لوریس چکناواریان

لوریس چکناواریان
زادروز	۲۱ مهر ۱۳۱۶ (۸۱ سال) ۱۳ اکتبر ۱۹۳۷ بروجرد، استان لرستان، ایران
محل زندگی	اتحاد جماهیر شوروی وین (۲۰۰۰–۱۹۹۰) گلندیل، کالیفرنیا تهران٬ ایران
ملیت	ایرانی ارمنی‌تبار
دانش‌آموختهٔ	فارغ‌التحصیل آکادمی موسیقی وین و رشتهٔ رهبری ارکستر از دانشگاه میشیگان
پیشه	آهنگساز، رهبر ارکستر، نقاش
نقش‌های برجسته	رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان (۱۹۹۸–۱۹۸۹) / (۲۰۰۰–۱۹۹۹) رهبر ارکستر اپرای تهران
مذهب	کلیسای حواری ارمنی
آثار	بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو پیانو، و کنسرتو برای ویولن، گیتار، ویولنسل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کُر، یک رکوئیم، یک اوراتوریو، و بیش از ۴۵ موسیقی فیلم
فرزندان	دو پسر و یک دختر
والدین	هایکاز (پدر)
خویشاوندان	آرشالویس چکناوریان (خواهر)
وبگاه
www.loristjeknavorian.com

لوریس هایکازی چکناواریان (ارمنی: Լորիս Հայկազի Ճգնավորյան; انگلیسی: Loris Tjeknavorian) (زادهٔ ۲۱ مهر ۱۳۱۶ برابر با ۱۳ اکتبر ۱۹۳۷ در بروجرد) آهنگساز، رهبر ارکستر، نویسنده و نقاش ارمنی‌تبار اهل ایران است. وی یکی از چهره‌های شناخته‌شدهٔ فرهنگی ایران و ارمنستان است.

چکناواریان به‌عنوان آهنگساز تاکنون بیش از ۷۵ اثر شامل ۶ اپرا، ۵ سمفونی، ۱ اوراتوریو، ۱ رکوئیم، آثاری در زمینهٔ موسیقی کُر، موسیقی مجلسی، موسیقی باله، پیانو و خوانندگی، و همچنین کنسرتوهایی برای پیانو، ویولن، گیتار، سلو و پیپا، در کنار موسیقی‌های متن فیلم ساخته‌است. او بیش از ۱۰۰ اثر با لیبل‌هایی مانند آرسی‌ای، فیلیپس، اِمی و ای‌اس‌وی منتشر کرده‌است.

ابتدای زندگی

نوشتار اصلی: سال‌شمار لوریس چکناواریان

لوریس چکناواریان در ۲۱ مهر ۱۳۱۶ (۱۳ اکتبر ۱۹۳۷) در شهر بروجرد در استان لرستان از پدر و مادری ارمنی‌تبار به دنیا آمد. پدرش اهل ارمنستان شرقی بود و مادرش اهل ارمنستان غربی که در نسل‌کشی ارمنیان در سال ۱۹۱۵ به ایران فرار کرده بود. خودش در این باره می‌گوید که:

مادر من در ماجرای نسل‌کشی ارمنی‌ها در یک گاری مخفی و به ایران آورده شده بود. در چنین شرایطی پدربزرگم به ایران می‌آید و پزشک آیت‌الله بروجردی می‌شود. به رغم تفاوت دین، این احساس امنیت را داشته‌اند. پدرم هم در شرایطی که عموهایش را در زندان‌های شوروی کشته بودند فرار می‌کند و به ایران می‌آید. به بروجرد می‌رود و عاشق مادرم می‌شود.

پدربزرگش طبابت می‌کرد اما در ساعات فراغت خود ویولن می‌نواخت و لوریس جوان شیفتهٔ گوش دادن به صدای ویولن شده بود. والدین او تمایل داشتند که هر سه فرزندشان یک ساز بنوازند. لوریس علی‌رغم کمبود استاد، در ۸ سالگی ویولن را انتخاب کرد. او در ۱۶ سالگی کر چهار-قسمتی را ساخت و در ارکسترای خود در تهران اجرا کرد.

تحصیل و تدریس

او ابتدا وارد دبیرستان فیروزبهرام شد. او تحصیلات موسیقی خود را از سال ۱۳۳۲ در هنرستان عالی موسیقی تهران آغاز کرد و از آنجا فارغ‌التحصیل شد.

پدر لوریس که از فرهیختگان ارمنی بود و صاحب تألیفاتی است، او را برای ادامه تحصیل به وین فرستاد. لوریس قبل از عزیمت، در تهران، در تالار کلوب ارمنیان، ارکستر سمفونی تهران را رهبری کرد و قطعاتی از آهنگسازان مشهور جهان را به همراه گروه نواخت. او شاید یگانه ایرانی باشد که در ۱۷ سالگی ارکستر سمفونیک را رهبری کرده‌است.

پس از آموختن ویولون و پیانو در کنسرواتور موسیقی تهران، آهنگسازی را در آکادمی موسیقی وین آموخت و در سال ۱۹۶۱ با درجه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. اندکی پس از فارغ‌التحصیلی، چهار اثر او برای پیانو و باله فانتاستیک برای سه پیانو و سازهای کوبه‌ای توسط دوبلینگر در وین چاپ شدند. به دنبال دوره تحصیل موفق لوریس چکناواریان در سال ۱۳۳۹ به ایران بازگشت چکناواریان در فاصله سال‌های ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۳ در کنسرواتور موسیقی تهران به تدریس تئوری موسیقی پرداخت. در همان دوران، به مدیریت آرشیو موسیقی ملی در تهران منصوب شد و تحقیق دربارهٔ موسیقی فولکلور ایران و سازهای ملی و گردآوری آنها را به عهده گرفت. در سال ۱۹۶۳، با بورسی که از سوی کارل اورف به او داده شد، به اتریش برگشت و در سالزبورگ اقامت و اپرای رستم و سهراب خود را تکمیل کرد.

سپس به اتریش رفت و در «آکادمی موسیقی موتسارتئوم» زالتسبورگ به تحصیل پرداخت و سپس به ایران مراجعت کرد.

در سال ۱۹۶۵، در دانشگاه میشیگان به مطالعه و تحصیل در رشته رهبری ارکستر پرداخت. (وی همچنین فارغ‌التحصیل دانشگاه میشیگان در رشتهٔ رهبری ارکستر می‌باشد.) در فاصله سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۷، به‌عنوان آهنگساز مهمان، در کالج کنکوردیا واقع در مورهد، مینه‌سوتا اقامت کرد و از سال ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۰، مدیر بخشهای‌سازی و اپرایی دانشگاه مورهد بود.

فعالیت‌های موسیقایی

در سال ۱۹۷۰، وزیر فرهنگ ایران، مقام «آهنگساز مهمان» را به چکناواریان پیشنهاد کرد که شامل رهبری ارکستر خانه اپرای رودکی در تهران هم می‌شد. او در این مقام، اپراهای بی‌شماری، از جمله اپراهای خودش: پردیس و پریسا و نمایش حرکات موزون سیمرغ را اجرا کرد. در سال ۱۹۷۵ با کمپانی RCA قراردادی را برای انتشار انحصاری آثار خود امضا کرد

وی سال‌های متمادی در وین، نیویورک، و لندن زیسته‌است و در فاصله مسافرت‌هایش به ایران برای فیلم‌های موسیقی متن ساخته‌است.

از جمله آثار وی ۵ سمفونی، اپراهای رستم و سهراب و پردیس و پریسا می‌باشد.

آفرینش نخستین اپرا برای کودکان نیز با 'پردیس و پریسا به نام لوریس چکناواریان ثبت شده‌است. او نخستین آهنگسازی است که روی رستم و سهراب کار کرده و اپرای خود را در صحنه‌های جهانی نیز به اجرا درآورده‌است. لوریس چکناواریان در عرصهٔ باله نیز کار کرده‌است. افسانهٔ «سیمرغ» از عطار نیشابوری را صحنه‌ای کرده‌است. سیمرغ در سال ۱۳۵۴ در تالار رودکی نخستین اجرای خود را انجام داد. دیگر آثار برجستهٔ لوریس چکناواریان عبارت‌اند از سمفونی شماره یک برای ترومپت و سازهای کوبه‌ای، سمفونی کردو، اوراتوریو (Oratorio) زندگی مسیح، دو کنسرتو برای ویولن و پیانو، سوئیت دریاچهٔ وان، و بالاخره اوراتوریو آخرزمان.

سوئیت سمفونیک از باله اتللو به وسیلهٔ ارکستر سمفونیک لندن به رهبری چکناواریان اجرا شده‌است.

چکناواریان

لوریس چکناواریان در سال ۱۳۴۲ (۱۹۶۳) با ساختن موسیقی متن فیلم جلد مار ساختهٔ هژیر داریوش آهنگسازی برای فیلم را آغاز کرد. به عنوان یکی از موسیقیدانان صاحب سبک برای مستندهای بسیاری موسیقی ساخته و با کارگردان‌های متفاوتی همکاری داشته‌است. موسیقی متن ۴۰ فیلم مستند و سینمایی از جمله جدال در مهتاب (۱۳۴۸) به کارگردانی انزو دل وینچنسو , بی‌تا (۱۳۵۱) به کارگردانی هژیر داریوش، تجاوز به کارگردانی حمید مصداقی و تنگسیر به کارگردانی امیر نادری را تهیه کرده‌است. او برای ۱۷ فیلم مستند موسیقی متن فیلم تهیه کرده‌است.

وی برای تهیه موسیقی متن فیلم بی‌تا از سازهای ایرانی استفاده کرد و دو تن از استادان طراز اول موسیقی ملی، فرامرز پایور سنتور و حسن ناهید نی نواختند.

از آثار مستندی که برایشان موسیقی تصنیف کرده‌است می‌توان به حاج مصورالملکی (۱۳۵۰) ساختهٔ خسرو سینایی، عالی‌قاپو و چهل‌ستون (۱۳۵۲) هر دو ساختهٔ منوچهر طیاب اشاره کرد. در آثار چکناواریان تأثیر موسیقی ملی ایران به خوبی مشهود است. چکناوریان در سال ۱۳۵۱ به رهبری ارکستر اپرای تهران منصوب گردید.

آیین چراغ خاموشی نیست (۱۳۹۴)

چکناوریان پس از انقلاب در ارمنستان اقامت گزید و در ایروان به فعالیت‌های هنری خود ادامه‌داد. چکناوریان، بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۰، رهبری ارکستر فیلارمونیک ارمنستان را برعهده داشت و بیشتر در ارمنستان به سر می‌برد. به مدت ۳ سال (۹۳–۱۹۹۱) نیز برای اجراهای خیریه با این ارکستر در وین بود.

(چکناواریان در سال ۱۹۸۹، به سمت مدیر و رهبر ارکستر فیلارمونیک ارمنستان منصوب شد. او در فاصله یازده سال همکاری با این ارکستر، توانست از طریق ایستگاه رادیو تلویزیون اتریش (ORF) و کمپانی صفحه پرکنی انگلیس (ASV) آثار خود را به مردم سراسر جهان معرفی کند و با سفر به کشورهای مختلف اروپا، آمریکا، ایران و لبنان، به اجرای برنامه بپردازد. او در سال ۲۰۰۰، از سمت‌های رسمی خود استعفا داد تا بتواند وقت خود را عمدتاً صرف آهنگسازی و رهبری سایر ارکسترهای دنیا کند.)

چکناواریان بسیاری از ارکسترهای مهم جهان از جمله ارکستر فیلارمونیک ارمنستان، «فیلارمونیک سلطنتی انگلستان»، «فیلارمونیک سلطنتی لیورپول»، «ارکستر مجلسی انگلیس»، «ارکستر سمفونیک لندن» را رهبری کرده‌است.

وی در حال حاضر رهبری ارکستر مجلسی رودکی و ریاست خانهٔ اپرا را بر عهده دارد.

او در اواسط دههٔ ۱۳۷۰ به ایران سفر کرد و به‌عنوان رهبرِ مهمان، اجراهای فراوانی را با ارکستر سمفونیک تهران داشت و دورهٔ رهبری او بر این ارکستر از جمله دوره‌های پرفروغ ارکستر سمفونیک تهران به‌شمار می‌رودت. چکناوریان با برخی از خوانندگان هم اجراهایی را رهبری کرد که از جملهٔ آن‌ها می‌توان به اجرایی با شهرام ناظری از مجموعه آثار این خواننده در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی و همچنین اجرایی با عبدالحسین مختاباد در تالار وحدت و فرهنگسرای بهمن اشاره کرد. او مدتی هم رهبری ارکستر مجلسی رودکی را عهده‌دار شد.

لوریس چکناواریان در موزهٔ موسیقی، آبان ۱۳۹۶

جشن تولد ۷۸ سالگی لوریس چکناواریان شامگاه یک‌شنبه در یازدهمین ویژه برنامه «تولد ماه» سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در موزه هنرهای دینی امام علی برگزار شد.

وی در سال ۱۳۸۴ یک کنسرت با همکاری شهرام ناظری و با اجرای ارکستر بزرگ کومیتاس ارمنستان اجرا کرد که در سال ۱۳۹۰ توسط انتشارات آوای باربد با نام کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناوریان منتشر شد.

آخرین آثار اجراشدهٔ او در ایران «خسرو و شیرین» و «رستم و سهراب» هستند.

روزهای ۱۴ و ۱۵ ژانویه ۲۰۰۴، دو کنسرت برای جمع‌آوری کمک به آسیب‌دیدگان زلزله بم، در پاریس اجرا شد. کنسرت‌ها یکی در کلیسای «سنت سولپیس» و دیگری در تالار کنسرواتوار شهرک ایسی-له-مولینو در حومه پاریس برگزار شد و قطعاتی به رهبری لوریس چکناواریان توسط ارکستر مجلسی رودکی با بیست و شش نوازنده که از ارمنستان او را همراهی می‌کردند، اجرا گردید. برنامه کلیسای سنت سولپیس داستان لیلی و مجنون نظامی بود و چکناواریان با استفاده از آثار موسیقیدانان کلاسیک و همین‌طور قطعاتی از ساخته‌های خودش و حسین دهلوی، آن را تنظیم کرده بود. در برنامه دوم در شهرک ایسی-له-مولینو ارکستر قطعاتی از آهنگسازان ارمنی از جمله آرام خاچاتوریان، ادوارد میرزویان، ملیک موویساکالیان و آهنگسازان ایرانی همچون حشمت سنجری، حسین دهلوی و خود لوریس چکناواریان را اجرا کرد.

چکناواریان اولین اجرای ارکستر سمفونیک تهران را در سال ۱۳۹۵ را رهبری کرد. این برنامه در حمایت از فعالیت‌های انسان دوستانه موسسات خیریه، نیمه اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ در تالار وحدت روی صحنه رفت.

چکناواریان در آستانه هشتاد سالگی، تمامی آثارش را در حوزه موسیقی به موزهٔ موسیقی اهدا کرد. به همین منظور، مراسمی در روز نهم آبان ۱۳۹۶ در موزهٔ موسیقی با حضور چهره‌های شناخته‌شدهٔ موسیقی برگزار شد.

در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در تالار وحدت تهران برگزار شد، از لوریس چکناواریان به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.

آثار

در سال ۱۳۴۱ (۱۹۶۲) نخستین موسیقی متن فیلم سینمای ایران را برای فیلم جدال در مهتاب محصول مشترک ایران و ایتالیا، نوشت. برای بیش از ۴۵ فیلم موسیقی متن ساخته‌است. او برای ۵ فیلم سینمایی موسیقی متن فیلم تهیه نموده‌است و کلیه منتقدین فیلم و سینمای ایران آثار او را ستوده‌اند.

آفرینش نخستین اپرا برای کودکان نیز با پرویز و پریسا به نام لوریس چکناواریان ثبت شده‌است. او شاید نخستین آهنگسازی نیز باشد که روی رستم و سهراب کار کرده و اپرای خود را در صحنه‌های جهانی نیز به اجرا درآورده است. لوریس چکناواریان در عرصهٔ باله نیز کار کرده‌است. افسانه «سیمرغ» از عطار نیشابوری را صحنه‌ای کرده‌است. «سیمرغ» در سال ۱۳۵۴ در تالار رودکی نخستین اجرای خود را پیدا کرد. دیگر آثار برجسته لوریس چکناواریان عبارت است از سمفونی شماره یک برای ترومپت و سازهای کوبه‌ای، سمفونی کردو، اوراتوریو (Oratorio) زندگی مسیح، دو کنسرتو برای ویولن و پیانو، سوئیت دریاچهٔ وان و بالاخره اوراتوریو آخرزمان.

کلاسیک

اپرای رستم و سهراب

نوشتار اصلی: فهرست آثار کلاسیک لوریس چکناواریان

او بیش از ۷۵ اثر شامل سمفونی، اپرا، موسیقی مجلسی، کنسرتو برای پیانو، ویولن، گیتار، ویولنسل و پیپا، موسیقی باله، آثاری برای گروه کُر، یک رکوئیم، و یک اوراتوریو فیلم ساخته‌است.

بخشی از آثار کلاسیک چکناوریان عبارت اند از:

اپراها

1. اپرای پردیس و پریسا (۱۹۷۲)
2. اپرای رستم و سهراب (۶۴–۱۹۶۲)
3. اپرای رستم و اسفندیار
4. اپرای ضحاک
5. اپرای سیاوش
6. اپرای خودکشی صادق هدایت
7. اپرای شمس و مولانا

ایرای رستم و سهراب طی ۲۵ سال در هشت نسخه نوشته شده‌است و در ایران برای نخستین بار در بهمن ۱۳۷۸ در پانزدهمین دوره جشنواره موسیقی فجر اجرا شده‌است.

باله

1. سیمرغ (۱۹۷۵)
2. فانتاستیک (۱۹۶۱–۱۹۵۸)
3. آهنگ نور و صدا (برای جشن‌های تخت جمشید)
4. توکاتا و فوگ برای ارکستر زهی
5. کنسرتو پیانو
6. سمفونی پرسپولیس (۱۳۸۴)
7. سمفونی برای بالهٔ اتللو (۱۹۸۴)
8. کوروش کبیر

موسیقی فیلم

در کارنامه کاری چکناوریان آهنگسازی فیلم بلند، کوتاه، مستند هم دیده می‌شود که عبارتنداز:

ردیف	عنوان	سال	کارگردان	توضیحات
	فیلم کوتاه جلد مار	۱۳۴۱	هژیر داریوش
	جدال در مهتاب	۱۳۴۲	انزو دل وینچنسو	محصول مشترک با ایتالیا
	تجاوز	۱۳۴۹ / ۱۹۷۱
	بی‌تا	۱۳۵۱	هژیر داریوش
	هشتمین روز هفته	۱۳۵۲ (۱۹۷۳)	حسین رجاییان
	تنگسیر	۱۳۵۲	امیر نادری
	به امید دیدار	۱۳۵۴	محمد رسول‌اف
	بشارت منجی	۱۳۸۳	نادر طالب‌زاده
	جزیرهٔ رنگین	۱۳۹۳
	مناظر ایران		هوشنگ شفتی
	پرتو یک حماسه		منوچهر طیاب
	من ایران را دوست دارم	۱۹۷۰	خسرو سینایی	فیلم کوتاه
	آدم شاخ درمی‌آره		اسفندیار احمدیه	فیلم کوتاه
	آستان قدس رضوی و بناهای صفوی	۱۹۷۵	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه (دریافت Delqan Gold prize from the 12th international educational films festival in Tehran)
	ادیان		منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	برپا خاسته		حسن محمدزاده	فیلم کوتاه
				فیلم کوتاه
	توریست در ایران			فیلم کوتاه
	چهلستون	۱۹۷۳	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	حاج مصورالملکی	۱۹۷۲	خسرو سینایی	فیلم کوتاه
	شرح حال			فیلم کوتاه
	عالی‌قاپو	۱۹۷۳	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	مجموعهٔ گنجعلی‌خان	۱۹۷۵	همایون پورمند	فیلم کوتاه
	مسجد شیخ لطف‌الله		منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	معماری ایلخانی	۱۹۷۵	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	معماری تیموری	۱۹۷۵	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	معماری سلجوقی	۱۹۷۵	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه
	هشت بهشت	۱۹۷۳	منوچهر طیاب	فیلم کوتاه

سایر فعالیت‌ها

نمایشگاه نقاشی

لوریس چکناواریان در نشست خبری نمایشگاهش موسیقی روی بوم

نمایشگاه نقاشی‌های لوریس چکناواریان با عنوان «موسیقی روی بوم» روز ۳۰ فروردین ۱۳۹۵ با حضور جمعی از مسئولان، چهره‌های هنری و علاقه‌مندان این هنرمند، در نگارخانه استاد ممیز خانهٔ هنرمندان ایران گشایش یافت. او در این نمایشگاه تابلوهایش با تکنیک آکریلیک را در معرض بازدید عموم قرار داد.

نویسندگی

چکناواریان کتاب طنزی با عنوان «خرستان» را در ۱۶۸ صفحه را که شامل مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه طنز می‌باشد توسط نشر صدای معاصر رونمایی و منتشر کرد. وی که فردی شوخ‌طبع می‌باشد، در این کتاب داستان کشوری از مجموعه خران را نوشته‌است. معرفی و جشن امضای این کتاب، ۲۱ اسفند ۱۳۹۵، با حضور «اکبر عالمی» و «یارتا یاران» و «محمود دولت‌آبادی» در «کافه کتاب» شهر کتاب مرکزی برگزار شد.

جوایز، نشان‌ها، قدردانی‌ها و تجلیل‌ها

در زیر فهرست جوایز، نشان‌ها و تجلیل‌های لوریس چکناواریان آورده شده‌است:

• نشان درجه یک هنر از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (۱۳۸۱ (۲۰۰۲)).
• دریافت جوایز چنگ طلایی برای دستاورد عالی هنری از ۱۵ام و ۱۶ جشنواره موسیقی فجر در تهران
• استاد افتخاری کنسرواتوار کومیتاس، ایروان
• دریافت نشان فرهنگی «مسروپ ماشتوتس مقدس» از عالیجناب وازگن یکم کاتولیس اعظم تمامی ارامنه جهان.
• دریافت نشان دولتی برای خدمات به زمین لرزه از آقای ووسکانیان نخست‌وزیر ارمنستان شوروی
• اعطای مدال موسس خورناتسی توسط دولت جمهوری ارمنستان به خاطر خدمات فرهنگی به ارمنستان
• اعطا صلیب طلایی کلیسای رومانی.
• دریافت نشان طلایی از دانشگاه ارمنستان.
• نشان همایون (۱۹۷۱ ایران) از ملکه فرح پهلوی
• Recipient of the "Golden Conducting Baton" from the Armenian Philharmonic Choir for Artistic Achievement.
• Golden Cultural Medal from the Armenian Ministry of Culture
• جشن تولد ۷۸ سالگی لوریس چکناواریان شامگاه یک شنبه در یازدهمین ویژه برنامه «تولد ماه» سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران در موزه هنرهای دینی امام علی برگزار شد.
• در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما که در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۹۶ در تالار وحدت تهران برگزار شد، از لوریس چکناواریان به پاس یک عمر فعالیت هنری تقدیر به عمل آمد.
• دریافت «جایزه سرو ایرانی» در سومین دوره آئین جایزه سرو ایرانی در خانه اندیشمندان علوم انسانی ۱۳۹۷

فیلم دربارهٔ وی

مایسترو (به زبان ارمنی به معنای «استاد») مستند بلند ۵۲ دقیقه‌ای اولین فیلمی است که دربارهٔ لوریس چکناواریان ساخته شده‌است. مایسترو به کارگردانی وحید زارع‌زاده و تهیه‌کنندگی زهرا مشتاق، زندگی لوریس چکناواریان آهنگساز بین‌المللی را به تصویر کشیده‌است.

نظرات دربارهٔ وی

بزرگان موسیقی دربارهٔ چکناواریان می‌نویسند:

«او استعدادی بزرگ است که سنن موسیقی ارامنه را ادامه داده‌است… یک موسیقی‌دان و رهبر برجسته»

— آرام خاچاتوریان

«هدیهٔ وی که همان قطعات هنریِ اوست، جالب توجه است.»

— کارل ارف

«یک آهنگساز خوب، رهبر باتجربه و موسیقی‌دانی واقعی.»

— لوکاس فاس

جستارهای وابسته

• ارمنی‌ها در سینمای ایران
• ارمنی‌های ایران
• فهرست ارمنی‌های ایران
• فهرست آهنگسازان ارمنی

منابع

به فارسی

• آودسیان، الویرا (تنی). لوریس چکناواریان. ۱۳۸۵. ۳۴. 
• امید، جمال. فرهنگ سینمای ایران. چاپ دوم. تهران: مؤسسه انتشارات نگاه، ۱۳۷۷. ۱۴۲–۱۴۱. شابک ‎۲–۸۹–۶۱۷۴–۹۶۴. 
• خوشنام، محمود. «موسیقی پیشرو در ایران: درخشش‌های لوریس چکناواریان». رادیو زمانه، ۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• دورانی، محمدمهدی. «سرو ایرانی برای لوریس چکناواریان». خبرگزاری ایسنا. ۱۰ تیر ۱۳۹۷. 
• رادمهر، ندا. «اجرای شهرام ناظری به رهبری لوریس چکناواریان». رسانه نوا، ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• سعیدی، علیرضا. «اولین اجرای ارکستر سمفونیک در سال جدید به رهبری چکناواریان». خبرگزاری مهر، ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• سمندری، مرجان. «گفتگو با استاد لوریس چکناواریان، به شدت تحت تأثیر موسیقی محرم هستم». نشریه تخصصی تئاتر دوره جدید سال هجدهم، ش. ۲۰۱ (۱۳۹۵): ۲۰. 
• شعاعی، حمید. فرهنگ سینمای ایران. چاپ اول. تهران، ۱۳۵۴. 
• غیاثوند، امید. «لوریس چکناواریان: زندگی جوک است/می‌خواهم فیلم بسازم». ایرنا. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• گروه تحقیق و پژوهش سینما. ارامنه و سینمای ایران. تهران: انتشارات روزنه کار، ۱۳۸۳. شابک ‎۹۶۴-۶۷۲۸-۴۴-۸. 
• گلستان، شاهرخ. «برپایی کنسرت در فرانسه برای کمک به زلزله زدگان بم». بی‌بی‌سی فارسی، ۲۰۰۴. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• لازاریان، ژانت د.. «موسیقی‌دانان». در دانشنامهٔ ایرانیان ارمنی. چاپ اول. تهران: انتشارات هیرمند، ۱۳۸۲. ۸۵–۳۸۴. شابک ‎۳-۵۰-۶۹۷۴-۹۶۴. 
• مرتضایی‌فرد، زینب. «حکایت ۶۵ سال عاشقی با لوریس چکناواریان». ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• هویان، آندرانیک. ارمنیان ایران. چاپ اول. تهران: مرکز بین‌المللی گفتگوی فرنگ‌ها با همکاری انتشارات هرمس، ۱۳۸۰. ۳۲۵. شابک ‎۲-۰۰۷-۳۶۳-۹۶۴. 
• «لوریس چکناواریان نمایشگاه نقاشی برپا کرد». ایرنا، ۱۳۹۵. 
• ایسنا. «نقاشی‌های چکناواریان دیده می‌شوند». ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• همشهری‌آنلاین. «زندگینامه: لوریس چکناوریان (۱۳۱۶)». ۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• «چهره‌های معرفی‌شده در نمایشگاه هنرمندان ارمنی ایران». فصلنامه فرهنگی پیمان سال هفدهم، ش. ۶۴ (۱۳۹۲). 
• «لوریس چکناواریان، بازآفریننده رستم و سهراب». مقام موسیقایی بهار و تابستان، ش. ۷ (۱۳۷۹): ۱۳۹–۱۳۶. 
• لوریس چکناواریان در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)
• ماهنامه تخصصی موسیقی. «دِمُکراتِ در موسیقی». ۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• تسنیم. «چکناواریان: خوشبختم که در «سی‌تیر» همه من را می‌شناسند». ۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• خبرگزاری فارس. «نمایشگاه نقاشی‌های لوریس چکناواریان گشایش یافت». بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• راسخون. «لوریس-زاره-چکناواریان». نخبگان خاور میانه. بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• عصر ایران. «۷۸ سالگی لوریس چکناواریان (عکس)». بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• موسیقی ما. «پاس‌داشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما». ۱۳۹۶. 
• هنر آنلاین. «لوریس چکناواریان آثارش را به موزهٔ موسیقی اهدا می‌کند». بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• Varite. ««لوریس چکناواریان»، کتاب «خرستان» را منتشر کرد». بازبینی‌شده در ۲۰ اکتبر ۲۰۱۸. 
• «پاس‌داشت یک عمر فعالیت هنری کیهان کلهر و لوریس چکناواریان در چهارمین جشن موسیقی ما». موسیقی ما، ۱۳۹۶. 
• «سومین دوره آئین جایزه سرو ایرانی». خبرگزاری تسنیم. ۱۳۹۷. 
• فرهنگستان هنر. «استاد: منوچهر طیاب». بازبینی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷. 
• «لوریس چکناواریان مردی که دنیای موسیقی کلاسیک را با فرهنگ ایران آشنا ساخت». مؤسسهٔ طهران، ۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷. 
• «سمفونی عشق و امید». روزنامه ایران، ش. ۳۵۶۶ (۱۳۸۵): ۱۱. 
• . https://www.manzoom.ir/crew/tt5152694/لیست-عوامل-فیلم-مستند-مایسترو-1390. بازبینی‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۸. 

به ارمنی و انگلیسی

• "Լորիս Ճգնավորյան (ծնվ. 1937թ.)". Հայաստանի պետական ֆիլհարմոնիկ նվագախումբ. 
• avproduction.am. "ԼՈՐԻՍ ՃԳՆԱՎՈՐՅԱՆ". 
• "loris tjeknavorian". Iran Chamber Society. 

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• لوریس چکناواریان در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها (IMDb)

رسانه‌های بیرونی

Images
گزارش تصویری / اجرای ارکستر سنفونیک به رهبری لوریس چکناواریان -۲
Video
روایت، لوریس چکناواریان Sakkou Production documentary: Revayat with Loris Tjeknavorian
HQ /کنسرت شهرام ناظری/چکناواریان _ کامل
Լորիս Ճգնավորյան - Հայաստան
[۱]
روایت / لوریس چکناواریان
رادیو ۷ / مصاحبه با لوریس چکناواریان