سیرالئون: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش پیوندها
مختصات: ۸°۲۹′۴″ شمالی ۱۳°۱۴′۴″ غربی / ۸٫۴۸۴۴۴°شمالی ۱۳٫۲۳۴۴۴°غربی / 8.48444; -13.23444
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها، مدیران رباتیک
۴٬۴۱۱٬۲۶۸ ویرایش‌ها
جز حذف مختصات تکراری
برچسب: برگردانده‌شده
ماني (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۱۶۲٬۶۵۲ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: واگردانی دستی
خط ۱: خط ۱:
{{Coord|۸|۲۹|۴|N|۱۳|۱۴|۴|W|display=inline|display=title}}
{{Infobox country
{{جعبه اطلاعات کشور|
| coordinates = | languages_type = زبان‌های گفتاری
نام اصلی = Republic of Sierra Leone |
| leader_name2 = {{Nowrap|[[Mohamed Juldeh Jalloh]]}}
نام فارسی رسمی = جمهوری سیرالئون |
| leader_name3 = {{Nowrap|[[David J. Francis (politician)|David J. Francis]]}}
نام عادی = سیرالئون|
| leader_name4 = {{Nowrap|[[Abass Bundu|Abass Chernor Bundu]]}}
تصویر پرچم = Flag_of_Sierra_Leone.svg |
| conventional_long_name = جمهوری سیرالئون
| image_flag = Flag of Sierra Leone.svg
تصویر نشان ملی = Coat of arms of Sierra Leone.svg |
شعار ملی = «یک‌پارچگی، آزادی، دادگری» |
| image_coat = Coat of arms of Sierra Leone.svg
سرود ملی = [[سرود ملی سیرالئون|ترا به بلندا می‌رسانیم، ای قلمرو آزادگان]] |
| common_name = Sierra Leone
نقشه = Location_Sierra_Leone_AU_Africa.svg|thumb|200px |
| symbol_type = Coat of arms
پایتخت = [[فری تاون]] |latd=۸|latm=۳۱|latNS=N|longd=۱۳|longm=۱۵|longEW=W|
| national_motto = «یک‌پارچگی، آزادی، دادگری»
بزرگ‌ترین شهر = [[فری تاون]] |
| national_anthem = «[[سرود ملی سیرالئون|ترا به بلندا می‌رسانیم، ای قلمرو آزادگان]]» {{وسط‌چین}}[[پرونده:Sierra Leone's national anthem.ogg]]{{پایان}}
زبان رسمی = [[زبان انگلیسی]] |
| image_map = Location Sierra Leone AU Africa.svg
نوع حکومت = [[جمهوری]] |
| map_caption = {{Map caption|countryprefix= |location_color=آبی تیره |region=آفریقا |region_color=خاکستری تیره |subregion=[[اتحادیه آفریقا]] |subregion_color=آبی روشن |legend=Location Sierra Leone AU Africa.svg}}
نوع حاکمان = • [[رئیس‌جمهور]]{{سخ}}• [[معاون رئیس‌جمهور]] |
| image_map2 =
نام حاکمان = [[ارنست بای کوروما]]{{سخ}}[[ساموئل سام-سومانا]] |
| capital = [[فری‌تاون]]
نحوه تشکیل = استقلال |
| largest_city = پایتخت
موارد منجر به تشکیل = از [[بریتانیای کبیر]] |
| official_languages = [[زبان انگلیسی]]
تاریخ تشکیل = ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ |
| national_languages = [[Mende language|Mende]] • [[Temne language|Temne]] • [[Krio language|Krio]]
مساحت = ۷۱٬۷۴۰ |
| demonym = Sierra Leonean
رتبه مساحت = ۱۱۹ام |
| religion = [[اسلام]] (۷۸٪){{سخ}}[[مسیحیت]] (21%)<ref name=religions/>
درصد آبها = ۱٫۱ |
| government_type = [[حکومت متمرکز]] [[نظام ریاستی]] [[جمهوری]]
سال برآورد جمعیت = نامعلوم |
| leader_title1 = [[President of Sierra Leone|رئیس‌جمهور]]
جمعیت = ۷،۹۶۰،۰۰۰ |
| leader_name1 = {{Nowrap|[[Julius Maada Bio]]}}
رتبه جمعیت = ۱۰۳ام |
| leader_title2 = [[Vice-President of Sierra Leone|معاون رئیس‌جمهور]]
تراکم جمعیت = ۱۹۹ |
| leader_title3 = [[Chief Minister of Sierra Leone|Chief Minister]]
رتبه تراکم جمعیت = ۱۱۴ام |
| leader_title4 = [[Speaker of the House of Parliament of Sierra Leone|رئیس پارلمان]]
سال تولید ناخالص داخلی = |
| leader_title5 = Chief Justice
تولید ناخالص داخلی = |
| legislature = [[Parliament of Sierra Leone|پارلمان]]
رتبه تولید ناخالص داخلی = |
| established_event1 = از بریتانیا
سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| sovereignty_type = استقلال
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |
| established_event2 = اعلام جمهوری
سال شاخص توسعه انسانی = |
| established_date1 = ۲۷ آوریل ۱۹۶۱
شاخص توسعه انسانی = |
| established_date2 = ۱۹ آوریل ۱۹۷۱
رتبه شاخص توسعه انسانی = |
| area_km2 = ۷۱٬۷۴۰
وضع شاخص توسعه انسانی = |
| area_rank = ۱۱۷ام <!-- Area rank should match [[فهرست کشورها و مناطق بر پایه پهناوری]] -->
واحد پول = لئون سیرالئون |
| area_sq_mi = ۲۷٬۶۹۹
کد واحد پول = SLL |
| percent_water = ۱٫۱
منطقه زمانی = GMT |
| population_estimate =
منطقه زمانی تابستانی = |
| population_census = ۷٬۰۹۲٬۱۱۳<ref name =Census2015>{{cite web|url=https://sierraleone.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/National%20Analytical%20Report.pdf |title=Sierra Leone 2015 Population and Housing Census National Analytical Report |accessdate=28 March 2020 |website=Statistics Sierra Leone| df=dmy}}</ref>
utc = +۰ |
| population_census_rank = ۱۰۲ام
کد بین‌المللی خودرو = |
| population_estimate_year =
دامنه اینترنتی = [[.sl]] |
| population_estimate_rank = ۱۰۱ام
پیش‌شماره تلفنی = ۲۳۲ |
| population_census_year = ۲۰۱۵
|زیرنویس نقشه=سیرالئون (آبی){{سخ}}[[اتحادیه آفریقا]] (آبی کم رنگ)}}
| population_density_km2 = ۹۷
'''سیرالئون''' {{به انگلیسی|Sierra Leone|/siˌɛrə liˈoʊn(i)/}} با نام رسمی '''جمهوری سیرالئون''' {{به انگلیسی|Republic of Sierra Leone}} یا '''سالون''' {{به انگلیسی|Salone}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Salone در انگلیسی - Krio-انگلیسی واژه نامه|نشانی=https://glosbe.com/kri/en/Salone|وبگاه=Glosbe|بازبینی=2020-08-20|کد زبان=en|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> کشوری است در غرب [[آفریقا]]. [[پایتخت]] و بزرگ‌ترین شهر آن [[فری‌تاون]] است.
| population_density_rank = 114th<sup>a</sup>
[[جمعیت]] سیرالئون ۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر <ref>{{یادکرد وب|عنوان=Sierra Leone Population (2020) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/sierra-leone-population/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2020-05-28|کد زبان=en}}</ref>و [[زبان رسمی]] آن [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] است. واحد پول این کشور [[لئون سیرالئون|لئون]] نام دارد.
| population_density_sq_mi = ۲۰۵٫۶
| GDP_PPP = $12.177 billion<ref name=imf2>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=48&pr.y=6&sy=2018&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=724&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC&grp=0&a=|title=Sierra Leone |website=[[صندوق بین‌المللی پول]] |access-date=18 April 2013}}</ref>
| GDP_PPP_year = ۲۰۱۸
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_per_capita = $۱٬۶۰۸<ref name=imf2/>
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $۳٫۸۲۴ بیلیون<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_year = ۲۰۱۸
| GDP_nominal_per_capita = $۵۰۵<ref name=imf2/>
| Gini = ۳۵٫۷ <!--number only-->
| Gini_year = ۲۰۱۸
| Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=SL |title=GINI index (World Bank estimate) - Sierra Leone |website=[[بانک جهانی]] |access-date=22 March 2020}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI = ۰٫۴۳۸ <!--number only-->
| HDI_year = ۲۰۱۸<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref =<ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[برنامه عمران ملل متحد]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref>
| HDI_rank = ۱۸۱ام
| currency = [[لئون سیرالئون]]
| currency_code = SLL
| utc_offset = {{Sp}}
| time_zone = GMT
| drives_on = right<sup>b</sup>
| calling_code = +۲۳۲
| cctld = .sl
| footnote_a = Rank based on 2007 figures
| footnote_b = از ۱ مارس ۱۹۷۱
| today =
| leader_name5 = Desmond Babatunde Edwards<ref>{{cite web|url=https://www.thesierraleonetelegraph.com/sierra-leone-parliament-approves-new-chief-justice/|title=Sierra Leone parliament approves new Chief Justice|first=Abdul Rashid|last=Thomas|date=22 December 2018|website=Sierra Leone Telegraph}}</ref>
}}

'''سیرالئون''' {{به انگلیسی|Sierra Leone|/siˌɛrə liˈoʊn(i)/}} با نام رسمی '''جمهوری سیرالئون''' {{به انگلیسی|Republic of Sierra Leone}} یا '''سالون''' {{به انگلیسی|Salone}}<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Salone در انگلیسی - Krio-انگلیسی واژه‌نامه|نشانی=https://glosbe.com/kri/en/Salone|وبگاه=Glosbe|بازبینی=2020-08-20|کد زبان=en|نویسنده=|تاریخ=}}</ref> کشوری است در غرب [[آفریقا]]. [[پایتخت]] و بزرگ‌ترین شهر آن [[فری‌تاون]] است.
[[جمعیت]] سیرالئون ۷٬۹۶۰٬۰۰۰ نفر<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Sierra Leone Population (2020) - Worldometer|نشانی=https://www.worldometers.info/world-population/sierra-leone-population/|وبگاه=www.worldometers.info|بازبینی=2020-05-28|کد زبان=en}}</ref>و [[زبان رسمی]] آن [[زبان انگلیسی|انگلیسی]] است. واحد پول این کشور [[لئون سیرالئون|لئون]] نام دارد.


مردم سیرالئون از حدود شانزده گروه قومی تشکیل شده‌اند که هرکدام زبان و آداب خود را دارند. دو قوم بزرگ‌تر و بانفوذتر از میان آن‌ها، قوم [[تنمه]] و قوم [[منده]] است.
مردم سیرالئون از حدود شانزده گروه قومی تشکیل شده‌اند که هرکدام زبان و آداب خود را دارند. دو قوم بزرگ‌تر و بانفوذتر از میان آن‌ها، قوم [[تنمه]] و قوم [[منده]] است.
بین ۶۹ تا ۷۰ درصد از مردم سیرالئون مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند.
بین ۶۹ تا ۷۰ درصد از مردم سیرالئون مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند.


کشف این منطقه از سوی اروپاییان در سال ۱۴۶۱ و توسط پرتغالیان صورت گرفت. نام سیرالئون نیز از زبان پرتغالی گرفته شده و به معنای «کوه شیران» است. منطقه سیرالئون به مدت ۵۰۰ سال تبدیل به یکی از مناطق تجارت [[برده]] برای اروپاییان شد.{{سخ}}
کشف این منطقه از سوی اروپاییان در سال ۱۴۶۱ و توسط پرتغالیان صورت گرفت. نام سیرالئون نیز از زبان پرتغالی گرفته شده و به معنای «کوه شیران» است. منطقه سیرالئون در آن دوره تبدیل به یکی از مناطق تجارت [[برده]] برای اروپاییان شد.{{سخ}}
امروزه با وجود غنای منابع طبیعی؛ ۷۰ درصد از مردم سیرالئون زیر [[خط فقر]] زندگی می‌کنند.<ref>{{cite web|url=http://www.indexmundi.com/sierra_leone/population_below_poverty_line.html |title=Sierra Leone Population below poverty line – Economy |publisher=Indexmundi.com |date=9 January 2012 |accessdate=20 May 2012}}</ref>
امروزه با وجود غنای منابع طبیعی، ۷۰ درصد از مردم سیرالئون زیر [[خط فقر]] زندگی می‌کنند.<ref>{{cite web|url=http://www.indexmundi.com/sierra_leone/population_below_poverty_line.html |title=Sierra Leone Population below poverty line – Economy |publisher=Indexmundi.com |date=9 January 2012 |accessdate=20 May 2012}}</ref>


== تاریخ ==
== تاریخ ==
خط ۹۱: خط ۵۸:
سیرالئون در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید.
سیرالئون در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید.
این کشور دهه‌های متمادی درگیر جنگ داخلی بوده و سرانجام به کمک نیروهای ناتو و انگلستان در سال ۲۰۰۲ به این جنگ خاتمه داده شد و بیش از ۱۷ هزار سرباز خارجی ده‌ها هزار شورشی مسلح را خلع سلاح کردند.
این کشور دهه‌های متمادی درگیر جنگ داخلی بوده و سرانجام به کمک نیروهای ناتو و انگلستان در سال ۲۰۰۲ به این جنگ خاتمه داده شد و بیش از ۱۷ هزار سرباز خارجی ده‌ها هزار شورشی مسلح را خلع سلاح کردند.
در این جنگ ده‌ها هزار نفر توسط شورشیان کشته شدند و علامت اختصاری این شورشیان بریدن دست یا پای قربانیان خود بود. شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «بو»، «کنما» و «کابالا» اشاره کرد.
در این جنگ ده‌ها هزار نفر توسط شورشیان کشته شدند و علامت اختصاری این شورشیان بریدن دست یا پای قربانیان خود بود. شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»، «کابالا» و «بونت» اشاره کرد.


این کشور هم‌اکنون کشور ضعیفی است و با فقر، فساد و کمبود مدیریت در اقتصاد دست به گریبان است. سیرالئون از لحاظ معادن الماس بسیار غنی است. تجارت جواهرات قاچاق در این کشور با عنوان «الماس خون» انجام می‌گیرد که همین موضوع باعث ایجاد تنش‌های مالی و درگیری‌های غیرنظامی شده که دولت تلاش می‌کند تا قاچاق الماس از طریق مرزها را متوقف کند.
این کشور هم‌اکنون کشور ضعیفی است و با فقر، فساد و کمبود مدیریت در اقتصاد دست به گریبان است. سیرالئون از لحاظ معادن الماس بسیار غنی است. تجارت جواهرات قاچاق در این کشور با عنوان «الماس خون» انجام می‌گیرد که همین موضوع باعث ایجاد تنش‌های مالی و درگیری‌های غیرنظامی شده که دولت تلاش می‌کند تا قاچاق الماس از طریق مرزها را متوقف کند.


«[[احمد تجان کابا]]» از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۷ رئیس‌جمهور سیرالئون بود.
«[[احمد تجان کابا]]» از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۷ رئیس‌جمهور سیرالئون بود.
نبیه بری شیعه مذهب متولد ۲۸ ژانویه ۱۹۳۸ که از سال ۱۹۹۲ ریاست مجلس لبنان را برعهده دارد، متولد شهر «بو» در سیرالئون است.


== سیاست ==
== سیاست ==
خط ۱۰۲: خط ۶۸:
* [[ارنست بای کوروما]]<ref>Ernest Bai Koroma</ref> در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهور جدید سیرالئون سوگند یاد کرد. او متعهد شده تا فساد را در این کشور به صفر برساند و به فقدان مدیریت منابع این کشور پایان دهد.
* [[ارنست بای کوروما]]<ref>Ernest Bai Koroma</ref> در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهور جدید سیرالئون سوگند یاد کرد. او متعهد شده تا فساد را در این کشور به صفر برساند و به فقدان مدیریت منابع این کشور پایان دهد.
اعضای حزب کوروما در انتخابات مجلس که در اوت ۲۰۰۷ برگزار شد حائز اکثریت آراء شدند. وی مجدداً در سال ۲۰۱۲ در این سمت ابقا شد.
اعضای حزب کوروما در انتخابات مجلس که در اوت ۲۰۰۷ برگزار شد حائز اکثریت آراء شدند. وی مجدداً در سال ۲۰۱۲ در این سمت ابقا شد.
* حکومت: طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور - که کابینه را انتصاب می‌کند - با رأی تمامی افراد بالغ برای پنج سال انتخاب می‌شود و همچنین ۱۲۴ عضو مجلس نمایندگان برای پنج سال انتخاب می‌گردند.
* حکومت: طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور - که کابینه را انتصاب می‌کند - با رأی تمامی افراد بالغ برای هفت سال انتخاب می‌شود و همچنین ۱۲۴ عضو مجلس نمایندگان برای پنج سال انتخاب می‌گردند.
* احزاب: احزاب کنگره مردمی، دمکراتیک مرکز، دمکرات ملی، جمهوری مردمی، اتحاد ملی دمکراتیک مردمی، توسعه مردمی، اتحاد انقلابی و مردم سیرالئون در این کشور فعالیت سیاسی دارند.
* احزاب: احزاب کنگره مردمی، دمکراتیک مرکز، دمکرات ملی، جمهوری مردمی، اتحاد ملی دمکراتیک مردمی، توسعه مردمی، اتحاد انقلابی و مردم سیرالئون در این کشور فعالیت سیاسی دارند.


خط ۱۳۰: خط ۹۶:
[[پرونده:Sierra Leone Districts.png|thumb]]
[[پرونده:Sierra Leone Districts.png|thumb]]
[[پرونده:Freetown.jpg|بندانگشتی|شهر [[فری تاون]]]]
[[پرونده:Freetown.jpg|بندانگشتی|شهر [[فری تاون]]]]
* طبق تازه‌ترین برآورد (۲۰۲۰) کشور سیرالئون ۷٬۹۶۰٬۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
* طبق تازه‌ترین برآورد (۲۰۲۰) کشور سیرالئون ۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
* تراکم جمعیت سیرالئون ۱۱۱ نفر در هر کیلومتر مربع است.
* تراکم جمعیت سیرالئون ۱۱۱ نفر در هر کیلومتر مربع است.
* میانگین نرخ رشد جمعیت سالانه این کشور ۲٫۱٪ است.
* میانگین نرخ رشد جمعیت سالانه این کشور ۲٫۱٪ است.
* نرخ زاد و ولد در سیرالئون هم‌اکنون به ازای هر هزار نفر حدود ۴۳٫۲ نفر و نرخ مرگ و میر در این کشور حدود ۱۹٫۵ در هر هزار نفر است.
* نرخ زاد و ولد در سیرالئون هم‌اکنون به ازای هر یکهزار نفر حدود ۴۳٫۲ نفر و نرخ مرگ و میر در این کشور حدود ۱۹٫۵ در هزار نفر است.
* شهر «فری تاون» (۸۰۲٬۰۰۰ نفر) پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «بو» (۱۷۴٬۰۰۰ نفر) و «کنما» (۱۴۳٬۰۰۰ نفر) اشاره کرد.
* شهر «فری تاون» (۸۰۲،۰۰۰ نفر)پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»(۱۴۳،۰۰۰ نفر)، و «بو» (۱۷۴،۰۰۰ نفر)اشاره کرد.


== سازمان‌های بین‌المللی ==
== سازمان‌های بین‌المللی ==
خط ۲۰۲: خط ۱۶۸:


یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های مورد حمایت [[چارلز تیلور (لیبریا)|چارلز تیلور]] به نام «[[جبهه متحد انقلابی]]» با گذشتن از مرز شمالی لیبریا، وارد کشور سیرالئون شد و خشونت‌ها به این کشور نیز کشیده شد. «[[جنگ داخلی سیرالئون]]» حدود یک دهه و بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ میلادی، به به طول انجامید و حدود ۱۲۰ هزار کشته بر جای گذاشت. کشته‌شدگان این جنگ‌ها تنها نظامیان نبودند. ده‌ها هزار نفر از مردم عادی نیز مورد [[تجاوز]]، [[قطع عضو]]، [[برده‌داری|بردگی]] و ربوده‌شدن فرزندانشان برای شرکت در جنگ داخلی واقع شدند.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/f8_charkes_taylor_guilty/24561625.html محکومیت چارلز تیلور در دیوان بین‌المللی کیفری]، رادیو فردا</ref>
یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های مورد حمایت [[چارلز تیلور (لیبریا)|چارلز تیلور]] به نام «[[جبهه متحد انقلابی]]» با گذشتن از مرز شمالی لیبریا، وارد کشور سیرالئون شد و خشونت‌ها به این کشور نیز کشیده شد. «[[جنگ داخلی سیرالئون]]» حدود یک دهه و بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ میلادی، به به طول انجامید و حدود ۱۲۰ هزار کشته بر جای گذاشت. کشته‌شدگان این جنگ‌ها تنها نظامیان نبودند. ده‌ها هزار نفر از مردم عادی نیز مورد [[تجاوز]]، [[قطع عضو]]، [[برده‌داری|بردگی]] و ربوده‌شدن فرزندانشان برای شرکت در جنگ داخلی واقع شدند.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/f8_charkes_taylor_guilty/24561625.html محکومیت چارلز تیلور در دیوان بین‌المللی کیفری]، رادیو فردا</ref>
{{پاک‌کن}}
{{-}}


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس}}
{{ویکی‌سفر}}
{{ویکی‌سفر}}
{{ویکی‌انبار-رده|Sierra Leone}}
{{ویکی‌انبار-رده|Sierra Leone}}
خط ۲۱۵: خط ۱۸۱:
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}
{{اعضای قلمروهای همسود}}
{{اعضای قلمروهای همسود}}
{{کشورهای آفریقا}}


{{سیرالئون-خرد}}
{{سیرالئون-خرد}}

نسخهٔ ‏۳ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۱۱

جمهوری سیرالئون

Republic of Sierra Leone
سیرالئون
نشان ملی سیرالئون
نشان ملی
شعار: «یک‌پارچگی، آزادی، دادگری»
موقعیت سیرالئون
سیرالئون (آبی)
اتحادیه آفریقا (آبی کم رنگ)
پایتخت
و بزرگترین شهر
فری تاون
۸°۳۱′ شمالی ۱۳°۱۵′ غربی / ۸٫۵۱۷°شمالی ۱۳٫۲۵۰°غربی / 8.517; -13.250
زبان(های) رسمیزبان انگلیسی
حکومتجمهوری
ارنست بای کوروما
ساموئل سام-سومانا
بنیان‌گذاری۲۷ آوریل ۱۹۶۱
مساحت
• کل
۷۱٬۷۴۰ کیلومتر مربع (۲۷٬۷۰۰ مایل مربع) (۱۱۹ام)
• آبها (٪)
۱٫۱
جمعیت
• سرشماری
۷،۹۶۰،۰۰۰ (۱۰۳ام)
• تراکم
۱۹۹ بر کیلومتر مربع (۵۱۵٫۴ بر مایل مربع) (۱۱۴ام)
واحد پوللئون سیرالئون (SLL)
منطقه زمانیGMT
پیش‌شماره تلفنی۲۳۲
کد ایزو ۳۱۶۶SL
دامنه سطح‌بالا.sl

سیرالئون (به انگلیسی: Sierra Leone، /siˌɛrə liˈoʊn(i)/) با نام رسمی جمهوری سیرالئون (به انگلیسی: Republic of Sierra Leone) یا سالون (به انگلیسی: Salone)[۱] کشوری است در غرب آفریقا. پایتخت و بزرگ‌ترین شهر آن فری‌تاون است. جمعیت سیرالئون ۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر [۲]و زبان رسمی آن انگلیسی است. واحد پول این کشور لئون نام دارد.

مردم سیرالئون از حدود شانزده گروه قومی تشکیل شده‌اند که هرکدام زبان و آداب خود را دارند. دو قوم بزرگ‌تر و بانفوذتر از میان آن‌ها، قوم تنمه و قوم منده است. بین ۶۹ تا ۷۰ درصد از مردم سیرالئون مسلمان و ۲۰ تا ۳۰ درصد مسیحی هستند.

کشف این منطقه از سوی اروپاییان در سال ۱۴۶۱ و توسط پرتغالیان صورت گرفت. نام سیرالئون نیز از زبان پرتغالی گرفته شده و به معنای «کوه شیران» است. منطقه سیرالئون در آن دوره تبدیل به یکی از مناطق تجارت برده برای اروپاییان شد.
امروزه با وجود غنای منابع طبیعی، ۷۰ درصد از مردم سیرالئون زیر خط فقر زندگی می‌کنند.[۳]

تاریخ

سیرالئون سابقه‌ای طولانی در تجارت برده دارد و مرکز ارسال هزاران اسیر آفریقایی به کشورهای استعمار طلب بوده‌است. پایتخت این کشور فری تاون از سال ۱۷۸۷ به عنوان محل اصلی زندگی بردگانی شد که به کشور خود بازگشته بودند.

سیرالئون در تاریخ ۲۷ آوریل ۱۹۶۱ از زیر نفوذ انگلیسیها خارج شد و به استقلال رسید. این کشور دهه‌های متمادی درگیر جنگ داخلی بوده و سرانجام به کمک نیروهای ناتو و انگلستان در سال ۲۰۰۲ به این جنگ خاتمه داده شد و بیش از ۱۷ هزار سرباز خارجی ده‌ها هزار شورشی مسلح را خلع سلاح کردند. در این جنگ ده‌ها هزار نفر توسط شورشیان کشته شدند و علامت اختصاری این شورشیان بریدن دست یا پای قربانیان خود بود. شهر «فری تاون» پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»، «کابالا» و «بونت» اشاره کرد.

این کشور هم‌اکنون کشور ضعیفی است و با فقر، فساد و کمبود مدیریت در اقتصاد دست به گریبان است. سیرالئون از لحاظ معادن الماس بسیار غنی است. تجارت جواهرات قاچاق در این کشور با عنوان «الماس خون» انجام می‌گیرد که همین موضوع باعث ایجاد تنش‌های مالی و درگیری‌های غیرنظامی شده که دولت تلاش می‌کند تا قاچاق الماس از طریق مرزها را متوقف کند.

«احمد تجان کابا» از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۷ رئیس‌جمهور سیرالئون بود.

سیاست

ارنست بای کوروما رئیس‌جمهور کنونی سیرالئون
  • ارنست بای کوروما[۴] در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷ به عنوان رئیس‌جمهور جدید سیرالئون سوگند یاد کرد. او متعهد شده تا فساد را در این کشور به صفر برساند و به فقدان مدیریت منابع این کشور پایان دهد.

اعضای حزب کوروما در انتخابات مجلس که در اوت ۲۰۰۷ برگزار شد حائز اکثریت آراء شدند. وی مجدداً در سال ۲۰۱۲ در این سمت ابقا شد.

  • حکومت: طبق قانون اساسی رئیس‌جمهور - که کابینه را انتصاب می‌کند - با رأی تمامی افراد بالغ برای هفت سال انتخاب می‌شود و همچنین ۱۲۴ عضو مجلس نمایندگان برای پنج سال انتخاب می‌گردند.
  • احزاب: احزاب کنگره مردمی، دمکراتیک مرکز، دمکرات ملی، جمهوری مردمی، اتحاد ملی دمکراتیک مردمی، توسعه مردمی، اتحاد انقلابی و مردم سیرالئون در این کشور فعالیت سیاسی دارند.

جغرافیا

مقالهٔ اصلی: جغرافیای سیرالئون

سیرالئون کشوری است کوچک به مساحت ۷۱٬۷۴۰ کیلومتر مربع که در غرب آفریقا و در کنار اقیانوس اطلس قرار دارد. ۷۱٬۶۲۰ کیلومتر مربع از خاک این سرزمین در خشکی و ۱۲۰ کیلومتر مربع از آن در دریاست. این کشور از شمال و شرق با گینه به‌طول ۶۵۲ کیلومتر و از جنوب شرقی با لیبریا ۳۰۶ کیلومتر مرز مشترک دارد.

  • آب و هوای سیرالئون گرمسیری و پرباران و دمای آن معمولاً بین ۱۶ تا ۲۸ درجه سانتی‌گراد متغیر است. از لحاظ طبیعی سیرالئون به ۵ منطقه تقسیم می‌شود:
  • الف) زمین‌های ساحلی
  • ب) دشت‌های کم ارتفاع داخلی
  • ج) فلات داخلی
  • د) شبه جزیره فری‌تاون
  • ه) منطقه کوچک فوتاجالون
  • میزان بارندگی در نقاط مختلف این کشور بین ۱۸۳ تا ۶۷۸ میلی‌متر متغیر است.
  • مهمترین رودهای سیرالئون عبارت‌اند از: منو، لیبریا، موآ، پام پانا، ماولوکو که اغلب آن‌ها به اقیانوس اطلس می‌ریزند.
  • بلندترین نقطه سیرالئون در ارتفاعات لومامانسا حدود ۱۹۴۸ متر ارتفاع دارد.

در مرکز کشور منطقه‌ای از دشت‌های پست قرار گرفته که شامل جنگل، بیشه‌زار و کشتزارهایی است که جمع ۴۳ درصد از خاک سیرالئون را دربر گرفته‌اند. در سمت غرب، سیرالئون در امتداد اقیانوس اطلس در حدود ۴۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد که این امر برای کشور، هم منابع دریایی فراوان و هم جاذبه‌های گردشگری به همراه آورده‌است. در این خط ساحلی مناطقی از مرداب‌های درختان حرای گینه‌ای وجود دارد. فری‌تاون، پایتخت کشور، در یک شبه جزیره ساحلی واقع شده که در کنار بندرگاه سیرالئون قرار گرفته‌است. این بندرگاه سومین بندرگاه طبیعی بزرگ در جهان است.

  • سیرالئون و همسایگان
    سیرالئون و همسایگان
  • نقشه ناهمواری‌های سیرالئون
    نقشه ناهمواری‌های سیرالئون
  • شهرهای اصلی
    شهرهای اصلی

تقسیمات کشوری

شهر فری تاون
  • طبق تازه‌ترین برآورد (۲۰۲۰) کشور سیرالئون ۷،۹۶۰،۰۰۰ نفر جمعیت دارد.
  • تراکم جمعیت سیرالئون ۱۱۱ نفر در هر کیلومتر مربع است.
  • میانگین نرخ رشد جمعیت سالانه این کشور ۲٫۱٪ است.
  • نرخ زاد و ولد در سیرالئون هم‌اکنون به ازای هر یکهزار نفر حدود ۴۳٫۲ نفر و نرخ مرگ و میر در این کشور حدود ۱۹٫۵ در هزار نفر است.
  • شهر «فری تاون» (۸۰۲،۰۰۰ نفر)پایتخت سیرالئون است و از دیگر شهرهای پرجمعیت آن می‌توان به «کنما»(۱۴۳،۰۰۰ نفر)، و «بو» (۱۷۴،۰۰۰ نفر)اشاره کرد.

سازمان‌های بین‌المللی

  • سیرالئون در سازمان‌های زیر عضویت دارد.
  • سازمان ملل متحد (UN)
  • بانک توسعه آفریقا (ADB)
  • کنگره ملی آفریقا (APC)
  • کمسیون اقتصادی آفریقا (ECA)
  • سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)
  • گروه 77 (G-77)
  • آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)
  • بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه وابسته به بانک جهانی (IBRD)
  • سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ICAO)
  • کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری آزاد (ICFTU)
  • جامعه بین‌المللی توسعه (IDA)
  • صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی (IFAD)
  • بانک توسعه اسلامی (IDB)
  • بنگاه مالی بین‌المللی (IFC)
  • بنگاه مالی بین‌المللی (IFC)
  • سازمان بین‌المللی کار (ILO)
  • صندوق بین‌المللی پول (IMF)
  • سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO)
  • سازمان پلیس بین‌المللی پلیس جنایی (INTERPOL)
  • جنبش عدم تعهد (NAM)
  • سازمان وحدت آفریقا (OAU)
  • سازمان کنفرانس اسلامی (OIC)
  • سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW)
  • کمیسیون سازمان ملل برای تجارت و توسعه (UNCTAD)
  • سازمان اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ملل متحد (UNESCO)
  • سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (UNIDO)
  • فدراسیون جهانی اتحادیه کارگری (WFTU)
  • سازمان‌بهداشت‌جهانی (WHO)
  • سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)

اقتصاد

شهر کویدو چهارمین شهر بزرگ سیرالئون و مرکز اصلی دادوستد الماس
معدنچیان الماس
  • سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰ میلادی سیرالئون را به عنوان فقیرترین کشور جهان معرفی کرد. میزان تولید ناخالص داخلی سیرالئون در پایان سال ۱۹۹۹ به ۴/۶۹۹ میلیون دلار رسید. نرخ رشد تولید ناخالص داخلی این کشور (۱/۸-) درصد است در حالی که میانگین نرخ مذکور در فاصله سالهای ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۸ (۴-) درصد بود.
  • از سوی دیگر میزان تولید ناخالص ملی سیرالئون ۳/۶۵۳ میلیون دلار و درآمد سرانه ملی آن کمتر از ۱۳۰ دلار در سال است.
  • ۴/۴۴ درصد از تولید ناخالص داخلی سیرالئون مربوط به بخش کشاورزی، ۲۴ درصد مربوط به بخش صنعت و ۵/۳۱ درصد مربوط به بخش خدمات است. همچنین صادرات کالا و خدمات ۳/۱۴ درصد و واردات کالا و خدمات ۲۲ درصد تولید ناخالص داخلی سیرالئون را تشکیل می‌دهد.
  • طبق آمار سازمان ملل متحد بیش از ۹۰ درصد ساکنین سیرالئون زیر خط فقر زندگی می‌کنند. این کشور نزدیک به ۳۰ درصد نرخ تورم و بالغ بر ۵/۲ میلیون نفر نیروی کار دارد. ظرفیت تولید انرژی الکتریکی سیرالئون حداکثر ۲۳۵ میلیون کیلووات ساعت است که تماماً از طریق نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود.
  • الماس، تیتانیوم، بوکسیت، سنگ آهن، طلا و کرومیت مهمترین ذخایر طبیعی این کشور را تشکیل می‌دهند. همچنین عمده‌ترین محصولات صنعتی سیرالئون در بخش مواد معدنی، فراورده‌های نفتی، صنایع نساجی و دخانیات تولید می‌شوند.
  • سیرالئون در بخش کشاورزی بیشتر به کشت برنج، قهوه، کاکائو و نارگیل می‌پردازد.
  • این کشور در سال ۱۹۹۸ میلادی بالغ بر ۴۱ میلیون دلار کالا به خارج صادر کرد که بیشتر شامل الماس، کاکائو، قهوه و ماهی بود.
  • اتحادیه بنلوکس، اسپانیا، آمریکا وانگلستان بزرگترین شرکای صادراتی سیرالئون هستند.
  • ارزش واردات سیرالئون در سال ۱۹۹۸ بالغ بر ۱۶۶ میلیون دلار بود که بیشتر شامل مواد غذایی، دارو، ماشین آلات و مواد شیمیایی می‌شد.
  • انگلستان، ساحل عاج، اتحادیه بنلوکس و آمریکا بزرگترین صادرکنندگان کالا به سیرالئون هستند.
  • سیرالئون بیش از یک میلیارد و ۱۵۰ میلیون دلار بدهی خارجی دارد. بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در انتهای سال ۲۰۰۰ میلادی با پرداخت یک کمک بین‌المللی به سیرالئون برای کاهش بدهی‌های خارجی این کشور موافقت کردند. این وام که ارزش کل آن ۳۴ میلیارد دلار است به ۲۲ کشور فقیر جهان پرداخته می‌شود.
  • واحد پول سیرالئون «لئون» نام دارد که خود به یکصد سنت تقسیم می‌شود. هر دلار آمریکا با ۵۳۰۰ لئون برابر می‌کند. (نرخ برابری ژانویه ۲۰۱۱).

مردم

  • امید به زندگی در میان مردم سیرالئون حدود ۴۵/۵ سال است.
  • از سوی دیگر در بعُد فرهنگی ۴/۴۵ درصد از مردان و ۲/۱۸ درصد از زنان سیرالئون باسوادند.[نیازمند منبع]
  • همچنین ۵۱ درصد از مردم این کشور آنیمیست، ۴۰ درصد مسلمان (اهل سنت) و ۹ درصد مابقی مسیحی می‌باشند.[نیازمند منبع] مردم سیرالئون از نژاد سیاه و ۶۰ درصد آن‌ها از تیره «تمنه» و «منده» هستند. لبنانیها، سوری‌ها و اروپاییان نیز در این کشور سکونت دارند.
  • زبان رسمی مردم سیرالئون «انگلیسی» و خط رایج آن‌ها «لاتین» است. با این حال مردم به زبانهای کریو، منده و سودانی صحبت می‌کنند.

تاریخ

جنگ داخلی

تجارت «الماس‌های خونین» در جنگ داخلی سیرالئون توسط گروه‌های شورشی و جنگ‌سالاران برای خرید سلاح به منظور ادامه جنگ، به بهای جان صدها هزار نفر تمام شد.[۵]

یکی از رادیکال‌ترین گروه‌های مورد حمایت چارلز تیلور به نام «جبهه متحد انقلابی» با گذشتن از مرز شمالی لیبریا، وارد کشور سیرالئون شد و خشونت‌ها به این کشور نیز کشیده شد. «جنگ داخلی سیرالئون» حدود یک دهه و بین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۲ میلادی، به به طول انجامید و حدود ۱۲۰ هزار کشته بر جای گذاشت. کشته‌شدگان این جنگ‌ها تنها نظامیان نبودند. ده‌ها هزار نفر از مردم عادی نیز مورد تجاوز، قطع عضو، بردگی و ربوده‌شدن فرزندانشان برای شرکت در جنگ داخلی واقع شدند.[۶]

پانویس

  1. ↑ "Salone در انگلیسی - Krio-انگلیسی واژه نامه". Glosbe (به انگلیسی). Retrieved 2020-08-20.
  2. ↑ "Sierra Leone Population (2020) - Worldometer". www.worldometers.info (به انگلیسی). Retrieved 2020-05-28.
  3. ↑ "Sierra Leone Population below poverty line – Economy". Indexmundi.com. 9 January 2012. Retrieved 20 May 2012.
  4. ↑ Ernest Bai Koroma
  5. ↑ متهم «الماس‌های خونین» در دادگاه جنایات جنگی لاهه، دویچه وله فارسی
  6. ↑ محکومیت چارلز تیلور در دیوان بین‌المللی کیفری، رادیو فردا
آیکون خرد

این یک مقالهٔ خرد سیرالئون است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=سیرالئون&oldid=30288369»