نبرد حلب (۲۰۱۲–۲۰۱۶)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از جنگ حلب)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
نبرد حلب
معرکة حلب
بخشی از جنگ داخلی سوریه
Battle of Aleppo.jpg
Battle of Aleppo twin sieges map.png
طبق گردش عقربه‌های ساعت از بالا سمت چپ: یک مخزن منهدم شده در حلب، ساختمان‌های میدان سعدالله الجبیری حلب پس از بمب‌گذاری در اکتبر ۲۰۱۲، ساکنان حلب در انتظار دریافت غذا و جنگجوی ارتش آزاد سوریه در حال قدم زدن در میان خرابه‌های حلب
پایین: وضعیت حلب در ۲۰ اوت ۲۰۱۶، هنگامی که شورشیان و نیروهای دولتی سوریه یکدیگر را محاصره کردند
تاریخ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۲ – ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶
(۴ سال، ۵ ماه و ۳ روز)[۱۴]
مکانحلب، استان حلب، سوریه
۳۶°۱۳′۰۰″شمالی ۳۷°۱۰′۰۰″شرقی / ۳۶٫۲۱۶۶۶۷°شمالی ۳۷٫۱۶۶۶۶۷°شرقی / 36.216667; 37.166667مختصات: ۳۶°۱۳′۰۰″شمالی ۳۷°۱۰′۰۰″شرقی / ۳۶٫۲۱۶۶۶۷°شمالی ۳۷٫۱۶۶۶۶۷°شرقی / 36.216667; 37.166667
نتیجه

پیروزی ارتش سوریه و متحدانش[۱۵][۱۶]

  • شهر بین ژوئیه ۲۰۱۲ تا نوامبر ۲۰۱۶ به چند بخش منطقه غربی تحت کنترل دولت و منطقه شرقی تحت کنترل شورشیان و بخش شمالی در کنترل YPG تقسیم شده بود[۱۷]
  • میراث جهانی یونسکو شهر باستانی حلب تا حد زیادی در جنگ‌ها آسیب دیده‌است[۱۸]
  • در دسامبر سال ۲۰۱۶، نیروهای طرفدار دولت کنترل همه بخش شرقی حلب را که قبلاً در کنترل گروه‌های شورشی بود، را به دست آوردند[۱۵][۱۹]
  • محله شیخ مقصود در بخش شمالی حلب، در کنترل یگان‌های مدافع خلق باقی ماند[۲۰][۲۱][۱۵][۲۲]
طرفین درگیر
سوریه جمهوری عربی سوریه
ایران (از سال ۲۰۱۳)
روسیه (از سپتامبر سال ۲۰۱۵)
شبه نظامیان خارجی:
Emblem of Liwa Al-Quds.svg لوا القدس[۱] (از سال ۲۰۱۳)
حزب‌الله لبنان[۲] (از سال ۲۰۱۳)
عراق شبه نظامیان عراقی[۳] (از سال ۲۰۱۳)
لشکر فاطمیون[۱]
لشکر زینبیون[۳]
کتائب بعث[۱][۴]
حزب سوسیال ناسیونالیست سوری[۱] (از سال ۲۰۱۳)
مقاومت سوریه[۵]

Fatah Halab operations room.jpg اتاق عملیاتی فتح حلب (۲۰۱۵–۲۰۱۶)[۶]
ارتش حلب (دسامبر ۲۰۱۶)
جیش‌الفتح (از اواسط سال ۲۰۱۶)
Ansar-al-Sharia-Aleppo.jpg انصار الشریعه (۲۰۱۵–۲۰۱۶)[۷]
سوریه ارتش آزاد سوریه
پشتیبانی توسط:
 عربستان سعودی[۸][۹]
 قطر[۸][۱۰]
 ترکیه[۱۰][۱۱]
 فرانسه[۱۲]
 ایالات متحده آمریکا[۸][۱۳]

 دولت اسلامی در عراق و شام (۲۰۱۳–۲۰۱۶)		 یگان‌های مدافع خلق[a]
یگان‌های مدافع زنان
جیش الثوار
فرماندهان و رهبران
علی عبدالله ایوب[۲۳]
(رئیس ستاد کل)
سهیل الحسن
(رئیس عملیات نظامی حلب)[۲۴]
قاسم سلیمانی
(سرلشکر سپاه پاسداران)[۲۵]
ویکتور بونداریف
(فرمانده کل نیروی هوایی روسیه)
ماهر اسد
(فرمانده لشکر چهارم زرهی سوریه)
محمد عقاد
(فرماندار حلب)[۲۶]

عبدالجبار العکیدی
(فرمانده ارشد ارتش آزاد سوریه در حلب، ۲۰۱۳)[۳۱]
Al-Liwaa.svg تافیک شیاب

الدین
(جنبش نورالدین زنکی)[۳۲][۳۳]
ابوعمر شیشانی (۲۰۱۳–۲۰۱۴)		 زوران بیرهات[۴۲]
(فرمانده ارشد YPJ)
شروان عفرین[۴۲]
(فرمانده YPG)
[۴۳]
نوژین دیرک[۴۴]
(فرمانده YPJ)
سوسن بیرهات (فرمانده YPJ)
واحدهای درگیر
نیروهای مسلح سوریه
ایران نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران
نیروهای مسلح فدراسیون روسیه
شبه‌نظامیان شیعه عراقی
حزب‌الله

جبهه النصره[۷۱]

جبهه انصارالدین (از اواسط سال ۲۰۱۴)[۷۱]

  • جنبش اسلامی فجر[۷۳]
  • جنبش شام الاسلام[۷۴]
حزب ترکستان اسلامی در سوریه[۷۵]
جنبش صلاح الدین کرد[۷۶]

جیش الثوار

قوا
۲۰٬۰۰۰ سرباز نیروی زمینی سوریه (۲۰۱۲)[۷۸]
۱٬۵۰۰ جنگجو نیروی دفاع ملی سوریه[۷۹]
۲٬۰۰۰–۴٬۰۰۰ جنگجو حزب‌الله لبنان[۸۰]
۴٬۰۰۰ جنگجو حزب‌الله عراقی[۲۵]

۱۵٬۰۰۰ جنگجو (۲۰۱۲)[۸۱]

  • ۲٬۵۰۰ جنگجو النصره[۸۱]

ح. ۸٬۰۰۰ جنگجو (اواسط ۲۰۱۶)[۸۲]

  • ۱٬۰۰۰ جنگجو النصره[۸۳]
 نامعلوم
تلفات
۳۱٬۲۷۵ مرگ و میر
(در کل استان)[۸۴]
a در سال ۲۰۱۲ و در آغاز نبرد، منطقه تحت کنترل YPG بیطرف بود، همچنین این منطقه نیمه متحد با شورشیان ۲۰۱۲–۲۰۱۴،[۸۵] بی‌طرف ۲۰۱۵–۲۰۱۶ و نیمه متحد با ارتش سوریه در طول حمله نهایی در اواخر سال ۲۰۱۶ (رجوع کنید به نبرد حلب (نوامبر و دسامبر ۲۰۱۶)).
نبرد حلب (۲۰۱۲–۲۰۱۶) در سوریه قرار گرفته‌است
نبرد حلب (۲۰۱۲–۲۰۱۶)
موقعیت حلب در سوریه

نبرد حلب یا جنگ حلب (به عربی: معرکة حلب)، به رویارویی نظامی در حلب، بزرگ‌ترین شهر سوریه گفته می‌شود، که میان نیروهای مخالف دولت سوریه و بر ضد دولت و ارتش سوریه از ژوئیه سال ۲۰۱۲ میلادی در جریان است.[۸۶] نیروهای دولت سوریه از حمایت حزب‌الله، شبه نظامیان شیعی و ارتش روسیه برخوردار هستند.[۸۷] این جنگ از ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۱۲ شروع شد و بخشی از جنگ داخلی سوریه است.[۸۸] محوریت و اهمیت جنگ در حلب باعث شده که طرف‌های درگیر، آن را با عنوان «مادر جنگ‌ها»[۸۹] یا «استالینگراد سوریه» نام‌گذاری کنند.

هزاران نفر از مردم حلب خواستار ترک منازل خود برای رسیدن به جاهای امن بودند. در ششم سپتامبر ۲۰۱۶ بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه، پیشنهاد عفو شبه نظامیان در حلب را داد و همچنین پیشنهاد کرد که کمک می‌کند تا شبه نظامیان و خانواده‌هایشان به مناطق امن منتقل شوند. این‌گونه توافق‌ها در دیگر نواحی انجام شد ولی شبه نظامیان سوری حاضر در حلب، این پیشنهاد را رد کردند.[۹۰] در اوایل اکتبر ۲۰۱۶ میلادی، استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز، به نیروهای جبهه فتح الشام (جبهه النصره سابق) پیشنهاد داد که شخصاً حاضر است تا آنها را در هنگام خروج از شرق حلب همراهی کند و آنها نیز دست از گروگان‌گیری غیرنظامیان در این شهر بردارند؛ ولی اعضای جبهه فتح الشام این پیشنهاد را رد کردند.[۹۱]

در اواخر اکتبر ۲۰۱۶ میلادی، نیروهای سوریه و روسیه، دالان‌های انسان دوستانه را باز کردند تا برای شبه نظامیان مستقر در حلب امکان رسیدن به مکان‌های امن فراهم شود. در ادامه این رویدادها، روزنامه ایندیپندنت گزارش داد: شورشیان سوریه، مانع از خروج شبه نظامیان و فرار آن‌ها شده‌اند.[۹۲]

در اواخر سپتامبر ۲۰۱۶، روسیه و سوریه، بمباران شهر حلب را از سر گرفتند که در شش سال جنگ سوریه بی‌سابقه بود. آن‌ها در این بمباران از بمب آتش زا استفاده کردند. سازمان‌های حقوق بشر تخمین زدند که نیمی از مجروحان و حادثه دیدگان کودک هستند. نیروهای روسیه و سوریه همچنین متهم شدند به حملات هوایی که هدفمندانه نیروهای نجات و فرستاده کمک کنند اولیه در بیمارستان‌ها و دیگر ساختارهای شبه نظامی را هدف قرار می‌داد.[۹۳]

این جنگ سبب ویرانی فاجعه باری برای شهر باستانی حلب به عنوان یکی از مکان‌ها و سایت‌های میراث فرهنگی سازمان ملل شد.[۹۴] بشار اسد در گفتگو با شبکه خبری «روسیا الیوم» از برخورد دوگانه غرب در خصوص نقض حقوق بشر در سوریه انتقاد کرد.[۹۵]

پیش زمینه[ویرایش]

در سال ۲۰۱۱ میلادی، حلب بزرگترین شهر سوریه با جمعیتی بالغ بر ۲٫۵ میلیون نفر بود. حلب بعنوان یکی از سایت‌های میراث فرهنگی یونسکو، توسط نشریه تایم به عنوان مرکز تجاری سوریه نیز معرفی شد.[۹۶] دیانا دارک نوشته‌است که حلب یک شهر چند فرهنگی است، متشکل از اقوام عرب، کرد، ایرانی، ترکمن، ارمنی و چرکس. در این شهر کلیساها و مساجد متعددی نیز وجود دارد.[۹۷]

اعتراضات در سطح ملی علیه دولت بشار اسد از تاریخ ۱۵ مارس ۲۰۱۱ شروع شد که به عنوان بخشی از بهار عربی بود. اعتراضات ضد دولتی در چندین منطقه حلب در ۱۲ اوت ۲۰۱۱ از جمله منطقه ساخور حلب برگزار شد. در جریان تظاهرات در ساخور با حضور ده‌ها هزار نفر از افراد معترض، حداقل دو نفر از معترضین به ضرب گلوله کشته شدند.[۹۸] اعتراضات گسترده منظم در ماه مه ۲۰۱۲ در حلب آغاز شد.[۹۹] در این دوره، دولت تظاهرات‌های سازمان یافته‌ای نیز برای حمایت از خود به راه انداخت.[۱۰۰] حلب عاری از درگیری و عمدتاً پشتیبان دولت بود.[۱۰۱][۱۰۲] ۱۶ ماه بعد، یعنی از ۲۲ ژوئیه ۲۰۱۲ جنگ حلب آغاز شد زمانی که گروه‌های شورشی از روستاهای مجاور به حلب نفوذ کردند،[۱۰۳] دولت با بمباران‌های سنگین شهر واکنش نشان داد.[۱۰۱] در ۱۶ فوریه ۲۰۱۲ مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه ای را با ۱۳۷ رای موافق، ۱۲ مخالف و ۱۷ ممتنع تصویب کرد و از دولت سوریه خواست تا «فوراً به تمام نقض حقوق بشر و حملات علیه غیر نظامیان پایان دهد.»[۱۰۴]

گروه‌های درگیر[ویرایش]

  • جبهه النصره (جبهه فتح الشام): که مورد حمایت ترکیه و قطر است[۱۰۵][۱۰۶] و رهبری آن برعهده فردی به نام ابومحمد جولانی است.[۱۰۷]
  • احرار الشام
  • ارتش آزاد سوریه
  • گروه تیپ توحید: این گروه از حمایت قطر برخوردار است. این گروه با همدستی چند گروه دیگر تعدادی از نیروهای ارتش سوریه را از بیمارستان الکندی شهر حلب ربود و اعدام کرد.
  • جنبش "نور الدین الزنکی": که در میان نیروهای آن، تعداد زیادی از اتباع منطقه چچن وجود دارد. این گروه بخشی از گروه ارتش آزاد سوریه (الجیش السوری الحر) محسوب می‌شود. این گروه در ژوئیه سال ۲۰۱۶ میلادی، یک نوجوان فلسطینی مبتلا به تالاسمی را به جرم همکاری با ارتش سوریه سر بُرید[۱۰۸][۱۰۹] و اقدام به ربودن دو کشیش ارتدکس استان حلب به نام‌های بولس یازجی و یوحنا ابراهیم کرد[۱۱۰] که سرنوشت آنها هنوز نامعلوم است. این گروه مورد حمایت آمریکا است.
  • گروهک «پایداری کن» که یک گروه سلفی است. این گروه نیز مورد حمایت ترکیه و قطر است.[۱۱۱]

نقض آتش‌بس[ویرایش]

در ۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵، طبق توافق آمریکا و روسیه آتش‌بس در حلب و اطراف آن برقرار شد. این آتش‌بس ساعاتی بیش دوام نیاورد و گروه‌های مخالف دولت به شهرک خان طومان واقع در جنوب غرب حلب، حمله کردند.[۱۱۲] روزنامه «السفیر» چاپ لبنان با انتشار گزارشی دربارهٔ نقض گسترده آتش‌بس در حلب توسط عناصر تروریستی نوشت: جیش الفتح که ساختار آن اخیراً با همپیمانی دیگر گروه‌های بازسازی شده‌است، با حمله به منطقه استراتژیک خان طومان واقع در جنوب حلب، آتش‌بس را نقض کردند. به دنبال این تحولات، وزارت امور خارجه سوریه، با ارسال دو نامه به سازمان ملل متحد جنایت را محکوم کرد و خواستار مجازات عاملان این جنایت و کشورهای حامی جنایتکاران شد.[۱۱۳]

پیروزی ارتش سوریه[ویرایش]

در ۲۳ آذر ۱۳۹۵ خبرگزاری اسپوتنیک از آزادی کامل شهر حلب توسط ارتش سوریه خبر داد.[۱۱۴][۱۱۵] به دنبال پیروزی ارتش سوریه در حلب، لیندسی گراهام، پیروزی «بشار اسد» در حلب را کابوس آمریکا خواند.[۱۱۶]

در پی آزادسازی شهر حلب و تخلیه آن از نیروهای مخالف و شبه نظامیان، بشار اسد اعلام داشت که پیروزی حلب، زمان را مبدل به تاریخ برای این شهر کرد. وی در پیامی ویدئویی، به اهمیت این پیروزی اشاره کرد و گفت: آزادسازی حلب، تاریخ ساز خواهد بود. وی افزود: مردم حلب تاریخی جدید را به نگارش درآوردند و آنچه در حلب رخ داد به مثابه لحظه‌ای تاریخی است که جهان را تغییر خواهد داد.[۱۱۷][۱۱۸][۱۱۹]

در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۶ میلادی ابوالفضل حسن‌بیگی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس دهم اعلام داشت: در روزهای پایانی جنگ در حلب، تعداد زیادی از افسران امنیتی وابسته به آمریکا، اسرائیل، عربستان، ترکیه و قطر به دام نیروهای مقاومت افتادند، اما فشار برخی از کشورهای حامی گروه‌های مسلح مانع از دستگیری آنها شد.[۱۲۰]

ساخت تصاویر جعلی[ویرایش]

با پیشروی ارتش سوریه در حلب، برخی از مخالفان ارتش سوریه اقدام به ساخت صحنه‌ها و فیلم‌های دروغین در خصوص خونریزی‌های گسترده توسط ارتش سوریه کردند. به دنبال تولید این تصاویر ساختگی، راشاتودی با انتشار گزارشی اعلام کرد: تولید این صحنه‌های دروغین در کشور مصر صورت گرفته‌است.[۱۲۱] به دنبال انتشار این خبر، وزارت کشور مصر نیز اعلام کرد: پنج نفر در بندر پورت‌سعید به اتهام به‌کارگیری کودکان به منظور تولید تصاویر جعلی دربارهٔ حملات هوایی شهر حلب دستگیرشده‌اند. این وزارتخانه با انتشار این بیانیه، اعلام کرد: فیلم‌ساز، دستیاران وی و پدر و مادر دو کودکی که در این تصاویر جعلی از آن‌ها استفاده شده بود، بازداشت‌شده‌اند.[۱۲۲]

اخراج افراد مسلح از شرق حلب[ویرایش]

پس از تسلط ارتش سوریه بر حلب، در روز پنجشنبه ۲۲ دسامبر ۲۰۱۶ میلادی، آخرین گروه از افراد مسلح شامل ۱۵۰ نفر به همراه خانواده‌های خود از طریق چهار دستگاه اتوبوس از محله‌های شرقی حلب اخراج شدند. به این ترتیب این شهر پس از چهار سال کاملاً پاکسازی شد. شمار کسانی که در طول چهار سال اشغال این شهر توسط گروه‌ها در نواحی شرقی شهر حلب زندگی می‌کردند، حدود ۱۰۰ هزار نفر بود و اغلب آن‌ها غیرنظامی بودند.[۱۲۳]

برگزاری جشن سال نو میلادی در کلیساهای مخروبهٔ حلب[ویرایش]

در آوریل ۲۰۱۶ میلادی، گروه‌های تروریستی با حملهٔ خمپاره‌ای بخش اعظم کلیسای مریم مقدس واقع در شمال شهر حلب را تخریب کردند. از دیگر کلیساهای مشهوری که هدف حملات گروه‌های مسلح قرار گرفت می‌توان به کلیسای کومیداس اشاره کرد.[۱۲۴] به‌طور کلی، در جریان حملات تروریست‌ها به حلب، در فاصلهٔ سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ میلادی، اکثر کلیساها در حلب به ویرانه تبدیل شدند. با این وجود، تنها چند روز پس از آزاد شدن حلب، یعنی در آخرین روزهای دسامبر ۲۰۱۶ میلادی، مسیحیان ساکن در حلب توانستند مراسم جشن کریسمس را در بقایای کلیساهایی که به دست تروریست‌ها تخریب شده بود، برگزار کنند.[۱۲۵]

گاهشمار[ویرایش]

  • خطوط تدارکاتی ارتش سوریه بین اکتبر ۲۰۱۲ تا اکتبر ۲۰۱۳ قطع شد.[۱۲۶][۱۲۷][۱۲۸][۱۲۹]
  • از اواسط تا اواخر سال ۲۰۱۴، ارتش سوریه مناطق شرقی و شمال‌شرقی حلب را تصرف کرد.[۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲]
  • ارتش سوریه مسیر تدارکاتی شورشیان را از ترکیه در فوریهٔ ۲۰۱۶ و آخرین جاده به بخش شرقی شهر حلب در ژوئیهٔ ۲۰۱۶ را قطع می‌کند.[۱۳۳]
  • ارتش سوریه محاصرهٔ حلب از تابستان تا پاییز سال ۲۰۱۶ را آغاز کرد،[۱۳۴] دو ضد حملهٔ شورشیان نیز دفع شد.[۱۳۵][۱۳۶]
  • در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۶ نیروهای ارتش سوریه کنترل ۹۸ درصد از شرق حلب را به دست گرفتند و گفته می‌شود شورشیان «نزدیک به شکست» هستند.[۱۳۷]
  • پیروزی ارتش سوریه و متحدانش در ۱۲ دسامبر و ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶ اعلام شد.[۱۳۸][۱۳۹][۱۴۰]
  • از ژوئیه ۲۰۱۲ تا نوامبر ۲۰۱۶ حلب به دو قسمت بخش غربی در کنترل دولت و بخش شرقی در کنترل شورشیان تقسیم شده‌بود.[۱۷]
  • سی درصد[۱۴۱] از میراث جهانی یونسکو در شهر باستانی حلب در این نبرد نابود شد.

یادداشت‌ها[ویرایش]

  1. ↑ Even though the Al-Tawhid Brigade mostly disintegrated in 2014, remnants of the group remained active in Aleppo until 2016.)

منابع[ویرایش]

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ Tomson, Chris (25 November 2016). "Syrian Army goes all in on Aleppo as more reinforcements pour into the city – Map update". Al-Masdar News. Retrieved 26 January 2017.
  2. ↑ Loveday Morris (3 June 2013). "In Syria, Hezbollah forces mass around Aleppo to aid Assad". The Washington Post. Retrieved 6 July 2013.
  3. ↑ ۳٫۰۰ ۳٫۰۱ ۳٫۰۲ ۳٫۰۳ ۳٫۰۴ ۳٫۰۵ ۳٫۰۶ ۳٫۰۷ ۳٫۰۸ ۳٫۰۹ ۳٫۱۰ ۳٫۱۱ Amir Toumaj (9 December 2016). "Array of pro-Syrian government forces advances in Aleppo". Long War Journal. Retrieved 9 December 2016.
  4. ↑ Edward Dark Columnist. "Syrian Baath militia commander goes rags-to-riches – Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". Al-Monitor. Retrieved 8 February 2014.
  5. ↑ Al-Tamimi, Aymenn Jawad (3 September 2016). "Quwat Dir' Al-Amn Al-Askari: A Latakia Military Intelligence Militia". Syria Comment. Retrieved 28 January 2017.
  6. ↑ "Infographic: 'Fatah Halab' Military Operations Room – Coalition of 31 Rebel factions". Archicivilians. 18 June 2015. Archived from the original on 27 June 2015. Retrieved 2 July 2015.
  7. ↑ Cafarella & Casagrande 2015, p. 3.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ 'Aleppo must not fall': US allies to flood city with anti-aircraft missiles. Middle East Eye. 28 September 2016
  9. ↑ "Saudi support to rebels slows Assad attacks: pro-Damascus sources". Reuters. 6 November 2015.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ "Syrian rebels say they receive more weapons for Aleppo battle". Reuters. 19 October 2015.
  11. ↑ Solomon, Erika (8 August 2016). "Outside help behind rebel advances in Aleppo". Retrieved 26 August 2016 – via Financial Times.
  12. ↑ "France funding Syrian rebels in new push to oust Assad". The Guardian. 7 December 2012.
  13. ↑ "Syrian army source: rebels make heavy use of TOW missiles". Reuters. 25 November 2015.
  14. ↑ "Syrian army announces victory in Aleppo in boost for Assad". Huffington Post. Reuters. 2 January 2017.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ ۱۵٫۲ "After more than 1600 days and the death of about 21500 civilians… Bashar al-Assad's regime forces regain control of Aleppo city with the support of its loyal parties". Syrian Observatory for Human Rights. 21 December 2016. Retrieved 22 December 2016.
  16. ↑ "Endgame in Aleppo, the most decisive battle yet in Syria's war". Washington Post.
  17. ↑ ۱۷٫۰ ۱۷٫۱ "Syrian rebels advance in government-held Aleppo". The Guardian. 4 July 2015. Retrieved 26 January 2017.
  18. ↑ Peel, Michael (30 September 2012). "Historic souk burns in battle for Aleppo". Financial Times. Retrieved 2 November 2012.
  19. ↑ ""Terrifying" scene as thousands penned in by Syrian army advance". CBS News.
  20. ↑ "Civilians evacuated from villages near Aleppo". Sky News. 19 December 2016. Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 22 December 2016.
  21. ↑ "Final phase of evacuations from rebel-held eastern Aleppo underway". Sky News. 21 December 2016. Retrieved 22 December 2016.
  22. ↑ "'Eerie silence': RT 360 video shows devastated Aleppo neighborhood". RT. 13 December 2016. Retrieved 22 December 2016.
  23. ↑ "Fresh clashes rock Damascus". Nine O clock. Archived from the original on 1 October 2015. Retrieved 30 September 2015.
  24. ↑ "Barrel bombings cause mass evacuation in east Aleppo". Al-Monitor. Archived from the original on 24 October 2014. Retrieved 24 October 2014.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ ۲۵٫۲ Leith Fadel. "Two Brigades of Kata'eb Hezbollah Arrive in Aleppo Amid the Presence of General Suleimani". Al-Masdar News. Retrieved 20 October 2015.
  26. ↑ "Syrian strikes on Aleppo 'kill dozens'". Aljazeera.com. Retrieved 29 August 2013.
  27. ↑ "Third day of fighting at Syria-Turkey border crossing". The Daily Star Newspaper - Lebanon. Retrieved 24 October 2014.
  28. ↑ "Progress of the Brigades and the Islamic victory in Aleppo and killed the commander of the Republican Guard". Retrieved 24 October 2014.
  29. ↑ Anita McNaught (1 August 2012). "Syrian MP killed publicly by FSA firing squad". Al Jazeera. Retrieved 2 August 2012.
  30. ↑ Chris Tomson (28 November 2016). "Senior Palestinian paramilitary commander killed by rebel forces in Aleppo". Al-Masdar News. Retrieved 6 January 2017.
  31. ↑ Syrian top rebel commander announces resignation Daily Star, 3 November 2013
  32. ↑ "Syria: Army of the Mujahideen Challenges ISIS Gains". Al Akhbar. 6 January 2014. Retrieved 1 May 2014.
  33. ↑ Kim Sengupta (31 July 2012). "The people who live on Aleppo's fiercest frontline have fled. Only the fighters remain". Independent. London. Retrieved 2 November 2012.
  34. ↑ "Top Syrian rebel commander dies from wounds". Reuters. Retrieved 24 October 2014.
  35. ↑ Solomon, Erica; Karouny, Mariam; Heavens, Andrew (28 September 2012). "Syria rebels struggle to advance in Aleppo offensive". Reuters. Retrieved 29 September 2012.
  36. ↑ AFP (15 December 2012). "Key rebel commander killed in Syria's Aleppo". Syria. NOW. Retrieved 16 December 2012.
  37. ↑ Syria air strike hits Islamist brigade leadership Al Ahram (AFP), 15 November 2013
  38. ↑ "FSA mourns senior commander killed in Aleppo". Zamanwasl. Retrieved 26 September 2015.
  39. ↑ "Top al-Qaida operative killed in Syria suicide blast". 24News. 23 February 2014. Archived from the original on 17 March 2014.
  40. ↑ Spencer, Richard (16 August 2012). "British convert to Islam vows to fight to the death on Syrian rebel front line". The Daily Telegraph. London. Retrieved 22 September 2012.
  41. ↑ "Syrian rebel commander killed in Aleppo: statement". The Daily Star Newspaper - Lebanon. Retrieved 20 October 2015.
  42. ↑ ۴۲٫۰ ۴۲٫۱ "Syrian Kurdish forces reject regime request to leave positions in Aleppo". ARA News. 1 August 2016. Archived from the original on 28 September 2018. Retrieved 1 August 2016.
  43. ↑ ""YPG" Command Killed in Sheikh Maksoud's battles of Aleppo". 30 July 2016. Archived from the original on 11 April 2017. Retrieved 30 July 2016.
  44. ↑ Syria's Kurds: Civil Wars Within a Civil War Time, 5 November 2012
  45. ↑ "One Of The Founders Of The Kurdish Front In Aleppo Was Martyred". Vedeng. 8 April 2016.
  46. ↑ ۴۶٫۰ ۴۶٫۱ Syria Report (7 July 2013). "Report: Maher al-Assad Commanding Homs Assault". Syriareport.net. Archived from the original on 12 July 2013. Retrieved 8 February 2014.
  47. ↑ Martin Chulov (5 August 2012). "Aleppo rebels wait anxiously for Bashar al-Assad's elite to attack". Guardian. London. Retrieved 2 November 2012.
  48. ↑ Holmes, Oliver (2 October 2012). "Syria's Assad tours Aleppo, orders more troops into battle". Reuters.com. Retrieved 29 August 2013.
  49. ↑ "Rebels hit army HQ in Aleppo". Reuters. 8 September 2012. Retrieved 2 November 2012.
  50. ↑ "Syrian Airline Cancels Flight to Aleppo". Abcnews.go.com. Retrieved 29 August 2013.
  51. ↑ R&U Vid (8 December 2016). "Reports from Aleppo - December 8th 2016" – via YouTube.
  52. ↑ "Militias form as Aleppo clashes stalemate". UPI. 6 September 2012. Retrieved 9 September 2012.
  53. ↑ "Inside Syria: Aleppo's Christians arm against Islamists". GlobalPost. 31 July 2012. Retrieved 9 September 2012.
  54. ↑ Sherlock, Ruth; Malouf, Carol (13 September 2012). "Christians take up arms in Aleppo". Daily News and Analysis. Retrieved 13 September 2012.
  55. ↑ ۵۵٫۰ ۵۵٫۱ Aymenn Jawad Al-Tamimi (23 May 2016). "The Local Defence Forces: Regime Auxiliary Forces in Aleppo". Syria Comment.
  56. ↑ Kozak, Christopher (26 May 2015). "The Regime's Military Capabilities: Part 2". ISW. Retrieved 31 May 2015. IRGC 'Basij' commander General Jabbar Drisawi was killed on the Handarat front north of Aleppo city five months later on October 16, 2014.
  57. ↑ "Four Iranian officers killed in Aleppo". 3 August 2016. Archived from the original on 4 February 2017. Retrieved 3 August 2016.
  58. ↑ Fadel, Leith (9 October 2015). "Russian Air Force Propels the Syrian Army in East Aleppo: Jabboul City Captured from ISIS". Al-Masdar Al-'Arabi. Retrieved 11 October 2015.
  59. ↑ "Russian military adviser dies after 'opposition' shelling in Aleppo – MoD". Retrieved 7 December 2016.
  60. ↑ Russian Special Forces Seen as Key to Aleppo Victory
  61. ↑ Omar al-Jaffal (29 October 2013). "Iraqi Shiites Join Syria War". Al-Monitor. Retrieved 4 November 2013.
  62. ↑ Philip Smyth (February 2015). The Shiite Jihad in Syria and Its Regional Effects (Report). The Washington Institute for Near East Studies. p. 45. http://www.washingtoninstitute.org/uploads/Documents/pubs/PolicyFocus138_Smyth-2.pdf. Retrieved 13 March 2015.
  63. ↑ "INSIGHT-Syria rebels see future fight with foreign radicals". Reuters. 8 August 2012. Retrieved 9 September 2012.
  64. ↑ Clarissa Ward (26 July 2012). "Syria rebel leader says his men are ready to take on Assad's forces in fight for Aleppo". CBS News. Retrieved 29 July 2012.
  65. ↑ Joscelyn, Thomas (1 June 2015). "With sudden advances in Aleppo, Islamic State provokes counteroffensive". longwarjournal.org. Retrieved 26 January 2017.
  66. ↑ "The Moderate Rebels: A Complete and Growing List of Vetted Groups". Democratic Revolution, Syrian Style. 21 October 2014. Retrieved 2 December 2014.
  67. ↑ "Emboldened Syrian rebels push into Aleppo". USA Today. 22 July 2012.
  68. ↑ "Syrian rebels lose key Aleppo district". Al Jazeera. Retrieved 2 November 2012.
  69. ↑ "Rebels fighting against al-Assad rule fragmented, disorganized in Syria" (PDF). Hürriyet Daily News. 2 September 2012. Retrieved 10 September 2012.
  70. ↑ "Guide to the Syrian rebels". BBC News. BBC. 13 December 2013. Retrieved 27 September 2015.
  71. ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ Alessandria Masi (9 March 2015). "Aleppo Battle: Al Qaeda's Jabhat Al-Nusra Is Friend To Syrian Rebel Groups". International Business Times.
  72. ↑ "Chechen commander leads Muhajireen Brigade in Syria". Long War Journal. 20 February 2013.
  73. ↑ "The Syrian Islamic Front: A New Extremist Force". Washington Institute for Near East Policy. 4 February 2013. Retrieved 29 April 2014.
  74. ↑ "Abu Ahmad al-Maghrebi (Ibrahim Bencheqroun), un vétéran du Jihad mort en Syrie" [Jihad veteran killed in Syria]. 3 April 2014. Archived from the original on 7 June 2014. Retrieved 29 May 2014.
  75. ↑ المرصد السوری: الحزب الترکستانی وتنظیم جند الأقصی شارکا فی معارک حلب. Sarmad Network Plus. 23 February 2016.
  76. ↑ Aymenn Jawad Al-Tamimi (6 August 2019). "Kurdish Rebels in Northwest Syria: Interview with Harakat Salah al-Din al-Kurdi". Retrieved 12 August 2019.
  77. ↑ "Thomas van Linge on Twitter".
  78. ↑ Richard Galpin (5 August 2012). "Syria conflict: Troops 'mass for Aleppo assault'". BBC. Retrieved 2 November 2012.
  79. ↑ Siddique, Haroon (29 July 2012). "Syria: Battle for Aleppo – live updates". The Guardian. London. Retrieved 29 July 2012.
  80. ↑ Morris, Loveday (2 June 2013). "In Syria, Hezbollah forces appear ready to attack rebels in city of Aleppo". Washington Post. Archived from the original on 25 September 2013. Retrieved 6 July 2013.
    Matthew Weaver (3 June 2013). "Syrian rebels fight Hezbollah in Lebanon". Guardian. London. Retrieved 6 July 2013.
    "4,000 Hezbollah fighters reach rebel-held Aleppo: FSA". The Daily Star. Retrieved 6 July 2013.
  81. ↑ ۸۱٫۰ ۸۱٫۱ Ignatius, David (30 November 2012). "Al-Qaeda affiliate playing larger role in Syria rebellion". Washington Post. Retrieved 1 December 2012.
  82. ↑ Maria Nelson; Alaa Nassar; Waleed Khaled a-Noufal (21 December 2017). "Aleppo city, one year after the final battle". SYRIA:direct. Retrieved 23 August 2018.
  83. ↑ "Eastern Aleppo may be 'totally destroyed' by end of year, warns UN envoy". UN News Center. 8 October 2016. Retrieved 15 December 2016.
  84. ↑ "Violations Documention Center in Syria: Aleppo (19-07-2012–22-12-2016)". Violations Documenting Center. Retrieved 11 January 2017.
  85. ↑ "Rudaw in English....The Happening: Latest News and Multimedia about Kurdistan, Iraq and the World - Syrian Rebels and Kurdish Group Sign Truce". 6 November 2012. Archived from the original on 6 November 2012. Retrieved 14 December 2016.
  86. ↑ "Syria war: Why the battle for Aleppo matters". BBC News. 8 August 2016.
  87. ↑ http://www.nytimes.com/2016/09/26/world/middleeast/syria-un-security-council.html?_r=0
  88. ↑ Luke Harding and Martin Chulov (22 July 2012). "Syrian rebels fight Assad troops in Aleppo". The Guardian. London. Retrieved 29 July 2012.
  89. ↑ McElroy, Damien (28 July 2012). "Badly armed rebels face tanks as Syria's mother of battles begins". The Telegraph. London.
    Hermant, Norman (28 July 2012). "Fears about the 'mother of all battles' for Aleppo". ABC.
  90. ↑ "Russia under pressure to stop devastating Aleppo bombardment". 7 October 2016 – via Reuters.
  91. ↑ «پافشاری تروریست‌های سوری به گروگانگیری غیرنظامیان در حلب». همشهری آنلاین. ۱۷ مهر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۵.
  92. ↑ "Civilians in east Aleppo say they're being shot at by rebels to stop them leaving during the truce". 21 October 2016.
  93. ↑ http://www.telegraph.co.uk/news/2016/09/25/aleppo-horror-dozens-of-civilians-killed-in-russian-and-syrian-s. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  94. ↑ "Syrian war takes heavy toll at a crossroad of cultures". New York Times. 16 April 2014. Retrieved 12 May 2014.
  95. ↑ «الأسد لـRT: الهجوم علی تدمر محاولة فاشلة لوقف تقدمنا بحلب». شبکه خبری «روسیا الیوم».
  96. ↑ "Brief History of Aleppo: A Great World City Now in the Grip of War". Time. Retrieved 24 September 2015.
  97. ↑ Diana Darke "Aleppo: Is besieged Syrian city facing last gasp?" BBC 22 July 2016
  98. ↑ Martin Chulov in Beirut; Nour Ali (12 August 2011). "Syria violence spreads to commercial capital Aleppo | World news". The Guardian. London. Archived from the original on 30 September 2013. Retrieved 11 March 2012.
  99. ↑ "Students Are Assailed at a Protest in Syria" The New York Times 17 May 2012
  100. ↑ "Syria: What motivates an Assad supporter?". Global Post. 24 June 2011. Retrieved 22 February 2012.
  101. ↑ ۱۰۱٫۰ ۱۰۱٫۱ Gambill, Gary C. (11 March 2013). "Syrian Druze: Toward Defiant Neutrality". Foreign Policy Research Institute. Retrieved 17 November 2016.
  102. ↑ "Syrian rebels fight on for Aleppo despite local wariness". The Guardian. 21 August 2012. Retrieved 8 December 2016.
  103. ↑ Harding, Luke; Chulov, Martin (22 July 2012). "Syrian rebels fight Assad troops in Aleppo". The Guardian. Retrieved 25 September 2015.
  104. ↑ "General Assembly demands Syria halt violence without delay". UN News Centre. 16 February 2012. Retrieved 17 December 2016.
  105. ↑ «نگرانی آمریکا از حمایت قطر و ترکیه از جبهه النصره». بنیاد مطالعات قفقاز. ۴ می ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
  106. ↑ ««جبهه النصره» دستاویز ترکیه و قطر برای تحقق اهداف خود در سوریه». خبرگزاری تسنیم. ۵ ژوئن ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
  107. ↑ «Al-Qaeda leader in Syria speaks to Al Jazeera». خبرگزاری الجزیره. ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
  108. ↑ «سلفی قبل از ذبح». خبرگزاری العالم. ۲۰ جولای ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۷.
  109. ↑ «جنایت جدید «تروریست‌های میانه‌رو آمریکا» در حلب». خبرگزاری فارس. ۲۰ جولای ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۷.
  110. ↑ «شکل‌گیری "نورالدین زنگی"». خبرگزاری تسنیم. ۲۶ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
  111. ↑ «کدام گروه‌های تروریستی در حلب متلاشی شدند». باشگاه خبرنگاران جوان. ۱۳ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۷.
  112. ↑ «حلب تنتکس.. وهدنة ثانیة تدفن فی خان طومان». روزنامه السفیر چاپ لبنان.
  113. ↑ «"خان طومان" گورستان آتش‌بس در حلب». نسیم آنلاین. ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۵.
  114. ↑ «چقدر از مساحت حلب باید آزاد شود و چقدر آزاد شده‌است؟ +نقشه». خبرگزاری مهر. ۲۲ آذر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۵.
  115. ↑ «گروه تروریستی داعش به پالمیرا حمله کرد». خبرگزاری اسپوتنیک. ۱۴ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۶ دسامبر ۲۰۱۶.
  116. ↑ «پیروزی «بشار اسد» در حلب کابوس آمریکا است». خبرگزاری مهر. ۲۳ آذر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۵.
  117. ↑ http://www.huffingtonpost.com/entry/assad-aleppo-make-history_us_5852ba2ee4b02edd411606fa
  118. ↑ http://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/aleppo-conflict-assad-ceasefire-syria-civil-war-a7477491.html
  119. ↑ «بشار اسد: آزادی حلب نقطه عطفی در تاریخ جهان خواهد بود». پایگاه تحلیلی خبری نامه‌نیوز. ۲۶ آذر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۶ آذر ۱۳۹۵.
  120. ↑ «محاصره افسران امنیتی موساد، سیا و عربستان در حلب». خبرگزاری مهر. ۲۸ دسامبر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۷.
  121. ↑ «Red paint not blood: Photographer nabbed shooting fake images of 'Aleppo suffering' in Egypt». راشاتودی. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶.
  122. ↑ «بازداشت چند تن به اتهام جعل تصاویر کودکان حلب». پرس‌تی‌وی. ۲۱ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶.
  123. ↑ «خروج آخرین اتوبوس حامل تروریست‌ها از شرق «حلب»». خبرگزاری تسنیم. ۲۵ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در دسامبر ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  124. ↑ «تروریست‌ها کلیسای مریم مقدس حلب را تخریب کردند». ایرنا. ۱۸ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۶.
  125. ↑ «جشن سال نو میلادی در کلیساهای مخروبهٔ حلب». باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۶ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ دسامبر ۲۰۱۶.
  126. ↑ "Syrian rebels claim control of strategic town". Al Jazeera. 4 October 2012. Retrieved 13 October 2012.
  127. ↑ "Competing Groups Vie for Control of Syria". Stratfor. 24 December 2014. Retrieved 31 December 2014.
  128. ↑ "Syria Blog". AJE Live Events. Retrieved 16 February 2015.
  129. ↑ "Syrian Army Ends Opposition Siege on Aleppo". Al Akhbar English. Archived from the original on 8 June 2015. Retrieved 20 May 2015.
  130. ↑ "Aleppo prison siege 'broken by Syrian troops'". BBC News. BBC. 22 May 2014. Retrieved 27 September 2015.
  131. ↑ Mroue, Bassem (7 July 2014). "Government Troops Advance in Syria's Largest City". abcnews. Associated Press. Archived from the original on 11 July 2014. Retrieved 7 July 2014.
  132. ↑ "Syrian army clashes with rebels in Aleppo, regains full control of Handarat". Al Akhbar English. Archived from the original on 6 اكتبر 2014. Retrieved 25 October 2014. Check date values in: |archivedate= (help)
  133. ↑ "Syrian army fire cuts only road into rebel-held Aleppo". Reuters. 7 July 2016.
  134. ↑ Fadel, Leith (8 September 2016). "[Map] Syrian Army attempts to capture new sites in southern Aleppo". almasdarnews.com. Retrieved 28 January 2017.
  135. ↑ "IS ousted from Turkey border as Syria army besieges Aleppo". channelnewsasia.com. AFP/ec. 5 September 2016. Archived from the original on 16 September 2016.
  136. ↑ Aji, Albert; Jim Heintz (13 November 2016). "Syrian troops reverse rebel advance west of Aleppo". dailymail.co.uk. Associated Press. Retrieved 28 January 2017.
  137. ↑ Abdulrahim, Raja (12 December 2016). "Syria Expands Control to Most of Aleppo". Wall Street Journal.
  138. ↑ Mckernan, Bethan (13 December 2016). "Battle for Aleppo is over as rebels withdraw, monitor claims". Independent. Beirut. Retrieved 28 January 2017.
  139. ↑ "Syria army 'in final moments' before Aleppo victory". Sky News. 12 December 2016. Retrieved 28 January 2017.
  140. ↑ McDowall, Angus (12 December 2016). "Syrian Observatory for Human Rights: Aleppo battle is at its end". Reuters. Retrieved 28 January 2017.
  141. ↑ https://www.usnews.com/news/world/articles/2017-01-20/unesco-30-percent-of-aleppos-ancient-city-destroyed
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=نبرد_حلب_(۲۰۱۲–۲۰۱۶)&oldid=29936008»