نژادپرستی در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
Matt morphy (بحث | مشارکتها) |
سیمون دانکرک (بحث | مشارکتها) نگاه کنید به خلاصه ویرایش پیشین. همین نارسایی‌ها و کاستی‌ها را دارند. برچسب‌ها: برگردانده‌شده ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۸ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نوارکناری تبعیض در ایران}} |
{{نوارکناری تبعیض در ایران}} |
||
'''نژادپرستی در ایران''' به اعمال تبعیض نسبت به [[ایرانیان آفریقایی‌تبار]]،<ref name=":1"/> اعراب، افغان‌ستیزی،<ref name=":6"/> غرب‌ستیزی،<ref name=":7"/> [[یهودستیزی]]،<ref name=":17"/> نژادپرستی فرهنگی فارغ از رنگ پوست و قومیت و عدم آگاهی‌بخشی درباره‌شان که خود موجب اعمال تبعیض |
'''نژادپرستی در ایران''' به اعمال تبعیض نسبت به [[ایرانیان آفریقایی‌تبار]]،<ref name=":1"/> اعراب، افغان‌ستیزی،<ref name=":6"/> غرب‌ستیزی،<ref name=":7"/> [[یهودستیزی]]،<ref name=":17">{{یادکرد وب|عنوان=دشمنی حکومت ایران با اسرائیل از کجا سرچشمه می‌گیرد؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2015/07/150712_l10_sss_iran_israel_animosity|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2015-07-12|بازبینی=2020-09-19|کد زبان=fa}}</ref> نژادپرستی فرهنگی فارغ از رنگ پوست و قومیت و عدم آگاهی‌بخشی درباره‌شان که خود موجب اعمال تبعیض علیه آنان یا نادیده‌گرفتن‌شان از سوی حکومت و جامعه در ایران شده‌است گفته می‌شود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|عنوان=ایرانیان سیاهپوست؛ اقلیتی بافرهنگ، اما سرکوب‌شده و قربانی تبعیض|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/Afro-Iranians-life-in-discrimination-and-suppression/30825763.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-13|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد خبر|عنوان=عرب‌ستیزی در ایران؛ آدم‌هایی که نمی‌بینیم|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-53014673|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-09-13|زبان=fa}}</ref> |
||
در تاریخ فرهنگی ایران «بدنژاد» بودن مورد نکوهش قرار گرفته<ref name=":23" /> و در میان آثار نویسندگان کهن و نوین ایرانی نشانه‌هایی از نژادپرستی با ریشه‌های نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان،<ref name=":0" /> عرب‌ستیزی<ref name=":24" /> و غرب‌ستیزی<ref name=":5" /> دیده شده‌است. |
در تاریخ فرهنگی ایران «بدنژاد» بودن مورد نکوهش قرار گرفته<ref name=":23">{{یادکرد وب|عنوان=نژادهراسی یا نژادپرستی ایرانیان در طول تاریخ|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/11156/نژادهراسی-یا-نژادپرستی-ایرانیان-در-طول-تاریخ|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2019-07-20|بازبینی=2020-09-21|کد زبان=fa}}</ref> و در میان آثار نویسندگان کهن و نوین ایرانی نشانه‌هایی از نژادپرستی با ریشه‌های نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان،<ref name=":0" /> عرب‌ستیزی<ref name=":24" /> و غرب‌ستیزی<ref name=":5" /> دیده شده‌است. |
||
== زمینه‌ها و گرایش‌ها == |
== زمینه‌ها و گرایش‌ها == |
||
=== زمینه‌های داخلی === |
=== زمینه‌های داخلی === |
||
==== اجتماعی ==== |
==== اجتماعی ==== |
||
به نوشته‌ٔ [[نیویورک تایمز]]، ایران به مدت یک قرن و نیم پس از قرن ۱۹، ایران که کشوری ضعیف به شمار می‌رفت طعمهٔ بازیگران قدرتمند خارجی و عمدتا اروپایی شد، ایرانیان در گذشته عادت داشتند به اروپاییان به عنوان تمدنی بدوی نگاه کنند اما ناگهان با شرایطی روبرو شدند که نیروهای خارجی سپاه پادشاهشان را شکست می‌دادند، زمین‌هایشان را برش می‌دادند، دولتمردانشان را عزل و نصب می‌کردند، بازارهایشان را به انحصار خود در می‌آوردند و سرزمین‌شان را تبدیل به زمین جنگ، زمین بازی و اردوگاه تبدیل کرده بودند که این رفتارها اثرات تحیرکننده و ناامید کننده بر جای گذاشت و برای ایرانیان این آسیب‌پذیری و نفوذ و دستکاری خارجی ترسناک بود که خود باعث تقویت حس بیگانه‌ستیزی همراه با [[عقده حقارت|عقدهٔ حقارت]] در ایرانیان شد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان='The Persian Puzzle'|نشانی=https://www.nytimes.com/2004/12/12/books/chapters/the-persian-puzzle.html|کوشش=The New York Times|تاریخ=2004-12-12|تاریخ بازبینی=2020-09-30|شاپا=0362-4331|زبان=en-US|نام=Kenneth|نام خانوادگی=Pollack}}</ref> |
|||
| ⚫ | [[علیرضا مناف‌زاده]] زمینه‌های ضعف [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] را به [[حمله اعراب به ایران|حملهٔ اعراب به ایران]] و عقب‌ماندگی معاصر را نتیجهٔ توطئهٔ قدرت‌های غربی می‌دانند.<ref name=":20">{{یادکرد وب|عنوان=برنامه دو زبانه - خودبزرگ‌بینی در میان ایرانیان La mégalomanie parmi les Iraniens|نشانی=https://www.rfi.fr/fa/عمومی/20140516-خودبزرگ‌بینی-در-میان-ایرانیان-la-megalomanie-parmi-les-iraniens|وبگاه=ار. اف. ای - RFI|تاریخ=2014-05-16|بازبینی=2020-09-20|کد زبان=fa}}</ref> |
||
| ⚫ | [[علیرضا مناف‌زاده]] زمینه‌های ضعف [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] را به [[حمله اعراب به ایران|حملهٔ اعراب به ایران]] و عقب‌ماندگی معاصر را نتیجهٔ توطئهٔ قدرت‌های غربی می‌دانند.<ref name=":20">{{یادکرد وب|عنوان=برنامه دو زبانه - خودبزرگ‌بینی در میان ایرانیان La mégalomanie parmi les Iraniens|نشانی=https://www.rfi.fr/fa/عمومی/20140516-خودبزرگ‌بینی-در-میان-ایرانیان-la-megalomanie-parmi-les-iraniens|وبگاه=ار. اف. ای - RFI|تاریخ=2014-05-16|بازبینی=2020-09-20|کد زبان=fa |
||
==== نژادپرستی دولتی ==== |
==== نژادپرستی دولتی ==== |
||
[[پرونده:Qasem Soleimani killing a crocodile (USA) with Iran's flag.jpg|بندانگشتی|تصویری از [[پروپاگاندا|پروپاگاندای]] جمهوری اسلامی در مقابل غرب، [[قاسم سلیمانی]] فرماندهٔ کشته شدهٔ [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] در حال کشتن اژدهای آمریکایی، در بالای تصویر نوشته شده [[جهان‌پهلوان]]، درجه‌ای در سپاه ایران در دوران قبل از [[حمله اعراب به ایران|حملهٔ اعراب به ایران]] و لقب رستم در [[شاهنامه]] [[فردوسی]].<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شعبان جعفری|کوشش=هما سرشار|زبان=فارسی|انتشارات=نشر ناب|سال=۱۳۸۱|شناسه=0-9661291-9-9|صفحه=۴۲۹}}</ref>]] |
[[پرونده:Qasem Soleimani killing a crocodile (USA) with Iran's flag.jpg|بندانگشتی|تصویری از [[پروپاگاندا|پروپاگاندای]] جمهوری اسلامی در مقابل غرب، [[قاسم سلیمانی]] فرماندهٔ کشته شدهٔ [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] در حال کشتن اژدهای آمریکایی، در بالای تصویر نوشته شده [[جهان‌پهلوان]]، درجه‌ای در سپاه ایران در دوران قبل از [[حمله اعراب به ایران|حملهٔ اعراب به ایران]] و لقب رستم در [[شاهنامه]] [[فردوسی]].<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شعبان جعفری|کوشش=هما سرشار|زبان=فارسی|انتشارات=نشر ناب|سال=۱۳۸۱|شناسه=0-9661291-9-9|صفحه=۴۲۹}}</ref>]] |
||
سیاست‌های اجتماعی [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] بر بسط و ریشه دواندن [[تبعیض]] متمرکز است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبعیض و خشونت؛ سیاست‌های اجتماعی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f35_IRI_Social_Pol_Com_MM/1952954.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-20|کد زبان=fa}}</ref> سیاست‌های نژادپرستانهٔ دولتی در ایران باعث شده است که زبان ۷۰ درصد از مردم ایران در امور آموزش، نهادها، مطبوعات و ادبیات رسمی کشور ممنوع شود.<ref name=":25">{{یادکرد وب|عنوان=نژاد، نژادپرستی و اشکال آن در ایران معاصر|نشانی=https://shahrvand.com/archives/20381|وبگاه=شهروند|تاریخ=2011-12-08|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa-IR}}</ref> نمونه‌ای دیگر از نژادپرستی دولتی در ایران سیاست‌های حذف نژادی مردم بومی عرب در منطقهٔ اهواز است.<ref name=":25" /> این حکومت با ایجاد سازکارهایی برای استخدام مقامات دولتی و کارمندان که با نام [[گزینش]] شناخته می‌شود از متقاضیان درخواست می‌کند که میزان وفاداری خود را به حکومت و [[شیعه|مذهب شیعه]] نشان بدهند که خود به محدود کردن فرصت‌های اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران منجر می‌شود، چنین اقداماتی توسط حکومت ایران توسط [[سازمان ملل متحد]] محکوم شده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=U.N. urges Iran to tackle racism|نشانی=https://uk.reuters.com/article/uk-iran-racism-un-idUKTRE67Q2K520100827|کوشش=Reuters|تاریخ=2010-08-27|تاریخ بازبینی=2020-09-20|زبان=en|نام=Reuters|نام خانوادگی=Staff}}</ref> |
سیاست‌های اجتماعی [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] بر بسط و ریشه دواندن [[تبعیض]] متمرکز است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=تبعیض و خشونت؛ سیاست‌های اجتماعی جمهوری اسلامی ایران|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f35_IRI_Social_Pol_Com_MM/1952954.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-20|کد زبان=fa}}</ref> سیاست‌های نژادپرستانهٔ دولتی در ایران باعث شده است که زبان ۷۰ درصد از مردم ایران در امور آموزش، نهادها، مطبوعات و ادبیات رسمی کشور ممنوع شود.<ref name=":25">{{یادکرد وب|عنوان=نژاد، نژادپرستی و اشکال آن در ایران معاصر|نشانی=https://shahrvand.com/archives/20381|وبگاه=شهروند|تاریخ=2011-12-08|بازبینی=2020-09-22|کد زبان=fa-IR}}</ref> نمونه‌ای دیگر از نژادپرستی دولتی در ایران سیاست‌های حذف نژادی مردم بومی عرب در منطقهٔ اهواز است.<ref name=":25" /> این حکومت با ایجاد سازکارهایی برای استخدام مقامات دولتی و کارمندان که با نام [[گزینش]] شناخته می‌شود از متقاضیان درخواست می‌کند که میزان وفاداری خود را به حکومت و [[شیعه|مذهب شیعه]] نشان بدهند که خود به محدود کردن فرصت‌های اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران منجر می‌شود، چنین اقداماتی توسط حکومت ایران توسط [[سازمان ملل متحد]] محکوم شده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=U.N. urges Iran to tackle racism|نشانی=https://uk.reuters.com/article/uk-iran-racism-un-idUKTRE67Q2K520100827|کوشش=Reuters|تاریخ=2010-08-27|تاریخ بازبینی=2020-09-20|زبان=en|نام=Reuters|نام خانوادگی=Staff}}</ref> |
||
بر باور [[علی افشاری]]، ضعف حکومت‌های ایران در سده‌های اخیر باعث نشده تا حس خودبرتربینی ایرانیان به حاشیه برود، چنانکه پادشاهان [[قاجاریان|قاجار]] خود را «قبله عالم» می‌نامیدند. [[محمدرضا پهلوی]] به دنبال برپایی [[به‌سوی تمدن بزرگ|تمدن بزرگ]] بود و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|نظام جمهوری اسلامی]] نیز از ابتدا در اندیشه [[نظریه ام‌القری|ام‌القری جهان اسلام]] بود تا به مقابله با [[جهان غرب]] بپردازد.<ref name=":26">{{یادکرد وب|عنوان=ایرانیان و پارادوکس مواجهه با بیگانه|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/39096|وبگاه=رادیو زمانه|تاریخ=۸ ژانویه ۲۰۱۲|بازبینی=2020-09-24|نویسنده=علی افشاری|کد زبان=}}</ref> |
|||
=== زمینه‌های خارجی === |
=== زمینه‌های خارجی === |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۴: | ||
بر باور شاهد علوی، نگاه به [[مردم کرد|کردها]]، [[مردم بلوچ|بلوچ‌ها]] و [[مردمان ترک|ترک‌ها]] در ایران را باید در زیر عنوان [[قوم‌مداری]] بررسی کرد به گفتهٔ او اعضای این گروه‌ها اگر روایت خاص قوم مرکز از ایرانی بودن را پذیرفته باشند و به مشروعیت انحصاری زبان مسلط گردن نهاده و آن را درونی سازند و ترجیحاً بدون لهجه به آن تکلم کنند، به هیئت یکی از اعضای قوم برگزیده در می‌آیند و نگاه تحقیر آمیز دیگر نه آنها، که هویتی را هدف می‌گیرد که پیشتر به آن تعلق داشته‌اند.<ref name=":9"/> |
بر باور شاهد علوی، نگاه به [[مردم کرد|کردها]]، [[مردم بلوچ|بلوچ‌ها]] و [[مردمان ترک|ترک‌ها]] در ایران را باید در زیر عنوان [[قوم‌مداری]] بررسی کرد به گفتهٔ او اعضای این گروه‌ها اگر روایت خاص قوم مرکز از ایرانی بودن را پذیرفته باشند و به مشروعیت انحصاری زبان مسلط گردن نهاده و آن را درونی سازند و ترجیحاً بدون لهجه به آن تکلم کنند، به هیئت یکی از اعضای قوم برگزیده در می‌آیند و نگاه تحقیر آمیز دیگر نه آنها، که هویتی را هدف می‌گیرد که پیشتر به آن تعلق داشته‌اند.<ref name=":9"/> |
||
=== برده‌داری === |
|||
[[پرونده:Gholam-hossein-mirza-masoud-with-his-personal-african-slave.jpg|بندانگشتی|[[غلامحسین مسعود]]، یکی از فرزندان [[مسعود میرزا ظل‌السلطان]] به همراه بردهٔ آفریقایی‌اش، جلفا، [[اصفهان]]، دههٔ [[۱۸۸۰|۱۸۸۰ م]].<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=The face of African slavery in Qajar Iran – in pictures|نشانی=https://www.theguardian.com/world/iran-blog/2016/jan/14/african-slavery-in-qajar-iran-in-photos|کوشش=The Guardian|تاریخ=2016-01-14|تاریخ بازبینی=2020-09-15|شاپا=0261-3077|زبان=en-GB|نام=Denise Hassanzade|نام خانوادگی=Ajiri}}</ref>]]{{اصلی|پیشینه برده‌داری در ایران}}{{همچنین ببینید|برده‌داری نوین در ایران}} |
|||
تاریخ برده‌داری و آگاهی دربارهٔ آن در ایران دارای ابعاد پنهان بسیاری است.<ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان= «ما ایرانی هستیم»: بازکشف تاریخ بردگان آفریقایی در ایران|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/302809|وبگاه=رادیو زمانه|تاریخ=2016-10-11|بازبینی=2020-09-15}}</ref> به نظر می‌رسد فروش [[برده‌داری|بردگان]] آفریقایی در [[خلیج فارس]] به پیش از دوران [[حمله اعراب به ایران|حملهٔ اعراب به ایران]] بازمی‌گردد.<ref name=":4">{{یادکرد وب|عنوان=بردگان آفریقایی در حرمسرای ناصری|نشانی=http://tarikhirani.ir/fa/news/5321/بردگان-آفریقایی-در-حرمسرای-ناصری|وبگاه=تاریخ ایرانی|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> آغاز روند لغو برده‌داری در ایران در سال [[۱۸۲۸ (میلادی)|۱۸۲۸ م]]. با پایان یافتن خرید و فروش [[چرکس‌ها در ایران|چرکس‌ها]] و [[گرجی‌های ایران|گرجی‌ها]] آغاز شد<ref name=":3"/> و در یک قرن بعد با تصویب قانون «منع و خرید و فروش برده در خاک ایران و آزادی برده در موقع ورود به مملکت» در سال [[۱۳۰۷ (خورشیدی)|۱۳۰۷ ش]]. پایان یافت.<ref name=":21">{{یادکرد وب|عنوان=با تصویب مجلس برده داری در ایران85سال پیش ممنوع شد/مجازات یک تا سه سال زندان|نشانی=https://www.khabaronline.ir/news/311873/با-تصویب-مجلس-برده-داری-در-ایران85سال-پیش-ممنوع-شد-مجازات-یک|وبگاه=خبرآنلاین|تاریخ=2013-09-07|بازبینی=2020-09-13|کد زبان=fa}}</ref> سابقهٔ تجارت ایران و کشورهای آفریقایی به صدها سال می‌رسد و بر باور بهناز میرزایی، پژوهشگر، [[پیشینه برده‌داری در ایران|برده‌داری در ایران]]، مبتنی بر نژاد نبوده‌است و تنها به آفریقایی‌ها محدود نمی‌شده؛ نه تنها [[چرکس]]ها و [[مردم گرجی|گرجی‌ها]]، بلکه بسیاری از ایرانی‌ها هم به بردگی کشیده می‌شدند و بسیاری از بردگان دوشادوش کشاورزان ایرانی، که در فقر شدید به سر می‌بردند، مشغول به کار بودند.<ref name=":3"/> |
|||
در متون [[قرون وسطی]] به‌طور پراکنده اشاره شده که بردگان به عنوان [[خدمتکار]]، [[محافظ شخصی]]، [[سرباز]] و [[ملوان]] در خلیج فارس از جمله جنوب ایران به کار گرفته می‌شدند. این موضوع تا مدت‌ها ادامه یافت و شکل آن در طی قرون متمادی دچار تغییر شد.<ref name=":4"/> در [[تاریخ معاصر ایران]] بردگان آفریقایی جزئی از خدمهٔ خانواده‌های اشراف ایران به‌شمار می‌آمدند.<ref name=":4"/> مردان سیاهپوست معمولاً [[خواجه (جنسی)|خواجهٔ]] [[حرمسرا|حرمسرای]] شاهان می‌شدند در حالیکه زنان سیاهپوست به خدمت زنان ایرانی درمی‌آمدند.<ref name=":4"/> |
|||
=== عرب‌ستیزی === |
=== عرب‌ستیزی === |
||
| خط ۶۹: | خط ۶۲: | ||
اهالی [[افغانستان]] در ایران تنها اجازهٔ فعالیت در فهرست مشاغلی را دارند که امور مهاجران ایران آن را فراهم می‌کند،<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=سفارت افغانستان در تهران خواستار روشن شدن 'محدودیت' مشاغل افغانها شد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-50889704|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-09-15|زبان=fa}}</ref> این محدودیت‌ها شامل انتخاب رشته تحصیلی هم می‌شود و اقامت شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران به‌طور کامل ممنوع است،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ممنوعیت اقامت برای شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f12_14_provinces_of_iran_forbidden_territory_for_afghans/24601613.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> اهالی افغانستان اجازهٔ ورود به برخی پارک‌ها در ایران را ندارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/377956/افغاني-ستيزي-نشانه-ضعف-فرهنگي-است|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۳ بهمن ۱۳۹۳|عنوان=افغانی ستیزی، نشانه ضعف فرهنگی است}}</ref> در فروردین [[۱۳۹۱ (خورشیدی)|۱۳۹۱ ش]]. شهرداری اصفهان در روز [[سیزده‌به‌در]] اجازهٔ ورود افغانها به [[پارک صفا|پارک صفه]] را نداد و دلیل آن را «ایجاد امنیت و تأمین رفاه بازدید کننده‌ها» اعلام کرد.<ref name=":6">{{یادکرد وب|عنوان=ممنوعیت بحث‌برانگیز ورود افغانها به پارکی در اصفهان|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2012/04/120401_l10_iran_isfahan_afghans|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2012-04-01|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> بر باور برخی از منتقدان تدابیری که حکومت ایران برای تشویق مهاجران افغان به بازگشت به کشورشان در نظر گرفته‌است باعث نقض حقوق و جایگاه انسانی آنها شده‌است.<ref name=":6"/> |
اهالی [[افغانستان]] در ایران تنها اجازهٔ فعالیت در فهرست مشاغلی را دارند که امور مهاجران ایران آن را فراهم می‌کند،<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=سفارت افغانستان در تهران خواستار روشن شدن 'محدودیت' مشاغل افغانها شد|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-50889704|کوشش=BBC News فارسی|تاریخ بازبینی=2020-09-15|زبان=fa}}</ref> این محدودیت‌ها شامل انتخاب رشته تحصیلی هم می‌شود و اقامت شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران به‌طور کامل ممنوع است،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ممنوعیت اقامت برای شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f12_14_provinces_of_iran_forbidden_territory_for_afghans/24601613.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> اهالی افغانستان اجازهٔ ورود به برخی پارک‌ها در ایران را ندارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/377956/افغاني-ستيزي-نشانه-ضعف-فرهنگي-است|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۳ بهمن ۱۳۹۳|عنوان=افغانی ستیزی، نشانه ضعف فرهنگی است}}</ref> در فروردین [[۱۳۹۱ (خورشیدی)|۱۳۹۱ ش]]. شهرداری اصفهان در روز [[سیزده‌به‌در]] اجازهٔ ورود افغانها به [[پارک صفا|پارک صفه]] را نداد و دلیل آن را «ایجاد امنیت و تأمین رفاه بازدید کننده‌ها» اعلام کرد.<ref name=":6">{{یادکرد وب|عنوان=ممنوعیت بحث‌برانگیز ورود افغانها به پارکی در اصفهان|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2012/04/120401_l10_iran_isfahan_afghans|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2012-04-01|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> بر باور برخی از منتقدان تدابیری که حکومت ایران برای تشویق مهاجران افغان به بازگشت به کشورشان در نظر گرفته‌است باعث نقض حقوق و جایگاه انسانی آنها شده‌است.<ref name=":6"/> |
||
| ⚫ | در دوران حکومت [[دودمان صفویان]] و پس از روی کار آمدن [[عالم (اسلام)|علمای شیعه]]، فشار زیادی نه تنها بر روی یهودیان بلکه برای [[ارمنی‌های ایران|امنی‌ها]]، [[مسیحیان ایران|مسیحیان]] و حتی [[اهل سنت در ایران|مسلمانان سنی]] اعمال می‌شد، اما به نظر می‌رسد که این فشارها برای یهودیان بسیار بیشتر بوده‌است. روحانیان با پیش کشیدن مسئلهٔ [[نجس|نجاست]] قوانینی را روی کار می‌آورند که بر اساس آن یهودیان نمی‌توانستند در روزهای بارانی از خانه‌شان خارج شوند، آنها از خرید و فروش ملک منع شده بودند و مسلمانان نمی‌توانستند املاک خود را به یهودیان بفروشند، امکان ازدواج میان ایرانیان و یهودیان وجود نداشت ولی مردان مسلمان می‌توانستند با دختران یهودی ازدواج کنند، یهودیان اجازه نداشتند که خانه‌هایی بسازند که سقف آن بزرگ‌تر همسایه مسلمان آنان باشد. اگر سقف [[کنیسه|کنیسه‌ای]] به هر دلیل فرو می‌ریخت یا آتش می‌گرفت اجازهٔ بازسازی آن وجود نداشت. به نظر می‌رسد این قوانین تا زمان [[انقلاب مشروطه]] همچنان وجود داشته و پس از این انقلاب و براساس مادهٔ ۸ مشروطیت یهودیان دیگر [[ذمی|اهل ذمه]] قرار نمی‌گرفتند و تمام قوانین مدنی شامل حال آنان هم می‌شده‌است. |
||
=== یهودستیزی === |
|||
{{همچنین ببینید|اسرائیل ۲۵ سال آینده را نخواهد دید|یهودستیزی در ایران معاصر}} |
|||
==== ، فرماندهٔ سابق سپاه پاسداران بیان کرد که «ملت و دولت اسرائیل هر دو نامشروع هستند.» ==== |
|||
==== در دوران صفوی ==== |
|||
| ⚫ | [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، به تبلیغات علیه اسرائیل و لزوم نابودی کشور اسرائیل با شعارهایی مشابه تبلیغات آلمان نازی یا اوج جنگ کشورهای عربی روی آورده‌است. [[حسین سلامی]] فرماندهٔ کل [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی]] در سال [[۲۰۱۹|۲۰۱۹ م.]] نابودی اسرائیل را «یه هدف قابل دسترس» خواند. در عین حال [[سید علی خامنه‌ای|علی خامنه‌ای]] [[رهبر جمهوری اسلامی ایران|رهبر نظام جمهوری اسلامی]] به گفتهٔ خود مواضع حکومتش را به معنای [[یهودستیزی|یهودی‌ستیزی]] یا «محو» کردن [[جمعیت‌شناسی اسرائیل|مردم اسرائیل]] نمی‌داند. در سال [[۱۳۸۷ (خورشیدی)|۱۳۸۷ ش.]] [[محمود احمدی‌نژاد]] و [[اسفندیار رحیم مشایی|اسفندیار رحیم‌مشایی]] در سخنانی بحث دوستی با مردم اسرائیل را مطرح کردند که با تذکر افرادی از داخل حکومت مواجه شد. و [[محسن رضایی]]، فرماندهٔ سابق سپاه پاسداران بیان کرد که «ملت و دولت اسرائیل هر دو نامشروع هستند.» |
||
| ⚫ | در دوران حکومت [[دودمان صفویان]] و پس از روی کار آمدن [[عالم (اسلام)|علمای شیعه]]، فشار زیادی نه تنها بر روی یهودیان بلکه برای [[ارمنی‌های ایران|امنی‌ها]]، [[مسیحیان ایران|مسیحیان]] و حتی [[اهل سنت در ایران|مسلمانان سنی]] اعمال می‌شد، اما به نظر می‌رسد که این فشارها برای یهودیان بسیار بیشتر بوده‌است. |
||
[[پرونده:A boy holding a paper stating "we are the killers of the Jews".jpg|بندانگشتی|یک کودک در حالی که شعاری [[یهودستیزی|یهود‌ستیزانه]] در دست دارد که روی آن نوشته شده «ما قاتل یهودیم»]] |
|||
| ⚫ | |||
==== پس از جهت‌گیری‌های روح‌الله خمینی ==== |
|||
در دوران حکومت [[محمدرضا پهلوی]]، [[اسرائیل]] روابط نزدیکی با ایران داشت و در عین حال شاه در پی سیاست مقابله با محافظه‌کاران مذهبی به رهبری [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] برآمده بود و از آنان با نام ارتجاع سیاه نام می‌برد.<ref name=":17">{{یادکرد وب|عنوان=دشمنی حکومت ایران با اسرائیل از کجا سرچشمه می‌گیرد؟|نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran/2015/07/150712_l10_sss_iran_israel_animosity|وبگاه=BBC News فارسی|تاریخ=2015-07-12|بازبینی=2020-09-19|کد زبان=fa}}</ref> با شایعهٔ همکاری سازمان [[موساد]] با [[ساواک]] که یکی از دلایلی بود که احساسات ضد اسرائیلی را در بین مخالفان شاه و به ویژه اسلام‌گرایان دامن زد.<ref name=":17"/> [[سید روح‌الله خمینی|روح‌الله خمینی]] از این فرصت استفاده کرد و در سخنرانی خود در ۱۳ خرداد ۱۳۴۳ واکنشی تند به این همکاری نشان داد. و در زمانی که [[نظام جمهوری اسلامی ایران]] بر سر کار آمد احساسات ضد اسرائیلی در میان انقلابیان شکل گرفته بود.<ref name=":17"/> |
|||
==== پس از انقلاب ۱۳۵۷ ==== |
|||
| ⚫ | [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]، به تبلیغات علیه اسرائیل و لزوم نابودی کشور اسرائیل با شعارهایی مشابه تبلیغات آلمان نازی یا اوج جنگ کشورهای عربی روی آورده‌است. |
||
| ⚫ | |||
در تاریخ و [[ادبیات کهن ایران]]، گاهی «بدنژاد» بودن بالاتر از «بدکار» بودن به‌شمار رفته‌است. [[سام پسر نریمان|سام پهلوان]]، کودک نوزاد خود، [[زال]] را به جرم داشتن موی سفید در کوه رها کرد تا طعمه پرندگان شود. او بعدها زال را نکوهش می‌کند که چرا دل به [[رودابه]]، دختری «بدنژاد» داده‌است که پدرش از نوادگان [[ضحاک]] است: «ازین مرغ‌پرورده ([[زال]]) وان دیوزاد ([[رودابه]])/ چه گویی چگونه برآید نژاد.»<ref name=":23">{{یادکرد وب|عنوان=نژادهراسی یا نژادپرستی ایرانیان در طول تاریخ|نشانی=https://www.independentpersian.com/node/11156/نژادهراسی-یا-نژادپرستی-ایرانیان-در-طول-تاریخ|وبگاه=ایندیپندنت فارسی|تاریخ=2019-07-20|بازبینی=2020-09-21|کد زبان=fa}}</ref> |
|||
| ⚫ | [[سیاهپوست|ه‌پوستان]] در ادبیات کهن ایران در آثار [[حافظ]]، [[مولوی]]، [[ناصرخسرو]] و [[سنایی]] آدم‌هایی بدشگون و بی‌ارزش توصیف شده‌اند، این شاعران سیاه‌پوستان را با کلماتی مانند «هندو»، «زنگی» و «حبشی» نکوهش کرده‌اند.<ref name=":0"/> حافظ در نکوهش سیاهان آنان را «کم‌بها» توصیف می‌کند:<ref name=":0"/> |
||
نژادپرستی فرهنگی در ایران در اشکال نگرش‌های فرهنگی و برخوردها، عقاید و رفتارهای مستتر در فرهنگ یک جامعه خود را اعمال می کند. برای مثال شعار: «هنر نزد ایرانیان است و بس». که هنر را فقط به ایرانیان اختصاص می دهد و غیرایرانیان را بی هنر می خواند که به نوعی یک نژادپرستی فرهنگی است، چرا که «دگرسازی» می کند و انسان ها را به گروه های برتر ـ پست‌تر، بافرهنگ ـ بی‌فرهنگ، باتمدن ـ بی‌تمدن و باهنر ـ بی‌هنر تقسیم می کند.<ref name=":25"/> |
|||
| ⚫ | همچنین [[صادق هدایت]] و [[بزرگ علوی]] از نویسندگان معاصر و پیشگام ایران در آثارشان دارای اشاره‌هایی نژادپرستانه در خصوص عرب‌ها هستند.<ref name=":24">{{یادکرد وب|عنوان=عرب‌ستیزی ایرانی یا اعراب ایران‌ستیز؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f7-taboo-e9-anti-arab-sentiments-in-iran/28096960.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-09-15|کد زبان=fa}}</ref> |
||
| ⚫ | [[سیاهپوست| |
||
{{نستعلیق|ز بنفشه تاب دارم که ز زلف او زند دم}}{{فاصله|۱۰}}{{نستعلیق||تو سیاه کم‌بها بین که چه در دماغ دارد}} |
|||
| ⚫ | |||
در میان آثار روشنفکری ایران و با آغاز [[دودمان پهلوی]] انگلیسی‌ستیزی و سپس [[آمریکاستیزی]] در میان آثار [[صادق هدایت]]، [[جلال آل احمد|جلال آل‌احمد]] و [[غلامحسین ساعدی]] دیده شده‌است.<ref name=":5"/> |
در میان آثار روشنفکری ایران و با آغاز [[دودمان پهلوی]] انگلیسی‌ستیزی و سپس [[آمریکاستیزی]] در میان آثار [[صادق هدایت]]، [[جلال آل احمد|جلال آل‌احمد]] و [[غلامحسین ساعدی]] دیده شده‌است.<ref name=":5"/> |
||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۰۶: | ||
* [[الجزیره (شبکه خبری)|شبکهٔ الجزیره]] مجموعه‌ای کارتون سریالی را به کمک روایت‌هایی از [[ایرانیان آفریقایی‌تبار]] در ایران با نام «سیاه زیباست» تهیه کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=‘We are part of the tapestry’: Black Iranians launch collective|نشانی=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/2/we-are-part-of-the-tapestry-black-iranians-launch-collective|وبگاه=www.aljazeera.com|بازبینی=2020-10-01|کد زبان=en|نام=Behdad|نام خانوادگی=Mahichi}}</ref> |
* [[الجزیره (شبکه خبری)|شبکهٔ الجزیره]] مجموعه‌ای کارتون سریالی را به کمک روایت‌هایی از [[ایرانیان آفریقایی‌تبار]] در ایران با نام «سیاه زیباست» تهیه کرده است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=‘We are part of the tapestry’: Black Iranians launch collective|نشانی=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/2/we-are-part-of-the-tapestry-black-iranians-launch-collective|وبگاه=www.aljazeera.com|بازبینی=2020-10-01|کد زبان=en|نام=Behdad|نام خانوادگی=Mahichi}}</ref> |
||
* [[بهرام بیضایی]]، در سال [[۱۹۷۶|۱۹۸۶ م.]] در فیلم [[باشو، غریبه کوچک|باشو، غریبه‌ای کوچک]] داستان یک پسربچهٔ ایرانی-آفریقایی‌تبار را به تصویر می‌کشد که بر اثر حملهٔ عراق به مناطق جنوب ایران سر از یک روستا در شمال ایران در می‌آورد، بیضایی در این فیلم قوم‌گرایی مبتنی بر ملی‌گرایی ایرانی را به نقد می‌کشد و تجربهٔ سیاهان ایران را مورد سوال قرار می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Blackness on the Iranian Periphery: Ethnicity, Language, and Nation in Bashu, the Little Stranger|نشانی=https://ajammc.com/2015/09/23/blackness-on-the-iranian-periphery/|وبگاه=Ajam Media Collective|تاریخ=2015-09-23|بازبینی=2020-10-01|کد زبان=en-US}}</ref> |
* [[بهرام بیضایی]]، در سال [[۱۹۷۶|۱۹۸۶ م.]] در فیلم [[باشو، غریبه کوچک|باشو، غریبه‌ای کوچک]] داستان یک پسربچهٔ ایرانی-آفریقایی‌تبار را به تصویر می‌کشد که بر اثر حملهٔ عراق به مناطق جنوب ایران سر از یک روستا در شمال ایران در می‌آورد، بیضایی در این فیلم قوم‌گرایی مبتنی بر ملی‌گرایی ایرانی را به نقد می‌کشد و تجربهٔ سیاهان ایران را مورد سوال قرار می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Blackness on the Iranian Periphery: Ethnicity, Language, and Nation in Bashu, the Little Stranger|نشانی=https://ajammc.com/2015/09/23/blackness-on-the-iranian-periphery/|وبگاه=Ajam Media Collective|تاریخ=2015-09-23|بازبینی=2020-10-01|کد زبان=en-US}}</ref> |
||
== نگارخانه == |
|||
<gallery widths="۲۰۰"> |
|||
پرونده:Zell-e Soltan-at-his-summer-hunting-palace-near-Isfahan.jpg|یکی از برده‌های [[مسعود میرزا ظل‌السلطان]] در شکارگاه تابستانی‌اش که فرزندش را در آغوش گرفته‌است. در عکس اشاره شده که نام او اقبال حاجی یاقوت‌خان است و او برخلاف روال معمول [[خواجه (جنسی)|خواجه]] نشده‌است. ([[۱۹۰۴ (میلادی)|۱۹۰۴ م.]]) |
|||
پرونده:King-wives-and-eunuchs.jpg|تصویر گرفته شده توسط [[ناصرالدین‌شاه|ناصرالدین شاه]] از گروهی از زنان شاه و [[خواجه (جنسی)|خواجگان]] داخل باغ حرمسرا ([[۱۸۸۳ (میلادی)|۱۸۸۳ م.]]) |
|||
پرونده:Kamran-Afshar-in-the-arms-of-his-nanny.jpg|ننه سنبل باجی که اصالت آفریقایی داشت در حرمسرای قاجار به دنیا آمد و در کودکی از دربار [[احمدشاه|احمد شاه]] آزاد شد، او تا آخر عمرش در [[خانه افشاری|خانهٔ افشار]]<nowiki/>ها ماند. ([[دهه ۱۹۴۰ (میلادی)|دههٔ ۱۹۴۰ م.]]) |
|||
پرونده:Iranian-Slaves-who-were-not-eunuchs.jpg|بردگانی که خواجه نبودند به خدمت در ارتش سران قاجار درمی‌آمدند، این چهارده نفر در خدمت [[مسعود میرزا ظل‌السلطان]] بودند. ([[قمیشلو]]، [[اصفهان]]، [[۱۹۰۴ (میلادی)|۱۹۰۴ م.]]) |
|||
پرونده:Qubad-Il-khan-Bakhtiari-and-Hossein-and-slave.jpg|برده‌داری توسط خان‌های ایلات، قبادخان بختیاری (راست) و حسین‌خان بختیاری پسران خان بزرگ [[مردم بختیاری|ایل بختیاری]] خسرو ظفر بختیاری، داخل باغی احتمالاً در [[اصفهان]] همراه با بردهٔ آفریقایی‌شان، ([[۱۹۴۰|۱۹۴۰ م.]]) |
|||
پرونده:African-slavery-in-Qajar-Iran6.jpg|[[سروش اصفهانی]] شاعر ایرانی[[سروش اصفهانی|،]] نشسته، به همراه دامادش [[امان‌الله میرزا جهانبانی]] ایستاده در سمت راست تصویر، پسر کوچک با کلاه پسر دیگر عزیزالله، دو دختر دیگر پوران خانم جهانبانی و توران خانم جهانبانی، دختر بردهٔ آفریقایی، ۱۹۰۰. |
|||
</gallery> |
|||
== منابع == |
== منابع == |
||
نسخهٔ ۲ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۵۰
 |
| بخشی از مجموعه مقاله‌های |
| تبعیض در ایران |
|---|
| اشکال خاص |
 درگاه تبعیض |
نژادپرستی در ایران به اعمال تبعیض نسبت به ایرانیان آفریقایی‌تبار،[۱] اعراب، افغان‌ستیزی،[۲] غرب‌ستیزی،[۳] یهودستیزی،[۴] نژادپرستی فرهنگی فارغ از رنگ پوست و قومیت و عدم آگاهی‌بخشی درباره‌شان که خود موجب اعمال تبعیض علیه آنان یا نادیده‌گرفتن‌شان از سوی حکومت و جامعه در ایران شده‌است گفته می‌شود.[۵][۱]
در تاریخ فرهنگی ایران «بدنژاد» بودن مورد نکوهش قرار گرفته[۶] و در میان آثار نویسندگان کهن و نوین ایرانی نشانه‌هایی از نژادپرستی با ریشه‌های نژادپرستی علیه سیاه‌پوستان،[۵] عرب‌ستیزی[۷] و غرب‌ستیزی[۸] دیده شده‌است.
زمینه‌ها و گرایش‌ها
زمینه‌های داخلی
اجتماعی
علیرضا مناف‌زاده زمینه‌های ضعف ساسانیان را به حملهٔ اعراب به ایران و عقب‌ماندگی معاصر را نتیجهٔ توطئهٔ قدرت‌های غربی می‌دانند.[۹]
نژادپرستی دولتی
_with_Iran%27s_flag.jpg)
سیاست‌های اجتماعی نظام جمهوری اسلامی ایران بر بسط و ریشه دواندن تبعیض متمرکز است.[۱۱] سیاست‌های نژادپرستانهٔ دولتی در ایران باعث شده است که زبان ۷۰ درصد از مردم ایران در امور آموزش، نهادها، مطبوعات و ادبیات رسمی کشور ممنوع شود.[۱۲] نمونه‌ای دیگر از نژادپرستی دولتی در ایران سیاست‌های حذف نژادی مردم بومی عرب در منطقهٔ اهواز است.[۱۲] این حکومت با ایجاد سازکارهایی برای استخدام مقامات دولتی و کارمندان که با نام گزینش شناخته می‌شود از متقاضیان درخواست می‌کند که میزان وفاداری خود را به حکومت و مذهب شیعه نشان بدهند که خود به محدود کردن فرصت‌های اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران منجر می‌شود، چنین اقداماتی توسط حکومت ایران توسط سازمان ملل متحد محکوم شده‌است.[۱۳]
زمینه‌های خارجی
رویکرد آلمان در تشویق مسلمانان به جهاد
با رشد قدرت آلمان در اواخر قرن نوزدهم و شروع رقابت‌های آن با قدرت‌های بزرگ اروپایی به ویژه بریتانیا، قیصر آلمان به دنبال راهی برای تضعیف امپراتوری بریتانیا و مشغول کردن آن به منازعات استعماری بود.[۱۴] ایدهٔ ویلهلم دوم مشغول کردن بریتانیا به جبههٔ شرقی و کشورهای اسلامی با ایجاد قیام‌هایی در این مناطق بود.[۱۴] ویلهلم دوم در ۲۹ اکتبر ۱۸۹۸ در پیامی به دلجویی از «امت غیور اسلام» پرداخت و با سفر به دمشق و زیارت آرامگاه صلاح‌الدین ایوبی از جهاد او علیه «مهاجمان کافر» دلجویی کرد.[۱۵][۱۴] ویلهلم دوم به ۳۰۰ میلیون مسلمان اطمینان داد که آلمان برای همیشه دوست «پیروان محمد» خواهد بود[۱۵][۱۴] و سیاست جنگی خود را بر قیام کشورهای مسلمان علیه انگلستان پایه‌ریزی کرد.[۱۴] در ادامه، در ۱۵ اوت ۱۹۱۴ از انور پاشا سلطان عثمانی خواست که با حکم جهاد مسلمانان آسیا، هند، مصر و آفریقا را به قیام فرا بخواند.[۱۴] تبلیغات ویلهلم از طرف روشنفکران به دلیل نگرانی آنان از قدرت گرفتن نیروهای «کهنه اندیش و متعصب» مورد استقبال قرار نگرفت.[۱۴]
تأثیر ظهور آلمان نازی بر اسلام‌گرایی و باورهای آریایی
با ظهور جنبش مشروطه ایران، انقلابیون به سمت آلمان گرایش پیدا کردند.[۱۶] و بسیاری از ایرانیان تمایل داشتند که آلمان در جنگ پیروز شود تا ایران از سلطهٔ استعمارگران خارج شوند.[۱۴] با شکست آلمان در جنگ جهانی اول، گرایش‌های تند ملی‌گرایانه با گرایش فاشیستی در آلمان شکل گرفت و با تأسیس حزب ناسیونال سوسیالیسم آلمان به رهبری آدولف هیتلر این حزب تبلیغ می‌کرد که آلمانی‌های اصیل از نژاد آریایی و همان نژاد برتر هستند.[۱۴] در همین زمان در ایران ایدهٔ «میراث ایران باستان» و سرچشمه‌های اصیل ملت ایران توسط حکومت پهلوی تبلیغ می‌شد.[۱۴] به علاوه دولت آلمان به حکومت ایران پیشنهاد همکاری دو جانبهٔ اقتصادی بدون چشم داشت استعماری را بیان کرد که به دریافت نفت و مواد خام از طرف آلمان و تأسیس شالودهٔ صنعتی ایران منتهی شد.[۱۴] وزارت تبلیغات آلمان نازی به رهبری اروین اتل در تلاش بود نظریات برتری نژادی و عقاید ضد سامی را در ایران تبلیغ کند.[۱۴] اتل با سازماندهی یک شبکهٔ تبلیغاتی خبررسانی و تبلیغ دربارهٔ ظهور امام زمان و رهایی جهان از دست او متمرکز شد.[۱۷] رادیو برلین بیان می‌کرد که ایرانیان و آلمانی‌ها از یک نژاد هستند و باید در جبههٔ متحد علیه استعمار مبارزه کنند.[۱۴] این رادیو از اعتلاف میان «آریایی‌های شمال» و «ملت زرتشت» سخن به میان آورده‌است و هیتلر را همچون امام دوازدهم شیعیان معرفی کرده‌است.[۱۸] بسیاری از ایرانیان بر این باور بودند که آلمانی‌ها از اقوام ژرمن اهل استان کرمان هستند.[۱۴] بسیاری از ملایان شیعه تبلیغ می‌کردند که هیتلر پنهانی اسلام آورده و برای «اعتلای کلمهٔ حق» با روس و انگلیس مبارزه می‌کند و در این راه برخی از ملایان در قم هیتلر را از اخلاف محمد دانستند و دسته‌ای از علمای شیعه هیتلر را همان امام زمان دانستند که برای «احیای دین محمد» ظهور کرده‌است.[۱۴]
همچنین در سال‌های ۱۹۱۶ م. تا ۱۹۲۲ م.، عده‌ای از ایرانیان مقیم آلمان با چاپ مجلهٔ کاوه با هدف برآوردن خواسته‌های کمپین‌های ضد انکلیس و روسیه در ایران از نام کاوه آهنگر به عنوان سمبل مبارزه در برابر متجاوزان و تحریک احساسات ملی‌گرایانه ایرانیان استفاده می‌کرند.[۱۹] در مقابل نیز انگلیسی‌ها هیتلر را در چهرهٔ یک حاکم وحشی در جایگاه ضحاک به تصویر می‌کشیدند.[۲۰]
برنار هانری لوی، اندیشمند فرانسوی، بیان می‌کند که تغییر نام پارس به ایران به درخواست آلمان نازی در نمایندگی ایران در برلین صورت گرفته‌است، به نظر می‌رسد که در آن زمان باور رضاشاه بر آن بوده‌است که امپراتوری جدید آلمان در حال تولد است که نه رومی است و نه رژمنی، بلکه آریایی است.[۱۸]
در دوران جنگ جهانی دوم در ایران، وقتی خبر جبهه‌های جنگ از بلندگوهای نصب شده در میدان توپخانه پخش می‌شد، برخی از مردم در پایتخت با کشیدن هورا و دادن سلام نازی، ابراز شعف می‌کردند.[۲۱]
انواع
نژادپرستی در شکل کلاسیک آن مبتنی بر فرض نابرابری جنس بشر از لحاظ بیولوژیک است و نتیجه آن، نسبت دادن پیشرفت یا عقب ماندگی ملت‌ها به خصوصیات ژنتیکی غیرقابل تغییر است.[۲۲] اما با تحقیقات و مطالعات زیست‌شناسی و مردمشناسی که در دههٔ ۵۰ میلادی آغاز شد، تفاوت‌های بیولوژیکی و نظرات پیرامون آن و به تدریج مفهوم نژاد و تفاوت‌های بیولوژیکی در جهان علم بی‌اعتبار شد.[۲۲] اگرچه چنین نگاهی همچنان در میان مردم جوامع مختلف طرفدار دارد.[۲۲]
بر باور شاهد علوی، نگاه به کردها، بلوچ‌ها و ترک‌ها در ایران را باید در زیر عنوان قوم‌مداری بررسی کرد به گفتهٔ او اعضای این گروه‌ها اگر روایت خاص قوم مرکز از ایرانی بودن را پذیرفته باشند و به مشروعیت انحصاری زبان مسلط گردن نهاده و آن را درونی سازند و ترجیحاً بدون لهجه به آن تکلم کنند، به هیئت یکی از اعضای قوم برگزیده در می‌آیند و نگاه تحقیر آمیز دیگر نه آنها، که هویتی را هدف می‌گیرد که پیشتر به آن تعلق داشته‌اند.[۲۲]
عرب‌ستیزی
عرب‌ستیزی، نمونه‌ای از نژادپرستی است که در میان برخی از ایرانیان رواج دارد.[۲۳] مهرداد درویش‌پور، جامع‌شناس، ادعا می‌کند که دلیل شکست تاریخی ایرانیان در حمله ایران و اعراب عامل این نوع از نژاد پرستی است و آن را برابر با نژادپرستی معکوس می‌داند که این شکست تاریخی خود زمینه‌ساز ایجاد حس تحقیر در میان ایرانیان شده‌است و از این طریق فرد سعی دارد که مقبولیت تاریخی‌اش را این گونه جبران کند.[۲۴] این جامعه‌شناس دلیل دیگر را گسترش ملی‌گرایی به عنوان عاملی در برابر اسلام‌گرایی و حکومت اسلامی را عامل گسترش چنین نژادپرستی می‌داند.[۲۴]
تبعیض علیه آفریقایی‌تباران ایران
.jpg)
نادیده گرفتن موجودیت ایرانیان آفریقایی‌تبار و عدم آگاهی‌بخشی درباره‌شان موجب اعمال تبعیض گسترده علیه آنان از سوی حکومت و جامعه در ایران شده‌است.[۵] برخی از ایرانیان وجود بومیان سیاهپوست جنوب ایران را برای پوشاندن تمایلات نژادپرستانه انکار می‌کنند.[۱] و آنان را با عباراتی چون «کاکا سیاه» و «سیاسمبو» مورد آزار قرار می‌دهند.[۱]
حاجی فیروز
حاجی فیرور یا خواجه پیروز[۲۵] شخصیتی سیاهپوست است که برخی مورخان در ایران، از جمله مهرداد بهار سعی در توجیه سیمای حاجی فیروز با یافتن پیوندهای آن با سمبل‌های ایران باستان داشته‌اند. بر باور بیتا بقولی‌زاده چنین تئوری‌هائی که بنیان تاریخی ضعیفی دارند، بیانگر نگاه مثبت افراد آکادمیک به این مسئله است. در مقابل، محققانی چون جعفر شهری بر این باورند که حاجی فیروز پدیده‌ای جدید و معاصر در جشن‌های نوروزی است که یک بردهٔ سیاهپوست را در خدمت ارباب ایرانی نشان می‌دهد. این نوع شخصیت همخوان با ترانه‌های نوروزی است که حاجی فیروز در آن ارباب خود را مخاطب قرار داده و او را تشویق می‌کند که سر خود را بالا آورده و خوشحال باشد.[۲۶]
ارباب خودم، سرتو بالا کن
ارباب خودم، خودتو نگاه کن
ارباب خودم، بزبز قندی
ارباب خودم، چرا نمی‌خندی
— حاجی فیروز
غرب‌ستیزی
به گفتهٔ سعید صادقی جامع‌شناس، بانزدیک شدن به انقلاب ۱۳۵۷ و نزدیکی حکومت پهلوی به دولت‌های غربی، ملی‌گرایی غرب‌ستیز به مرور در مقابل ملی‌گرایی عرب‌ستیز دست بالا را پیدا کرد؛ و ملی‌گرایی باستانی و عرب‌ستیز به معنای ریخت و پاش دربار، فساد حکومتی و فقر گسترده کارگران و زحمت‌کشان معنا پیدا کرد.[۳] برخی از تحلیل‌گران دلایل وجود گفتمان غرب‌ستیزی در ایران را احساس حقارت ایرانیان در مقابل تاریخ، تمدن، هویت و فرهنگ گذشتهٔ خود و انتقاد و نگرش بدبینانه به غرب به دلیل سابقهٔ استعمار و ناامیدی حاکم بر روشنفکران بعد از کودتای ۲۸ مرداد می‌دانند.[۸]
افغان‌ستیزی
رفتار تبعیض‌آمیز نسبت به افغانستانی‌ها در ایران در میان مردم، حکومت و قانون ایران وجود دارد.[۲۷] دیدبان حقوق بشر، تخلفاتی را علیه پناهندگان و مهاجران افغان در ایران گزارش کرده‌است که در آن افراد مورد آزار جسمی، بازداشت در شرایط غیرانسانی و غیر بهداشتی، پرداخت اجباری هزینهٔ حمل و نقل و اسکان در اردوگاه‌های اسکان، کار اجباری و جدایی اجباری خانواده‌ها ثبت شده‌است.[۲۸] بر باور محسن نیکو منش فرد، نویسنده، افغان‌ستیزی ایرانیان با تحقیر قومی که در ایران در برابر اقلیت‌ها به کار می‌رود متفاوت است، چرا که بر باور او ایرانیان از هر قومی که باشند در برابر یک افغان با هم متحد می‌شوند و این رفتار ترکیب قومی خاصی از افغانها را در بر نمی‌گیرد و این ضدیت برای همهٔ اقوام افغان یکسان است.[۲۷]
در سال ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۹ در پی غرق‌شدن مهاجران اهل افغانستان در هریرود، شماری از اهالی افغانستان که قصد ورود غیرقانونی به ایران را داشتند ادعا کردند که سربازان مرزی ایران در منطقهٔ دهانهٔ ذوالفغار پس از بازداشت ۵۰ تن از این افراد، آنان را شکنجه کرده‌اند و سپس به داخل رودخانهٔ هریرود انداخته‌اند که شماری از این افراد جان‌باخته و تعداد دیگری ناپدید شده‌اند.[۲۹] عضو شورای ولایتی هرات شمار ناپدیدشدگان را ۳۲ نفر و از اهالی هرات اعلام کرد.[۲۹] کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان این اقدام را «بی رحمانه، تکان‌دهنده و فاجعه بار» خوانده و آن را نقص آشکار اصول و ارزش‌های حقوق بشری و حقوق مهاجران و پناهندگان عنوان کرده است.[۳۰]
محدودیت‌های قانونی
اهالی افغانستان در ایران تنها اجازهٔ فعالیت در فهرست مشاغلی را دارند که امور مهاجران ایران آن را فراهم می‌کند،[۳۱] این محدودیت‌ها شامل انتخاب رشته تحصیلی هم می‌شود و اقامت شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران به‌طور کامل ممنوع است،[۳۲] اهالی افغانستان اجازهٔ ورود به برخی پارک‌ها در ایران را ندارد.[۳۳] در فروردین ۱۳۹۱ ش. شهرداری اصفهان در روز سیزده‌به‌در اجازهٔ ورود افغانها به پارک صفه را نداد و دلیل آن را «ایجاد امنیت و تأمین رفاه بازدید کننده‌ها» اعلام کرد.[۲] بر باور برخی از منتقدان تدابیری که حکومت ایران برای تشویق مهاجران افغان به بازگشت به کشورشان در نظر گرفته‌است باعث نقض حقوق و جایگاه انسانی آنها شده‌است.[۲]
در دوران حکومت دودمان صفویان و پس از روی کار آمدن علمای شیعه، فشار زیادی نه تنها بر روی یهودیان بلکه برای امنی‌ها، مسیحیان و حتی مسلمانان سنی اعمال می‌شد، اما به نظر می‌رسد که این فشارها برای یهودیان بسیار بیشتر بوده‌است. روحانیان با پیش کشیدن مسئلهٔ نجاست قوانینی را روی کار می‌آورند که بر اساس آن یهودیان نمی‌توانستند در روزهای بارانی از خانه‌شان خارج شوند، آنها از خرید و فروش ملک منع شده بودند و مسلمانان نمی‌توانستند املاک خود را به یهودیان بفروشند، امکان ازدواج میان ایرانیان و یهودیان وجود نداشت ولی مردان مسلمان می‌توانستند با دختران یهودی ازدواج کنند، یهودیان اجازه نداشتند که خانه‌هایی بسازند که سقف آن بزرگ‌تر همسایه مسلمان آنان باشد. اگر سقف کنیسه‌ای به هر دلیل فرو می‌ریخت یا آتش می‌گرفت اجازهٔ بازسازی آن وجود نداشت. به نظر می‌رسد این قوانین تا زمان انقلاب مشروطه همچنان وجود داشته و پس از این انقلاب و براساس مادهٔ ۸ مشروطیت یهودیان دیگر اهل ذمه قرار نمی‌گرفتند و تمام قوانین مدنی شامل حال آنان هم می‌شده‌است.
، فرماندهٔ سابق سپاه پاسداران بیان کرد که «ملت و دولت اسرائیل هر دو نامشروع هستند.»
نظام جمهوری اسلامی ایران، به تبلیغات علیه اسرائیل و لزوم نابودی کشور اسرائیل با شعارهایی مشابه تبلیغات آلمان نازی یا اوج جنگ کشورهای عربی روی آورده‌است. حسین سلامی فرماندهٔ کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۲۰۱۹ م. نابودی اسرائیل را «یه هدف قابل دسترس» خواند. در عین حال علی خامنه‌ای رهبر نظام جمهوری اسلامی به گفتهٔ خود مواضع حکومتش را به معنای یهودی‌ستیزی یا «محو» کردن مردم اسرائیل نمی‌داند. در سال ۱۳۸۷ ش. محمود احمدی‌نژاد و اسفندیار رحیم‌مشایی در سخنانی بحث دوستی با مردم اسرائیل را مطرح کردند که با تذکر افرادی از داخل حکومت مواجه شد. و محسن رضایی، فرماندهٔ سابق سپاه پاسداران بیان کرد که «ملت و دولت اسرائیل هر دو نامشروع هستند.»
تاریخ فرهنگی
ه‌پوستان در ادبیات کهن ایران در آثار حافظ، مولوی، ناصرخسرو و سنایی آدم‌هایی بدشگون و بی‌ارزش توصیف شده‌اند، این شاعران سیاه‌پوستان را با کلماتی مانند «هندو»، «زنگی» و «حبشی» نکوهش کرده‌اند.[۵] حافظ در نکوهش سیاهان آنان را «کم‌بها» توصیف می‌کند:[۵]
همچنین صادق هدایت و بزرگ علوی از نویسندگان معاصر و پیشگام ایران در آثارشان دارای اشاره‌هایی نژادپرستانه در خصوص عرب‌ها هستند.[۷]
در میان آثار روشنفکری ایران و با آغاز دودمان پهلوی انگلیسی‌ستیزی و سپس آمریکاستیزی در میان آثار صادق هدایت، جلال آل‌احمد و غلامحسین ساعدی دیده شده‌است.[۸]
تصویر اجتماعی
طرفداران آلمان نازی
در پیاده‌روهای خیابان انقلاب تهران، در کنار فروش کتاب و دفترچه، پوسترهایی از چه‌گوارا، علی شریعتی و آدولف هیتلر به فروش می‌رسد.[۳۴] برخی از توریست‌های آلمانی از ابراز علاقهٔ ایرانیان به آدولف هیتلر متعجب می‌شوند.[۳۴][۳۵] در سال ۱۳۸۳ ش. در جریان دیدار تیم‌های فوتبال ایران و آلمان، هزاران تماشاگر ایرانی در هنگام پخش سرود ملی آلمان سلام نازی دادند.[۳۵] اتفاقی که باعث شد پخش زندهٔ زد د اف برای ثانیه‌هایی قطع شود.[۳۵]
کنشگری‌های اجتماعی
ایجاد جمعیت سیاه‌پوستان ایران
جمعیتی به نام «جمعیت سیاه‌پوستان ایران» با راه‌اندازی یک وبسایت و گشایش حساب‌های شبکه‌های اجتماعی شروع به تولید محتوا در این زمینه کرده‌است، به گفتهٔ این سازمان هدف آنان تقویت صدای سیاه‌پوستان و آفریقایی‌تباران ایرانی دور از وطن، آموزش دربارهٔ ارتباط بین هویت آفریقایی‌تبار/سیاهپوست و ایرانی و حمایت از به رسمیت شناختن تجربه‌های سیاه‌پوستان در روایت‌های ایرانی است.[۵]
انکار نژادپرستی
نیما قاسمی، مدرس فلسفه معتقد است که «شرایط ژئوپلیتیکی در ایران و کل منطقه اساساً اجازه طرح اندیشه‌های نژادپرستانه را نمی‌دهد.»[۳۶] در مقابل اما فریبا ناطق، روانشناس، بیان می‌کند که ایدهٔ انکار نژادپرستی در ایران به این دلیل که امکان ظهور گروهای افراطی یا جنبش‌های پرهوادار وجود ندارد خود می‌تواند به عادی شدن و ترویج تبعیض‌های اجتماعی و تعصبات جمعی میدان بیشتری بدهد.[۳۶]
جهت‌گیری‌های نژادپرستانه
غرب‌ستیزی
- علی خامنه‌ای، رهبر نظام جمهوری اسلامی، اروپاییان را در تاریخ ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ از نژادهای وحشی معرفی کرد «غربی‌ها، یعنی بخصوص نژادهای اروپایی، نژادهای وحشی‌اند؛ اینها ظاهرشان اتو کشیده و کراوات زده و ادکلن زده و اینهایند امّا همان باطن وحشی‌گری‌ای که در تاریخ وجود داشته هنوز هم در اینها هست؛ راحت آدم می‌کشند، خونسرد جنایت می‌کنند؛ بنابراین کتک زدن زن در داخل خانه به وسیلهٔ آنها و بعد به وسیلهٔ آمریکایی‌ها، بُعدی ندارد.»[۳۸]
توهین به سیاه‌پوستان
- در بهمن ۱۳۸۸ محمد جواد لاریجانی برای تمسخر باراک اوباما، رئیس‌جمهور ایالات متحده وی را با عنوان «کاکا سیاه» مورد خطاب قرار داد.[۳۹]
- در یک بولتن خبری که در ساعت ۱۴ از شبکه یک تلویزیون دولتی ایران در سال ۱۳۹۹ ش. پخش شد، از باراک اوباما به عنوان رئیس‌جمهور «به ظاهر سیاهپوست» آمریکا نام برده شد؛ که این اقدام با واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «به ظاهر» همراه شد و این کاربران با انتقاد از عملکر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، برخورد این تلویزیون را غلط و جهت‌گیرانه عنوان کردند و این تلویزیون را متهم به نژادپرستی، دروغ‌گویی و وارونه جلوه دادن واقعیت‌ها کردند.[۴۰]
افغان‌ستیزی
- حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران در سال ۲۰۲۰ م. در همایش استانداران گفت «این انتخابات (مجلس) را الکترونیکی کنیم. افغانستان هم این کار را کرد. این چیزی نیست که»، این سخنان با واکنش منفی بسیاری از روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی و اقتصادی در اینستاگرام و توئیتر مواجه شد.[۴۱]
- در قسمت ششم از سریال ممنوعه که به دلیل قسمتی که در آن شخصیت زن داستان (برکه) برای مجازات باید با کارگر افغان که «سرش بز تراش شده» ازدواج کند، مورد انتقاد در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت و کاربران در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ «نه به نژادپرستی» اعتراض کردند. در قسمت دیگری از این سریال در حین اسباب‌کشی باز هم این شخصیت زن داستان هنگام عبور از کنار کارگر افغان با حالتی در صورتش می‌گوید: «بو می ده». و در قسمتی دیگر کلاه پکول مورد تمسخر قرار می‌گیرد.[۳۷][۴۲][۴۳]
در نگاه هنر و رسانه
- شبکهٔ الجزیره مجموعه‌ای کارتون سریالی را به کمک روایت‌هایی از ایرانیان آفریقایی‌تبار در ایران با نام «سیاه زیباست» تهیه کرده است.[۴۴]
- بهرام بیضایی، در سال ۱۹۸۶ م. در فیلم باشو، غریبه‌ای کوچک داستان یک پسربچهٔ ایرانی-آفریقایی‌تبار را به تصویر می‌کشد که بر اثر حملهٔ عراق به مناطق جنوب ایران سر از یک روستا در شمال ایران در می‌آورد، بیضایی در این فیلم قوم‌گرایی مبتنی بر ملی‌گرایی ایرانی را به نقد می‌کشد و تجربهٔ سیاهان ایران را مورد سوال قرار می‌دهد.[۴۵]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «عرب‌ستیزی در ایران؛ آدم‌هایی که نمی‌بینیم». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «ممنوعیت بحث‌برانگیز ورود افغانها به پارکی در اصفهان». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۴-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «"یک مشت سوسمارخور"، این را چه کسی می‌گوید و چرا ؟». رادیو زمانه. ۲۰۱۹-۰۹-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ «دشمنی حکومت ایران با اسرائیل از کجا سرچشمه می‌گیرد؟». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۷-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ «ایرانیان سیاهپوست؛ اقلیتی بافرهنگ، اما سرکوب‌شده و قربانی تبعیض». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ «نژادهراسی یا نژادپرستی ایرانیان در طول تاریخ». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۱۹-۰۷-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۱.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «عرب‌ستیزی ایرانی یا اعراب ایران‌ستیز؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ ۸٫۲ علیزاده, ناصر; افضلی, بهرام (2016-02-20). "غرب‌ستیزی در آثار داستانی هدایت، آل‌احمد و ساعدی". ادب فارسی. 5 (2): 19–37. doi:10.22059/jpl.2016.57805. ISSN 2251-9262.
- ↑ «برنامه دو زبانه - خودبزرگ‌بینی در میان ایرانیان La mégalomanie parmi les Iraniens». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۴-۰۵-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
- ↑ شعبان جعفری. به کوشش هما سرشار. نشر ناب. ۱۳۸۱. ص. ۴۲۹.
- ↑ «تبعیض و خشونت؛ سیاست‌های اجتماعی جمهوری اسلامی ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «نژاد، نژادپرستی و اشکال آن در ایران معاصر». شهروند. ۲۰۱۱-۱۲-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۲.
- ↑ Staff, Reuters (2010-08-27). "U.N. urges Iran to tackle racism" (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-20.
- ↑ ۱۴٫۰۰ ۱۴٫۰۱ ۱۴٫۰۲ ۱۴٫۰۳ ۱۴٫۰۴ ۱۴٫۰۵ ۱۴٫۰۶ ۱۴٫۰۷ ۱۴٫۰۸ ۱۴٫۰۹ ۱۴٫۱۰ ۱۴٫۱۱ ۱۴٫۱۲ ۱۴٫۱۳ ۱۴٫۱۴ «روابط آلمان و ایران، 'یگانگی نژاد آریایی'». BBC News فارسی. ۲۰۰۹-۱۲-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۸.
- ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «هیتلر، جهاد و حوریان بهشتی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «جنگ جهانی اول با ایران چه کرد؟ | DW | 12.11.2018». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ شوکت، حمید. «برنامهٔ فارسی رادیو برلن در جنگ جهانی دوم». IranNamag. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۸.
- ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ «آیا 'پرشیا' برای خوشایند هیتلر 'ایران' شد؟». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «کاوه، روح تفکر ایرانی در قلب اروپا | DW | 24.01.2008». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ «The Shahnameh as propaganda for World War II - Asian and African studies blog». blogs.bl.uk. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ «اینجا برلین نیست؛ تهران است!». همشهری آنلاین. ۲۰۱۷-۰۱-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ ۲۲٫۲ ۲۲٫۳ «عرب ستیزی در ایران؛ قوم مدارانه یا بازتاب نژادپرستی فرهنگی؟». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۴-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۶.
- ↑ «نژادپرستی چه اشکالی دارد؟». BBC News فارسی. ۲۰۱۵-۰۴-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۶.
- ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «ایرانیان؛ نژادپرست، ناسیونالیست، بیگانه‌ستیز یا هیچ‌کدام؟ | DW | 06.05.2015». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ «نگاهی به پیشینه حاجي فيروز یا "خواجه پیروز"». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۱۴-۰۳-۱۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۵.
- ↑ «جامعه‌ی ایرانیان آفریقائی‌تبار: ماورای چهره‌ی سیاه حاجی فیروز، برده داری و موسیقی بندری». Ajam Media Collective (به انگلیسی). ۲۰۱۹-۰۴-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۵.
- ↑ ۲۷٫۰ ۲۷٫۱ «برگ‌هایی از فرهنگ و هنر افغانستان - مشکلات افغانها در ایران، از دید یک روشنفکر ایرانی». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۳-۰۵-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.
- ↑ "Afghans Angry Over 'Racist' Iranian TV Series". RadioFreeEurope/RadioLiberty (به انگلیسی). Retrieved 2020-09-20.
- ↑ ۲۹٫۰ ۲۹٫۱ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «افغانستان در مورد انداختن افغان ها به رودخانه توسط ایران تحقیق می کند | DW | 03.05.2020». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «:19» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ «[گزارش اختصاصی] کارگران افغان نجات یافته تاکید می‌کنند که از سوی مرزبانان ایرانی کتک خورده و در آب انداخته شده‌اند». ار.اف.ای - RFI. ۲۰۲۰-۰۵-۰۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۳۰.
- ↑ «سفارت افغانستان در تهران خواستار روشن شدن 'محدودیت' مشاغل افغانها شد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.
- ↑ «ممنوعیت اقامت برای شهروندان افغانستان در ۱۴ استان ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۵.
- ↑ «افغانی ستیزی، نشانه ضعف فرهنگی است». www.tabnak.ir. ۲۳ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۰.
- ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ «فروش پوسترهای هیتلر نازی در تهران! · پایگاه خبری آذرقلم». پایگاه خبری آذرقلم. ۱۶ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ ۳۵٫۰ ۳۵٫۱ ۳۵٫۲ «ما و پیشوا». www.aftabir.com. ۹ اردیبهشت ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
- ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ «ایرانی آریایی و «حزب نازی ایران»، چالش نژادپرستی و تبعیض». رادیو زمانه. ۲۰۱۶-۱۰-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۸.
- ↑ ۳۷٫۰ ۳۷٫۱ «ممنوعه؛ تحقیر نژادی افغانها یا مخالفت با نژادپرستی؟». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
- ↑ «تنفر آیت‌الله خامنه‌ای از غرب و اینک نژادپرستی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ نیوز، اخبار روز ایران و جهان | آفتاب (۵ بهمن ۱۳۸۸). «اظهارات نژاد پرستانه به جای پاسخ سیاسی!». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۳.
- ↑ «از اوبامای 'به ظاهر سیاهپوست' در تلویزیون دولتی ایران تا هشتگ کنایه‌ای به_ظاهر». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۸.
- ↑ «اعتراض افکارعمومی ایران به سخنان روحانی دربارهٔ افغانستان». ۲۹ ژانویه ۲۰۲۰.
- ↑ «ممنوعه؛ سریال پرمخاطبی که به افغانها توهین می‌کند». IranWire | خانه. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
- ↑ «سریال ممنوعه باز هم حاشیه‌ساز شد». رادیو زمانه. ۲۰۱۹-۰۲-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۲۰.
- ↑ Mahichi, Behdad. "'We are part of the tapestry': Black Iranians launch collective". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 2020-10-01.
- ↑ «Blackness on the Iranian Periphery: Ethnicity, Language, and Nation in Bashu, the Little Stranger». Ajam Media Collective (به انگلیسی). ۲۰۱۵-۰۹-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۱.