دمیتری شوستاکوویچ: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۲: خط ۲:
| نام = دمیتری شوستاکوویچ
| نام = دمیتری شوستاکوویچ
| تصویر =Dmitri Shostakovich credit Deutsche Fotothek adjusted.jpg
| تصویر =Dmitri Shostakovich credit Deutsche Fotothek adjusted.jpg
| توضیح_تصویر = دمیتری شوستاکوویچ به‌سال ۱۹۵۰ میلادی
| توضیح_تصویر = دمیتری شوستاکُویچ به‌سال ۱۹۵۰ میلادی
| اندازه_تصویر = 200px
| اندازه_تصویر = 200px
| دورنما =
| دورنما =
خط ۳۴: خط ۳۴:
|گفتاورد =
|گفتاورد =
}}
}}
'''دمیتری دمیتری‌یویچ شوستاکوویچ''' {{به روسی|Дмитрий Дмитриевич Шостакович}} ({{IPA-ru|ˈdmʲitrʲɪj ˈdmʲitrʲɪjɪvʲɪtɕ ʂəstɐˈkovʲɪtɕ|pron}}) (زادهٔ ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۶ در [[سن پترزبورگ]] – درگذشتهٔ ۹ اوت ۱۹۷۵ در [[مسکو]]) آهنگساز روس دورهٔ [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی|شوروی]] بود. او، چه در زمان حیات خود و چه بعد از آن، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان [[سده ۲۰ (میلادی)|سدهٔ بیستم]] شناخته می‌شد.
'''دمیتری دمیتری‌یویچ شوستاکُویچ''' {{به روسی|Дми́трий Дми́триевич Шостако́вич}} ({{IPA-ru|ˈdmʲitrʲɪj ˈdmʲitrʲɪjɪvʲɪtɕ ʂəstɐˈkovʲɪtɕ|pron}}) (زادهٔ ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۶ در [[سن پترزبورگ]] – درگذشتهٔ ۹ اوت ۱۹۷۵ در [[مسکو]]) آهنگساز روس دورهٔ [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی|شوروی]] بود. او، چه در زمان حیات خود و چه بعد از آن، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان [[سده ۲۰ (میلادی)|سدهٔ بیستم]] شناخته می‌شد. شوستاکُویچ در بیشتر طول زندگی خود رابطهٔ پرفرازونشیبی با [[حزب کمونیست اتحاد شوروی]] و دستگاه‌های دولتی شوروی داشت. او از معدود هنرمندان شوروی است که شخص [[ژوزف استالین|استالین]] بر آثارش نقد نوشت. موسیقی او به‌طور رسمی دو بار در سال ۱۹۳۶ و ۱۹۴۸ و به‌صورت دوره‌ای ممنوع اعلام شد.<ref>[http://www.harmonytalk.com/id/2294 دمیتری شوستاکوویچ]</ref>
شوستاکوویچ در بیشتر طول زندگی خود رابطهٔ پرفرازونشیبی با [[حزب کمونیست اتحاد شوروی]] و دستگاه‌های دولتی شوروی داشت. او از معدود هنرمندان شوروی است که شخص [[ژوزف استالین|استالین]] بر آثارش نقد نوشت. موسیقی او به‌طور رسمی دو بار در سال ۱۹۳۶ و ۱۹۴۸ و به‌صورت دوره‌ای ممنوع اعلام شد.<ref>[http://www.harmonytalk.com/id/2294 دمیتری شوستاکوویچ]</ref>


از وی به‌عنوان یکی از نوابغ [[هنر در اتحاد جماهیر شوروی|هنر شوروی]] یاد می‌شود.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2010/11/101120_l10_communism_art_ussr.shtml علی امینی نجفی، هنر کمونیستی؛ موسیقی در شوروی] - [[بی‌بی‌سی فارسی]]</ref>
از وی به‌عنوان یکی از نوابغ [[هنر در اتحاد جماهیر شوروی|هنر شوروی]] یاد می‌شود.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/2010/11/101120_l10_communism_art_ussr.shtml علی امینی نجفی، هنر کمونیستی؛ موسیقی در شوروی] - [[بی‌بی‌سی فارسی]]</ref>


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
شوستاکویچ در شهر [[سنت پترزبورگ]] [[روسیه]] به دنیا آمد و فرزند میانی از سه فرزند بولسلاویچ شوستاکویچ و سوفیا واسیلیونا کوکولینا بود. اگرچه آنان در اصل رومن [[کاتولیک]] [[لهستانی]] بودند و ریشه‌های آنان به شهر [[ویلکا]] می‌رسید، اما اجدادشان اهل [[سیبری]] بودند.
شوستاکُویچ در شهر [[سنت پترزبورگ]] [[روسیه]] به دنیا آمد و فرزند میانی از سه فرزند بولسلاویچ شوستاکُویچ و سوفیا واسیلیونا کوکولینا بود. اگرچه آنان در اصل رومن [[کاتولیک]] [[لهستانی]] بودند و ریشه‌های آنان به شهر [[ویلکا]] می‌رسید، اما اجدادشان اهل [[سیبری]] بودند.


او هم به عنوان یک [[پیانیست]] و [[آهنگساز]]، نابغه‌ای کوچک بود، استعداد او بعد از درس‌های پیانو که از مادرش فرا می‌گرفت در سن هشت سالگی آشکار شد. در سال ۱۹۱۸ [[کوارتت شماره ۱۵ برای سازهای زهی (شوستاکووچ)|مارش عزا]] را نوشت. سپس به هنرستان موسیقی رفت و در آنجا درخشید چنان‌که کمک هزینه تحصیلی مخصوصی برای وی در نظر گرفتند.
او هم به عنوان یک [[پیانیست]] و [[آهنگساز]]، نابغه‌ای کوچک بود، استعداد او بعد از درس‌های پیانو که از مادرش فرا می‌گرفت در سن هشت سالگی آشکار شد. در سال ۱۹۱۸ [[کوارتت شماره ۱۵ برای سازهای زهی (شوستاکووچ)|مارش عزا]] را نوشت. سپس به هنرستان موسیقی رفت و در آنجا درخشید چنان‌که کمک هزینه تحصیلی مخصوصی برای وی در نظر گرفتند.
خط ۴۶: خط ۴۵:
در سال ۱۹۳۲ با [[نینا وازار]] ازدواج کرد که حاصل آن دو فرزند بود و با آنکه در سال ۱۹۳۵ از هم جدا شدند اما خیلی زود، باز به هم پیوستند. او همواره در ازدواج اول خود با نینا وارزار تا مرگ وارزار در سال ۱۹۵۴ باقی‌ماند. ازدواج دوم او در سال ۱۹۵۶ با [[مارگریتا کاینوفا]] عضو [[گروه جوانان کمونیست روسیه]] بود، آنان سه سال بعد از هم جدا شدند.
در سال ۱۹۳۲ با [[نینا وازار]] ازدواج کرد که حاصل آن دو فرزند بود و با آنکه در سال ۱۹۳۵ از هم جدا شدند اما خیلی زود، باز به هم پیوستند. او همواره در ازدواج اول خود با نینا وارزار تا مرگ وارزار در سال ۱۹۵۴ باقی‌ماند. ازدواج دوم او در سال ۱۹۵۶ با [[مارگریتا کاینوفا]] عضو [[گروه جوانان کمونیست روسیه]] بود، آنان سه سال بعد از هم جدا شدند.


شوستاکوویچ بر اثر [[سرطان ریه]] در ۹ اوت ۱۹۷۵ در سن ۶۸ سالگی در مسکو درگذشت و در [[گورستان نووودویچی]] به خاک سپرده شد.
شوستاکُویچ بر اثر [[سرطان ریه]] در ۹ اوت ۱۹۷۵ در سن ۶۸ سالگی در مسکو درگذشت و در [[گورستان نووودویچی]] به خاک سپرده شد.


== موسیقی ==
== موسیقی ==
[[پرونده:Shostakovichbirthplaque.JPG|چپ|بندانگشتی|200px|محل تولد شوستاکوویچ که اکنون مدرسه است.]]
[[پرونده:Shostakovichbirthplaque.JPG|چپ|بندانگشتی|200px|محل تولد شوستاکُویچ که اکنون مدرسه است.]]


شوستاکویچ با تأثیر از موسیقیدانانی همچون، [[پروکوفیف]] و [[استراوینسکی]]، شیوه ترکیبی را توسعه بخشید.
شوستاکُویچ با تأثیر از موسیقیدانانی همچون، [[پروکوفیف]] و [[استراوینسکی]]، شیوه ترکیبی را توسعه بخشید.
اولین موفقیت رسمی وی «[[سمفونی شماره ۱ (شوستاکوویچ)|سمفونی یکم]]» بود که آن را برای پایان‌نامه‌اش در سن ۱۹ و در سال ۱۹۲۶ اجرا شد.
اولین موفقیت رسمی وی «[[سمفونی شماره ۱ (شوستاکوویچ)|سمفونی یکم]]» بود که آن را برای پایان‌نامه‌اش در سن ۱۹ و در سال ۱۹۲۶ اجرا شد.


در سال ۱۹۲۷ [[برونو والتر]] رهبر ارکستر [[آلمانی‌ها|آلمانی]] سمفونی اول را در برلین به اجرا گذارد و شوستاکوویچ جوان را به شهرت جهانی رساند.
در سال ۱۹۲۷ [[برونو والتر]] رهبر ارکستر [[آلمانی‌ها|آلمانی]] سمفونی اول را در برلین به اجرا گذارد و شوستاکُویچ جوان را به شهرت جهانی رساند.


شوستاکوویچ [[سمفونی شماره ۲ (شوستاکوویچ)|سمفونی شماره ۲]] را به سفارش حزب و دولت اتحاد شوروی و به مناسبت دهمین سالگرد «[[انقلاب روسیه (۱۹۱۷)|انقلاب سوسیالیستی اکتبر]]» تصنیف کرد و آن را «به اکتبر» نامید. این اثر از بداعتهای نخستین سمفونی او تهی است.
شوستاکُویچ [[سمفونی شماره ۲ (شوستاکوویچ)|سمفونی شماره ۲]] را به سفارش حزب و دولت اتحاد شوروی و به مناسبت دهمین سالگرد «[[انقلاب روسیه (۱۹۱۷)|انقلاب سوسیالیستی اکتبر]]» تصنیف کرد و آن را «به اکتبر» نامید. این اثر از بداعتهای نخستین سمفونی او تهی است.


در سال ۱۹۳۰ آغاز کار روی اپرایی تازه به نام [[لیدی مکبثِ ناحیه متزنسک]] را آغاز کرد. اپرای «لیدی مکبث» در [[لنینگراد]] و [[مسکو]] به روی صحنه رفت و تا سال ۱۹۳۶ بارها با موفقیت اجرا شد. در این میان [[استالین]] قدرت خود را در حزب و دولت تحکیم بخشیده، پیگرد و سرکوب مخالفان را آغاز کرده بود. در سراسر کشور روشنفکران و هنرمندان نخستین قربانیان ماشین ترور بودند.
در سال ۱۹۳۰ آغاز کار روی اپرایی تازه به نام [[لیدی مکبثِ ناحیه متزنسک]] را آغاز کرد. اپرای «لیدی مکبث» در [[لنینگراد]] و [[مسکو]] به روی صحنه رفت و تا سال ۱۹۳۶ بارها با موفقیت اجرا شد. در این میان [[استالین]] قدرت خود را در حزب و دولت تحکیم بخشیده، پیگرد و سرکوب مخالفان را آغاز کرده بود. در سراسر کشور روشنفکران و هنرمندان نخستین قربانیان ماشین ترور بودند.


شوستاکوویچ پس از اعتراض مأموران حزبی به لیدی مکبث، [[سمفونی شماره ۵ (شوستاکوویچ)|سمفونی پنجم]] را منتشر کرد که از مهم‌ترین کارهای او به‌شمار می‌رود.
شوستاکُویچ پس از اعتراض مأموران حزبی به لیدی مکبث، [[سمفونی شماره ۵ (شوستاکوویچ)|سمفونی پنجم]] را منتشر کرد که از مهم‌ترین کارهای او به‌شمار می‌رود.


اولین سمفونی او که ترکیبی از سبک آکادمی و مدرسی بود و [[اپرا]]یش به نام «[[بینی (اپرا)|بینی]]» را می‌توان به عنوان ناسازگارترین اثر مدرن او بر روی صحنه نام برد. گروو، از [[سمفونی شماره ۴ (شوستاکوویچ)|سمفونی چهارم او]] به عنوان ''ترکیبی عظیم از پیشرفت موسیقی شوستاکوویچ'' یاد کرده‌است. همچنین این سمفونی اولین اثری بود که تأثیر [[گوستاو مالر]] در آن وجود دارد. آثار اپرایی او بیشتر با مضمونهای عشق، مرگ و هنر همراه بودند.
اولین سمفونی او که ترکیبی از سبک آکادمی و مدرسی بود و [[اپرا]]یش به نام «[[بینی (اپرا)|بینی]]» را می‌توان به عنوان ناسازگارترین اثر مدرن او بر روی صحنه نام برد. گروو، از [[سمفونی شماره ۴ (شوستاکوویچ)|سمفونی چهارم او]] به عنوان ''ترکیبی عظیم از پیشرفت موسیقی شوستاکُویچ'' یاد کرده‌است. همچنین این سمفونی اولین اثری بود که تأثیر [[گوستاو مالر]] در آن وجود دارد. آثار اپرایی او بیشتر با مضمونهای عشق، مرگ و هنر همراه بودند.


اوج شهرت او در زمان [[جنگ جهانی دوم]] و بخاطر اثر معروفش [[سمفونی لنینگراد|سمفونی هفتم]] یا «[[سمفونی لنینگراد]]» بود.
اوج شهرت او در زمان [[جنگ جهانی دوم]] و بخاطر اثر معروفش [[سمفونی لنینگراد|سمفونی هفتم]] یا «[[سمفونی لنینگراد]]» بود.
خط ۶۸: خط ۶۷:
مشهورترین آثارش ۱۵ سمفونی و ۱۵ کوارتت زهی است.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2006/09/printable/060908_waa_shostakovitch.shtml علی امینی نجفی، به مناسبت صدمین زادروز شوستاکوویچ]</ref>
مشهورترین آثارش ۱۵ سمفونی و ۱۵ کوارتت زهی است.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2006/09/printable/060908_waa_shostakovitch.shtml علی امینی نجفی، به مناسبت صدمین زادروز شوستاکوویچ]</ref>


از ساخته‌های مردم پسند شوستاکوویچ [[والس شماره ۲ (شاستاکوویچ)|والس شماره ۲]] است. این اثر شهرت فراوانی برای او آورد. در سال ۱۹۹۹ [[استنلی کوبریک]] در واپسین فیلم اش به نام [[چشمان تمام بسته]] از این والس استفاده کرد.<ref>[http://musiceiranian.ir/old/music-film-video-cinema-menu/69-music-film-video-cinemaa/1257-1388-04-03-10-22-42.html موسیقی کلاسیک در سینما]</ref>
از ساخته‌های مردم پسند شوستاکُویچ [[والس شماره ۲ (شاستاکوویچ)|والس شماره ۲]] است. این اثر شهرت فراوانی برای او آورد. در سال ۱۹۹۹ [[استنلی کوبریک]] در واپسین فیلم اش به نام [[چشمان تمام بسته]] از این والس استفاده کرد.<ref>[http://musiceiranian.ir/old/music-film-video-cinema-menu/69-music-film-video-cinemaa/1257-1388-04-03-10-22-42.html موسیقی کلاسیک در سینما]</ref>
دمیتری شوستاکویچ رویداد وحشتناک قتل‌عام مردم را در ۱۹۰۵ توسط [[تزار]] در سمفونی ۱۱ خود به قدرتمندترین و هیجان‌انگیزترین شکلی با [[موسیقی]] به تصویر کشید.
دمیتری شوستاکُویچ رویداد وحشتناک قتل‌عام مردم را در ۱۹۰۵ توسط [[تزار]] در سمفونی ۱۱ خود به قدرتمندترین و هیجان‌انگیزترین شکلی با [[موسیقی]] به تصویر کشید.


== برخورد حکومت با هنرمندان ==
== برخورد حکومت با هنرمندان ==
در ژانویه ۱۹۳۶ نقدی جنجال‌برانگیز در روزنامه [[پراودا]]، ارگان رسمی حزب کمونیست، منتشر شد، با تیتر: «هیاهو به جای موسیقی». این مقاله را یا شخص استالین نوشته یا متن آن را به یکی از ایادی خود دیکته کرده بود. شوستاکوویچ متهم شده بود که به جای «بازتاب احساسات خلق قهرمان شوروی» هنر خود را در خدمت «دشمنان طبقاتی» قرار داده‌است. اپرای درخشان «لیدی مکبث» سانسور و سپس توقیف شد و دیگر تا سال۱۹۶۱ اجرا نشد.
در ژانویه ۱۹۳۶ نقدی جنجال‌برانگیز در روزنامه [[پراودا]]، ارگان رسمی حزب کمونیست، منتشر شد، با تیتر: «هیاهو به جای موسیقی». این مقاله را یا شخص استالین نوشته یا متن آن را به یکی از ایادی خود دیکته کرده بود. شوستاکُویچ متهم شده بود که به جای «بازتاب احساسات خلق قهرمان شوروی» هنر خود را در خدمت «دشمنان طبقاتی» قرار داده‌است. اپرای درخشان «لیدی مکبث» سانسور و سپس توقیف شد و دیگر تا سال۱۹۶۱ اجرا نشد.


استالین در سال ۱۹۴۸ شروع به حذف و پاکسازی آهنگسازان کرد.
استالین در سال ۱۹۴۸ شروع به حذف و پاکسازی آهنگسازان کرد.
خط ۷۸: خط ۷۷:
استالین به کمیسرهایش دستور داد موسیقی «[[سوسیالیسم واقع گرایانه]]» را به آهنگسازان تحمیل کنند و هر کس را که ایده دیگری دارد، به راحتی کنار بگذارند.
استالین به کمیسرهایش دستور داد موسیقی «[[سوسیالیسم واقع گرایانه]]» را به آهنگسازان تحمیل کنند و هر کس را که ایده دیگری دارد، به راحتی کنار بگذارند.


او همچنین گزارش داد که مردم «در سراسر [[اتحاد جماهیر شوروی]]» به اتفاق آرا، به اصطلاح فرمالیست‌ها را محکوم کردند و خواستند با تمام کسانی که نامشان در لیست سیاه بوده‌است، مانند وطن فروشان رفتار شود؛ «[[سمفونی]]های روشنفکرمآب دیگر کافی است! با دستورهای روشن و صریح حزب، تمام مانیفست‌های فرمالیست‌ها را متوقف خواهیم کرد». زمان تشکیل نخستین کنگره انجمن آهنگسازان، فهرست کاملی از آهنگسازان «ضد مردم» تهیه کرد. نخستین «ضد[[سوسیالیست]]‌ها» شوستاکوویچ، [[پروکوفیف]]، [[خاچاتوریان]] و [[مایاکوفسکی]] بودند. شوستاکوویچ را بیشتر از همه به خاطر اپرای «لیدی مکبث» آزار دادند.
او همچنین گزارش داد که مردم «در سراسر [[اتحاد جماهیر شوروی]]» به اتفاق آرا، به اصطلاح فرمالیست‌ها را محکوم کردند و خواستند با تمام کسانی که نامشان در لیست سیاه بوده‌است، مانند وطن فروشان رفتار شود؛ «[[سمفونی]]های روشنفکرمآب دیگر کافی است! با دستورهای روشن و صریح حزب، تمام مانیفست‌های فرمالیست‌ها را متوقف خواهیم کرد». زمان تشکیل نخستین کنگره انجمن آهنگسازان، فهرست کاملی از آهنگسازان «ضد مردم» تهیه کرد. نخستین «ضد[[سوسیالیست]]‌ها» شوستاکُویچ، [[پروکوفیف]]، [[خاچاتوریان]] و [[مایاکوفسکی]] بودند. شوستاکُویچ را بیشتر از همه به خاطر اپرای «لیدی مکبث» آزار دادند.


بسیاری از آثار او یا هرگز اجرا نشدند یا تنها پس از مرگ استالین به اجرا درآمدند.<ref>[http://www.harmonytalk.com/id/1727 سرگذشت موسیقی کلاسیک در شوروی کمونیستی (I)]</ref>
بسیاری از آثار او یا هرگز اجرا نشدند یا تنها پس از مرگ استالین به اجرا درآمدند.<ref>[http://www.harmonytalk.com/id/1727 سرگذشت موسیقی کلاسیک در شوروی کمونیستی (I)]</ref>


== برخی از آثار ==
== برخی از آثار ==
[[پرونده:Sm shostakovich.jpg|بندانگشتی|چپ|تمبر یادبود دمیتری شوستاکوویچ - انتشار در سال ۱۹۷۶ - [[روسیه]]]]
[[پرونده:Sm shostakovich.jpg|بندانگشتی|چپ|تمبر یادبود دمیتری شوستاکُویچ - انتشار در سال ۱۹۷۶ - [[روسیه]]]]
* پانزده سمفونی
* پانزده سمفونی
* پانزده کوارتت زهی
* پانزده کوارتت زهی

نسخهٔ ‏۲۳ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۰۸

دمیتری شوستاکوویچ
دمیتری شوستاکُویچ به‌سال ۱۹۵۰ میلادی
دمیتری شوستاکُویچ به‌سال ۱۹۵۰ میلادی
اطلاعات پس‌زمینه
نام تولددمیتری دمیتری‌یویچ شوستاکوویچ
زاده۲۵ سپتامبر ۱۹۰۶
سن پترزبورگ
درگذشته۹ اوت ۱۹۷۵ (۶۸ سال)
مسکو
جایزه(ها)جایزهٔ استالین (۱۹۴۱، ۱۹۴۲، ۱۹۴۶، ۱۹۵۰، ۱۹۵۲)

دمیتری دمیتری‌یویچ شوستاکُویچ (به روسی: Дми́трий Дми́триевич Шостако́вич) (تلفظ [ˈdmʲitrʲɪj ˈdmʲitrʲɪjɪvʲɪtɕ ʂəstɐˈkovʲɪtɕ]) (زادهٔ ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۶ در سن پترزبورگ – درگذشتهٔ ۹ اوت ۱۹۷۵ در مسکو) آهنگساز روس دورهٔ شوروی بود. او، چه در زمان حیات خود و چه بعد از آن، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین آهنگسازان سدهٔ بیستم شناخته می‌شد. شوستاکُویچ در بیشتر طول زندگی خود رابطهٔ پرفرازونشیبی با حزب کمونیست اتحاد شوروی و دستگاه‌های دولتی شوروی داشت. او از معدود هنرمندان شوروی است که شخص استالین بر آثارش نقد نوشت. موسیقی او به‌طور رسمی دو بار در سال ۱۹۳۶ و ۱۹۴۸ و به‌صورت دوره‌ای ممنوع اعلام شد.[۱]

از وی به‌عنوان یکی از نوابغ هنر شوروی یاد می‌شود.[۲]

زندگی‌نامه

شوستاکُویچ در شهر سنت پترزبورگ روسیه به دنیا آمد و فرزند میانی از سه فرزند بولسلاویچ شوستاکُویچ و سوفیا واسیلیونا کوکولینا بود. اگرچه آنان در اصل رومن کاتولیک لهستانی بودند و ریشه‌های آنان به شهر ویلکا می‌رسید، اما اجدادشان اهل سیبری بودند.

او هم به عنوان یک پیانیست و آهنگساز، نابغه‌ای کوچک بود، استعداد او بعد از درس‌های پیانو که از مادرش فرا می‌گرفت در سن هشت سالگی آشکار شد. در سال ۱۹۱۸ مارش عزا را نوشت. سپس به هنرستان موسیقی رفت و در آنجا درخشید چنان‌که کمک هزینه تحصیلی مخصوصی برای وی در نظر گرفتند.

در سال ۱۹۳۲ با نینا وازار ازدواج کرد که حاصل آن دو فرزند بود و با آنکه در سال ۱۹۳۵ از هم جدا شدند اما خیلی زود، باز به هم پیوستند. او همواره در ازدواج اول خود با نینا وارزار تا مرگ وارزار در سال ۱۹۵۴ باقی‌ماند. ازدواج دوم او در سال ۱۹۵۶ با مارگریتا کاینوفا عضو گروه جوانان کمونیست روسیه بود، آنان سه سال بعد از هم جدا شدند.

شوستاکُویچ بر اثر سرطان ریه در ۹ اوت ۱۹۷۵ در سن ۶۸ سالگی در مسکو درگذشت و در گورستان نووودویچی به خاک سپرده شد.

موسیقی

محل تولد شوستاکُویچ که اکنون مدرسه است.

شوستاکُویچ با تأثیر از موسیقیدانانی همچون، پروکوفیف و استراوینسکی، شیوه ترکیبی را توسعه بخشید. اولین موفقیت رسمی وی «سمفونی یکم» بود که آن را برای پایان‌نامه‌اش در سن ۱۹ و در سال ۱۹۲۶ اجرا شد.

در سال ۱۹۲۷ برونو والتر رهبر ارکستر آلمانی سمفونی اول را در برلین به اجرا گذارد و شوستاکُویچ جوان را به شهرت جهانی رساند.

شوستاکُویچ سمفونی شماره ۲ را به سفارش حزب و دولت اتحاد شوروی و به مناسبت دهمین سالگرد «انقلاب سوسیالیستی اکتبر» تصنیف کرد و آن را «به اکتبر» نامید. این اثر از بداعتهای نخستین سمفونی او تهی است.

در سال ۱۹۳۰ آغاز کار روی اپرایی تازه به نام لیدی مکبثِ ناحیه متزنسک را آغاز کرد. اپرای «لیدی مکبث» در لنینگراد و مسکو به روی صحنه رفت و تا سال ۱۹۳۶ بارها با موفقیت اجرا شد. در این میان استالین قدرت خود را در حزب و دولت تحکیم بخشیده، پیگرد و سرکوب مخالفان را آغاز کرده بود. در سراسر کشور روشنفکران و هنرمندان نخستین قربانیان ماشین ترور بودند.

شوستاکُویچ پس از اعتراض مأموران حزبی به لیدی مکبث، سمفونی پنجم را منتشر کرد که از مهم‌ترین کارهای او به‌شمار می‌رود.

اولین سمفونی او که ترکیبی از سبک آکادمی و مدرسی بود و اپرایش به نام «بینی» را می‌توان به عنوان ناسازگارترین اثر مدرن او بر روی صحنه نام برد. گروو، از سمفونی چهارم او به عنوان ترکیبی عظیم از پیشرفت موسیقی شوستاکُویچ یاد کرده‌است. همچنین این سمفونی اولین اثری بود که تأثیر گوستاو مالر در آن وجود دارد. آثار اپرایی او بیشتر با مضمونهای عشق، مرگ و هنر همراه بودند.

اوج شهرت او در زمان جنگ جهانی دوم و بخاطر اثر معروفش سمفونی هفتم یا «سمفونی لنینگراد» بود.

مشهورترین آثارش ۱۵ سمفونی و ۱۵ کوارتت زهی است.[۳]

از ساخته‌های مردم پسند شوستاکُویچ والس شماره ۲ است. این اثر شهرت فراوانی برای او آورد. در سال ۱۹۹۹ استنلی کوبریک در واپسین فیلم اش به نام چشمان تمام بسته از این والس استفاده کرد.[۴] دمیتری شوستاکُویچ رویداد وحشتناک قتل‌عام مردم را در ۱۹۰۵ توسط تزار در سمفونی ۱۱ خود به قدرتمندترین و هیجان‌انگیزترین شکلی با موسیقی به تصویر کشید.

برخورد حکومت با هنرمندان

در ژانویه ۱۹۳۶ نقدی جنجال‌برانگیز در روزنامه پراودا، ارگان رسمی حزب کمونیست، منتشر شد، با تیتر: «هیاهو به جای موسیقی». این مقاله را یا شخص استالین نوشته یا متن آن را به یکی از ایادی خود دیکته کرده بود. شوستاکُویچ متهم شده بود که به جای «بازتاب احساسات خلق قهرمان شوروی» هنر خود را در خدمت «دشمنان طبقاتی» قرار داده‌است. اپرای درخشان «لیدی مکبث» سانسور و سپس توقیف شد و دیگر تا سال۱۹۶۱ اجرا نشد.

استالین در سال ۱۹۴۸ شروع به حذف و پاکسازی آهنگسازان کرد.

استالین به کمیسرهایش دستور داد موسیقی «سوسیالیسم واقع گرایانه» را به آهنگسازان تحمیل کنند و هر کس را که ایده دیگری دارد، به راحتی کنار بگذارند.

او همچنین گزارش داد که مردم «در سراسر اتحاد جماهیر شوروی» به اتفاق آرا، به اصطلاح فرمالیست‌ها را محکوم کردند و خواستند با تمام کسانی که نامشان در لیست سیاه بوده‌است، مانند وطن فروشان رفتار شود؛ «سمفونیهای روشنفکرمآب دیگر کافی است! با دستورهای روشن و صریح حزب، تمام مانیفست‌های فرمالیست‌ها را متوقف خواهیم کرد». زمان تشکیل نخستین کنگره انجمن آهنگسازان، فهرست کاملی از آهنگسازان «ضد مردم» تهیه کرد. نخستین «ضدسوسیالیست‌ها» شوستاکُویچ، پروکوفیف، خاچاتوریان و مایاکوفسکی بودند. شوستاکُویچ را بیشتر از همه به خاطر اپرای «لیدی مکبث» آزار دادند.

بسیاری از آثار او یا هرگز اجرا نشدند یا تنها پس از مرگ استالین به اجرا درآمدند.[۵]

برخی از آثار

تمبر یادبود دمیتری شوستاکُویچ - انتشار در سال ۱۹۷۶ - روسیه
  • پانزده سمفونی
  • پانزده کوارتت زهی
  • دو سونات پیانو
  • اوورتور
  • دو تریوی پیانو
  • کوینتت پیانو و ۲۴ پرلود و فوگ
  • دو اپرا
  • شش کنسرتو
  • موسیقی چند فیلم معتبر

یادبود

در سپتامبر ۲۰۰۶ به مناسبت صدمین سال تولدش در برخی از کشورها مراسم و کنسرت‌هایی به یاد او برگزار شد، از جمله مستیسلاو راستروپوویچ که سمفونی هشتم او را در مسکو اجرا کرد.

پانویس