باستان‌ژنتیک خاور نزدیک

باستان‌ژنتیک خاور نزدیک، به بررسی دی.ان.آ یا دی.ان.آ باستانی می پردازد، و تک‌گروه و هاپلوتایپ مادری و پدری اسکلت های برجای مانده از جمعیت‌های خاور نزدیک باستان ( حوزه دریای مدیترانه: مصر، عربستان، شام، میان‌رودان و آناتولی) را پیدا می‌کند. پروژه ژنوگرافیک نشنال جئوگرافیک یکی از این پژوهش‌هاست.

ایران

همچنین ببینید: مردمان ایرانی

بتازگی در سال 2013 پژوهشی در خصوص پراکندگی ژنتیکی اقوام ساکن ایران شامل فارس ها، کردها، آذری ها، سیستانی ها و ...) انجام شده است. طبق این بررسی فارس ها، ارمنی ها و قشقایی ها قرابت زیادی با یکدیگر دارند. طبق این پژوهش ها آذری های ایران بیشتر با گرجی ها قرابت دارند تا دیگر اقوام ساکن ایران. حال آنکه آذری های ناحیه قفقاز ویژگی ژنتیکی متفاوتی از آذری های ساکن ایران دارند و موقعیتی میان آذری ها/گرجی ها از یک سو و ایرانی ها/ترک ها از سوی دیگر دارند.

رایج ترین رده دی‌ان‌ای میتوکندریایی در ایران، موسوم به U3b3، محدود به جمعیت های ساکن ایران و قفقاز است، در حالی که زیرخوشه U3b1a با کل ناحیه خاورمیانه مشترک است.

پژوهش دیگری که در خصوص جمعیت های مردم گیلکی و مازندرانی شمال ایران انجام شده است، بررسی کروموزوم Y نشان می دهد که آنان با مردم قفقاز جنوبی اشتراک ژنتیکی دارند. نشانه های زبان شناختی شباهت زبان مازندرانی و زبان گیلکی با زبان های قفقازی نیز مؤید این فرضیه است. اما اما دی‌ان‌ای میتوکندریایی گیلکی و مازندرانی ها مشابه دیگر اقوام ساکن ایران است. سناریوی محتمل آن است که مردانی از ناحیه قفقاز جنوبی به سواحل جنوبی دریای خزر آمده و با زنانی از جمعیت های ساکن در این ناحیه وصلت کرده اند.

منابع

• Cruciani، F.; La Fratta، R.، Torroni، A.، Underhill، P. A.، Scozzari، R. (۲۰۰۶). "Molecular Dissection of the Y Chromosome Haplogroup E-M۷۸ (E۳b۱a): A Posteriori Evaluation of a Microsatellite-Network-Based Approach Through Six New Biallelic Markers." Human Mutation ۹۱۶ April ۲۰۰۶.
• King، R. J.; Ozcan، S. S.، Carter، T.، Kalfoglu، E.، Atasoy، S.، Triantaphyllidis، C.، Kouvatsi، A.، Lin، A. A.، Chow، C-E. T.، Zhivotovsky، L. A.، Michalodimitrakis، M.، Underhill، P. A.، (۲۰۰۸). "Differential Y-chromosome Anatolian Influences on the Greek and Cretan Neolithic." Annals of Human Genetics ۷۲ Issue ۲ March ۲۰۰۸: ۲۰۵-۲۱۴.
• Shen، P; Lavi T، Kivisild T، Chou V، Sengun D، Gefel D، Shpirer I، Woolf E، Hillel J، Feldman MW، Oefner PJ (۲۰۰۴). "Reconstruction of Patrilineages and Matrilineages of Samaritans and Other Israeli Populations From Y-Chromosome and Mitochondrial DNA Sequence Variation." Human Mutation ۲۴: ۲۴۸-۲۶۰
• Zalloua، P.، Wells، S. (۲۰۰۴) “Who Were the Phoenicians?” National Geographic Magazine، October ۲۰۰۴.
• جدول تک گروه ها بر اساس اقوام ساکن خاورمیانه

پیوند به بیرون

• Early Neolithic genomes from the eastern Fertile Crescent