پرش به محتوا

رضا طالبانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
شیخ رضا طالبانی

شیخ رضا طالبانی (۱۹۱۰–۱۸۳۱) یا شیخ رضا شاعر و هجونویس کرد[۱] و از مشاهیر ادبیات سورانیست. وی فرزند شیخ عبدالرحمان طالبانی از مشایخ طریقت قادریه طالبانی است. از وی اشعاری به کردی، فارسی، عربی و ترکی به جا مانده‌است. بیشتر شهرت وی به خاطر شعرهای هجوی و هزلی است.

زندگی

[ویرایش]

وی در نزدیکی چمچمال به دنیا آمد. قرآن و علوم دینی را نزد پدر فرا گرفت. سپس فقه و بدیع و بیان را نزد علمای آن زمان یادگرفت. وی پدر و برادرش شیخ علی محدث را که از مشایخ طریقت قادری طالبانی در کرکوک بودند ترک کرد و سپس برای تحصیل علم به شهر کویه رفت و پیش عمویش ماندگار شد. در آنجا از عمویش رنجید و به استانبول رفت و اشعار هجوی بسیاری برای عمویش نوشت. در استانبول در نهضت مشروطه خواهی عثمانی شرکت کرد. وی بیشتر عمرش را در شهرهای کرکوک و بغداد گذراند. در سال ۱۹۱۰ در بغداد درگذشت و در کنار مقبره عبدالقادر گیلانی به خاک سپرده شد. بنا بر وصیتش شعر فارسی زیر بر سنگ قبرش نوشته شد:

یا رسول‌الله چه باشد چون سگ اصحاب کهف داخل جنت شوم در زمرهٔ احباب تو
او رود در جنت و من در جهنم کی رواستاو سگ اصحاب کهف و من سگ اصحاب تو

شعر

[ویرایش]

شیخ رضا به زبانهای کردی، فارسی، عربی و ترکی تسلط داشت و از وی اشعاری بدین زبانها به جا مانده‌است. وی در شعرهایش رضا تخلص می‌کرد.

نمونه شعر فارسی

[ویرایش]

شعر زیر بخشی از یک غزل فارسی شیخ رضاست:

به گلشن قد موزون ترا تا یاد میکردمخیابان تا خیابان سرو را آزاد می‌کردم
ندانستم گذار شانه بر زلف تو می افتدوگرنه تاقیامت خدمت شمشاد می‌کردم
بهر صحرا که می‌دیدم بدام افتاد آهوییفدای چشم تو می‌کردم و آزاد می‌کردم
نشستم همچو مجنون به سر بازار رسوائیتو را با مدعی می‌دیدم و فریاد می‌کردم
فریب خویش می‌دادم که اینک یار میایدبه هر آواز پایی خاطر خود شاد می‌کردم

نمونه شعر کردی

[ویرایش]
ڕۆژێ نه‌بوو ئه‌م دولبه‌ره بێ ڕه‌حمه وه‌فا کا جارێ نه‌بوو ئه‌م کافره شه‌رمێ له خودا کا
حه‌یرانن ئه‌تیبا له عیلاجی مه‌ره‌زی من لوقمانی ویساڵت مه‌گه‌ر ئه‌م ده‌رده ده‌وا کا
کارێ که غه‌م و ده‌ردی فیراقت به منی کرد سه‌رما به‌هه‌تیو با به‌ده‌واری شڕی ناکا

جستارهای وابسته

[ویرایش]

شیخ محمدجمیل طالبانی قادری

شیخ عبدالرحمن خالص طالبانی

طریقت قادریه طالبانی

منابع

[ویرایش]
  1. ": کردپرس؛ شیخ رضا طالبانی "هجو"سرای نامدار ادبیات کردی".
  • خال، شیخ محمد و آشنا، امید؛ دیوانی شیخ رضا طالبانی، اربیل، آراس ۲۰۰۳.