قبچاق‌ها
قبچاق یا قپچاق یا قفجاق نام گروهی از کوچ‌نشینان ترک بود. خاستگاه اصلی آنان احتمالاً در خانات کیمک بود. سپس از حدود ۱۰۳۰ تا ۱۲۳۷ میلادی -یعنی تا زمان حمله مغول- در دشت قبچاق مستقر شدند. نقش اینان در بخشی از تاریخ روس، خوارزم، آنسوی قفقاز، روم شرقی، مجارستان، جهان اسلام و چین تحت استیلای دودمان یوآن حیاتی بوده‌است.
ریشهٔ نام قبچاق به درستی آشکار نیست. خواجه رشیدالدین فضل‌الله این نام را از ریشهٔ واژهٔ ترکی قًبوق یا قُووق به معنای پوک گزارش کرده‌است. دین نخستین آنان ی بوده و تا پیش از استیلای مغول اسلام و مسیحیت هم میان گروهی از ایشان راه یافته‌بود. چغری بیگ در دههٔ ۱۰۴۰ میلادی یک امیر قبچاق را در خوارزم به اسلام گروانده‌بود. اتحاد قبیله‌ای قبچاق‌ها شامل عناصری ترک و مغول و ایرانی بود.
در آثار اسلامی تا سده‌های نهم و دهم میلادی از نام قبچاق اثری نیست. در دههٔ ۱۰۳۰ میلادی تعدادی از قبچاق‌ها در خدمت خوارزمشاهیان بودند و گروهی از ایشان نیز به مرزهای خوارزمشاه می‌تاختند. حرکت آنان به سوی جلگه پونتیک سبب فشار پچنگ‌ها و غزان به مرزهای روم شرقی و ایران می‌شد.
میان سال‌های ۱۲۱۷ تا ۱۲۳۷ میلادی مغول‌ها دشت قبچاق را تسخیر کردند. گروهی از قبچاق‌ها به نام کوتن[۱] به مجارستان گریختند. قبچاق‌ها بازمانده به مرور در مغول‌ها حل‌شدند. بعدها در زمان جنگ‌های میان تیمور لنگ و تقتامیش در ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰ میلادی، بازمانده قبچاق‌ها و قبچاق‌های مغول‌شده تجدید سازمان قبیله‌ای یافتند. سپس در آینده اینان به نیروی اصلی اردوی نوقای ادیگو تبدیل شدند.
محتویات
پانویس[ویرایش]
- ↑ Köten
نگارخانه[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
|
||||||
