حدیث سلسله‌الذهب

کاشی‌کاری متن حدیث سلسلة الذهب(۱۳۸۸ ش) در نیشابور .

یک دیوارنگاری دیگرِ متن حدیث سلسلة الذهب در سقفِ ورودیِ کتابخانهٔ الغدیر در نیشابور .

حدیث سلسلة الذَهَب به احادیثی گفته می‌شود که به اعتقاد شیعیان، امامان آن‌ها، آن حدیث را از پدرانشان نقل می‌کنند؛ ولی به‌طور خاص حدیث سلسلة الذهب، حدیثی است که از علی بن موسی الرضا به هنگام ورودش به نیشابور نقل شده و عده کثیری آن را نوشته‌اند. سلسلة الذهب به معنی زنجیرهٔ طلا است. پیرامون سند و دیدگاه‌های عالمان و محدثان شیعی و سنی دربارهٔ این حدیث مطالبی ارائه شده، از جمله می‌نویسند که: این حدیث قدسی، متواتر، مسلسل و مستند می‌باشد.

متن حدیث

عربی

کَلِمَةُ لا إلهَ إلّا اللّهُ حِصنی فَمَن دَخَلَ حِصنی اَمِنَ مِن عَذابی بِشُروطِها وَ أنَا مِن شُروطِها.

فارسی

کلام لا إلهَ إلّا اللّهُ [یعنی هیچ معبودی بجز الله نیست] دژ و حصار من (خدا) است پس هر کس به دژ و حصار من داخل شود از عذاب من امنیت خواهد یافت، و این شروطی دارد و من (علی بن موسی الرّضا) یکی از آن شرط‌ها هستم.

و به عبارت دیگر ولایت اهل بیت محمد، شرط توحید و یگانگی خداوند است.

سند حدیث

این حدیث را محمد بن علی بن بابویه، معروف به شیخ صدوق در کتب خود، از جمله «عیون اخبار الرضا» و «امالی» و «توحید» و «معانی الاخبار» و «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» نقل کرده و اسنادش تا امامان شیعه به این ترتیب است:

محمد بن موسی المتوکل از محمد بن جعفر الأسدی، از محمد بن حسین الصولی، از یوسف بن عقیل، از اسحاق بن راهویه، از رضا.

علی بن موسی الرضا نیز این حدیث را به نقل از خداوند گفته‌است و اسنادش به این ترتیب است:

رضا از موسی بن جعفر از جعفر بن محمد از محمد بن علی از علی بن الحسین از حسین بن علی از علی بن ابی طالب از محمد مصطفی از جبرئیل از خداوند.

کتاب‌های وافی، بحار الانوار و الجواهر السنیه این حدیث را از محمد بن علی بن بابویه معروف به شیخ صدوق، نقل کرده‌اند.

پیوند به بیرون

• بررسی حدیث «سلسلة الذّهب»
• الشمس المدینه فی السما الایران

جستارهای وابسته

• مدینه الرضا
• علی بن موسی

منابع

• بهاء الدین خرمشاهی، دائرةالمعارف تشیع، جلد ۶، ص. ۱۷۵
• عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۱۳۵
• آمالی، ص ۲۳۵
• توحید، ص ۲۵
• ثواب الاعمال و عقاب و الاعمال، ص ۷
• معانی الاخبار، ص ۳۷۱
• بحارالانوار، جلد ۴۹، ص ۱۲۶، ح ۳. از کشف الغمه، جلد ۳، ص ۱۴۴–۱۴۵.
• بحارالانوار، جلد ۴۹، ص ۱۲۳، ح ۴. از عیون اخبار الرضا، جلد ۲، ص ۱۳۵.
• الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة، ص ۴۴۳
• الوافی، ج ۹، ص ۱۴۶۰