور غنی به گونۀ رسمی خودش را برای انتخابات آینده نامزد کرد|بازبینی=2019-01-20}}</ref>
سرور دانش به عنوان معاون/دستیار دوم، به همراه [[امرالله صالح]] در دسته انتخاباتی محمد اشرف غنی برای [[انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان (۱۳۹۸)|انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸]] ثبت‌نام کرد.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=طلوع‌نیوز|نشانی=https://www.tolonews.com/fa/elections-2018/رییس‌جمهور-غنی-به-گونۀ-رسمی-خودش-را-برای-انتخابات-آینده-نامزد-کرد|عنوان=رئیس‌جمهور غنی به گونهٔ رسمی خودش را برای انتخابات آینده نامزد کرد|بازبینی=2019-01-20}}</ref>

== پس از سقوط کابل ۱۴۰۰ ==
پس از [[سقوط کابل (۱۴۰۰)|سقوط کابل]] به‌دست [[طالبان]] در سال ۱۴۰۰، وی به همراه خانواده‌اش ابتدا به [[ترکیه]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سرور دانش از ترکیه: قانون اساسی کنونی تا زمان تصویب قانون اساسی جدید نافذ بماند|نشانی=https://www.etilaatroz.com/130896/danish-says-current-constitution-should-remain-in-force-until-new-constitution-is-adopted/|وبگاه=اطلاعات روز|تاریخ=2021-08-28|بازبینی=2023-07-25|کد زبان=fa-IR|نام=ابوذر|نام خانوادگی=ملک‌نژاد}}</ref> و سپس به کشور [[نیوزیلند]] پناهنده شد. وزارت مهاجرت نیوزیلند اعلام کرده‌است که به سرور دانش و ۱۳ تن از اعضای خانواده وی «پناهندگی حقوق بشر» داده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=وزارت مهاجرت نیوزیلند: سرور دانش را به عنوان 'مدافع حقوق بشر' پناه دادیم|نشانی=https://www.bbc.com/persian/afghanistan-59895697|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2023-07-25|زبان=fa}}</ref>

== حزب عدالت و آزادی افغانستان ==
در اوایل عقرب (آبان) ۱۴۰۱، وی حزبی با نام «[[حزب عدالت و آزادی افغانستان]]» را تأسیس کرد. این حزب در بیانیه‌ای اهداف اصلی خود را به‌صورت «مبارزه با طالبان و ایجاد جمهوری فدرال در افغانستان» معرفی کرده‌است. همچنین، این حزب خود را یک «جنبش اسلامی اعتدال‌گرا» نیز توصیف کرده‌است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان=حزب «عدالت و آزادی افغانستان» به رهبری سرور دانش اعلام موجودیت کرد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/articles/cw9npl1zevlo|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2022-10-24|بازبینی=2023-07-25|کد زبان=fa}}</ref> اگرچه در اعلامیه این حزب آمده‌است که طالبان راهی به جز «ایستادگی» برای مردم افغانستان نگذاشته‌است، اما بر گفتگو به‌عنوان راه‌حل تأکید شده و افزوده شده که «جنگ را به‌عنوان راه‌حل در نظر ندارد».<ref name=":3"/>

این حزب برای افغانستان، یک نظام سیاسی فدرال را خواستار شده‌است و در بیانیه خود آمده‌است که «زمان آن فرارسیده است که اجرای یک سیستم فدرال در کشور ما در چارچوب توافق ملی تسهیل شود». همچنین، این حزب اعلام کرده‌است که «در زمان مناسب» طرح خود را به‌تفصیل در مورد سیستم فدرال ارائه خواهد کرد.<ref name=":3"/>


== نبشته ها ==
== نبشته‌ها ==
به قلم سرور دانش بیش از ۱۵ جلد کتاب نوشته و برگردان شده و به چاپ رسیده‌است. مازاد بر کتاب‌ها بیش از ۷۰۰ مقاله از او در رسانه‌های افغانستان و نشریه‌های پناهجویان افغانستان در ایران به چاپ رسیده‌است. او از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۸۰ مدیریت و مسؤولیت مجله‌های گوناگون را نیز به عهده داشته‌است. برخی از آثار او شامل فهرست زیر می‌شود:<ref name=":0"/><ref name=":1"/>
به قلم سرور دانش بیش از ۱۵ جلد کتاب نوشته و برگردان شده و به چاپ رسیده‌است. مازاد بر کتاب‌ها بیش از ۷۰۰ مقاله از او در رسانه‌های افغانستان و نشریه‌های پناهجویان افغانستان در ایران به چاپ رسیده‌است. او از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۸۰ مدیریت و مسؤولیت مجله‌های گوناگون را نیز به عهده داشته‌است. برخی از آثار او شامل فهرست زیر می‌شود:<ref name=":0"/><ref name=":1"/>
* حقوق اساسی افغانستان
* حقوق اساسی افغانستان
خط ۱۷۲: خط ۱۰۷:
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
* [http://anti-corruption.gov.af/impfiles/ASF.pdf مشخصات کامل سرور دانش به صورت رسمی در افغانستان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110410093442/http://anti-corruption.gov.af/impfiles/ASF.pdf |date=10 آوریل 2011 }}
* [http://anti-corruption.gov.af/impfiles/ASF.pdf مشخصات کامل سرور دانش به صورت رسمی در افغانستان] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110410093442/http://anti-corruption.gov.af/impfiles/ASF.pdf |date=۱۰ آوریل ۲۰۱۱}}


== پیوند به بیرون ==
== پیوند به بیرون ==
خط ۱۹۰: خط ۱۲۵:
[[رده:معاونان رئیس‌جمهورهای افغانستان]]
[[رده:معاونان رئیس‌جمهورهای افغانستان]]
[[رده:والیان ولایت دایکندی]]
[[رده:والیان ولایت دایکندی]]
[[رده:وزیران دولت افغانستان]]
[[رده:وزیران تحصیلات عالی افغانستان]]
[[رده:وزیران تحصیلات عالی افغانستان]]
[[رده:وزیران دولت افغانستان]]
[[رده:وزیران دولت حامد کرزی (دولت اول)]]
[[رده:وزیران دولت حامد کرزی (دولت اول)]]
[[رده:وزیران دولت حامد کرزی (دولت دوم)]]
[[رده:وزیران دولت حامد کرزی (دولت دوم)]]

نسخهٔ ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۶:۳۶

سرور دانش
معاون دوم رئیس‌جمهور افغانستان
دوره مسئولیت
۷ میزان/مِهر ۱۳۹۳ – ۲۴ اسد/مرداد ۱۴۰۰
رئیس‌جمهورمحمداشرف غنی
پس ازکریم خلیلی
وزیر تحصیلات عالی
دوره مسئولیت
دلو/بَهمَن ۱۳۸۸ – حوت/اسفند ۱۳۹۰
رئیس‌جمهورحامد کرزی
پس ازمحمداعظم دادفر
پیش ازعبیدالله عبید
وزیر عدلیه
دوره مسئولیت
۱۳۸۳ – ۱۳۸۸
رئیس‌جمهورحامد کرزی
پس ازعباس کریمی
پیش ازحبیب‌الله غالب
والی ولایت دایکندی
دوره مسئولیت
۱۳۸۳ – ۱۳۸۳
رئیس‌جمهورحامد کرزی
پیش ازعبدالحی نعمتی
اطلاعات شخصی
زاده۱۳۴۰
اشترلی، ارزگان (دایکندی)، افغانستان
ملیتافغانستان
حزب سیاسیعدالت و آزادی
دیگر عضویت‌های سیاسیوحدت اسلامی افغانستان
والدینمحمدعلی
پیشهسیاستمدار
لقب(ها)استاد

سرور دانش (زاده ۱۳۴۰ در اشترلی، ارزگان، دایکندی امروزی) سیاستمدار، حقوق‌دان و معاون دوم سابق ریاست جمهور افغانستان است. دانش از هزاره‌های افغانستان است. او سابقه فعالیت در سِمت‌های والی/استان‌دار دایکندی (۱۳۸۳)، وزیر عدلیه (۱۳۸۳–۱۳۸۸) و وزیر تحصیلات عالی (۱۳۸۸–۱۳۹۰) را در کارنامه دارد. دانش در سال۱۳۹۳ به همراه عبدالرشید دوستم به عنوان دو معاون محمداشرف غنی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان شرکت کردند.[۱][۲] سرور دانش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۸، به همراه امرالله صالح در سمت معاونین محمداشرف غنی حضور یافت و تا روز سقوط کابل در سال ۱۴۰۰، به عنوان معاون دومی ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کرد. وی پس از سقوط، او در ابتدا به ترکیه و سپس به نیوزیلند پناهنده شد و در آنجا حزب عدالت و آزادی افغانستان را تأسیس کرد.

زندگی‌نامه

سرور دانش، فرزند محمد علی، متولد روستای اشترلی، ارزگان (دایکندی کنونی)، افغانستان و از قوم هزاره است. او تحصیلات ابتدایی خود را در مکتب (مدرسه) منطقه انجام داد. او تحصیلات بالاتر خود را در رشته‌های مذهبی، در مراکز مذهبی در عراق، سوریه و ایران به پایان رساند. مدرک‌های تحصیلات عالی او شامل: لیسانس/کارشناس حقوق، کارشناس در ثقافت و معارف اسلامی، ماستری/کارشناسی ارشد در فقه و معارف اسلامی، درجه کادر علمی و مسلکی در وزارت عدلیه به رتبه قانون‌دان، رتبه علمی دانش‌پژوه (پوهنمل) در دانشگاه ابن سینا. مدرک تحصیلات علوم دینی او؛ اتمام سطح‌های عالی و اتمام خارج از فقه و اصول است.[۳]

پس از سقوط طالبان و روی کار آمدن دولت نو در افغانستان، او در جایگاه‌های اجرایی و رسمی زیر انجام وظیفه نموده‌است:

  • عضویت در جرگه بزرگ (لویه جرگه) اضطراری در جوزا (خُرداد) ۱۳۸۱.[۲]
  • عضویت در کمیسیون تدوین و نوشتن قانون اساسی به فرمان رئیس دولت انتقالی افغانستان (۱۳۸۱).[۲]
  • عضویت در کمیسیون تدقیق قانون اساسی به فرمان رئیس دولت انتقالی افغانستان (۱۳۸۲).[۲]
  • شرکت در جرگه بزرگ/لویه جرگه تصویب قانون اساسی افغانستان (۱۳۸۲).[۲]
  • از نخست‌های سال ۱۳۸۳ که تأسیس ولایت/استان نو دایکندی از طرف دولت انتقالی افغانستان اعلام شد، به فرمان رئیس دولت انتقالی افغانستان به عنوان نخستین اُستان‌دار این استان منصوب شد.[۲]
  • وزیر عدلیه و دستیار کمیته قوانین شورای وزیران از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸.[۲]
  • سرپرست وزارت تحصیلات عالی از دلو/بهمن ۱۳۸۸ تا حوت/اسفند ۱۳۹۰.[۲]
  • ریاست هیئت مشورتی در امور عدلی و حقوقی ریاست جمهوری از ۱ حوت/اسفند ۱۳۹۱ تا ۱۳ میزان/مهر ۱۳۹۲.[۲]
  • معاون دوم ریاست جمهوری افغانستان از ۷ میزان/مهر ۱۳۹۳ تا کنون.[۲]

مازاد بر فعالیت‌های سیاسی، دانش در بخش علمی و فرهنگی فعالیت داشته‌است که برخی از فعالیت‌های او شامل فهرست زیر می‌شود:

  • آموزگار رشته فقه و شرعیات در مؤسسه‌های تحصیلات عالی.[۲]
  • عضو هیئت علمی دانشگاه ابن سینا و رئیس هیئت امنای این مؤسسه.[۲]
  • مدیر و مسئول مجله‌ها و جریده‌ها: دُر دری، فصل نامه سراج، مجله نگاه معاصر، هفته‌نامه وحدت، مجله پیام مستضعفین، مجله صراط، ماهنامه میثاق وحدت و مجله اخوت.[۲]

حزب وحدت اسلامی افغانستان

سرور دانش در کنگره سال ۱۳۸۳ حزب وحدت اسلامی افغانستان به عنوان دستیار/معاون این حزب تعیین شد. او همچنین عضویت شورای مرکزی این حزب و مسئولیت کمیته فرهنگی و انتشارات حزب وحدت اسلامی در بیرون از کشور را در کارنامه دارد. او پیش از تشکیل حزب وحدت اسلامی در سال ۱۳۶۸ عضو سازمان نصر افغانستان بود و در بخش فرهنگی این سازمان فعالیت می‌کرد.[۳]

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸

سرور دانش به عنوان معاون/دستیار دوم، به همراه امرالله صالح در دسته انتخاباتی محمد اشرف غنی برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ ثبت‌نام کرد.[۴]

پس از سقوط کابل ۱۴۰۰

پس از سقوط کابل به‌دست طالبان در سال ۱۴۰۰، وی به همراه خانواده‌اش ابتدا به ترکیه[۵] و سپس به کشور نیوزیلند پناهنده شد. وزارت مهاجرت نیوزیلند اعلام کرده‌است که به سرور دانش و ۱۳ تن از اعضای خانواده وی «پناهندگی حقوق بشر» داده‌است.[۶]

حزب عدالت و آزادی افغانستان

در اوایل عقرب (آبان) ۱۴۰۱، وی حزبی با نام «حزب عدالت و آزادی افغانستان» را تأسیس کرد. این حزب در بیانیه‌ای اهداف اصلی خود را به‌صورت «مبارزه با طالبان و ایجاد جمهوری فدرال در افغانستان» معرفی کرده‌است. همچنین، این حزب خود را یک «جنبش اسلامی اعتدال‌گرا» نیز توصیف کرده‌است.[۷] اگرچه در اعلامیه این حزب آمده‌است که طالبان راهی به جز «ایستادگی» برای مردم افغانستان نگذاشته‌است، اما بر گفتگو به‌عنوان راه‌حل تأکید شده و افزوده شده که «جنگ را به‌عنوان راه‌حل در نظر ندارد».[۷]

این حزب برای افغانستان، یک نظام سیاسی فدرال را خواستار شده‌است و در بیانیه خود آمده‌است که «زمان آن فرارسیده است که اجرای یک سیستم فدرال در کشور ما در چارچوب توافق ملی تسهیل شود». همچنین، این حزب اعلام کرده‌است که «در زمان مناسب» طرح خود را به‌تفصیل در مورد سیستم فدرال ارائه خواهد کرد.[۷]

نبشته‌ها

به قلم سرور دانش بیش از ۱۵ جلد کتاب نوشته و برگردان شده و به چاپ رسیده‌است. مازاد بر کتاب‌ها بیش از ۷۰۰ مقاله از او در رسانه‌های افغانستان و نشریه‌های پناهجویان افغانستان در ایران به چاپ رسیده‌است. او از سال ۱۳۶۱ تا سال ۱۳۸۰ مدیریت و مسؤولیت مجله‌های گوناگون را نیز به عهده داشته‌است. برخی از آثار او شامل فهرست زیر می‌شود:[۱][۲]

  • حقوق اساسی افغانستان
  • حقوق اداری افغانستان
  • درآمدی بر حقوق بین‌الملل عمومی
  • کلیاتی دربارهٔ قانون اساسی
  • مجموعه کامل قوانین اساسی افغانستان
  • درآمدی بر وضع و تصویب قانون اساسی جدید افغانستان
  • زن در سیاست و اجتماع
  • قرائت‌های معاصر از اندیشه سیاسی اسلام
  • جایگاه زن در نظام سیاسی اسلام
  • حقوق مالکیت فکری از نگاه فقهی
  • افغانستان سقف جهان
  • پنهان‌کاری در اسلام
  • رهبری انقلابی در اسلام
  • یادنامه عبدالخالق
  • زندگی‌نامه استاد عبدالعلی مزاری
  • احکام زکات و فقه صدقات
  • مسایل طبی از نگاه فقه اسلامی

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ سالنامه افغانستان. وزارت فرهنگ افغانستان. ۱۳۹۵. صص. ۷.
  2. ↑ ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ ۲٫۱۳ "زندگی‌نامه مختصر مقام معاونت دوم ریاست جمهوری اسلامی افغانستان". vpo.gov.af (به انگلیسی). Retrieved 2018-10-02.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ سالنامه افغانستان. وزارت فرهنگ افغانستان. ۱۳۹۵. صص. ۶.
  4. ↑ «رئیس‌جمهور غنی به گونهٔ رسمی خودش را برای انتخابات آینده نامزد کرد». طلوع‌نیوز. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۲۰.
  5. ↑ ملک‌نژاد، ابوذر (۲۰۲۱-۰۸-۲۸). «سرور دانش از ترکیه: قانون اساسی کنونی تا زمان تصویب قانون اساسی جدید نافذ بماند». اطلاعات روز. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۵.
  6. ↑ «وزارت مهاجرت نیوزیلند: سرور دانش را به عنوان 'مدافع حقوق بشر' پناه دادیم». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۵.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ «حزب «عدالت و آزادی افغانستان» به رهبری سرور دانش اعلام موجودیت کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۲-۱۰-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۷-۲۵.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سرور_دانش&oldid=37853078»