کانن (موسیقی)
کانُن (به انگلیسی : Canon) در لاتین به معنی قاعده و قانون است. در موسیقی یک فرم و شیوه آهنگسازی است بر پایه قوانین تقلید دقیق، که یک ملودی اولیه در یک بازهٔ مشخص توسط یک یا چند قسمت تکرار میشود که ممکن است همه دارای نتهای مشابه یا مشابه ولی غیر هم ارزش در یک اکتاو دیگر باشند.
تاریخچه[ویرایش]
قدیمیترین نمونه از کانن متعلق به قرن سیزدهم میلادی در انگلستان و نام آن (تابستان آمده)[الف] است. در قرن پانزدهم کانن یکی از مهمترین اجزای یکدست کردن تنظیم مسها شد. در قرن هجدهم یوهان سباستین باخ دو کانن متناوب شگفتآور در دو اثر خویش، هنرفوگ و واریاسیون های گلدبرگ خلق نمود. همچنین آرنولد شونبرگ، آنتون وبرن و پل هیندمیت در قرن بیستم قطعاتی در این فرم ساختند.[۱]
انواع کانن[ویرایش]
۱. کانن دو صدایی :
- کانن دو صدایی، سه صدایی و چهار صدایی تقلید از یک ملودی است که با فاصله ای از چند نت یا میزان پس از ملودی اصلی در بخشی دیگر و با فاصله به اجرا در می آید.
۲. کانن چهارم ،پنجم و ... :
- اگر صدای دوم تقلید صدای اول را در همان دانگ به فاصلههای چهارم ،پنجم یا فواصل دیگر، به پایین یا بالا تقلید کند به آن کانن چهارم، پنجم و ... می گویند.

۳. کانن معکوس :
- در کانن معکوس[ب]صدای دوم در جهت مخالف ملودی اصلی به بالا یا پایین حرکت میکند.
۴. کانن افزایشی :
- در کانن افزایشی[پ]نتهای صدای دوم با کشش بیشتری نسبت به ملودی اصلی حرکت میکنند.
۵. کانن کاهشی :
- در کانن کاهشی[ت]نتهای صدای دوم با کشش کمتری نسبت به ملودی اصلی حرکت میکنند.
۶. کانن قهقرایی :
- کانن قهقرایی[ث]نسبت به کاننهای دیگر پیچیده تر است بدین صورت که صدای دوم، تقلید از ملودی اصلی را از پایان آن شروع میکند و در پایان ملودی اصلی به آغاز میرسد.
۷. کانن مدور :
- درکانن مدور[ج]یا مداوم، هر بخش ملودی که به پایان میرسد دوباره تکرار و تکرار میشود.
۸. کانن دوبل :
- کانن دوبل[چ]یا مضاعف، به کاننی گفته میشود که در آن دو بخش مختلف و هر بخش با دو ملودی، همزمان اجرا شوند. در این شیوه، کانن دوم میتواند کم اهمیت تر یا نقش همراهی و یا هر دو از نظر اهمیت مساوی باشند.
۹. کانن همراهی شده :
- در این شیوه بخشهای دیگر به ارکستر اضافه شده و به صورت مجزا و با هارمونی و آکوردهای آزاد، بخش کانن را همراهی میکنند.
۱۰. کانن آزاد :
- کانن آزاد[ح]کاننی است که در آن در قسمت تقلید از ملودی، از نتهای تغییر دهنده کروماتیک استفاده میشود و با ملودی اصلی تفاوت پیدا میکند.
۱۱. کانن ریتمیک :
- در کانن ریتمیک[خ]و شیوه ای که در موسیقی مدرن رایج شد به جای تقلید از ملودی از ریتم و دانگ صدا استفاده میشود.
۱۲. کانن همصدا :
- در کانن همصدا[د]اگر صدای دوم تقلید صدای اول را در همان دانگ ملودی اصلی آغاز کند به آن کانن همصدا می گویند.
یادداشت[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Canon (music)». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۹ فوریه ۲۰۱۹.
- Encyclopedia Britannica (۲۰۱۹). «Canon».
پیوند به بیرون[ویرایش]
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ کانن (موسیقی) موجود است. |