پرش به محتوا

ملاتونین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Saeedeh.shirdel (بحث | مشارکت‌ها)
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
خط ۶۰: خط ۶۰:
این هورمون توسط غده رو مغزی (اپی فیز) تولید می‌شود. مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل می‌رسد. عملکرد این هورمون در انسان به خوبی معلوم نیست. اما به نظر می‌رسد در تنظیم ریتم‌های شبانه‌روزی ارتباط داشته باشد. ملاتونین، در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در ایجاد علائم «[[بیماری خلقی فصلی]]» ([[SAD]]) یا [[افسردگی زمستانی]] نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا کامل قطع شود.
این هورمون توسط غده رو مغزی (اپی فیز) تولید می‌شود. مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل می‌رسد. عملکرد این هورمون در انسان به خوبی معلوم نیست. اما به نظر می‌رسد در تنظیم ریتم‌های شبانه‌روزی ارتباط داشته باشد. ملاتونین، در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در ایجاد علائم «[[بیماری خلقی فصلی]]» ([[SAD]]) یا [[افسردگی زمستانی]] نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا کامل قطع شود.


== ملاتونین به عنوان دارو ==
== موارد مصرف ملاتونین به عنوان دارو ==
مکمل‌های غذایی ملاتونین گاهی برای درمان مشکل [[پرواززدگی]] (جت لگ) یا [[بی‌خوابی]] به کار می‌روند. دانشمندان همچنین در حال تحقیق دربارهٔ سایر اثرات احتمالی مؤثر ملاتونین هستند از جمله:
مکمل‌های غذایی ملاتونین گاهی برای درمان مشکل [[پرواززدگی]] (جت لگ) یا [[بی‌خوابی]] به کار می‌روند.اگر زمانی که دارو خورده می شود صحیح نباشد ، در عوض می تواند سازگاری را به تأخیر بیندازد. <ref name="pubmed12076414">{{Cite journal|vauthors=Herxheimer A, Petrie KJ|year=2002|title=Melatonin for the prevention and treatment of jet lag|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=2|pages=CD001520|doi=10.1002/14651858.CD001520|pmid=12076414}}</ref> دانشمندان همچنین در حال تحقیق دربارهٔ سایر اثرات احتمالی مؤثر ملاتونین هستند از جمله:
* درمان [[اختلال خلقی فصلی]] ([[SAD]]).
* درمان [[اختلال خلقی فصلی]] ([[SAD]]).
* کمک به تنظیم خواب افرادی که در شیفت‌های عصر یا شب کار می‌کنند.به نظر می رسد که ملاتونین در برابر مشکلات خواب افرادی که در [[نوبت‌کاری|شیفتی کار می کنند ،]] استفاده محدود داشته باشد. <ref name="Cochrane2014">{{Cite journal|vauthors=Liira J, Verbeek JH, Costa G, Driscoll TR, Sallinen M, Isotalo LK, Ruotsalainen JH|date=August 2014|title=Pharmacological interventions for sleepiness and sleep disturbances caused by shift work|url=http://www.scielo.br/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1516-31802015000100067|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|volume=8|issue=8|pages=CD009776|doi=10.1002/14651858.CD009776.pub2|pmid=25113164}}</ref> شواهد آزمایشی حاکی از آن است که باعث افزایش مدت زمانی می شود که افراد قادر به خوابیدن هستند. <ref name="Cochrane2014" />
* کمک به تنظیم خواب افرادی که در شیفت‌های عصر یا شب کار می‌کنند.
* پیشگیری یا کاهش مشکلات خواب یا گیجی پس از جراحی.
* پیشگیری یا کاهش مشکلات خواب یا گیجی پس از جراحی.
* کاهش سردردهای مزمن خوشه‌ای.
* کاهش سردردهای مزمن خوشه‌ای.
خط ۶۹: خط ۶۹:
اثبات تأثیر ملاتونین در این موارد نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
اثبات تأثیر ملاتونین در این موارد نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
* ملاتونین همچنین از لحاظ درمان مشکلات خواب در افراد نابینا مورد بررسی قرار گرفته‌است. افراد نابینا که ادراکی از نور ندارند، ممکن است دچار مشکلات خواب شوند؛ مثلاً در طول روز بخوابند و شب‌ها بیدار بمانند.
* ملاتونین همچنین از لحاظ درمان مشکلات خواب در افراد نابینا مورد بررسی قرار گرفته‌است. افراد نابینا که ادراکی از نور ندارند، ممکن است دچار مشکلات خواب شوند؛ مثلاً در طول روز بخوابند و شب‌ها بیدار بمانند.
*در اتحادیه اروپا برای درمان بی خوابی در کودکان و نوجوانان 2 تا 18 ساله [[ اختلال طیف اوتیسم|مبتلا به اختلال طیف اوتیسم]] (ASD) و / یا [[ سندرم اسمیت - مگنیس|سندرم اسمیت - مگنیس]] ، جایی که اقدامات بهداشت خواب کافی نبوده است استفاده می شود <ref name="Slenyto EPAR">{{Cite web|title=Slenyto EPAR|website=[[European Medicines Agency]] (EMA)|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/slenyto|accessdate=31 May 2020}} {{PD-notice}}</ref> و برای تک درمانی برای درمان کوتاه مدت بی خوابی اولیه که با کیفیت پایین خواب در افرادی که 55 سال و بالاتر دارند مشخص می شود. <ref name="Circadin EPAR">{{Cite web|title=Circadin EPAR|website=[[European Medicines Agency]] (EMA)|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/circadin|accessdate=31 May 2020}} {{PD-notice}}</ref
*ملاتونین ممکن است در [[اختلال تأخیر در فاز خواب|سندرم تأخیر فاز خواب]] مفید باشد. <ref name="Auld2017">{{Cite journal|vauthors=Auld F, Maschauer EL, Morrison I, Skene DJ, Riha RL|date=August 2017|title=Evidence for the efficacy of melatonin in the treatment of primary adult sleep disorders|url=http://epubs.surrey.ac.uk/813219/1/Riha%20accepted%20MS%202016.pdf|journal=Sleep Medicine Reviews|volume=34|issue=|pages=10–22|doi=10.1016/j.smrv.2016.06.005|pmid=28648359}}</ref> به نظر می رسد ملاتونین به اندازه [[ راملتون|راملتون]] کار می کنند اما هزینه کمتری دارند. <ref name="AFP2017">{{Cite journal|vauthors=Matheson E, Hainer BL|date=July 2017|title=Insomnia: Pharmacologic Therapy|journal=American Family Physician|volume=96|issue=1|pages=29–35|pmid=28671376}}</ref>
*ملاتونین یک جایگزین ایمن تر از [[کلونازپام]] در درمان [[ REM اختلال رفتار خواب|اختلال رفتار خواب REM است]] &nbsp; - بیماری در ارتباط با [[ سینوکلینوپاتی|سینوکلینوپاتی]] مانند [[بیماری پارکینسون]] و [[زوال عقل با اجسام لویی|زوال عقل با اجسام لوئی]] . <ref name="McCarter2013">{{Cite journal|displayauthors=6|vauthors=McCarter SJ, Boswell CL, St Louis EK, Dueffert LG, Slocumb N, Boeve BF, Silber MH, Olson EJ, Tippmann-Peikert M|date=March 2013|title=Treatment outcomes in REM sleep behavior disorder|journal=Sleep Medicine|type=Review|volume=14|issue=3|pages=237–42|doi=10.1016/j.sleep.2012.09.018|pmc=3617579|pmid=23352028}}</ref> <ref name="McKeithConsensus2017">{{Cite journal|displayauthors=6|vauthors=McKeith IG, Boeve BF, Dickson DW, Halliday G, Taylor JP, Weintraub D, Aarsland D, Galvin J, Attems J, Ballard CG, Bayston A, Beach TG, Blanc F, Bohnen N, Bonanni L, Bras J, Brundin P, Burn D, Chen-Plotkin A, Duda JE, El-Agnaf O, Feldman H, Ferman TJ, Ffytche D, Fujishiro H, Galasko D, Goldman JG, Gomperts SN, Graff-Radford NR, Honig LS, Iranzo A, Kantarci K, Kaufer D, Kukull W, Lee VM, Leverenz JB, Lewis S, Lippa C, Lunde A, Masellis M, Masliah E, McLean P, Mollenhauer B, Montine TJ, Moreno E, Mori E, Murray M, O'Brien JT, Orimo S, Postuma RB, Ramaswamy S, Ross OA, Salmon DP, Singleton A, Taylor A, Thomas A, Tiraboschi P, Toledo JB, Trojanowski JQ, Tsuang D, Walker Z, Yamada M, Kosaka K|date=July 2017|title=Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Fourth consensus report of the DLB Consortium|journal=Neurology|type=Review|volume=89|issue=1|pages=88–100|doi=10.1212/WNL.0000000000004058|pmc=5496518|pmid=28592453}}</ref> <ref name="Boot2015">{{Cite journal|vauthors=Boot BP|date=2015|title=Comprehensive treatment of dementia with Lewy bodies|journal=Alzheimer's Research & Therapy|type=Review|volume=7|issue=1|pages=45|doi=10.1186/s13195-015-0128-z|pmc=4448151|pmid=26029267}}</ref> در اروپا از آن برای درمان کوتاه مدت بی خوابی در افرادی که 55 سال یا بالاتر دارند استفاده می شود. <ref>{{Cite web|title=Circadin - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (eMC)|url=https://www.medicines.org.uk/emc/product/2809|publisher=Electronic Medicines Compendium|accessdate=1 March 2018|date=29 June 2007}}</ref> به نظر می رسد که یک عامل خط اول در این گروه باشد. <ref name="AFP2017">{{Cite journal|vauthors=Matheson E, Hainer BL|date=July 2017|title=Insomnia: Pharmacologic Therapy|journal=American Family Physician|volume=96|issue=1|pages=29–35|pmid=28671376}}</ref>
*ملاتونین زمان تا شروع خواب را کاهش می دهد و باعث افزایش مدت زمان خواب در کودکان مبتلا به [[اختلال عصبی تکاملی|اختلالات عصبی تکاملی می شود]] . <ref>{{Cite journal|vauthors=Abdelgadir IS, Gordon MA, Akobeng AK|date=December 2018|title=Melatonin for the management of sleep problems in children with neurodevelopmental disorders: a systematic review and meta-analysis|url=http://clok.uclan.ac.uk/22738/1/22738%20MelatoninSystematicReview%20ADC%20%28%20Clean%20copy%29.pdf|journal=Archives of Disease in Childhood|volume=103|issue=12|pages=1155–1162|doi=10.1136/archdischild-2017-314181|pmid=29720494}}</ref>
*


== هشدارها و عوارض جانبی در استفاده از ملاتونین ==
== هشدارها و عوارض جانبی در استفاده از ملاتونین ==

نسخهٔ ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۵۳

ملاتونین
داده‌های بالینی
AHFS/Drugs.comConsumer Drug Information
روش مصرف دارومصرف از راه دهان
مصرف به صورت زیرزبانی
مصرف به صورت جذب پوستی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۳۰–۵۰٪
متابولیسمHepatic via CYP1A2 mediated 6-hydroxylation
نیمه‌عمر حذفبین ۳۰ تا ۵۰ دقیقه
دفعادرار
شناسه‌ها
  • N-[2-(5-methoxy-1H-indol-3-yl)ethyl]
    acetamide
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.000.725 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC۱۳H۱۶N۲O۲
جرم مولی۲۳۲٫۲۷۸ گرم بر مول g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • CC(=O)NCCc1c[nH]c2c1cc(cc2)OC
  • InChI=1S/C13H16N2O2/c1-9(16)14-6-5-10-8-15-13-4-3-11(17-2)7-12(10)13/h3-4,7-8,15H,5-6H2,1-2H3,(H,۱۴٬۱۶) ✔Y
  • Key:DRLFMBDRBRZALE-UHFFFAOYSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

ملاتونین (به انگلیسی: Melatonin) با فرمول شیمیایی N-acetyl-5-methoxy tryptamine هورمونی است که در غدهٔ صنوبری (پینه‌آل)، غدهٔ کوچکی در مغز، تولید می‌شود و به تنظیم چرخهٔ خواب و بیداری در بدن کمک می‌کند.

مقدار بسیار کمی از ملاتونین در غذاهایی مانند گوشت‌ها، حبوبات، میوه‌ها و سبزی‌ها وجود دارد.

ملاتونین همچنین به صورت مکمل غذایی در بازار وجود دارد، هرچند ارزش تغذیه‌ای شناخته‌شده‌ای ندارد.[۱]

حرکات نامنظم چشم در ترشح ملاتونین تأثیر مستقیم دارد.

این هورمون توسط غده رو مغزی (اپی فیز) تولید می‌شود. مقدار ترشح این هورمون در شب به حداکثر و در نزدیکی ظهر به حداقل می‌رسد. عملکرد این هورمون در انسان به خوبی معلوم نیست. اما به نظر می‌رسد در تنظیم ریتم‌های شبانه‌روزی ارتباط داشته باشد. ملاتونین، در روزهای کوتاه فصل زمستان ممکن است زودتر، یا در اغلب موارد دیرتر شروع شود. این تغییر در روند ترشح ملاتونین ممکن است در ایجاد علائم «بیماری خلقی فصلی» (SAD) یا افسردگی زمستانی نقش داشته باشد. میزان طبیعی ملاتونین با افزایش سن به تدریج کاهش پیدا می‌کند. در برخی از سالمندان ممکن است تولید ملاتونین به حد ناچیزی برسد، یا کامل قطع شود.

موارد مصرف ملاتونین به عنوان دارو

مکمل‌های غذایی ملاتونین گاهی برای درمان مشکل پرواززدگی (جت لگ) یا بی‌خوابی به کار می‌روند.اگر زمانی که دارو خورده می شود صحیح نباشد ، در عوض می تواند سازگاری را به تأخیر بیندازد. [۲] دانشمندان همچنین در حال تحقیق دربارهٔ سایر اثرات احتمالی مؤثر ملاتونین هستند از جمله:

  • درمان اختلال خلقی فصلی (SAD).
  • کمک به تنظیم خواب افرادی که در شیفت‌های عصر یا شب کار می‌کنند.به نظر می رسد که ملاتونین در برابر مشکلات خواب افرادی که در شیفتی کار می کنند ، استفاده محدود داشته باشد. [۳] شواهد آزمایشی حاکی از آن است که باعث افزایش مدت زمانی می شود که افراد قادر به خوابیدن هستند. [۳]
  • پیشگیری یا کاهش مشکلات خواب یا گیجی پس از جراحی.
  • کاهش سردردهای مزمن خوشه‌ای.
  • شواهدی مقدماتی وجود دارد که مصرف ملاتونین به عنوان مکمل غذایی، ممکن است گسترش سرطان را در بدن متوقف کند یا به تأخیر بیندازد، دستگاه ایمنی را تقویت کند و فرایند پیری را کُند کند.

اثبات تأثیر ملاتونین در این موارد نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

  • ملاتونین همچنین از لحاظ درمان مشکلات خواب در افراد نابینا مورد بررسی قرار گرفته‌است. افراد نابینا که ادراکی از نور ندارند، ممکن است دچار مشکلات خواب شوند؛ مثلاً در طول روز بخوابند و شب‌ها بیدار بمانند.
  • در اتحادیه اروپا برای درمان بی خوابی در کودکان و نوجوانان 2 تا 18 ساله مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) و / یا سندرم اسمیت - مگنیس ، جایی که اقدامات بهداشت خواب کافی نبوده است استفاده می شود [۴] و برای تک درمانی برای درمان کوتاه مدت بی خوابی اولیه که با کیفیت پایین خواب در افرادی که 55 سال و بالاتر دارند مشخص می شود. خطای یادکرد: خطای یادکرد: برچسب تمام کنندهٔ </ref> بدون برچسب <ref> ().

به نظر می رسد ملاتونین به اندازه راملتون کار می کنند اما هزینه کمتری دارند. [۵]

هشدارها و عوارض جانبی در استفاده از ملاتونین

هشدارها

استفاده از مکمل ملاتونین برای افراد زیر مناسب نیست:

۱- افراد زیر ۲۰ سال

  1. زنان باردار و شیرده
  2. افراد دچار افسردگی
  3. فشار خون بالا
  4. نارسایی کلیه
  5. تشنج و صرع

همچنین استفاده دراز مدت از این مکمل در افرادی که سابقه تومور و سرطان سینه دارند و بیماران دارای رودهٔ تحریک پذیر(IBS) توصیه نمی‌شود.

بهتراست این مکمل را یک ساعت قبل از خواب استفاده کنید و همچنین نور محیط را نیز کم کنید تا اثرگذاری آن افزایش یابد.[۱۱]

عوارض جانبی برگشت‌پذیر

استفاده مقدار کم آن در دورهٔ زمانی ۳ ماهه اثبات شده که عوارض جانبی بسیار کمی دارد. اگرچه عوارض زیر ممکن است در استفاده طولانی‌مدت رخ دهند:

  • خواب‌آلودگی مهم‌ترین عارضه جانبی آن است که بعد از قطع مصرف دارو به احتمال زیاد برطرف می‌شود.
  • تغییرات عروق خونی که ممکن است بر جریان خون تأثیر بگذارد.
  • پایین آوردن درجه حرارت بدن (هیپوترمی).
  • سردرد
  • ضعف صبحگاهی
  • رؤیای شفاف

در صورت مصرف ملاتونین، هنگام مراجعه به هر پزشکی، باید آن را با او در میان گذاشت.

عوارض جانبی برگشت‌ناپذیر

  • مصرف با دوز بالا و چند ماهه دارو به تغییر رنگ پوست به تیرگی و رنگ چشم به روشنی می‌انجامد.[۱۲][یادکرد نامرتبط]

میزان مصرف

دوز مناسب ملاتونین از فردی به فرد دیگر، تفاوت زیادی می‌کند. دوز توصیه شده معمولاً ۰/۵ میلی‌گرم است. ملاتونین در بزرگسالان با دوزهای متفاوت از ۰/۲ تا ۲۰ میلی‌گرم، بسته به نوع استفاده از آن مصرف می‌شود. اگر مشکل به خواب رفتن یا در خواب ماندن دارید، می‌توانید در مورد دوز مناسب با پزشک مشورت کنید. افزایش فراموشی‌ها هموزن افزایش مدت زمان مصرف دیده شده استفاده فقط برای یک دورهٔ ۲۰ یا ۳۰ و حداکثر ۴۰ شب کافی است ولی بیشتر از این مدت زمان سبب آلزایمر خفیف می‌شود. در مورد عوارض جنسی هم تأثیر دارد و با جایگزین شدن بجای هورمون تستوسترون سبب کاهش قدرت جنسی در آقایان می‌شود

ملاتونین و دیابت

نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که ترشح کمِ هورمون ملاتونین، هورمونی که چرخهٔ خواب را تنظیم می‌کند؛ ریسک ابتلا به بیماری دیابت در زنان را بیش از دو برابر افزایش می‌دهد.[۱۳]

منابع

  1. Melatonin for Sleep: Hormone and Supplement Effects on Sleep
  2. Herxheimer A, Petrie KJ (2002). "Melatonin for the prevention and treatment of jet lag". The Cochrane Database of Systematic Reviews (2): CD001520. doi:10.1002/14651858.CD001520. PMID 12076414.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ Liira J, Verbeek JH, Costa G, Driscoll TR, Sallinen M, Isotalo LK, Ruotsalainen JH (August 2014). "Pharmacological interventions for sleepiness and sleep disturbances caused by shift work". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 8 (8): CD009776. doi:10.1002/14651858.CD009776.pub2. PMID 25113164.
  4. "Slenyto EPAR". European Medicines Agency (EMA). Retrieved 31 May 2020. مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ Matheson E, Hainer BL (July 2017). "Insomnia: Pharmacologic Therapy". American Family Physician. 96 (1): 29–35. PMID 28671376.
  6. McCarter SJ, Boswell CL, St Louis EK, Dueffert LG, Slocumb N, Boeve BF, Silber MH, Olson EJ, Tippmann-Peikert M (March 2013). "Treatment outcomes in REM sleep behavior disorder". Sleep Medicine (Review). 14 (3): 237–42. doi:10.1016/j.sleep.2012.09.018. PMC 3617579. PMID 23352028. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)
  7. McKeith IG, Boeve BF, Dickson DW, Halliday G, Taylor JP, Weintraub D, Aarsland D, Galvin J, Attems J, Ballard CG, Bayston A, Beach TG, Blanc F, Bohnen N, Bonanni L, Bras J, Brundin P, Burn D, Chen-Plotkin A, Duda JE, El-Agnaf O, Feldman H, Ferman TJ, Ffytche D, Fujishiro H, Galasko D, Goldman JG, Gomperts SN, Graff-Radford NR, Honig LS, Iranzo A, Kantarci K, Kaufer D, Kukull W, Lee VM, Leverenz JB, Lewis S, Lippa C, Lunde A, Masellis M, Masliah E, McLean P, Mollenhauer B, Montine TJ, Moreno E, Mori E, Murray M, O'Brien JT, Orimo S, Postuma RB, Ramaswamy S, Ross OA, Salmon DP, Singleton A, Taylor A, Thomas A, Tiraboschi P, Toledo JB, Trojanowski JQ, Tsuang D, Walker Z, Yamada M, Kosaka K (July 2017). "Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: Fourth consensus report of the DLB Consortium". Neurology (Review). 89 (1): 88–100. doi:10.1212/WNL.0000000000004058. PMC 5496518. PMID 28592453. {{cite journal}}: Unknown parameter |displayauthors= ignored (|display-authors= suggested) (help)
  8. Boot BP (2015). "Comprehensive treatment of dementia with Lewy bodies". Alzheimer's Research & Therapy (Review). 7 (1): 45. doi:10.1186/s13195-015-0128-z. PMC 4448151. PMID 26029267.
  9. "Circadin - Summary of Product Characteristics (SmPC) - (eMC)". Electronic Medicines Compendium. 29 June 2007. Retrieved 1 March 2018.
  10. Abdelgadir IS, Gordon MA, Akobeng AK (December 2018). "Melatonin for the management of sleep problems in children with neurodevelopmental disorders: a systematic review and meta-analysis" (PDF). Archives of Disease in Childhood. 103 (12): 1155–1162. doi:10.1136/archdischild-2017-314181. PMID 29720494.
  11. «قرص خواب‌آور زولپیدم و تأثیر آن در درمان دارویی بی خوابی و اثرات جانبی آن - دکتر فارمو». دکتر فارمو | دارویی-داروسازی-پزشکی و سلامتی. ۲۰۱۹-۱۱-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۲.
  12. خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام ToolAutoGenRef1 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  13. http://www.huffingtonpost.co.uk/2013/04/02/low-levels-of-sleep-hormone-diabetes-risk_n_3003270.html?ir=UK+Lifestyle

پیوند به بیرون