قائم آل محمد

قائم (به عربی: القائم) در لغت به چم (معنای) برخاسته است. مسلمانان -هم‌چون پیروان بسیاری ادیان باورمند به کتاب آسمانی- باور دارند که در آخرالزمان فردی قیام (ظهور) می‌کند و همه جهان را از عدل و داد پر می‌کند.

اهل سنت مهدی را شخصی از تبار پیامبر اسلام می‌دانند که در آخر زمان زاده می‌شود و قیام خواهدکرد.^{[نیازمند منبع]}

شیعیان نیز مهدی را شخصی از تبار پیامبر اسلام می‌دانند. در زمان جعفر صادق امام ششم، برخی شیعیان او را قائم دانستند ولی او گفت قائم منتظر نیست و او ظهور خواهد کرد. امروزه بیشتر شیعیان قائم را امام دوازدهم، حجة بن الحسن العسکری می‌دانند و منتظر ظهور او هستند.^[۱]

آنان باور دارند او در سال ۲۵۵ هجری زاده شده و به غیبت رفته ولی عمر بسیار طولانی دارد و همچنان زنده‌است؛ ایشان باور دارند آن امام در آخرالزمان ظهور خواهدکرد. در روایات شیعیان این لقب رواج فراوانی دارد.

برخی از پژوهشگران روایاتی را که از پیامبر در شناساندن مهدی با اسم و رسم مشخص از نوادگان حسین آمده است، جعلی و متاخر می‌دانند؛ زیرا که در زمان جعفر صادق امام ششم، شیعیان او را قائم دانستند؛ هر چند او گفت قائم منتظر نیست و قائم ظهور خواهد کرد. پس در آن زمان اندیشه این که قائم کیست و چه خصوصیاتی دارد، هنوز بین شیعیان نسج نگرفته‌بوده‌است.

دلایل شیعه در وجه صدور لقب[ویرایش]

امام ششم شیعیان در گفتاری می‌گوید: او به دلیل قیام به حقش قائم نامیده شده است.^[۲]
در گفتاری صقر بنِ دلف از محمد بن علی امام نهم شیعیان شوند این نامگذاری را می‌پرسد و او در پاسخ می‌گوید: «چون او پس از فراموش شدن نامش و ارتداد بیشتر کسانی که به او باور دارند قیام می‌کند.»^[۳]
ابوحمزه ثمالی می‌گوید: «از ابوجعفر محمد بن علی (امام پنجم شیعیان) پرسیدم: «ای فرزند رسول خدا! آیا همه شما قائم و به پا دارنده حق نیستید؟» فرمود: «بلی.» عرض کردم: «چرا قائم را قائم نامیده‌اند؟» فرمود: «هنگامی که جد من، حسین شهید شد، فرشتگان به درگاه خداوند ضجه و ناله نموده، نزد او شکایت کردند!... پس خداوند امامان از فرزندان حسین را به آنان نشان داد و فرشتگان از دیدن آنان خوشحال شدند. در آن هنگام، دیدند که یکی از ایشان ایستاده و نماز می‌خواند. پس خداوند فرمود: به وسیله این قائم [= ایستاده] از آنان[= قاتلان حسین] انتقام خواهم گرفت.»^[۴]

امام هشتم شیعیان به هنگام بیان این لقب امام دوازدهم از جای برمی‌خاسته و دست بر سر می‌نهاده و می‌گفت: «اللهم عجل فرجه و مخرجه وانصرنا به نصرا عزیزا.»^[۵] از این رو شیعیان به پیروی از امام هشتم خویش به هنگام بیان این لقب از جای برخاسته و ادای احترام می‌نمایند.

منابع[ویرایش]

↑ مکتب در فرایند تکامل
↑ رَوَی مُحَمَّدُ بْنُ عَجْلَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ … سُمِّیَ الْقَائِمَ لِقِیَامِهِ بِالْحَقِّ. بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۰، ح۷.
↑ ... لِمَ سُمِّیَ الْقَائِمَ قَالَ لِأَنَّهُ یَقُومُ بَعْدَ مَوْتِ ذِکْرِهِ وَ ارْتِدَادِ أَکْثَرِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ…، محمد باقر مجلسی، بحارالاانوار ج۵۱، ص۳۰ و همچنین شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه ج۲، باب ۳۶ ح۳.
↑ عنِ الثُّمَالِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ الْبَاقِرَ … فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَلَسْتُمْ کُلُّکُمْ قَائِمِینَ بِالْحَقِّ قَالَ بَلَی قُلْتُ فَلِمَ سُمِّیَ الْقَائِمُ قَائِماً قَالَ لَمَّا قُتِلَ جَدِّیَ الْحُسَیْنُ ع ضَجَّتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبُکَاءِ وَ النَّحِیبِ … ثُمَّ کَشَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع لِلْمَلَائِکَةِ فَسُرَّتِ الْمَلَائِکَةُ بِذَلِکَ فَإِذَا أَحَدُهُمْ قَائِمٌ یُصَلِّی فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ الْقَائِمِ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ. بحارالانوار، ج۳۷، ص ۲۹۴، ح۸
↑ محمد لک علی‌آبادی، عزیز آل یاسین، طاووس بهشت، ۱۳۷۹، به نقل از کتاب منتهی الامال

منابع شیعی برای مطالعه بیشتر در این زمینه[ویرایش]

مکتب قائم آل محمد، پایگاه معارف اهل بیت
لطف‌الله صافی گلپایگانی. منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر. چاپ اول. قم: موسسه السیده المعصومه.
غلامحسین تاجری‌نسب. فرجام شناسی حیات انسان (ریشه و پیشینه و اساس دینی مهدویت). تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، ۱۳۸۷.
سیّد ثامر هاشم العمیدی. در انتظار ققنوس (کاوشی در قلمرو موعودشناسی و مهدی باوری). ترجمهٔ مهدی علیزاده. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۷. نسخه PDF بخش اول: موعودشناسی، پایگاه تراث؛ متن کامل کتاب، مرکز تعلیمات اسلامی واشینگتن.
مأخذشناسی «حضرت مهدی»، پایگاه حوزه.
سید هاشم بحرانی. المحجة فیما نزل فی القائم الحجّة.
محمدباقر مجلسی. مهدی موعود (بحار الانوار، جلد ۱۳). ترجمهٔ علی دوانی. دارالکتب الاسلامیه.

[1] مکتب در فرایند تکامل

[2] رَوَی مُحَمَّدُ بْنُ عَجْلَانَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ … سُمِّیَ الْقَائِمَ لِقِیَامِهِ بِالْحَقِّ. بحارالانوار، ج۵۱، ص۳۰، ح۷.

[3] ... لِمَ سُمِّیَ الْقَائِمَ قَالَ لِأَنَّهُ یَقُومُ بَعْدَ مَوْتِ ذِکْرِهِ وَ ارْتِدَادِ أَکْثَرِ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ…، محمد باقر مجلسی، بحارالاانوار ج۵۱، ص۳۰ و همچنین شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه ج۲، باب ۳۶ ح۳.

[4] عنِ الثُّمَالِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ الْبَاقِرَ … فَقُلْتُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَلَسْتُمْ کُلُّکُمْ قَائِمِینَ بِالْحَقِّ قَالَ بَلَی قُلْتُ فَلِمَ سُمِّیَ الْقَائِمُ قَائِماً قَالَ لَمَّا قُتِلَ جَدِّیَ الْحُسَیْنُ ع ضَجَّتِ الْمَلَائِکَةُ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبُکَاءِ وَ النَّحِیبِ … ثُمَّ کَشَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ ع لِلْمَلَائِکَةِ فَسُرَّتِ الْمَلَائِکَةُ بِذَلِکَ فَإِذَا أَحَدُهُمْ قَائِمٌ یُصَلِّی فَقَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِذَلِکَ الْقَائِمِ أَنْتَقِمُ مِنْهُمْ. بحارالانوار، ج۳۷، ص ۲۹۴، ح۸

[5] محمد لک علی‌آبادی، عزیز آل یاسین، طاووس بهشت، ۱۳۷۹، به نقل از کتاب منتهی الامال

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

قائم آل محمد

دلایل شیعه در وجه صدور لقب[ویرایش]

منابع[ویرایش]

منابع شیعی برای مطالعه بیشتر در این زمینه[ویرایش]

منوی ناوبری

ابزارهای شخصی

گویش‌ها

فضاهای نام

جستجو

بیشتر

بازدیدها

بازدید محتوا

همکاری

نسخه‌برداری

ابزارها

به زبان‌های دیگر