زمینلرزه ۱۳۷۶ قائن
.jpg) | |
| زمان (یوتی‌سی) | ؟؟ |
|---|---|
| رویداد ISC | |
| USGS-ANSS | |
| تاریخ محلی | |
| زمان محلی | |
| بزرگی | ۷٫۳=Mw و ۷٫۲=Ms |
| ژرفای کانونی | ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر |
| مناطق تحت تأثیر |
|
| کل آسیب | دستکم ۱٬۵۶۷ نفر کشته، ۲٬۳۰۰ نفر مجروح و حدود ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره |
| پس‌لرزه‌ها | حدود ۲۱۵ پس‌لرزه |
زمین‌لرزهٔ قائن یا اَردِکول زمینلرزهای مهیب بود که در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ ساعت ۱۲:۲۷ به وقت محلی (۱۰ مه ۱۹۹۷ ساعت ۰۷:۵۷ به وقت هماهنگ جهانی)، استان خراسان در شرق ایران را لرزاند. بزرگای گشتاوری این زمینلرزه که شدیدترین زمین‌لرزهٔ منطقه از سال ۱۳۵۸ تا آن زمان بود، ۷٫۳ اندازه‌گیری شد و مرکز آن در روستای اردکول در ۲۷۰ کیلومتری جنوب مشهد قرار داشت. بر اثر این زمینلرزه منطقهٔ بیرجند–قائن ویران گشت؛ ۱٬۵۶۷ نفر کشته، بیش از ۲٬۳۰۰ نفر مجروح و ۵۰٬۰۰۰ نفر آواره شدند؛ ۱۵٬۰۰۰ واحد مسکونی تخریب شد یا آسیب دید. سازمان زمین‌شناسی آمریکا زمین‌لرزهٔ قائن را مرگ‌بارترین زمین‌لرزهٔ سال ۱۹۹۷ در کل جهان توصیف کرد. ۲۱۵ پس‌لرزه بر شدت خرابی‌ها افزود و بسیاری از بازماندگان را مجبور به ترک منطقه کرد. بعدها مشخص شد که زمینلرزه بر اثر گسیختگی در امتداد گسل زیر خط مرزی ایران–افغانستان رخ داده است. در نهایت میزان خسارت‌ها ۱۰۰ میلیون دلار آمریکا برآورد شد، و بسیاری از کشورها با اهدای پتو، چادر، لباس، و مواد غذایی به یاری زلزله‌زدگان شتافتند. گروه‌های نجات به منطقه اعزام شدند تا داوطلبان محلی را در یافتن بازماندگانی که زیر آوارها مدفون شده بودند، یاری کنند. میزان تخریب‌ها در اطراف رومرکز زمینلرزه تقریباً ۱۰۰ درصد اعلام شد که عمدتاً ناشی از شیوهٔ ناصحیح ساخت‌وساز در مناطق روستایی بود.
پیشینه و زمین‌شناسی
[ویرایش]ایران همواره در معرض زمین‌لرزه‌های متعدد قرار دارد؛ به گونه‌ای که از ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۸ با ۶۲ زمینلرزه با بزرگی بین ۷٫۳ تا ۹ پس از چین و اندونزی، سومین کشوری بوده که در معرض زمین‌لرزه‌های فاجعه‌آفرین قرار گرفت.[۱] ایران در منطقهٔ زمین‌ساختی پیچیده‌ای واقع شده است. ورقهٔ عربستان در جنوب آن و ورقهٔ اوراسیا در شمال آن قرار دارند. ورقهٔ عربستان به آرامی در جهت شمال به سوی ورقهٔ اوراسیا حرکت می‌کند و ایران در منطقهٔ برخوردی این دو ورقه جای گرفته است. این منطقه خود به چندین بلوک کوچک‌تر موسوم به خردقاره تقسیم می‌شود که تحت تأثیر حرکت ورقهٔ عربستان قرار دارند. اکثریت فعالیت‌های لرزه‌ای ایران در امتداد مرزهایش به وقوع می‌پیوندند، به این دلیل که اغلب مساحت این کشور بر روی یک خردقاره قرار گرفته است. همان‌طور که ورقهٔ عربستان به سمت شمال حرکت می‌کند، ایران به سمت شمال شرقی رانده و فشرده می‌شود. این امر باعث می‌شود که رشته‌کوه‌های متعددی در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران به وجود آید. وجود گسل‌های امتدادلغز در امتداد مرزهای شمالی و شرقی ایران شاهدی بر این مدعاست.[۲]
زمین‌لرزهٔ قائن در زون‌درزهٔ سیستان که از لحاظ لرزه‌خیزی یکی از فعال‌ترین مناطق ایران است، به وقوع پیوست. زون‌درزهٔ سیستان که در شمال شرق منطقهٔ برخورد ورقه‌های زمین‌ساختی عربستان و اوراسیا واقع شده است، در تقاطع با قطعهٔ پوسته‌ای افغانستان، کرانهٔ شرقی خردقارهٔ ایران را مشخص می‌سازد.[۳] نقشه‌های لرزه‌زمین‌ساختی حاکی از آن است که این منطقه از پتانسیل لرزه‌خیزی بالایی برخوردار است و زمین‌لرزه‌های زیادی در این منطقه روی داده است. زمین‌لرزه‌های ۱۲۸۲ درخش، ۲۷ بهمن ۱۳۱۹ محمدآباد، ۳۱ شهریور ۱۳۲۶ دوست‌آباد، ۹ شهریور ۱۳۴۷ دشت بیاض، ۹ شهریور ۱۳۴۷ فردوس، و ۲۳ آبان ۱۳۵۸ کریزان برخی از مهم‌ترین زمین‌لرزه‌هایی هستند که در سدهٔ بیستم میلادی در منطقه روی داده است.[۴]
ویژگی‌ها
[ویرایش]ساعت ۱۲ و ۲۷ دقیقه و ۲۹ ثانیه به وقت ایران روز ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ خورشیدی مطابق با ساعت ۷ و ۵۷ دقیقه و ۲۹ ثانیه به وقت هماهنگ جهانی روز ۱۰ مهٔ ۱۹۹۷ زمین‌لرزهٔ قائن به وسیلهٔ حدود ۲۹ دستگاه شتاب‌نگار نگاشته شد.[۵] مؤسسهٔ ژئوفیزیک دانشگاه تهران بزرگای موج سطحی زمینلرزه را Ms=۷٫۱، و شدت آن را IX+ در مقیاس مدودف–شپونهویر–کارنیک برآورد و گزارش کرد.[۶][۷] اما سازمان زمین‌شناسی آمریکا و دانشگاه برکلی زمینلرزه را با مشخصات بزرگای گشتاوری Mw=۷٫۳، بزرگای موج سطحی Ms=۷٫۲، بزرگای انرژی Me=۷٫۷ و شدت X یا فجیع در مقیاس مرکالی گزارش کردند. این زمینلرزه از سال ۱۳۵۸ که دو زمین‌لرزهٔ کُریزان و کولی به فاصلهٔ زمانی کمتر از دو هفته منطقهٔ قائنات را به لرزه درآوردند تاکنون مهیب‌ترین زمینلرزه در منطقه بوده است.[۸] گسترهٔ بیشترین شدت زمینلرزه به صورت یک بیضی کشیده‌شده است که بخش جنوب شرقی گسلش سطحی را در بر می‌گیرد و از جنوب غربی روستای آهنگران تا جنوب روستای آبیز گسترش می‌یابد. محور بزرگ این بیضی بر گسلِ مسببِ زمینلرزه منطبق است و درازایی افزون بر ۵۰ کیلومتر دارد و محور کوچک بیضی در جهت عمود بر گسل درازایی حدود ۱۰ کیلومتر دارد.[۹]
زمین‌لرزهٔ قائن نیز همچون زمین‌لرزهٔ دشت بیاض (بزرگی ۷٫۳ و تلفات ۱۲٬۰۰۰ تا ۲۰٬۰۰۰) بر اثر گسل‌های امتدادلغز رخ داد؛ بدین معنی که قطعات پوسته‌ای در دو طرف گسل در جهت خلاف یکدیگر به موازات راستای گسل (سطح افق) جابه‌جا شدند.[۱۰] زمین‌لرزهٔ قائن احتمالاً بر اثر یک گسیختگی در امتداد گسل آبیز که جزئی از زون‌درزهٔ سیستان در شرق ایران محسوب می‌شود به وقوع پیوست.[۱۱] این احتمال از آنجا نشأت می‌گیرد که منحنی‌های هم‌شدت زمین‌لرزهٔ قائن با گسل آبیز هماهنگی کامل دارد.[۱۲] گسل آبیز گسلی است راست‌لغز راست‌گرد بزرگ‌زاویه که راستای عمومی آن شمال شمال غرب–جنوب جنوب شرق (N15–25W) بوده و در دو پایانه به‌ویژه در پایانهٔ شمال غربی راستای آن به N15W نزدیک می‌شود اما در بخش میانی راستای آن به N25W نزدیک‌تر است.[۱۳] گسل آبیز از شمال کریزان تا نزدیکی گزیک کشیده شده و احتمالاً در زمین‌لرزهٔ ۱۳۵۸ کریزان ایجاد شده است.[۱۴]
افزون بر جابه‌جایی غالب امتدادلغز، نشانه‌هایی حاکی از گسلش معکوس نیز وجود داشت به‌گونه‌ای که سازوکار ژرفی زمینلرزه، راست‌لغز راست‌گرد با مؤلفهٔ معکوس کوچکی است.[۱۵] گسلش سطحی‌ای که موجب بروز زمینلرزه شد، ۱۲۵ کیلومتر طول داشت که با حداکثر جابه‌جایی ۲۳۰ سانتی‌متری نمود پیدا کرده بود.[۱۶] مؤلفهٔ قائم گسل نسبت به مؤلفهٔ افقی آن کوچک‌تر است، اما تأثیر توپوگرافی، قائم بودن گسل، و عملکرد مؤلفهٔ افقی باعث می‌شد که در برخی موارد جابه‌جایی قائم کاذب تا حدود نیم متر نیز مشاهده شود. اما در مجموع پهلوی غرب–جنوب غربی گسل نسبت به پهلوی دیگر بالا آمده است.[۱۷] گروهی از پژوهشگران ژاپنی که برای مطالعه و بررسی زمینلرزه به منطقه اعزام شده بودند درازای گسلش سطحی را ۱۱۰ کیلومتر و جابه‌جایی افقی آن را بین ۱ تا ۲٫۱ متر اندازه‌گیری کردند. درازای گسلش سطحی با توجه به بزرگی زمینلرزه، از آنچه انتظار می‌رفت طویل‌تر بود.[۱۸] با فرض جابه‌جایی افقی متوسط دو متری، نسبت جابه‌جایی افقی به درازای ۱۲۵ کیلومتری گسلش سطحی بسیار کم است و این نشان‌دهندهٔ افت تنش ایستایی اندکی در حدود ۵ بار می‌باشد؛ در نتیجه زمین‌لرزهٔ قائن بیشتر با یک زمین‌لرزهٔ بین‌ورقه‌ای جور در می‌آید تا یک زمین‌لرزهٔ درون‌ورقه‌ای.[۱۹] بیشینهٔ شتاب افقی جنبش زمین به هنگام زمینلرزه تقریباً برابر ۶٫۹ متر بر ثانیه—تقریباً سه چهارم شتابی که یک جسم به هنگام سقوط آزاد دارد—و در نزدیکی رومرکز زمینلرزه بود. لایهٔ پوسته‌ای که درگیر گسیختگی بود ۲۰ تا ۲۵ کیلومتر ضخامت داشت.[۲۰]
ژرفای کانونی این زمینلرزه توسط مؤسسهٔ ژئوفیزیک دانشگاه تهران ۱۸ کیلومتر، توسط سازمان زمین‌شناسی آمریکا ۱۰ کیلومتر، و توسط دانشگاه هاروارد ۲۷ کیلومتر برآورد شد.[۲۱] بررسی پس‌لرزه‌ها، درازای گسلش، و گسترهٔ بیشترین شدت زمینلرزه حاکی از آن است که ژرفای کانونی زمینلرزه می‌تواند بین ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر باشد.[۲۲] رومرکز زمینلرزه در روستای اردکول در جنوب استان خراسان (امروزه در استان خراسان جنوبی) قرار داشت.[۲۳] روستای اردکول محصور در کوه‌ها و تپه‌هاست. اگرچه دولت ایران بیش از ۸۰۰ لرزه‌نگار را در سرتاسر کشور توزیع کرده بود اما به سبب اقلیم بیابانی منطقهٔ قائنات و دورافتادگی‌اش، تعداد معدودی لرزه‌نگار در این منطقه نصب شده بود.[۲۴] مؤسسهٔ ژئوفیزیک دانشگاه تهران و مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن به صورت جداگانه لرزه‌نگارهایی موقت را در منطقه نصب کردند و طی دو ماه ۲۱۵ پس‌لرزه را به ثبت رساندند که شدیدترینشان با بزرگای گشتاوری ۵٫۹ در ۲۵ مه ۱۹۹۷ به وقوع پیوست. اکثر پس‌لرزه‌ها در امتداد گسیختگی و در گستره‌ای به طول ۱۰۰ کیلومتر و عرض ۳۰ کیلومتر به وقوع پیوست. فعالیت‌های پسلرزهای عمدتاً در پایانهٔ جنوبی گسل گسیخته متمرکز بود اما بزرگ‌ترین پس‌لرزه در پایانهٔ شمالی گسل روی داد. مطالعات بر روی ژرفای پس‌لرزه‌ها حاکی از آن است که فعالیت‌های پسلرزهای در ۲۵ کیلومتری بالایی پوسته متمرکز بوده‌اند و میانه‌ای با عمق ۱۱ کیلومتر داشته‌اند.[۲۵]
خسارات و تلفات
[ویرایش]
این زمینلرزه در منطقه‌ای به وسعت ۵۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع از جمله در شهرهای مشهد، کرمان، و یزد احساس شد.[۲۶][۲۷] روزنامهٔ نیویورک تایمز در گزارش اولیهٔ خود دربارهٔ زمینلرزه از ایسنا نقل کرد که بیش از ۲٬۰۰۰ نفر در روستاهای اطراف قائن، ۳۹۴ نفر در بیرجند، و ۲ نفر در شهر کوچک خواف جان خود را از دست داده‌اند. میزان تلفات این زمینلرزه در افغانستان ۵ نفر اعلام شد.[۲۸] با ادامهٔ عملیات امدادرسانی این ارقام مورد تجدیدنظر قرار گرفت؛ سازمان زمین‌شناسی آمریکا اعلام کرد که بر اثر این زمینلرزه ۱٬۵۷۲ نفر شامل ۱٬۵۶۷ نفر در ایران و ۵ نفر در هرات افغانستان کشته و بیش از ۲٬۳۰۰ نفر مجروح شده‌اند.[۲۹] همچنین این سازمان، زمین‌لرزهٔ قائن را مرگ‌بارترین زمین‌لرزهٔ سال ۱۹۹۷ در سطح جهان توصیف کرد.[۳۰] روستای کوچک آبیز در ۹۰ کیلومتری شرق قائن شدیداً آسیب دید به گونه‌ای که یک سوم ساکنان این روستا بر اثر زمینلرزه کشته شدند.[۳۱] در روستای اردکول، ۱۱۰ دانش‌آموز دختر بر اثر فروریختن سقف دبستانشان جان باختند.[۳۲]
اجساد جان‌باختگان حادثه همزمان با عملیات جستجو و امداد و نجات، در گورهای دسته‌جمعی به خاک سپرده می‌شد. مسئولان نگران بودند که نوسانات دمای هوا—از ۵ تا °۲۹ سانتی‌گراد در روز وقوع زمینلرزه—روند فاسد شدن اجساد را سرعت بخشد و باعث شیوع بیماری‌های عفونی در منطقه شود.[۳۳] بر اثر زمینلرزه آب و برق بسیاری از روستاهای منطقه قطع شد. فاصلهٔ نزدیک‌ترین بیمارستان تا اکثر مجروحین حادثه در حدود ۱۴۰ کیلومتر بود. یک پزشک، ضمن تأکید بر نیاز مبرم به پزشکان بیشتر برای درمان مجروحان، گفت: «نمی‌دانم امروز چند تا گچ‌گرفتگی انجام دادم، اما فکر کنم صدها مورد باشد.»[۳۴] پسلرزهای شدید بازماندگان را وادار کرد حومهٔ محل سکونتشان را ترک کنند و در چادرها پناه گیرند.[۳۵]
شدیدترین ویرانی‌ها در نواری به طول ۹۰ کیلومتر میان بیرجند و قائن رخ داد.[۳۶] بنا بر گزارش رادیو تهران، ۲۰۰ روستا متحمل خسارات سنگین شده یا به‌کلی ویران گشتند.[۳۷] سازمان زمین‌شناسی آمریکا تخمین زده است که بر اثر این حادثه ۱۰٬۵۳۳ خانه ویران و ۵٬۴۷۴ خانهٔ دیگر نیز متحمل درجات مختلفی از خسارت شده‌اند و پنجاه هزار نفر بی‌خانمان گشته‌اند.[۳۸] مقامات محلی در ابتدا میزان خسارات وارده را معادل ۶۷ میلیون دلار آمریکا (به ارزش سال ۱۹۹۷) تخمین زدند.[۳۹] اما این برآورد بعدها به ۱۰۰ میلیون دلار معادل ۳۰۰ میلیارد ریال افزایش یافت.[۴۰]
زمین‌لرزهٔ قائن باعث سنگ‌لغزش، سنگ‌ریزش، زمین‌لغزش، نشست‌های دینامیکی، روانگرایی در بستر رودخانهٔ کالشور، تغییر در سطح آب‌های زیرزمینی، ترک خوردن بدنه و هستهٔ رسی سد خاکی نیمه‌تمام داشگران، نشست موضعی سد سنگریزه‌ای رحیم‌آباد، و وارد آمدن آسیب‌های جدی به قنات‌های ۶۰ روستا شد.[۴۱][۴۲]
زندگی ساکنان فقرزدهٔ منطقه بر پایهٔ کشاورزی دیم، دامپروری، و پرورش محصولاتی نظیر گندم و زعفران می‌چرخد.[۴۳] به هنگام وقوع زمینلرزه، اکثر جمعیت منطقه در حال کار بر روی زمین‌های کشاورزی بودند؛ در نتیجه بر اثر ریزش ساختمان‌ها مجروح نشدند و جان سالم به در بردند. به همین دلیل میزان تلفات زمینلرزه بسیار کمتر از آنی است که از چنین زمینلرزهای با این حجم وسیع خرابی‌ها انتظار می‌رفت. اگر زمینلرزه به‌جای ظهر در شب به وقوع می‌پیوست، میزان تلفات آن می‌توانست تا ۱۰ برابر افزایش پیدا کند.[۴۴] همچنین تراکم پایین جمعیت در منطقهٔ بیابانی و دورافتادهٔ قائنات و وقوع پیش‌لرزه‌ای حدوداً ۱۰ ثانیه پیش از لرزهٔ اصلی در پایین بودن میزان تلفات مؤثر بود.[۴۵]
با وجود آنکه در اغلب مناطق روستایی ایران سبک ساخت‌وساز متأثر از عواملی چون مصالح محلی در دسترس، تکنولوژی ساخت سنتی–تجربی، و اقلیم منطقه است و اغلب واحدهای ساختمانی از نوع چینه‌ای و از جنس خشت سنتی، در منطقهٔ زلزله‌زدهٔ قائنات سبک ساخت‌وساز چهرهٔ کاملاً متفاوتی با دیگر روستاهای ایران دارد. در این روستاها علاوه بر واحدهای ساختمانی سنتی که با گل، خشت یا سنگ ساخته شده‌اند، ساختمان‌های آجری بدون کلاف یا با کلاف‌های بتنی یا تک میل‌گردی و حتی ساختمان‌های مسلح‌شده با قاب بتن مسلح و اسکلت فلزی دیده می‌شود. علت این تفاوت، لرزه‌خیز بودن این مناطق است که موجب شده مسئولان نسبت به ساخت محله‌های جدید در روستاهای منطقه پس از زمین‌لرزه‌های ۱۳۵۸ کریزان و کولی، اعطای وام مسکن، و انبوه‌سازی اقدام کنند.[۴۶]
عمده‌ترین نقص مصالح مصرفی در روستاهای منطقه استفاده از مواد اولیهٔ نامرغوب و نیز عدم آشنایی روستاییان با اصول و دانش فنی لازم برای ساخت مصالح مصرفی است؛ به گونه‌ای که آجرهای مصرفی که نسبت به سایر مصالح بیشترین استفاده را داشته است، همگی از نوع توکار بوده‌اند که فاقد مقاومت خمشی، کششی، و برشی لازم می‌باشند. در اغلب ساختمان‌هایی که برای ساختشان از بتن استفاده شده است، کیفیت بتن مورد استفاده در سطح پایینی می‌باشد که موجب شده است بتن مصرفی مقاومت و چسبندگی لازم را نداشته باشد. پروفیل‌های فولادی نیز اگرچه در کارخانه تولید شده‌اند و عموماً از کیفیت مناسبی برخوردارند، اما استفاده از جوش نامناسب و ضعیف در اتصال آن‌ها به یکدیگر موجب شده است که کارایی بهینه نداشته باشند.[۴۷]
امدادرسانی
[ویرایش]| سازمان/کشور | مبلغ اهدایی به دلار آمریکا[۴۸] |
|---|---|
| سازمان‌های بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر | ۱۰٬۵۹۳٬۲۱۰ |
| نروژ | ۱٬۰۸۴٬۵۰۰ |
| آژانس‌های وابسته به سازمان ملل متحد | ۹۵۰٬۶۵۰ |
| کمیسیون اروپا | ۹۰۹٬۰۹۰ |
| ژاپن | ۵۹۶٬۴۹۱ |
| آلمان | ۳۴۶٬۳۰۰ |
| بریتانیا | ۳۴۲٬۶۴۸ |
| دانمارک | ۳۳۸٬۹۵۱ |
| اوپک | ۳۰۰٬۰۰۰ |
| روسیه | ۲۷۰٬۰۰۰ |
| فرانسه | ۲۶۰٬۰۰۰ |
| آمریکا | ۱۰۰٬۰۰۰ |
مقامات ایران برای امدادرسانی به ده‌ها هزار تن از آوارگان حادثه، از مردم ایران و کشورهای خارجی درخواست کمک کردند. اکثر کمک‌های کشورهای غربی، سه تا چهار روز طول کشید تا به منطقه برسد؛ حال آنکه ۲۴ ساعت نخست پس از وقوع زمینلرزه که اغلب توأم با قطع آب و برق است، حیاتی‌ترین و حساس‌ترین بازهٔ زمانی است که زلزله‌زدگان نیازمند کمک می‌باشند. اکثر کمک‌رسانی‌ها توسط خود روستاییان منطقه صورت گرفت و بسیاری از روستاییان، آوارگان و بی‌خانمان‌ها را در خانهٔ خود پناه دادند.[۴۹]
چندین هزار داوطلب برای پیوستن به عملیات جستجوی بازماندگانی که زیر توده‌های آجر و سیمان، مدفون شده بودند رهسپار منطقه شدند. بسیاری از داوطلبان بدون داشتن هیچ‌گونه تجهیزات و تنها با دستان خالی خود به جستجوی بازماندگان پرداختند. سازمان‌های محلی، از جمله هلال احمر ایران ۹٬۰۰۰ چادر، بیش از ۱۸٬۰۰۰ تخته پتو، مواد غذایی کنسروشده، برنج، و خرما را به منطقه فرستادند. دولت وقت ایران نیز بیش از ۸۰ تن مایحتاج را به مشهد که مرکز هماهنگی اقدامات امدادی بود ارسال کرد.[۵۰]
کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل متحد از جامعهٔ جهانی خواست نسبت به این حادثه «فوراً و سخاوتمندانه واکنش نشان دهند». فرانسه یک هواپیمای باری محتوی پتو، چادر، لباس، و غذا به ایران فرستاد و مقامات سوئیس نیز یک تیم نجات به همراه سگ‌های آموزش‌دیده برای جستجو و نجات به منطقه اعزام کردند. نمایندهٔ ارشد آمریکا در سازمان ملل این فاجعه را «موضوعی انسانی» قلمداد کرد. یکی از سخنگویان دولت وقت بیل کلینتون اظهار داشت که علی‌رغم وجود اختلافات شدید با ایران، آمریکا حاضر است در صورت تقاضای کمک، نسبت به اهدا و ارسال مایحتاج و سایر کمک‌های امدادی از طریق یک واسطه اقدام نماید.[۵۱] کمیتهٔ مرکزی منونایت، آژانسی امدادی مستقر در آکرون پنسیلوانیا، ۴۰۰ تن روغن خوراکی و عدس را که برای پناهندگان مهاجر به ایران جمع‌آوری کرده بود، به زلزله‌زدگان ایرانی اختصاص داد.[۵۲] یک سازمان بریتانیایی متخصص در زمینهٔ نجات و مقابله با بلایای طبیعی موسوم به سپاه بین‌المللی امداد و نجات برای اعزام یک تیم ۱۵ نفرهٔ نجات اعلام آمادگی کرد که ایران به دلیل «کافی بودن تعداد نیروهای امدادرسان در محل فاجعه» از صدور ویزا برای اعضای این تیم سر بار زد. همچنین پیشنهاد سوئیس برای اعطای کمک‌های بیشتر از جانب ایران رد شد. چندین کشور حاشیه خلیج فارس با ارسال پیام، همدردی خود را با خانواده‌های قربانیان حادثه و دولت ایران اعلام داشتند.[۵۳]
دورافتادگی بسیار زیاد مناطق زلزله‌زده، موجب شده بود توزیع کمک‌های امدادی به‌دشواری صورت پذیرد. برای دسترسی به برخی از روستاهای محل حادثه گاهی لازم بود بیش از ۵ ساعت در جاده‌های خاکی رانندگی کرد. برخی از این مسیرها نیز سقوط کرده یا بر اثر رانش زمین با ریزش حاشیهٔ جاده کاملاً پوشیده شده بودند. در برخی مناطق دسترس‌ناپذیر منطقه نیز، از بالگرد برای تأمین مایحتاج زلزله‌زدگان استفاده شد.[۵۴]
اگرچه عملیات امدادرسانی تا مدت‍ی ادامه یافت، اما دولت ایران عملیات نجات را در تاریخ ۱۴ مه متوقف کرد؛ زیرا با گذشت پنج روز از وقوع زمینلرزه، دیگر انتظار نمی‌رفت بتوان فرد زنده‌ای را از زیر آوارها و مخروبه‌ها بیرون کشید.[۵۵]
جستارهای وابسته
[ویرایش]
پانویس
[ویرایش]- ↑ Latifi, Telemedicine, 27.
- ↑ “Description of Earthquake”.
- ↑ Berberian et al, “Zirkuh Earthquake”, 675.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۱۵.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۱۳.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۲۰.
- ↑ پورکرمانی و آرین، لرزه‌خیزی ایران، ۱۵۳.
- ↑ Farahbod et al, “Aftershock Analysis”, 1.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۲۵.
- ↑ “Earthquakes since 1900”.
- ↑ Berberian et al, “Zirkuh Earthquake”, 671.
- ↑ پورکرمانی و آرین، لرزه‌خیزی ایران، ۱۵۴.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۲۵.
- ↑ پورکرمانی و آرین، لرزه‌خیزی ایران، ۱۵۴.
- ↑ پورکرمانی و آرین، لرزه‌خیزی ایران، ۱۵۴.
- ↑ Berberian et al, “Zirkuh Earthquake”, 675.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۲۵.
- ↑ Hakuno et al, “Preliminary Report”, 70.
- ↑ Berberian et al, “Zirkuh Earthquake”, 689.
- ↑ “Description of Earthquake”.
- ↑ رفعتی، موحد و صبری، فضاهای آموزشی، ۴۷.
- ↑ رمضی و دیگران، زمینلرزه زیرکوه قائنات، ۲۰.
- ↑ Farahbod et al, “Aftershock Analysis”, 1.
- ↑ Hakuno et al, “Preliminary Report”, 70.
- ↑ Farahbod et al, “Aftershock Analysis”.
- ↑ Farahbod et al, “Aftershock Analysis”, 1.
- ↑ “Description of Earthquake”.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ “Earthquakes since 1900”.
- ↑ “Earthquake Information”.
- ↑ Davis, Natural Disasters, 61.
- ↑ Miller and Rivera, Community Disaster, 58.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ Valinejad, “Quake Levels Iranian Villages”.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ Nagle, Hazards, 16.
- ↑ Valinejad, “Quake Levels Iranian Villages”.
- ↑ “Earthquakes since 1900”.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ “Situation Report”.
- ↑ پورکرمانی و آرین، لرزه‌خیزی ایران، ۱۵۴.
- ↑ رفعتی، موحد و صبری، فضاهای آموزشی، ۵۴.
- ↑ “Description of Earthquake”.
- ↑ Hakuno et al, “Preliminary Report”, 72.
- ↑ Berberian et al, “Zirkuh Earthquake”, 671.
- ↑ شکیب و بیات، ارزیابی سازه‌ها، ۱۳–۱۱.
- ↑ شکیب و بیات، ارزیابی سازه‌ها، ۱۷–۱۴.
- ↑ “Situation Report”.
- ↑ Nagle, Hazards, 16.
- ↑ Davis, Natural Disasters, 61.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ Sensenzig, “MCC”.
- ↑ “Earthquake Toll”.
- ↑ Valinejad, “Quake Levels Iranian Villages”.
- ↑ “Search for Survivors”.
منابع
[ویرایش]- پورکرمانی، محسن؛ آرین، مهران (۱۳۷۷). لرزه‌خیزی ایران. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. شابک ۹۶۴-۴۵۷-۰۱۱-۱.
- شکیب، حمزه؛ بیات، حسین (۱۳۷۶). ارزیابی رفتار سازه‌های منطقه زلزله‌زده قائنات. تهران: مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران.
- رفعتی، عبداله؛ موحد، حمید؛ صبری، علی (۱۳۷۶). فضاهای آموزشی در زمینلرزهای دهه اخیر. تهران: مؤسسه انتشارات آذریون. شابک ۹۶۴-۹۱۶۵۷-۱-۱.
- رمضی، حمیدرضا؛ مزروعی، علی؛ میرزایی علویجه، حسین؛ رزاقی آذر، ناهید؛ فرزانگان، اسماعیل؛ مجید زمانی، سید سهیل؛ یثربی، فرشاد (۱۳۷۶). زمینلرزه ۲۰ اردیبهشت ۱۳۷۶ زیرکوه قائنات. تهران: مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
- Berberian, M.; Jackson, J. A.; Qoarashi, M.; Khatib, M. M.; Priestley, K.; Talebian, M.; Ghafuri-Ashtiani, M. (1999). "The 1997 May 10 Zirkuh (Qa'enat) Earthquake (Mw 7.2): Faulting Along the Sistan Suture Zone of Eastern Iran" (PDF). Geophysical Journal International (به انگلیسی). 136 (۳): 671–694. doi:10.1046/j.1365-246x.1999.00762.x.
{{cite journal}}: Invalid|display-authors=7(help) - Davis, Lee Allyn (2011). Natural Disasters (به انگلیسی). New York: Facts On File.
- Farahbod, Amir Mansour; Lindholm, Conrad; Mokhtari, Mohammad; Bungum, Hilmar (2003). "Aftershock Analysis for the 1997 Ghaen–Birjand (Ardekul Earthquake)". Journal of Seismology and Earthquake Engineering (به انگلیسی). International Institute of Earthquake Engineering and Seismology. ۵ (۲): ۱–۱۰.
- Hakuno, Motohiko; Imaizumi, Toshifumi; Kagami, Hiroshi; Kiyono, Junji; Ikeda, Yasutaka; Towhata, Ikuo; Sato, Hiroshi; et al. (1997). "Preliminary Report of the Damage Due to the Qayen Earthquake of 1997, Northeast Iran". Journal of Natural Disaster Science (به انگلیسی). Japan Society for Natural Disaster Science. ۱۹ (۱): ۶۷–۸۱.
- Herald-Sun (Durham, NC) (15 May 1997). "Search for Quake Survivors Closes" (به انگلیسی).
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - Lamont Doherty Earth Observatory (Columbia University) (1 October 1998). "The Ardekul, Iran Earthquake - May 10, 1997: Description of Earthquake and Area of Impact" (به انگلیسی). Archived from the original on 13 June 2011. Retrieved 12 June 2012.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - Latifi, Rifat (2011). Telemedicine for Trauma, Emergencies, and Disaster Management (به انگلیسی). Norwood, MA: Artech House.
- Mahdi, T (2004). "Performance of Traditional Arches and Domes in Recent Iranian Earthquakes" (PDF) (به انگلیسی). 13th World Conference on Earthquake Engineering.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help) - Miller, DeMond Shondell; Rivera, Jason David (2011). Community Disaster Recovery and Resiliency: Exploring Global Opportunities and Challenges (به انگلیسی). Boca Raton, FL: CRC Press.
- Nagle, Garrett (2004). Hazards (به انگلیسی). Cheltenham, UK: Nelson Thornes.
- New York Times (12 May 1997). "Earthquake Toll in Iran Estimated to Climb to 2,400" (به انگلیسی).
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - ReliefWeb (19 May 1997). "Iran Earthquake Situation Report No.6" (به انگلیسی). Archived from the original on 22 July 2012. Retrieved 22 July 2012.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - ScienceDaily (28 December 2004). "Contractor Ignorance Kills Earthquake Victims in Sesmic Zones, Says U. of Colorado Professor" (به انگلیسی). Archived from the original on 5 June 2011. Retrieved 12 June 2012.
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - Sensenzig, Pearl (19 May 1997). "MCC Offers Assistance to Iranian Earthquake Victims". Worldwide Faith News (به انگلیسی). Archived from the original on 26 February 2012. Retrieved 12 June 2012.
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - United Nations (9 May 2007). "Iran, UN Agencies Launch First Regional Seismic Risk Reduction Centre" (به انگلیسی). Archived from the original on 15 July 2007. Retrieved 12 June 2012.
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - United Nations (11 August 2003). "United Nations Common Country Assessment for the Islamic Republic of Iran" (به انگلیسی).
{{cite web}}: Missing or empty|url=(help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - United States Geological Survey. "Earthquake Information for 1997" (به انگلیسی). Archived from the original on 21 June 2012. Retrieved 21 June 2012.
- United States Geological Survey. "Earthquakes with 1,000 or More Deaths since 1900" (به انگلیسی). Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 24 June 2012.
- Valinejad, Afshin (11 May 1997). "7.1 Quake Levels Iranian Villages; Thousands Killed; Plea for Aid Issued". Los Angeles Daily News (به انگلیسی).
{{cite news}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)