پرش به محتوا

دایان کیتن

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از دایان کیتون)
دایان کیتن
کیتن در سال ۲۰۱۲
نام هنگام تولددایان هال
زادهٔ۵ ژانویهٔ ۱۹۴۶
لس آنجلس، کالیفرنیا، ایالات متحده
درگذشت۱۱ اکتبر ۲۰۲۵ (۷۹ سال)
آنجلس، کالیفرنیا، ایالات متحده
پیشهبازیگر
سال‌های فعالیت۱۹۶۶–۲۰۲۴
فرزندان۲

دایان کیتن (انگلیسی: Diane Keaton؛ با زادنام هال؛ ۵ ژانویهٔ ۱۹۴۶ – ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵) بازیگر آمریکایی بود. او در جریان جنبش هالیوود نو به شهرت رسید و همکاری‌های مکرری با وودی آلن داشت و در هشت فیلم او حضور یافت. کیتن جوایز متعددی دریافت کرد، از جمله یک جایزهٔ اسکار، یک جایزهٔ بفتا و دو جایزهٔ گلدن گلوب، و همچنین نامزد دریافت دو جایزهٔ امی و یک جایزهٔ تونی شد. او در سال ۲۰۱۷ با جایزه یک عمر دستاورد هنری بنیاد فیلم آمریکا مورد تقدیر قرار گرفت.

کیتن فعالیت هنری خود را از صحنهٔ تئاتر آغاز کرد و در اجرای اصلی موزیکال مو (Hair) در برادوی (۱۹۶۸) و نمایش کمدی دوباره بنواز، سام (Play It Again, Sam) اثر وودی آلن (۱۹۶۹) نقش‌آفرینی کرد؛ اجرای دوم برای او نامزدی جایزه تونی برای بهترین بازیگر نقش اول زن در یک نمایش را به همراه داشت. نخستین حضور سینمایی‌اش با نقشی کوچک در فیلم عاشقان و دیگر غریبه‌ها (۱۹۷۰) بود، اما با ایفای نقش کی آدامز در فیلم پدرخوانده (۱۹۷۲) به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا به شهرت رسید؛ نقشی که در قسمت‌های دوم (۱۹۷۴) و سوم (۱۹۹۰) نیز تکرار کرد. همکاری‌هایش با وودی آلن از اقتباس سینمایی دوباره بنواز، سام (۱۹۷۲) آغاز شد. دو فیلم بعدی او با آلن، درخواب‌فرورفته (۱۹۷۳) و عشق و مرگ (۱۹۷۵)، جایگاه او را به‌عنوان بازیگر کمدی تثبیت کرد، و چهارمین همکاری‌شان، آنی هال (۱۹۷۷)، جایزهٔ اسکار بهترین بازیگر زن را برایش به ارمغان آورد.

کیتن برای نقش‌هایش در فیلم‌های سرخ‌ها (۱۹۸۱) در نقش فعال سیاسی لوئیس بریانت، اتاق ماروین (۱۹۹۶) در نقش بیماری مبتلا به سرطان خون، و یکی باید کوتاه بیاید (۲۰۰۳) در نقش نمایشنامه‌نویس، نامزد دریافت اسکار شد. او همچنین در آثار درام مانند در جستجوی آقای گودبار (۱۹۷۷)، صحنه‌های داخلی (۱۹۷۸)، فرار شبانه از خانه (۱۹۸۲)، و جنایت‌های دل (۱۹۸۶) و در فیلم‌های کمدی چون منهتن (۱۹۷۹)، بیبی بوم (۱۹۸۷)، پدر عروس (۱۹۹۱)، معمای قتل منهتن (۱۹۹۳)، باشگاه همسران اول (۱۹۹۶)، خانواده استون (۲۰۰۵)، در جستجوی دوری (۲۰۱۶)، و باشگاه کتاب (۲۰۱۸) به ایفای نقش پرداخت.

در تلویزیون، کیتن نقش آملیا ارهارت را در فیلم آملیا ارهارت: پرواز نهایی (۱۹۹۴) ایفا کرد که برایش نامزدی جوایز امی، گلدن گلوب و انجمن بازیگران سینما را به همراه داشت. او همچنین در مجموعهٔ محدود پاپ جوان (۲۰۱۶) نقش یک راهبه را بازی کرد. کیتن به‌عنوان نماد مد نیز شناخته می‌شد و چهار کتاب نوشت که از جملهٔ آن‌ها خاطراتش با عنوان دوباره آن زمان (Then Again؛ ۲۰۱۱) است.

اوایل زندگی و تحصیلات

[ویرایش]

دایان هال در ۵ ژانویهٔ ۱۹۴۶ در لس آنجلس، کالیفرنیا زاده شد.[۱][۲] مادرش، دوروتی دین (با نام خانوادگی پیش از ازدواج: کیتن)،[۳] خانه‌دار و عکاس آماتور بود و پدرش، جان نیوتن ایگنیشس «جک» هال، دلال املاک و مهندس عمران بود.[۴][۵][۶] مادرِ پدرش اصالتاً اهل ایرلند بود.[۷] کیتن تحت تربیت مادرش به‌عنوان متدیست آزاد پرورش یافت.[۸][۹][۱۰] مادر او در مسابقهٔ «بانوی لس‌آنجلس» ویژهٔ خانه‌داران برنده شد؛ کیتن بعدها گفت که جلوهٔ نمایشی این رویداد نخستین انگیزهٔ او برای بازیگری و علاقه‌اش به حضور در صحنهٔ نمایش را شکل داد.[۱۱] او همچنین کاترین هپبورن را، که به‌خاطر ایفای نقش زنان قوی و مستقل تحسین می‌کرد، یکی از الهام‌بخش‌های خود دانسته است.[۱۲]

کیتن در سال ۱۹۶۳ از دبیرستان سانتا آنا در سانتا آنا، کالیفرنیا فارغ‌التحصیل شد.[۱۳] در دوران تحصیل، عضو گروه‌های آواز و نمایش مدرسه بود و در اجرای مدرسه‌ای نمایش اتوبوسی به نام هوس نقش بلانش دوبوآ را ایفا کرد. پس از فارغ‌التحصیلی، در کالج سانتا آنا و سپس کالج اورنج کست به تحصیل در رشتهٔ بازیگری پرداخت، اما پس از یک سال ترک تحصیل کرد تا حرفهٔ سرگرمی را در منهتن دنبال کند.[۱۴] هنگام پیوستن به انجمن بازیگران (Actors' Equity Association)، نام خانوادگی خود را به کیتن تغییر داد که نام خانوادگی مادری‌اش بود، زیرا پیش‌تر بازیگری با نام دایان هال ثبت شده بود.[۱۵] او مدتی نیز در باشگاه‌های شبانه با اجرای آواز فعالیت داشت[۱۶] و بعدها در فیلم‌های آنی هال (۱۹۷۷)، این نیز بگذرد (۲۰۱۴) و نقش کوتاهی در روزگار رادیو (۱۹۸۷) به این تجربه بازگشت.

کیتن آموزش بازیگری را در «نِیبِرهود پلی‌هَوس» نیویورک آغاز کرد. او ابتدا با تکنیک مایزنر آموزش دید؛ شیوه‌ای گروه‌محور در بازیگری که در دههٔ ۱۹۳۰ توسط سنفورد مایزنر، بازیگر، مربی و کارگردان تئاتر نیویورک و عضو گروه تئاتر (۱۹۳۱–۱۹۴۰) توسعه یافت. کیتن دربارهٔ شیوهٔ بازیگری خود گفته است: «بازی من فقط به اندازهٔ بازی کسی خوب است که با او هم‌بازی‌ام… برخلاف اینکه بخواهم به‌تنهایی مسیرم را بسازم و اجرای درخشانی خلق کنم بی‌آنکه از کسی کمک بگیرم. من همیشه به کمک همه نیاز دارم!»[۱۶] جک نیکلسون، بازیگر همکار او، گفته است: «او با فیلمنامه مثل نمایشنامه برخورد می‌کند؛ یعنی پیش از آغاز فیلم‌برداری، کل فیلمنامه را حفظ می‌کند، کاری که من هیچ بازیگر دیگری را ندیده‌ام انجام دهد.»[۱۷]

زندگی شخصی و مرگ

[ویرایش]

نخستین رابطهٔ کیتن با وودی آلن شکل گرفت، زمانی که در سال ۱۹۶۹ در اجرای برادوی نمایش دوباره بنواز، سام که آلن نویسندهٔ آن بود، ایفای نقش کرد. این رابطه پس از یک شام مشترک پس از تمرین شبانه به شکل عاشقانه درآمد؛ شوخ‌طبعی کیتن به‌ویژه برای آلن جذاب بود.[۱۸] آن‌ها در طول تولید نمایش مدتی با هم زندگی کردند، اما تا زمان اکران نسخهٔ سینمایی در سال ۱۹۷۲، این هم‌زیستی به شکلی غیررسمی درآمد.[۱۹] کیتن و آلن بین سال‌های ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۳ در هشت فیلم با یکدیگر همکاری کردند و کیتن بعدها گفت که آلن همچنان یکی از نزدیک‌ترین دوستانش باقی مانده است.[۲۰]

او همچنین با آل پاچینو، هم‌بازی‌اش در سه‌گانهٔ پدرخوانده، رابطه‌ای عاشقانه داشت. این رابطهٔ ناپایدار پس از پایان فیلم‌برداری پدرخوانده: قسمت سوم به پایان رسید. کیتن دربارهٔ پاچینو گفته است: «آل واقعاً سرگرم‌کننده‌ترین مرد بود… برای من، این زیباترین صورت است. فکر می‌کنم وارن [بیتی] خوش‌قیافه و خیلی زیبا بود، اما صورت آل مثل اینه که… واو. کُشنده، صورت کُشنده.»[۲۱]

کیتن در سال ۱۹۷۹ با وارن بیتی وارد رابطه شده بود، زمانی که در فیلم سرخ‌ها (۱۹۸۱) با او هم‌بازی شد.[۲۲] بیتی از چهره‌های دائمی رسانه‌های زرد و نشریات عامه‌پسند بود و کیتن نیز به‌ناچار وارد این فضای رسانه‌ای شد، امری که برایش گیج‌کننده بود. نشریهٔ ونیتی فر در سال ۱۹۸۵ او را «گوشه‌گیرترین ستاره از زمان گاربو» توصیف کرد.[۱۵] این رابطه اندکی پس از پایان تولید سرخ‌ها به پایان رسید؛ مشکلات مالی و برنامه‌ریزی در جریان تولید فیلم، از عوامل فشار بر این رابطه دانسته شده‌اند.[۲۳] با این حال، کیتن و بیتی دوستان باقی ماندند.[۲۰]

در دههٔ پنجاه زندگی‌اش، کیتن دو فرزند به فرزندخواندگی پذیرفت—دختری در سال ۱۹۹۶ و پسری در سال ۲۰۰۱.[۲۴][۲۵] او بعدها گفت: «مادر شدن کاملاً من را تغییر داد. این شاید فروتنانه‌ترین تجربه‌ای باشد که در زندگی داشته‌ام.»[۲۶]

سلامتِ کیتن در ماه‌های پایانی زندگیش رو به وخامت گذاشت، هرچند وی در مورد وضعیتش سکوت کرده بود.[۲۷] وی در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۵ در سن ۷۹ سالگی در لس آنجلس درگذشت.[۲۸][۲۹][۳۰][۳۱]

آثار

[ویرایش]

فیلم سینمایی

[ویرایش]
سال عنوان نقش توضیحات
۱۹۷۰ عاشقان و دیگر غریبه‌ها Joan Vecchio نخستین فیلم
۱۹۷۱ مردان بحران: سرگذشت هاروی والینجر Renata Wallinger فیلم کوتاه
۱۹۷۲ پدرخوانده کی آدامز کورلئونه
دوباره بنواز، سام Linda Christie
۱۹۷۳ درخواب‌فرورفته Luna Schlosser
۱۹۷۴ پدرخوانده: قسمت دوم Kay Adams-Corleone
۱۹۷۵ عشق و مرگ Sonja
۱۹۷۶ من می‌خواهم، من می‌خواهم ... در حال حاضر Katie Bingham
هری و والتر به نیویورک می‌روند Lissa Chestnut
۱۹۷۷ آنی هال Annie Hall
در جستجوی آقای گودبار Theresa Dunn
۱۹۷۸ صحنه‌های داخلی Renata
۱۹۷۹ منهتن Mary Wilkie
۱۹۸۱ The Wizard of Malta راوی
سرخ‌ها لوئیس بریانت
۱۹۸۲ What Does Dorrie Want? — فیلم کوتاه؛ فقط کارگردانی
فرار شبانه از خانه Faith Dunlap
۱۹۸۴ دخترک درامر (فیلم) Charlie
خانم سافل Kate Soffel
۱۹۸۶ جنایت‌های دل Lenny Magrath
۱۹۸۷ روزگار رادیو New Years Singer Cameo
بیبی بوم J.C. Wiatt
بهشت Interviewer فیلم مستند; همچنین کارگردانی و نویسندگی
۱۹۸۸ مادر خوب (فیلم ۱۹۸۸) Anna Dunlop
۱۹۸۹ خواهران لیمو Eloise Hamer
۱۹۹۰ پدرخوانده: قسمت سوم Kay Adams-Michelson
۱۹۹۱ پدر عروس Nina Banks
۱۹۹۳ معمای قتل منهتن Carol Lipton
ببین حالا کی حرف می‌زنه Daphne صداپیشگی
۱۹۹۵ قهرمانان بی‌بندوبار — فقط کارگردانی
پدر عروس ۲ Nina Banks
۱۹۹۶ باشگاه همسران اول Annie Paradis
اتاق ماروین Bessie Wakefield
۱۹۹۷ The Only Thrill Carol Fitzsimmons
۱۹۹۹ خواهر دیگر Elizabeth Tate
۲۰۰۰ قطع کردن Georgia Mozell همچنین کارگردانی
۲۰۰۱ شهر و کشور Ellie Stoddard
Plan B Fran Varecchio
۲۰۰۳ فیل — فقط تهیه‌کننده اجرایی
یکی باید کوتاه بیاید Erica Barry
۲۰۰۵ Terminal Impact راوی
الی پارکر — Special thanks only
خانواده استون Sybil Stone
۲۰۰۷ برای اینکه من گفتم Daphne Wilder
بچه‌ننه Jan Mannus
۲۰۰۸ پول کثیف Bridget Cardigan
آسفیکسی Marilyn Cooper
۲۰۱۰ شکوه صبح Colleen Peck
۲۰۱۲ همراه عزیزم Beth Winter
۲۰۱۳ عروسی بزرگ Ellie Griffin
۲۰۱۴ این نیز بگذرد Leah
طبقه پنجم Ruth Carver
۲۰۱۵ عاشق کوپرها باش Charlotte Cooper
۲۰۱۶ در جستجوی دوری Jenny صداپیشگی
۲۰۱۷ همپستد Emily Walters
۲۰۱۸ باشگاه کتاب Diane
۲۰۱۹ پومس Martha
۲۰۲۰ Father of the Bride Part 3(ish) Nina Banks فیلم کوتاه
عشق، عروسی‌ها و دیگر فجایع Sara
۲۰۲۲ مک و ریتا Rita
۲۰۲۳ شاید انجامش بدم Grace
باشگاه کتاب: فصل بعدی Diane
۲۰۲۴ Arthur's Whisky Linda [۳۲]
کمپ تابستانی Nora آخرین نقش سینمایی

تلویزیونی

[ویرایش]
سال عنوان نقش توضیحات
۱۹۷۰ Love, American Style Louise بخش: "Love and Pen Pals"
نایت گالری Nurse Frances Nevins بخش: "Room with a View"
۱۹۷۱ اف‌بی‌آی Diane Britt قسمت: "Death Watch"
Mannix Cindy Conrad قسمت: "The Color of Murder"
۱۹۷۷ The Godfather Saga Kay Adams Corleone ۴ قسمت
۱۹۹۱ Wildflower — تله‌فیلم; فقط کارگردانی
۱۹۹۲ Running Mates Aggie Snow تله‌فیلم
۱۹۹۴ Amelia Earhart: The Final Flight آملیا ارهارت
۱۹۹۷ Northern Lights Roberta Blumstein
۲۰۰۱ Sister Mary Explains It All Sister Mary Ignatius
۲۰۰۲ Crossed Over Beverly Lowry
۲۰۰۳ On Thin Ice Patsy McCartle
۲۰۰۶ Surrender, Dorothy Natalie Swerdlow
۲۰۱۱ Tilda Tilda Watski قسمت آزمایشی
۲۰۱۶ پاپ جوان Sister Mary Ignatius ۱۰ قسمت
۲۰۱۹–۲۰۲۲ Green Eggs and Ham Michellee Weebie-Am-I صداپیشگی؛ ۲۰ قسمت

تئاتر

[ویرایش]
سال عنوان نقش تماشاخانه Ref.
۱۹۶۸ Hair Various / Performer تئاتر ساموئل جی. فریدمن، تئاتر برادوی [۳۳]
۱۹۶۹ Play It Again, Sam Linda Christie تئاتر برودهرست، Broadway [۳۴]

نماهنگ‌ها

[ویرایش]
سال عنوان نقش هنرمند
۲۰۲۱ "Ghost" خودش جاستین بیبر

کتاب‌شناسی

[ویرایش]

به عنوان نویسنده

[ویرایش]

به عنوان عکاس

[ویرایش]

به عنوان ویراستار

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ French, Philip (November 20, 2011). "Then Again: A Memoir by Diane Keaton – review". The Guardian. Retrieved October 7, 2015.
  2. ↑ "UPI Almanac for Saturday, Jan. 5, 2019". United Press International. January 5, 2019. Archived from the original on January 5, 2019. Retrieved September 6, 2019. actor Diane Keaton in 1946 (age 73)
  3. ↑ "Dorothy Hall, mother of Diane Keaton, dies at 86". Orange County Register (به انگلیسی). 2008-10-31. Retrieved 2025-10-11.
  4. ↑ Fong-Torres, Ben (June 30, 1977). "Diane Keaton: The Next Hepburn". Rolling Stone. No. 242.
  5. ↑ Brockes, Emma (May 3, 2014). "Diane Keaton: 'I love Woody. And I believe my friend'". The Guardian. Retrieved October 7, 2015.
  6. ↑ Kaufman, Joanne (May 15, 2015). "Diane Keaton and Morgan Freeman's Real Estate Adventure". The New York Times. Retrieved July 23, 2016.
  7. ↑ "Diane Keaton on the Irish people in her life". Irish Examiner. June 19, 2017. Retrieved October 8, 2023.
  8. ↑ Stated in Then Again, by Diane Keaton, 2011
  9. ↑ "'Then Again': Actress Diane Keaton looks back - today > books". TODAY.com. Archived from the original on October 17, 2015. Retrieved October 7, 2015.
  10. ↑ "Then Again with Diane Keaton | Fisher Center for Alzheimer's Research Foundation". Fisher Center for Alzheimer's Research Foundation. September 14, 2012. Archived from the original on September 22, 2018.
  11. ↑ "Diane Keaton interview". Fresh Air. WHYY Philadelphia. January 1, 1997. Retrieved February 27, 2006.
  12. ↑ Nancy Griffin. "American Original" More Magazine. March 2004.
  13. ↑ Santa Ana High School Yearbook, The Ariel 1964
  14. ↑ "Diane Keaton: A Nervous Wreck on the Verge of a Breakthrough". Movie Crazed. 1974. Archived from the original on July 29, 2020. Retrieved February 22, 2006.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Dunne, Dominic (February 1985). "Hide-and-Seek with Diane Keaton". Vanity Fair. Retrieved August 23, 2022.
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ Keefe, Terry (January 2004). "Falling in love again with Diane Keaton". Venice Magazine. Archived from the original on November 2, 2004. Retrieved November 4, 2004.
  17. ↑ "Jack Nicholson Falls Hard for the Romantic Comedy, "Something's Gotta Give". About.com. December 2003. Archived from the original on June 7, 2011. Retrieved March 24, 2006.
  18. ↑ Lax, 2000, p. 243.
  19. ↑ Lax, 2000, p. 308.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام cbs وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  21. ↑ The Barbara Walters Special, February 29, 2004
  22. ↑ "Diane Keaton biography", The New York Times, Retrieved February 21, 2006.
  23. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام vanityfair2006 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  24. ↑ Ballard, Jamie (October 11, 2025). "All about Diane Keaton's two children, daughter Dexter and son Duke". People. ISSN 0093-7673. OCLC 794712888. Archived from the original on October 11, 2025. Retrieved October 11, 2025.
  25. ↑ Aitken, Peter (October 12, 2025). "Diane Keaton remembered as trailblazer: Fashion icon and family first". Newsweek. ISSN 0028-9604. OCLC 818916146. Archived from the original on October 13, 2025. Retrieved October 12, 2025.
  26. ↑ Paul Fischer. Diane Keaton: Happily Single and Independent. Film Monthly. December 2, 2003. Retrieved March 26, 2006.
  27. ↑ Tauber, Michelle; Rosner, Elizabeth (October 11, 2025). "Diane Keaton put her 'dream home' up for sale as health 'declined very suddenly' in recent months (Exclusive)". People. ISSN 0093-7673. OCLC 794712888. Archived from the original on October 11, 2025. Retrieved October 11, 2025.
  28. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام Variety (October 11, 2025) وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  29. ↑ Edel, Victoria; Rice, Nicholas; Jordan, Julie (October 11, 2025). "Diane Keaton, famed for roles in Father of the Bride, First Wives Club and more, dies at 79 (Exclusive)". People. ISSN 0093-7673. OCLC 794712888. Archived from the original on October 11, 2025. Retrieved October 11, 2025.
  30. ↑ Byrge, Duane; Barnes, Mike (October 11, 2025). "Diane Keaton, Oscar-winning star of Annie Hall, dies at 79". The Hollywood Reporter. ISSN 0018-3660. OCLC 44653726. Archived from the original on October 11, 2025. Retrieved October 11, 2025.
  31. ↑ Reaney, Patricia (October 11, 2025). "US actress Diane Keaton dies at 79, People reports". Reuters. Archived from the original on October 11, 2025. Retrieved October 11, 2025.
  32. ↑ Ramachandran, Naman (May 3, 2023). "Diane Keaton, Boy George, Lulu, David Harewood, Patricia Hodge in 'Arthur's Whisky': Arclight Films to Launch Sales at Cannes". Variety. Retrieved 6 December 2023.
  33. ↑ "Hair (Broadway, 1968)". Playbill. Retrieved April 1, 2025.
  34. ↑ "Play It Again, Sam (Broadway, 1969)". Playbill. Retrieved April 1, 2025.

پیوند به بیرون

[ویرایش]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دایان_کیتن&oldid=42998900»