محسن رئیس

محسن رئیس
محسن رئیس
وزیر امور خارجه ایران
	دوره مسئولیت; ۱۹ شهریور – اسفند ۱۳۲۹
پادشاه	محمدرضا پهلوی
نخست‌وزیر	حاجی‌علی رزم‌آرا
پس از	محمود صلاحی (سرپرست)
	دوره مسئولیت; ۵ – ۱۶ آذر ۱۳۲۳
نخست‌وزیر	مرتضی‌قلی بیات
پس از	محمد ساعد
پیش از	نصرالله انتظام
وزیر پست و تلگراف
	دوره مسئولیت; ۱ – ۱۳ بهمن ۱۳۲۱
نخست‌وزیر	احمد قوام
پس از	حمید سیاح
پیش از	نصرالله انتظام
سفیر ایران در بریتانیا
	دوره مسئولیت; ۱۳۴۰ – ۱۳۴۱
پس از	حسین قدس نخعی
پیش از	اردشیر زاهدی
	دوره مسئولیت; ۱۳۲۶ – ۱۳۲۹
پس از	حسن تقی‌زاده
پیش از	علی سهیلی
سفیر ایران در عراق
	دوره مسئولیت; تیر ۱۳۲۲ – خرداد ۱۳۲۶
پس از	موسی نوری اسفندیاری
پیش از	محمد شایسته
	متصدی
	آغاز به کار ; ۱۹ شهریور ۱۳۲۹
پس از	محمود صلاحی (کفیل)
پیش از	حسین قدس نخعی (کفیل)
سناتور
	دوره مسئولیت; ۱۳۴۲ – ۱۳۵۴
حوزه انتخاباتی	همدان (دوره‌های چهارم تا هفتم)
اطلاعات شخصی
زاده	۱۲۷۵; تهران، ایران
درگذشته	۱۳۵۴
ملیت	ایرانی

محسن رئیس (۱۲۷۵–۱۳۵۴) دیپلمات ایرانی و وزیر امور خارجه ایران بود.

خانواده و تحصیلات

پدرش حسن رئیس (ظهیرالملک) از روسای درجه اول وزارت امور خارجه بود. پس از طی تحصیلات ابتدائی وارد مدرسهٔ آلمانی تهران شد و پس از فراغت از تحصیل در ۱۲۹۵ به استخدام وزارت امورخارجه درآمد.^[۱]

فعالیتهای اداری

اولین مأموریت رئیس به خارج از کشور، کارمندی در کنسولگری ایران در سوئیس بود. در این مأموریت، ادامهٔ تحصیل داد و لیسانس در رشتهٔ حقوق از دانشگاه برن گرفت. از اهم مشاغل وی در وزارت امور خارجه مدیرکل سیاسی، معاونت و کفالت وزارت امور خارجه، وزیر مختار در آلمان و رومانی، سفیرکبیر در عراق و انگلستان در دو نوبت، سفیرکبیر در فرانسه و هلند است. ^[۱]

وزارت

احمد قوام پس از حوادث ۱۷ آذر ۱۳۲۱ که شماری از اعضای دولتش استعفا دادند، فضل‌الله بهرامی وزیر پست و تلگراف کابینه خود را به وزارت کشور گماشت و در اول بهمن، محسن رئیس را به عنوان وزیر پست و تلگراف به مجلس معرفی کرد. اما عمر وزارت او به دوازده روز نکشید و همراه با بیشتر اعضای دولت قوام، استعفا داد.

رئیس بعدا در کابینهٔ سهام‌السلطان بیات در سال ۱۳۲۳ نیز یازده روز وزیر خارجه بود تا بار دیگر در ترمیم کابینهٔ سپهبد رزم‌آرا در سال ۱۳۲۹ وزیر امور خارجه شد.

استانداری و سناتوری

مدتی نیز استانداری استان آذربایجان با او بود. در سال ۱۳۴۲ خواهرزاده‌اش حسنعلی منصور او را استاندار مرکزی (شامل استان‌های قم و تهران و قزوین کنونی) کرد ولی نپذیرفت و پس از چندی سناتور شد و تا آخر عمر در آن سمت باقی ماند. ^[۱]

محسن رئیس در جوانی با یکی از دختران عبدالحسین میرزا فرمانفرما ازدواج کرد. حاصل این ازدواج یک پسر و دختر بود. پسرش که تحصیلات عالیه خود را به اتمام رسانیده بود، در یک رانندگی فرزند درگذشت و غم جانکاه آن، پدر را نیز بیمار و بستری ساخت و سرانجام در ۱۳۵۴ درگذشت. رئیس به چند زبان خارجی مسلط، مردی متین، جدی و درستکار بود.^[۱]

پانویس

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. ج. دوم. تهران: نشر گفتار - نشر علمی. ص. ۷۰۴-۷۰۳.

[:0-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ عاقلی، باقر (۱۳۸۰). شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران. ج. دوم. تهران: نشر گفتار - نشر علمی. ص. ۷۰۴-۷۰۳.

[۱]

ن ب و وزیران امور خارجه (فهرست)
قاجار	نشاط اصفهانی (۱۲۰۲–۱۲۰۰) ابوالحسن شیرازی (۱۲۱۳–۱۲۰۲) علی فراهانی* (۱۲۱۴–۱۲۱۳) مسعود انصاری (۱۲۱۹–۱۲۱۴) ابوالحسن شیرازی (۱۲۲۵–۱۲۱۹) مسعود انصاری (۱۲۲۷–۱۲۲۵) محمدتقی فراهانی* (۱۲۳۰–۱۲۲۷) محمدعلی شیرازی (۱۲۳۰) سعید انصاری (۱۲۵۲–۱۲۳۰) محمد رئیس نوری* (۱۲۵۲) حسین سپهسالار (۱۲۵۹–۱۲۵۲) سعید انصاری (۱۲۶۲–۱۲۵۹) محمد رئیس نوری* (۱۲۶۲) محمود قراگوزلو (۱۲۶۴–۱۲۶۲) یحیی مشیرالدوله (۱۲۶۶–۱۲۶۴) عباس قوام‌الدوله (۱۲۷۵–۱۲۶۶) نصرالله نایینی* (۱۲۷۵) محسن مظاهر (۱۲۷۸–۱۲۷۵) نصرالله نایینی (۱۲۸۵–۱۲۷۸) محمدعلی علاءالسلطنه (۱۲۸۶–۱۲۸۵) جواد سعدالدوله (۱۲۸۶) محمدعلی علاءالسلطنه (۱۲۸۶) حسن پیرنیا (۱۲۸۷–۱۲۸۶) محمدعلی علاءالسلطنه (۱۲۸۷) جواد سعدالدوله (۱۲۸۸–۱۲۸۷) اسدالله مشارالسلطنه* (۱۲۸۸) محمدعلی علاءالسلطنه (۱۲۸۸) اسماعیل ثقةالملک* (۱۲۸۸) محمدابراهیم غفاری (۱۲۸۹–۱۲۸۸) حسینقلی نواب (۱۲۸۹) حسن اسفندیاری (۱۲۹۰–۱۲۸۹) حسن وثوق (۱۲۹۲–۱۲۹۰) محمدابراهیم غفاری (۱۲۹۴–۱۲۹۲) حسن اسفندیاری (۱۲۹۴) علیقلی مسعود انصاری (۱۲۹۴) اکبر صارم‌الدوله (۱۲۹۵–۱۲۹۴) حسن وثوق (۱۲۹۶–۱۲۹۵) محمدعلی علاءالسلطنه (۱۲۹۶) علیقلی مسعود انصاری (۱۲۹۷–۱۲۹۶) اسدالله مشارالسلطنه (۱۲۹۷) علیقلی مسعود انصاری (۱۲۹۸–۱۲۹۷) فیروز فیروز (۱۲۹۹–۱۲۹۸) اسدالله مشارالسلطنه (۱۲۹۹) حسن اسفندیاری (۱۲۹۹) مصطفی‌قلی فهیم‌الدوله* (۱۲۹۹) جهانگیر ناظم‌الملک* (۱۲۹۹) حسن اسفندیاری (۱۲۹۹) محمود جم (۱۳۰۰–۱۲۹۹) محمدتقی معززالدوله (۱۳۰۰) حسن اسفندیاری (۱۳۰۰) ابوالقاسم عمید* (۱۳۰۰) اسدالله مشارالسلطنه (۱۳۰۰) ابراهیم حکیمی (۱۳۰۱–۱۳۰۰) احمد قوام (۱۳۰۱) محمدعلی فروغی (۱۳۰۲–۱۳۰۱) محمد مصدق (۱۳۰۲) محمدعلی فروغی (۱۳۰۳–۱۳۰۲) حسن مشار (۱۳۰۴–۱۳۰۳)
پهلوی	داوود مفتاح* (۱۳۰۵–۱۳۰۴) علیقلی مسعود انصاری (۱۳۰۷–۱۳۰۵) فتح‌الله پاکروان* (۱۳۰۷) ابوالقاسم عمید* (۱۳۰۷) محمدعلی فرزین (۱۳۰۹–۱۳۰۷) محمدعلی فروغی (۱۳۱۲–۱۳۰۹) سید باقر کاظمی (۱۳۱۴–۱۳۱۲) عنایت‌الله سمیعی (۱۳۱۶–۱۳۱۵) مصطفی عدل* (۱۳۱۷–۱۳۱۶) علی سهیلی (۱۳۱۷) مظفر اعلم (۱۳۱۹–۱۳۱۷) جواد عامری* (۱۳۲۰–۱۳۱۹) علی سهیلی (۱۳۲۱–۱۳۲۰) محمد ساعد (۱۳۲۳–۱۳۲۱) محسن رئیس (۱۳۲۳) نصرالله انتظام (۱۳۲۴–۱۳۲۳) انوشیروان سپهبدی (۱۳۲۴) ابوالقاسم نجم (۱۳۲۴) احمد قوام (۱۳۲۵–۱۳۲۴) محمدعلی همایون‌جاه (۱۳۲۶–۱۳۲۵) انوشیروان سپهبدی (۱۳۲۶) موسی نوری اسفندیاری (۱۳۲۶) سید باقر کاظمی (۱۳۲۶) موسی نوری اسفندیاری (۱۳۲۷–۱۳۲۶) علی‌اصغر حکمت (۱۳۲۸–۱۳۲۷) علی‌اکبر سیاسی (۱۳۲۸) حسین علاء (۱۳۲۹–۱۳۲۸) محمود صلاحی* (۱۳۲۹) محسن رئیس (۱۳۲۹) عبدالله انتظام (۱۳۳۰–۱۳۲۹) سید باقر کاظمی (۱۳۳۱–۱۳۳۰) حسین نواب (۱۳۳۱) حسین فاطمی (۱۳۳۲–۱۳۳۱) عبدالله انتظام (۱۳۳۴–۱۳۳۲) علیقلی اردلان (۱۳۳۷–۱۳۳۴) علی‌اصغر حکمت (۱۳۳۸–۱۳۳۷) جلال عبده (۱۳۳۸) غلام‌عباس آرام (۱۳۳۹–۱۳۳۸) امیرخسرو افشار* (۱۳۳۹) یدالله عضدی (۱۳۳۹) حسین قدس نخعی (۱۳۴۱–۱۳۳۹) غلام‌عباس آرام (۱۳۴۵–۱۳۴۱) اردشیر زاهدی (۱۳۵۰–۱۳۴۵) عباسعلی خلعتبری (۱۳۵۷–۱۳۵۰) امیرخسرو افشار (۱۳۵۷) احمد میرفندرسکی (۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی	کریم سنجابی (۱۳۵۸–۱۳۵۷) مهدی بازرگان* (۱۳۵۸) ابراهیم یزدی (۱۳۵۸) سید ابوالحسن بنی‌صدر* (۱۳۵۸) صادق قطب‌زاده (۱۳۵۹–۱۳۵۸) محمدکریم خداپناهی* (۱۳۵۹) محمدعلی رجایی* (۱۳۶۰–۱۳۵۹) میرحسین موسوی (۱۳۶۰) علی‌اکبر ولایتی (۱۳۷۶–۱۳۶۰) کمال خرازی (۱۳۸۴–۱۳۷۶) منوچهر متکی (۱۳۸۹–۱۳۸۴) علی‌اکبر صالحی (۱۳۹۲–۱۳۸۹) محمدجواد ظریف (۱۴۰۰–۱۳۹۲) حسین امیرعبداللهیان (۱۴۰۳–۱۴۰۰) علی باقری کنی* (۱۴۰۳) سید عباس عراقچی (اکنون–۱۴۰۳)
* سرپرست