ارمنستان (به ارمنی: Հայաստան، تلفظ: هایاستان) با نام رسمی جمهوری ارمنستان (Հայաստանի Հանրապետություն، هایاستانی هانراپِتوتیون) کشوری در قفقاز جنوبی به پایتختی ایروان است.
ارمنستان کشوری کوهستانی و پرباران است و نیز یک کشور محاط در خشکی است. بزرگترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و پهنه نسبتاً بزرگی از بخش میانی کشور را پوشانده است. پهناوری ارمنستان ۲۹٬۸۰۰ کیلومتر مربع است و حدود ۳٬۲۰۰٬۰۰۰ تن جمعیت دارد. مردم ارمنی پیرو آیین مسیحیت هستند.
نسلکشی ارامنه (به ارمنی:Հայոց Ցեղասպանություն، به ترکی استانبولی:Ermeni Kırımı) که گاهی با عناوین دیگری چون هولوکاست ارامنه و نیز توسط خود ارمنیها با عنوان جنایت بزرگ (به ارمنی:Մեծ Եղեռն) شناخته میشود، به نابودی عمدی و از پیش برنامهریزی شده (نسلکشی) جمعیت ارمنی ساکن سرزمینهای تحت کنترل امپراتوری عثمانی در خلال و درست پس از جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان اطلاق میشود.
عملیات در قالب کشتارهای دستهجمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام میپذیرفت. امروزه تعداد کل قربانیان نسلکشی ارامنه به طور عام بین یک تا یک و نیم میلیون نفر برآورد شدهاست. امروزه این رویداد به طور گسترده به عنوان یکی از اولین نسلکشیهای قرن بیستم شناخته میشود.
علاوه بر دستگیری و اعدام ارامنه، جمعیت بسیار زیادی از مردان، زنان و کودکان ارمنی از خانه و کاشانه خود تبعید، بدون هیچ دسترسی به آب
و غذا به قصد مرگ وادار به راهپیمایی در مسیرهای طولانی و بیابانی شدند. تجاوز و آزار و اذیت جنسی قربانیان توسظ نیروهای متخاصم در طول تبعید به دفعات گزارش شدهاست.
پژوهشهای بسیار زیادی درباره نسلکشی ارامنه انجام شده و میشود که قریب به اکثریت آنها وقوع چنین نسل کشی را واقعی و انکارناپذیر میدانند. امروزه کشور ارمنستان خواهان به رسمیت شناختن این نسل کشی است اما دولت ترکیه علیرغم عدم انکار وقوع چنین واقعهای از پذیرفتن این واقعه با عنوان «نسل کشی» خود داری کرده و وجود سیاست سیستماتیک برای نابودی ارامنه را قبول ندارد. ترکیه معتقد است که در آن سالها علاوه بر ارمنیها ترکهای بی دفاع نیز قربانی آشفتگیها شدهاند.
ویکتور هامبارتسومیان (به ارمنی: Վիկտոր Համբարձումյան) از دانشمندان ارمنستان بود. او یکی از بنیانگذاران اخترفیزیک نظری بهشمار میآید. او در زمینه فیزیک ستارهها و سحابیها، اخترشناسی ستارهای، پویاییشناسی سامانههای ستارهای، و کیهانزایی ستارهها و کهکشانها پژوهش میکرد.
وی در ۱۸ نوامبر ۱۹۰۸ در شهر تفلیس کشور گرجستان به دنیا آمد؛ و در ۱۲ اوت ۱۹۹۶ در شهر بیوراکان کشور ارمنستان چشم از جهان فروبست.
پادشاهی ارمنی کیلیکیه به (ارمنی کلاسیک Կիլիկիոյ Հայոց Թագաւորութիւն)، به عنوان ارمنستان جدید یا ارمنستان کوچک شناخته شده است.
سرزمین کیلیکیه یکی از سکونتگاههای کهن بشری است که نام آن در بسیاری ازمتون مربوط به دورهٔ باستان به ثبت رسیده و به سبب موقعیت حساسش همواره در طول تاریخ مورد توجه فاتحان بوده است.
در قرن یازدهم میلادی با ظهور حکومتی ارمنی در سرزمین کیلیکیه که در اندک زمانی تبدیل به قدرتی مستقل با ابعاد نظامی، سیاسی و فرهنگی در خور توجهی شد به گونهای که بخش اعظمی از حوادث مربوط به پادشاهی کیلیکیه درمتون تاریخی مورخان اروپایی هم روزگار آن در ذیل عنوانهای بارون نشین جدید ارمنی، ارمنستان جدید یا ارمنستان صغیر به نگارش درآمد و تا سدههای بعد نیز مورد بررسی قرار گرفت
کوه آراگاتْسْ (به ارمنی: Արագած) یکی از بلندترین قلههای ارمنستان است و در استان آراگاتسوتن در شمال غربی ایروان واقع شده است.
این کوه یک آتشفشان مرده به ارتفاع ۴٬۰۹۵ متر است. آراگاتس کوهی تنها است که چهار قله آن گرداکرد یک دهانه آتشفشانی قرار گرفته اند. این کوه از مناطق محبوب برای کوهنوردان ارمنستان است و رصدخانهای به نام رصدخانه بیوراکان و دژی از قرون وسطی به نام دژ آمبرد نیز در آن جای گرفته است.
وانادزور (به ارمنی: Վանաձոր) نام یکی از شهرهای کشور ارمنستان است.
وانادزور در شمال ارمنستان قرار گرفته و نام قدیمی آن قرهکلیسا بود. این شهر پس از قرهکلیسا نام کیروواکان بخود گرفت و بعداً وانادزور.
جمعیت وانادزور ۹۳٬۶۰۰ نفر بوده و در ۲۰۰۱ به ۱۰۷٬۳۹۴ نفر رسیدهاست. این شهر یکی از خوشمنظرهترین شهرهای ارمنستان است. خانهها و کلبههای تابستانی آن (داچاها) معروفند.
وانادزور و شهر پاسادنا در کالیفرنیا به عنوان شهرهای خواهرخوانده اعلام شدهاند.
مام ارمنستان (به ارمنی: Մայր Հայաստան، تلفظ: مایْر هایاستان) تجسم شخصگونه از مفهوم ارمنستان است. قابل مشاهدهترین اقتباس از این تجسم، تندیسی به نام مام ارمنستان است که در پارک پیروزی بر فراز شهر ایروان پایتخت ارمنستان ساخته شدهاست. تندیس کنونی مام ارمنستان، بهجای تندیس ژوزف استالین در این پارک نشستهاست. مجسمه استالین یادمان پیروزی در جنگ بزرگ میهنی شوروی بود.
نوزادانی که هنوز زبانی برای صحبت کردن به ایشان آموخته نشده، تنها نسل زمیناند، نسلِ انسان؛ همهٔ چیزهای دیگر تظاهر است، آنچه تمدن میخوانیم یا آنچه کینه، ترس و هوس قدرت میشماریماش.
کلیسای جامع زوارتنوتس (به ارمنی: Զվարթնոց) که در زبان ارمنی به معنی نیروهای نگهبان یا فرشتههای آسمانی است، نام یکی از آثار باستانی ارمنستان است که در نیمه سدهٔ ۷ میلادی در نزدیکی شهر واغارشاپات (به ارمنی: Վաղարշապատ) ساخته شدهاست و نیایشگاه جرج مقدس هم نامیده میشود.
این اثر در فهرست میراث فرهنگی جهان یونسکو قرار دارد.
چلیپاسنگ یا خاچکار (به ارمنی: "Խաչքար") نام سنگهایی است که بر روی آنها نقش صلیب کنده شده و هزاران عدد از آنها در سراسر ارمنستان پراکنده است. خاچ به ارمنی یعنی صلیب یا چلیپا (واژه خاج که ما در ورق بازی بکار میبریم وامواژهای ارمنی است در فارسی) و کار یعنی سنگ، پس خاچکار را میتوان در فارسی به چلیپاسنگ ترجمه نمود.
پیشینه چلیپاسنگهای ارمنی بقولی به روزگار پیش از مسیحی شدن ارمنیان برمیگردد. بنظر کاوه فرخ میان چلیپا سنگهای ارمنستان و صلیب میترایی یا صلیب ایرانی ارتباط وجود دارد. در آن زمان نقش اژدها و دیگر موجودات افسانهای را بر روی چوب میکندند. نخستین چلیپاسنگهای مسیحی بر روی چوب و سنگ هر دو کنده کاری میگشت و از سده نهم میلادی به این سو در سراسر سرزمین ارمنستان چلیپاسنگهایی برپا گشت. آنها بیشتر بهعنوان یادمان برای رویدادهای کهن و مهم مسیحی ساخته میشدند. بر روی برخی از آنها شرح آن رویدادها نگاشته شده است. مردم ارمنستان به دور برخی از چلیپاسنگها زیارتگاههایی برپا کردهاند و برخی هم معجزاتی را به آنها نسبت میدهند.