جنگ حلب

نبرد حلب (عربی: معرکة حلب) یا جنگ حلب، به رویارویی نظامی در حلب، بزرگ‌ترین شهر سوریه گفته می‌شود، که میان نیروهای مخالف دولت سوریه و بر ضد دولت و ارتش سوریه از جولای سال ۲۰۱۲ میلادی در جریان است. نیروهای دولت سوریه از حمایت حزب‌الله، شبه نظامیان شیعی و ارتش روسیه برخوردار هستند. این جنگ از نوزدهم جولای سال ۲۰۱۲ میلادی شروع شد و بخشی از جنگ داخلی سوریه است. محوریت و اهمیت جنگ در حلب باعث شده که طرف‌های درگیر، آن را با عنوان «مادر جنگ‌ها» یا «استالینگراد سوریه» نام‌گذاری کنند.

هزاران نفر از مردم حلب خواستار ترک منازل خود برای رسیدن به جاهای امن بودند. در ششم سپتامبر ۲۰۱۶ بشار اسد رئیس جمهور سوریه، پیشنهاد عفو شبه نظامیان در حلب را داد و همچنین پیشنهاد کرد که کمک می‌کند تا شبه نظامیان و خانواده‌هایشان به مناطق امن منتقل شوند. این‌گونه توافق‌ها در دیگر نواحی انجام شد ولی شبه نظامیان سوری حاضر در حلب، این پیشنهاد را رد کردند. در اوایل اکتبر ۲۰۱۶ میلادی، استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز، به نیروهای جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) پیشنهاد داد که شخصاً حاضر است تا آنها را در هنگام خروج از شرق حلب همراهی کند و آنها نیز دست از گروگان‌گیری غیرنظامیان در این شهر بردارند؛ ولی اعضای جبهه فتح الشام این پیشنهاد را رد کردند.

در اواخر اکتبر ۲۰۱۶ میلادی، نیروهای سوریه و روسیه، دالان‌های انسان دوستانه را باز کردند تا برای شبه نظامیان مستقر در حلب امکان رسیدن به مکان‌های امن فراهم شود. در ادامه این رویدادها، روزنامه ایندیپندنت گزارش داد: شورشیان سوریه، مانع از خروج شبه نظامیان و فرار آن‌ها شده‌اند.

در اواخر سپتامبر ۲۰۱۶، روسیه و سوریه، بمباران شهر حلب را از سر گرفتند که در شش سال جنگ سوریه بی‌سابقه بود. آن‌ها در این بمباران از بمب آتش زا استفاده کردند. سازمان‌های حقوق بشر تخمین زدند که نیمی از مجروحان و حادثه دیدگان کودک هستند. نیروهای روسیه و سوریه همچنین متهم شدند به حملات هوایی که هدفمندانه نیروهای نجات و فرستاده کمک کنند اولیه در بیمارستان‌ها و دیگر ساختارهای شبه نظامی را هدف قرار می‌داد.

این جنگ سبب ویرانی فاجعه باری برای شهر باستانی حلب به عنوان یکی از مکان‌ها و سایت‌های میراث فرهنگی سازمان ملل شد. بشار اسد در گفتگو با شبکه خبری «روسیا الیوم» از برخورد دوگانه غرب در خصوص نقض حقوق بشر در سوریه انتقاد کرد.

آغاز

در سال ۲۰۱۱ میلادی، حلب بزرگترین شهر سوریه یا جمعیتی حدود دو میلیون و نیم نفر بود. حلب بعنوان یکی از سایت‌های میراث فرهنگی یونسکو، توسط نشریه تایم به عنوان مرکز تجاری سوریه نیز معرفی شد. دیانا دارک نوشته‌است که حلب یک شهر چند فرهنگی است، متشکل از اقوام عرب، کرد، ایرانی، ترکمن، ارمنی و چرکس. در این شهر کلیساها و مساجد متعددی نیز وجود دارد.

اعتراض‌های در سطح ملی علیه دولت بشار اسد از تاریخ پانزدهم مارس ۲۰۱۱ شروع شد که به عنوان بخشی از بهار عربی بود. در داخل شهر حلب، اعتراض‌های وسیع، یکسال بعد تر در می ۲۰۱۲ شروع شد. با شروع ناآرامی‌ها در سوریه، دامنه تحرکات در این قطب اقتصادی کمتر بود.

گروه‌های درگیر

• جبهه النصره (جبهه فتح الشام): که مورد حمایت ترکیه و قطر است و رهبری آن برعهده فردی به نام ابومحمد جولانی است.
• احرار الشام
• ارتش آزاد سوریه
• گروه تیپ توحید: این گروه از حمایت قطر برخوردار است. این گروه با همدستی چند گروه دیگر تعدادی از نیروهای ارتش سوریه را از بیمارستان الکندی شهر حلب ربود و اعدام کرد.
• جنبش "نور الدین الزنکی": که در میان نیروهای آن، تعداد زیادی از اتباع منطقه چچن وجود دارد. این گروه بخشی از گروه ارتش آزاد سوریه (الجیش السوری الحر) محسوب می‌شود. این گروه در ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی، یک نوجوان فلسطینی مبتلا به تالاسمی را به جرم همکاری با ارتش سوریه سر بُرید و اقدام به ربودن دو کشیش ارتدکس استان حلب به نام‌های بولس یازجی و یوحنا ابراهیم کرد که سرنوشت آنها هنوز نامعلوم است. این گروه مورد حمایت آمریکا است.
• گروهک «پایداری کن» که یک گروه سلفی است. این گروه نیز مورد حمایت ترکیه و قطر است.

نقض آتش‌بس

در ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵، طبق توافق آمریکا و روسیه آتش‌بس در حلب و اطراف آن برقرار شد. این آتش‌بس ساعاتی بیش دوام نیاورد و گروه‌های مخالف دولت به شهرک خان طومان واقع در جنوب غرب حلب، حمله کردند. روزنامه «السفیر» چاپ لبنان با انتشار گزارشی دربارهٔ نقض گسترده آتش‌بس در حلب توسط عناصر تروریستی نوشت: جیش الفتح که ساختار آن اخیراً با همپیمانی دیگر گروه‌های بازسازی شده‌است، با حمله به منطقه استراتژیک خان طومان واقع در جنوب حلب، آتش‌بس را نقض کردند. به دنبال این تحولات، وزارت امور خارجه سوریه، با ارسال دو نامه به سازمان ملل متحد جنایت را محکوم کرد و خواستار مجازات عاملان این جنایت و کشورهای حامی جنایتکاران شد.

پیروزی ارتش سوریه

در ۲۳ آذر ۱۳۹۵ خبرگزاری اسپوتنیک از آزادی کامل شهر حلب توسط ارتش سوریه خبر داد. به دنبال پیروزی ارتش سوریه در حلب، لیندسی گراهام، پیروزی «بشار اسد» در حلب را کابوس آمریکا خواند.

در پی آزادسازی شهر حلب و تخلیه آن از نیروهای مخالف و شبه نظامیان، بشار اسد اعلام داشت که پیروزی حلب، زمان را مبدل به تاریخ برای این شهر کرد. وی در پیامی ویدئویی، به اهمیت این پیروزی اشاره کرد و گفت: آزادسازی حلب، تاریخ ساز خواهد بود. وی افزود: مردم حلب تاریخی جدید را به نگارش درآوردند و آنچه در حلب رخ داد به مثابه لحظه‌ای تاریخی است که جهان را تغییر خواهد داد.

در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۶ میلادی ابوالفضل حسن‌بیگی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم اعلام داشت: در روزهای پایانی جنگ در حلب، تعداد زیادی از افسران امنیتی وابسته به آمریکا، اسرائیل، عربستان، ترکیه و قطر به دام نیروهای مقاومت افتادند، اما فشار برخی از کشورهای حامی گروه‌های مسلح مانع از دستگیری آنها شد.

ساخت تصاویر جعلی

با پیشروی ارتش سوریه در حلب، برخی از مخالفان ارتش سوریه اقدام به ساخت صحنه‌ها و فیلم‌های دروغین در خصوص خونریزی‌های گسترده توسط ارتش سوریه کردند. به دنبال تولید این تصاویر ساختگی، راشاتودی با انتشار گزارشی اعلام کرد: تولید این صحنه‌های دروغین در کشور مصر صورت گرفته‌است. به دنبال انتشار این خبر، وزارت کشور مصر نیز اعلام کرد: پنج نفر در بندر پورت‌سعید به اتهام به‌کارگیری کودکان به منظور تولید تصاویر جعلی دربارهٔ حملات هوایی شهر حلب دستگیرشده‌اند. این وزارتخانه با انتشار این بیانیه، اعلام کرد: فیلم‌ساز، دستیاران وی و پدر و مادر دو کودکی که در این تصاویر جعلی از آن‌ها استفاده شده بود، بازداشت‌شده‌اند.

اخراج افراد مسلح از شرق حلب

پس از تسلط ارتش سوریه بر حلب، در روز پنجشنبه ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ میلادی، آخرین گروه از افراد مسلح شامل ۱۵۰ نفر به همراه خانواده‌های خود از طریق چهار دستگاه اتوبوس از محله‌های شرقی حلب اخراج شدند. به این ترتیب این شهر پس از چهار سال کاملاً پاکسازی شد. شمار کسانی که در طول چهار سال اشغال این شهر توسط گروه‌ها در نواحی شرقی شهر حلب زندگی می‌کردند، حدود ۱۰۰ هزار نفر بود و اغلب آنها غیرنظامی بودند.

برگزاری جشن سال نو میلادی در کلیساهای مخروبه حلب

در آوریل ۲۰۱۶ میلادی، گروه‌های تروریستی با حمله خمپاره‌ای بخش اعظم کلیسای مریم مقدس واقع در شمال شهر حلب را تخریب کردند. از دیگر کلیساهای مشهوری که هدف حملات گروه‌های مسلح قرار گرفت می‌توان به کلیسای کومیداس اشاره کرد. بطور کلی، در جریان حملات تروریست‌ها به حلب، در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ میلادی، اکثر کلیساها در حلب به ویرانه تبدیل شدند. با این وجود، تنها چند روز پس از آزاد شدن حلب، یعنی در آخرین روزهای دسامبر ۲۰۱۶ میلادی، مسیحیان ساکن در حلب توانستند مراسم جشن کریسمس را در بقایای کلیساهایی که به دست تروریستها تخریب شده بود، برگزار کنند.