ویکی‌پدیا:قواعد نامگذاری
 | این صفحه یکی از سیاست‌های ویکی‌پدیای فارسی است. این سیاست در نزد عدهٔ زیادی از ویرایشگران مقبولیت دارد و تفاهم بر آن است که همهٔ کاربران ملزم به پیروی از آن‌اند. قبل از انجام هر گونه تغییری در این صفحه، بایستی بر روی آن اجماع شده باشد. |
 | این صفحه در یک نگاه:
|
| عنوان مقاله‌ها |
|---|
| همهٔ قواعد نامگذاری |
| طبیعت |
| هنر · سرگرمی |
| اشخاص |
|
| علم · فناوری · ترابری |
| سازمان‌ها |
|
| زمان · شماره‌ها · پول |
|
| مکان‌ها · حوادث · علائم تجاری |
| فهرست‌ها · رده‌ها |
|
| زبان/مختص به کشورها |
|
| قالب‌بندی |
| سیاست‌های اصلی محتوایی |
|---|
| سایر سیاست‌های محتوایی |
عنوان یک نوشتار، سرصفحه‌ای درشت است که در بالای متن نوشتار نمایش داده می‌شود و مبنای نام صفحهٔ نوشتار و نشانی وبِ آن است. عنوان نوشتار به ما می‌گوید که نوشتار دربارهٔ چه چیزی است و آن را از نوشتارهای دیگر متمایز می‌سازد.
عنوان نوشتار ممکن است نام موضوع نوشتار باشد (مانند آبادان)، یا اینکه توضیحی دربارهٔ موضوع باشد (مانند فهرست رئیس‌جمهورهای مصر). چون هیچ دو نوشتاری نمی‌توانند عنوان یکسان داشته باشند، گاه لازم است اطلاعات متمایزکننده‌ای را به عنوان بیفزاییم، که اغلب به‌صورت توضیحی داخل پرانتز و پس از عنوان می‌آید. معمولاً عنوان نوشتار بر مبنای آنچه که موضوع مربوط در منابع معتبر خوانده می‌شود انتخاب می‌شود. در صورتی که بیش از یک امکان وجود داشته باشد، ویرایشگران یکی از آن عنوان‌ها را با توجه به این اصول انتخاب می‌کنند: عنوان ایدئال با عنوان نوشتارهای مشابه مشابهت دارد، موضوع را به وضوح می‌شناساند، و کوتاه، معمولی، قابل تمایز و قابل شناختن است.
در این صفحه قواعد نامگذاری مقاله‌ها توضیح داده می‌شود (تنها مقاله‌ها، نه فضاهای نام دیگر مانند رده‌ها). قواعد تکمیلی و تفضیلی در رهنمودهای تخصصی (که در جدول مقابل فهرست شده‌اند) آمده است که باید به‌همراه سیاست‌های دیگر در نظر گرفته شود، خصوصاً سه سیاست اصلی ویکی‌پدیا:دیدگاه بی‌طرف، ویکی‌پدیا:تأییدپذیری و ویکی‌پدیا:تحقیق دست‌اول ممنوع.
تصمیم‌گیری در مورد نام نوشتار
[ویرایش]عنوان نوشتارها بر پایهٔ آنچه در منابع معتبر فارسی برای اشاره به موضوع مقاله استفاده شده است گزیده می‌شوند. اغلب دو یا چند عنوان وجود دارد که می‌توان برای نوشتار برگزید؛ گزینش یکی از این عنوان‌ها بر پایهٔ اجماع خواهد بود. یک عنوان خوب در ویکی‌پدیا پنج ویژگی زیر را داراست:
- آشنا: نام یا توضیحی که احتمال بیشتری می‌رود توسط خوانندگان آشنا با موضوع (با این وجود نه لزوماً متخصصان) قابل بازشناسی باشد.
- امروزی: نامی که احتمال بیشتری می‌رود که خوانندگان به دنبال آن بگردند یا کاربران به صورت عادی برای پیوند دادن به مقاله به کار می‌گیرند. این نام معمولاً همان نامی‌ست که در زبان فارسی برای اشاره به موضوع بکار می‌رود.
- دقیق: نامی که موضوع نوشتار را بدون ابهام مشخص می‌کند و آن را از موضوعات دیگر متمایز می‌کند (بخش دقت و ابهام‌زدایی را در پایین ببینید).
- کوتاه: نامی که طولانی‌تر از آنچه برای مشخص کردن موضوع و تمایز آن از موضوعات دیگر لازم است نباشد.
- هماهنگ: نامی که هماهنگ با نوشتارهای مشابه باشد و شیوه‌ای مشابه را دنبال نماید. بسیاری از این الگوهای نامگذاری در جدول بالا آمده‌اند.
این معیارها را باید به عنوان هدف دید و نه قانون. برای بیشتر نوشتارها می‌توان در نگاه اول نامی ساده و مشخص یافت که تمام شرایط بالا را برآورده کند. در این صورت آن را مستقیماً به‌عنوان نام برگزینید. با این وجود، گاه ممکن است این انتخاب روشن و آسان نباشد. ممکن است نیاز باشد به یک یا بیش از یکی از اهداف بالا وزن بیشتری داد. در این مواقع باید به اجماع رجوع کرد؛ مثلاً عنوان شناخت‌پذیر، طبیعی و موجز بریتانیا بر عنوان دقیق‌تر پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی برتری دارد (بخش از اسمی که از همه راحت‌تر تشخیص داده می‌شود استفاده کنید را در پایین ببینید).
هنگام نامگذاری نوشتاری در زمینه‌ای خاص یا در مواجهه با مشکلی مشخص غالباً اجماع‌های پیشینی وجود دارد که می‌تواند به عنوان سابقه مورد استفاده قرار گیرد. در صورتی اجماع قبلی‌ای موجود نباشد، نیاز به تبادل نظر کاربران وجود دارد و کاربران باید معیارهای بالا را در هنگام بحث در نظر داشته باشند. هنگام انتخاب نام باید بیشتر علایق خوانندگان را در نظر داشت تا ویرایشگران و همچنین مخاطبان عام تا متخصصین. هنگامی که مقاله نامی توصیفی می‌دارد، عنوان اتخاذ شده باید بی‌طرفانه بیان شود.
برای نوشتارهایی که با احتمال معقولی تحت عنوانی دیگر جستجو می‌شوند یا ممکن است به دو یا بیشتر از دو نام شناخته شوند (از قبیل نگارش‌های متفاوت یک نام یا عنوان‌های قدیمی) باید از تغییرمسیر استفاده کرد. مانند تغییرمسیر داود به داوود یا بردلی منینگ به چلسی منینگ. از سوی دیگر اگر یک نام می‌تواند به چند نوشتار اطلاق شود باید ابهام‌زدایی شود.
از اسمی که از همه راحت‌تر تشخیص داده می‌شود استفاده کنید
[ویرایش]در ویکی‌پدیا عنوان یک نوشتار کلمه‌ای از زبان طبیعی یا اصطلاحی است که به موضوع نوشتار اشاره می‌کند. از اینرو عنوان نوشتار معمولاً نام شخص یا مکان یا هر چیزی‌ست که موضوع نوشتار است. با این وجود برخی موضوعات چند نام دارند و این ممکن است منشأ سردرگمی در این شود که کدامیک باید برای عنوان نوشتار استفاده شود. در ویکی‌پدیا غالباً ترجیح بر نام‌هایی‌ست که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، آنهم از رهگذر رواج در اغلب منابع مستقل و معتبر فارسی. در این صورت است که معمولاً نام نوشتار بیشترین تطابق را با معیارهای پیش‌گفته پیدا می‌کند. وقتی نامی منفرد و روشن وجود ندارد که آشکارا پربسامدترین نام استفاده شده از سوی منابع باشد، ویرایشگران باید در مورد اینکه کدام نام با معیارها همخوانی بیشتری دارد به اجماع برسند.
ویکی‌پدیا لزوماً از نام «رسمی» موضوع برای نوشتار استفاده نمی‌کند. معمولاً ترجیح بر این است که از نامی استفاده شود که غالباً از سوی منابع معتبر فارسی‌زبان (همچنین منابع استفاده شده در خود نوشتار) بکار می‌رود. نباید از نام‌های مبهم یا غیردقیق استفاده کرد، حتی اگر در منابع معتبر به کار رفته باشند. بی‌طرفی را نیز باید در نظر گرفت. عنوان مقالات نباید زننده (مگر ناگزیر) یا از طرف دیگر فاخر (قلمبه‌سلمبه) باشد. وقتی نام‌های متعددی برای یک موضوع وجود دارد که همه نسبتاً رایج هستند و رایج‌ترین‌شان مشکلاتی دارد، منطقی است که یکی از موارد دیگر را انتخاب کنیم.
با وجود اینکه نام‌های رسمی، علمی، اصلی یا علایم تجاری معمولاً برای نوشتارها استفاده می‌شوند، عنوانی که غالباً از سوی منابع معتبر استفاده می‌شوند ترجیح دارد. دانشنامه‌های دیگر جزو منابعی محسوب می‌شوند که می‌توانند در تصمیم‌گیری اینکه کدام نام‌ها دانشنامه‌ای هستند یا رواج بیشتری دارند کمک باشند.
تغییر نام
[ویرایش]گاهی سوژهٔ مقاله دچار تغییر نام می‌شود. در این صورت وپ:رواج همچنان معتبر است، ولی به منابعی که پس از اعلام تغییر نام نوشته شده باشند وزن اضافه اختصاص می‌دهیم. اگر منابع نوشته شده پس از تغییر به‌طور معمول از نام جدید استفاده کنند، ویکی‌پدیا باید از آن رویه پیروی کرده و عنوان‌ها مرتبط را تغییر دهد تا با نام جدید جور باشند. از طرف دیگر، اگر منابع نوشته شده پس از تغییر نام همچنان از نام قبلی استفاده کنند، ویکی‌پدیا نیز طبق وپ:رواج باید همچنان چنان کند.
ویکی‌پدیا گوی بلورین نیست. ما نمی‌دانیم در آینده چه الفاظ یا کلماتی استفاده خواهند شد، و تنها از چیزی مطلعیم که مورد استفاده قرار گرفته و می‌گیرد، و بدین ترتیب برای خوانندگانمان آشناست. به هر روی، می‌توان از عقل سلیم استفاده کرد- اگر سوژهٔ مقاله‌ای نامش را عوض می‌کند، منطقی‌ست از زمان عوض شدن استفاده از نام جدید را بر اساس منابع معتبر در نظر گرفت. این مسئله برای نامهایی که به عنوان بخشی از عنوان‌ها توصیفی مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز صدق می‌کند.
فارسی‌سازی اسامی خارجی یا وام‌واژه‌ها
[ویرایش]برای اطلاع از قواعد نامگذاری مقاله‌ها زمانی که یک از گزینه‌ها نامی خارجی یا وام‌واژه است، ویکی‌پدیا:قواعد نامگذاری (فارسی‌سازی اسامی خارجی) را ببینید.
دیدگاه بی‌طرف در نامگذاری
[ویرایش]گاه بر سر تطابق عنوان یک نوشتار با سیاست دیدگاه بی‌طرف ویکی‌پدیا اختلاف نظر پیش می‌آید. به نتیجه رسیدن این موضوع بستگی به این پیدا می‌کند که عنوان نوشتار نامی برآمده از منابع معتبر باشد یا عنوانی تشریحی که توسط کاربران ویکی‌پدیا ساخته شده است.
نام غیربی‌طرف، اما رایج
[ویرایش]وقتی موضوع یک نوشتار در منابع معتبر فارسی، غالباً با یک عنوان رایج منفرد، مورد اشاره قرار گیرد، ویکی‌پدیا معمولاً بر اساس منابع عمل می‌کند و این نام را (البته با رعایت معیارهای دیگر نامگذاری) به‌عنوان نام نوشتار برمی‌گزیند. گاه این نام رایج، شامل کلمات غیربی‌طرفی می‌شود که به‌طور معمول در ویکی‌پدیا از آن اجتناب می‌شود؛[نیازمند نمونه] ولی به دلیل اینکه آن نام بر اثر رواج‌یافتن، عملاً به نامی مناسب، تبدیل شده، می‌تواند برطرف‌کننده جانبداری ویکی‌پدیا در چنین مواردی باشد. همچنین، عنوان غیربی‌طرف نباید صرفاً در گذشته، رایج بوده باشد؛ بلکه در زمان حاضر نیز باید رایج باشد.
شرایط مهمی که ویکی‌پدیا غالباً با انتخاب یک نام رایج به دلیل بی‌طرف‌نبودن، مخالف است:
- تکیه‌کلام‌های روز یا نام‌های خودمانی که بعید به نظر می‌رسد که سال‌ها بعد، همچنان به موضوع مربوط باشند یا به این صورت به یاد آورده شوند.
- اصطلاح‌هایی که جایگزین‌های دانشنامه‌ای‌شان بسیار به ذهن نزدیک‌تر است.
عنوان نوشتارها و تغییرمسیرها باید آن چیزی باشند که خوانندگان به عنوان اولین انتخاب، تایپ می‌کنند، البته در توازن با آنچه خوانندگان انتظار دارند به آن برسند.[نیازمند نمونه]
عنوان‌های توضیحی بی‌قضاوت
[ویرایش]در برخی شرایط یک عنوان تشریحی (مانند جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار) بهترین گزینه برای عنوان نوشتار است. این عنوان‌ها مشخصاً برای نوشتارها ساخته می‌شوند و باید نمایانگر دیدگاه بی‌طرف باشند، نه دیدگاه ویرایشگران. از انتخاب عنوان‌های قضاوت‌آمیز و غیربی‌طرف اجتناب کنید؛ مثلاً اتهام بار منفی دارد و نباید در یک عنوان تشریحی استفاده شود (استثناء: نوشتارهایی که موضوعش یک اتهام واقعی بر مبنای قانون است که در منابع به همین شکل مورد بحث قرار گرفته، حتی اگر هنوز در دادگاه به اثبات نرسیده باشد. چنین مواردی را می‌شود اتهام نامید).
با این وجود، عنوان‌های غیربی‌طرف اما رایج می‌توانند در یک عنوان تشریحی استفاده شوند. حتی عنوان‌های تشریحی باید بر مبنای منابع باشند، و در نتیجه کلمات یا عباراتی را بکار می‌گیرند که معمولاً در منابع استفاده می‌شوند.[نیازمند نمونه]
قواعد نامگذاری تخصصی
[ویرایش]ویکی‌پدیا قواعد نامگذاری بسیاری در زمینه‌های تخصصی دارد که در جدول بالای این صفحه آمده‌اند. در مواردی نادر، این رهنمودها عنوانی پیشنهاد می‌دهند که دقیقاً با نام رایج مطابقت ندارد (مانند مقاله‌های پزشکی). استفاده از نام‌های تخصصی غالباً بحث‌برانگیز است و باید تعدیل شود، مگر اینکه نام تخصصی مزایای روشنی نسبت به نام رایج داشته باشد. در این صورت، نام رایج باید در زمینهٔ موضوع نوشتار طبیعی و رایج قلمداد شود. در غیر این صورت، باید به اصول نامگذاری نوشتارها در ویکی‌پدیا وفادار ماند.
دقت و ابهام‌زدایی
[ویرایش]دقت
[ویرایش]معمولاً عنوان نوشتار باید به اندازهٔ کافی دقیق باشد تا بتواند موضوع نوشتار را بدون هیچ ابهامی مشخص کند، اما نه بیش از حد لزوم دقیق؛ مثلاً «باقرخان سالار ملی مبارز مشروطه» بیش از حد لزوم دقیق است، چرا که باقرخان به اندازه‌ای که به همان موضوع اشاره کند دقیق است. از سوی دیگر خیابانی برای اشاره به شیخ محمد خیابانی دقت کافی ندارد.
ابهام‌زدایی
[ویرایش]- این بخش باید در کنار ویکی‌پدیا:ابهام‌زدایی مورد توجه قرار گیرد.
این امکان همیشه وجود ندارد که دقیقاً از عنوانی که می‌خواهیم برای یک نوشتار استفاده کنیم، چرا که آن عنوان ممکن است معانی دیگری هم داشته باشد و در نتیجه پیشتر برای نوشتار دیگری نیز استفاده شده باشد. بر اساس معیار دقت که در بالا به آن اشاره شد، وقتی عنوان جزئی‌تری برای تمایز یک نوشتار از دیگر نوشتارها مورد نیاز است، تنها در حد نیاز از جزئیات اضافه استفاده کنید؛ مثلاً هایکو (خواننده) دارای دقت کافی برای تمایز این عنوان از هایکو و هایکو (سیستم‌عامل) است و نیازی به عنوانی مثل «هایکو (خواننده ارمنی)» نیست. این قضیه گاه به درجه‌ای قابل قبول از ناهماهنگی منجر می‌شود، مانند شاه لیر (فیلم ۱۹۷۱ بریتانیا) و شاه لیر (فیلم ۱۹۷۱ شوروی) که به دلیل هم‌سال بودن، نام کشور را با خود دارند، در صورتی که عنوان‌های شاه لیر (فیلم ۱۹۹۹) یا شاه لیر (فیلم ۱۹۸۷) اینگونه نیستند.
به عنوان یک قاعدهٔ کلی وقتی عنوان مطلوب یک نوشتار بتواند به موضوعات دارای نوشتار دیگری در ویکی‌پدیا نیز اشاره کند:
- اگر موضوعِ نوشتار کاربردِ اصلیِ عنوانِ دارایِ ابهام است، آنگاه این عنوان می‌تواند بی هیچ تغییری به این موضوع تعلق گیرد.
- اگر موضوعِ نوشتار کاربردِ اصلیِ عنوانِ دارایِ ابهام نیست، آنگاه این عنوان نمی‌تواند به این موضوع تعلق گیرد و باید ابهام‌زدایی شود.
هنگام تصمیم‌گیری برای اینکه از کدام روش (های) ابهام‌زدایی استفاده می‌کنیم، معیارهای نامگذاری بدین ترتیب اهمیت پیدا می‌کنند:
- ابهام‌زدایی طبیعی: استفاده از نام جایگزینی که به‌طور رایج در فارسی منابع معتبر استفاده می‌شود، گرچه نه به اندازهٔ عنوانِ رایجِ دارایِ ابهام. با این نام‌های عجیب‌وغریب یا اختراعی استفاده نکنید.
- مثال: واژهٔ «انگلیسی» معمولاً هم به افراد انگلیسی هم به زبان انگلیسی و هم به هر چیز مربوط به انگلستان (مانند یک شرکت) اطلاق می‌شود. به دلیل این ابهام، از عنوان‌هایِ جایگزین اما همچنان رایجِ زبان انگلیسی و مردم انگلستان استفاده می‌کنیم که به‌طور طبیعی ابهام‌زدایی شده‌اند. گاه این کار مستلزم استفاده از واژه‌های مترادفِ همچنان رایج است؛ مثلاً چون «دام» علاوه بر وسیلهٔ شکار می‌تواند به دسته‌ای از حیوانات اهلی اشاره داشته باشد، برای وسیلهٔ شکار از عنوان تله استفاده شده است.
- ابهام‌زدایی با پرانتز یا به عبارت دیگر افزودن عبارت ابهام‌زدا داخل پرانتز به انتهای عنوان دارای ابهام: در صورتیکه ابهام‌زدایی طبیعی میسر نباشد، روش استاندارد است.
- مثال: برای اشاره به دسته‌ای از حیوانات اهلی از دام (حیوان) استفاده شده است.
- عنوان‌های تشریحی: وقتی عنوان مشخص قابل قبولی برای موضوعی وجود نداشته باشد و مجبور باشیم خود نامی انتخاب کنیم، استفاده از عنوان‌های طولانی‌تر برای ساخت عنوانی تشریحی و منحصر به فرد مجاز است.
پرانتز تنها نویسه‌ای است که می‌شود از آن برای جداسازی عبارت ابهام‌زدا استفاده کرد.[۱]
ایجاز
[ویرایش]منظور از ایجاز ایجاد توازن بین کوتاهیِ عنوان و کافی بودن اطلاعات برای تشخیص موضوع نوشتار برای شخصی آشنا به موضوع است؛ مثلاً جمهوری خلق چین نام رسمی چین است. هر دو عنوان دقیق و بدون ابهام هستند، با این وجود چین عنوان موجز برای موضوع نوشتار است.
نوشتارهای زندگی‌نامه‌ای از این قاعده مستثنی هستند: معمولاً نه نام و نه نام خانوادگی به منظور ایجاز از عنوان نوشتار حذف نمی‌شود.[نیازمند نمونه]
نام‌های جایگزین
[ویرایش]در ویکی‌پدیا هر نوشتار فقط می‌تواند یک عنوان داشته باشد. در صورتی که عنوان نوشتار یک نام باشد، نام‌های جایگزین عنوان معمولاً باید در سطر یا پاراگراف اول نوشتار بیایند. در صورتی که حداقل سه نام جایگزین وجود داشته باشد یا نکته‌ای قابل توجه در مورد خود نام‌ها وجود داشته باشد، ساخت بخشی جداگانه برای پرداختن به این نام‌ها توصیه می‌شود که می‌تواند شامل املاهای مختلف، صورت‌های کوتاه‌تر یا بلندتر عنوان، نام‌های تاریخی و از این دست باشد. همچنین دلیلی وجود ندارد که نام‌های جایگزین در جایی که با زمینهٔ متن مطابقت بیشتری دارند در متن نوشتار استفاده نشوند.[نیازمند نمونه]
همهٔ عنوان‌های جایگزین، نام‌ها یا شکل‌هایی از نگارش عنوان که برای یک عنوان بکار می‌رود قاعدتاً باید به نوشتار مربوط تغییرمسیر داده شوند. در صورتی که نامی دارای ابهام است، باید اطمینان حاصل کرد که می‌شود از طریق یک صفحهٔ ابهام‌زداییِ حاویِ عنوانِ جایگزین به نوشتار رسید.
ساختار واژه‌ها
[ویرایش]نکات زیر برای مواردی استفاده می‌شوند که توسط پنج معیار اصلی پوشش داده نمی‌شوند. رعایت این راهنماها مانع ساخت نوشتارهای تکراری می‌شود.
ارجحیت واژه‌های مفرد
[ویرایش]قرارداد: به‌طور کلی نام مقاله‌های خود را به شکل مفرد انتخاب کرده و از شکل جمع آن بپرهیزید، مگر اینکه آن نام همیشه در زبان فارسی به شکل جمع استفاده شود، یا به خانواده‌ای از موضوعات اشاره داشته باشد.
- مثال برای اسم جمع: مردم، رمه، لشکر، طایفه
- مثال برای خانواده‌ای از موضوعات: اعداد رومی، زبان‌های هندواروپایی
استفاده از نام به‌جای صفت
[ویرایش]قرارداد: تمام صفت‌ها باید به نام مربوطشان تغییرمسیر داده شوند. برای مثال، دموکراتیک باید به دموکراسی تغییرمسیر داده شود.
استفاده از نام کامل به جای نام اختصاری
[ویرایش]قرارداد: از نامیدن مقاله‌ها به نام اختصاری بپرهیزید مگر اینکه نام اختصاری به‌طور تقریباً انحصاری فقط و فقط به شکل اختصاری‌اش شناخته شده باشد و در آن فرم در همه جا به این نام خوانده شود.[نیازمند نمونه]
عدم استفاده از حرف تعریف نامعین (یک، ی)
[ویرایش]قرارداد: هیچ‌گاه از حرف تعریف نامعین در نام مقاله‌های خود استفاده نکنید، مگر اینکه نام مقاله بر اسم خاص دلالت کند؛ مثلاً معرف نام یک اثر هنری (فیلم، کتاب) باشد و حرف تعریف در خود نام موجود باشد؛ مانند دختری با کفش‌های کتانی.
عدم ساخت یک مقاله در زیرصفحه‌ای از مقالهٔ دیگر
[ویرایش]یک نوشتار را به‌صورت زیرصفحه‌ای از نوشتار دیگر نسازید. حتی اگر هم موضوع نوشتار در واقع شاخه‌ای از یک نوشتار محسوب می‌شود، نام‌گذاری‌اش باید مستقل باشد؛ مثلاً به دلیل آنکه مقالهٔ کوه‌های استان فارس مرتبط با مقالهٔ استان فارس به نظر می‌رسد، آن را در عنوانی چون استان فارس/کوه‌ها نسازید.
نویسه‌های ویژه
[ویرایش]برای استفاده از برخی نویسه‌ها در عنوان نوشتارها محدودیت فنی وجود دارد. استفاده از نویسه‌های # < > [ ] | { } _ غیرممکن است.
نیز محدودیت‌هایی برای عنوان‌های دارای دونقطه، نقطه و برخی دیگر نویسه‌ها وجود دارد که در نوشتارهای مربوط توسط الگوی {{عنوان صحیح}} مشخص می‌شوند. از نظر فنی تمام نویسه‌های یونی‌کد دیگر می‌توانند در عنوان صفحه استفاده شوند، گرچه استفاده از برخی ممکن است نیازمند توجه ویژه یا نامناسب باشد.
از استفاده از نمادها برای عنوان خودداری کنید. نمادهایی مانند «♥» که گاه در تبلیغات یا لوگوها دیده می‌شوند هرگز نباید در عنوان نوشتار استفاده شوند.
عدم استفاده از نشانهٔ نقل‌قول
[ویرایش]برای نوشتارهایی که عنوانشان گفتاورد است از علامت گفتاورد یا نقل‌قول در عنوان استفاده نکنید، مانند بودن، یا نبودن که عنوان نوشتار است و «بودن، یا نبودن» به آن تغییرمسیر دارد. استثنای این قاعده وقتی‌ست که علامت نقل‌قول بخشی از یک نام خاص باشد، مانند «قهرمانان» (آلبوم دیوید بویی)
نویسه‌های مجاز
[ویرایش]اعداد، تنوین (ـًــٍــٌ) (درصورتی‌که تلفظ شود)[۲][۳]
نویسه‌های غیرمجاز
[ویرایش]فتحه، کسره، ضمه، «سرِ یِ» (همزه‌گونهٔ روی «ه»)، همزه‌گونهٔ روی خط زمینه
مورّب‌نویسی و صورت‌بندی‌های دیگر
[ویرایش]در صورتی از الگوی عنوان مورب استفاده کنید که در متن هم آن عنوان به‌صورت مورّب بیاید؛ مثلاً عنوان کشتی‌ها، فیلم‌ها، کتاب‌ها و دیگر آثار خلاقانه و عبارات خارجی هم در متن و هم در عنوان باید به‌صورت مورب بیایند.
،
صورتبندی مورب نمی‌تواند بخشی از عنوان ذخیره‌شدهٔ صفحه باشد. برای مورب کردن یک عبارت در متن از نشانهٔ گفتاورد ''متن مورب'' استفاده می‌کنیم. اما افزودن نشانهٔ گفتاورد به عنوان صفحه باعث می‌شود نشانهٔ گفتاورد به نشانیِ URL افزوده شود، نه اینکه عنوان صفحه را مورب کند. برای مورب کردن عنوان یا بخشی از عنوان از الگوی {{عنوان مورب}} استفاده می‌کنیم. علاوه بر آن، برخی الگوها مانند {{جعبه اطلاعات کتاب}} و {{جعبه اطلاعات فیلم}} عنوان صفحه‌ای را که در آن قرار گرفته‌اند به‌طور پیش‌فرض مورب می‌کنند.
عنوان‌های دارای حرف ربط «و»
[ویرایش]گاه دو یا چند مفهوم نزدیک یا مکمل بهتر است در یک نوشتار آورده شوند. در صورت امکان از عنوانی استفاده کنید که همه را در بر بگیرد: [نیازمند نمونه] در صورتی که نشود واژه‌ای دربرگیرندهٔ مناسبی یافت، می‌شود عنوانی را با استفاده از «و» ساخت، مانند اتحاد و تجزیه یا پایونیر ۶، ۷، ۸ و ۹ (و آنگاه عبارت‌های منفرد پایونیر ۶ یا پایونیر ۸ به نوشتار مربوط تغییرمسیر می‌یابند یا در صفحه‌های ابهام‌زدایی اتحاد و تجزیه توسط اتحاد (جبر) و تجزیه (جبر) به اتحاد و تجزیه پیوند داده می‌شود).
معمولاً بهتر است موضوع‌ها به ترتیب الفبایی مرتب شوند، خصوصاً آنها که کشورها یا فرهنگ‌های مختلف را در خود دارند، مانند مرز ایالات متحده آمریکا–مکزیک. با این وجود در صورتی که به وضوح ترتیبی رایج وجود داشته باشد [نیازمند نمونه]، باید از این ترتیب تبعیت کرد. اگر یک مفهوم بیشتر از آن دیگری مورد استفاده است، می‌تواند در ابتدا بیاید. در عین حال، عنوان‌های دارای ترتیب معکوس باید به عنوان دارای نوشتار تغییرمسیر یابند (مانند مرز مکزیک–ایالات متحده آمریکا).
عنوان‌های دارای «و» معمولاً نشان این هستند که نوشتار مشکل دیدگاه بی‌طرف یا تحقیق دست اول دارد. از حرف ربط «و» برای جانبداری، تعصب و تبعیض استفاده نکنید. برای مثال، به جای مقالهٔ صهیونیسم و تروریسم از تروریست‌های تندروی صهیونیست استفاده کنید. از «و» برای یکجا آوردن مفاهیمی که معمولاً در کنار هم نمی‌آیند خودداری کنید.
قواعد ویژه
[ویرایش]ترکیب‌های زمانی و مکانی
[ویرایش]آنجا که زمان جزئی از اسم رویداد است (مثل «المپیک ۲۰۰۸») این اسم را پیوسته بیاورید و مکان را جدا («المپیک ۲۰۰۸ پکن» بهتر است از «المپیک پکن ۲۰۰۸»). آنجایی که زمان جزئی از اسم رویداد نیست و مکان سهم بیشتری در شناخت رویداد دارد (مثل «لیگ برتر فوتبال ایران») زمان را بعد از ترکیب مکانی بیاورید («لیگ برتر فوتبال ایران ۹۲–۱۳۹۱»، و نه «لیگ برتر ۹۲–۱۳۹۱ ایران»). در مواردی که نه تاریخ و نه مکان برتری خاصی نسبت به هم ندارند، اجماعی وجود ندارد که کدام روش بهتر است و تصمیم باید به صورت موردی با اجماع کاربران گرفتن شود.[۴]
تغییر عنوان نوشتار
[ویرایش]تغییر یک عنوان مورد مناقشه به عنوان دیگر بدون بحث و اجماع به شدت نهی می‌شود. اگر نوشتاری برای مدتی طولانی در یک عنوان باشد و دلیل خوبی برای تغییر آن وجود نداشته باشد، نباید به عنوان دیگری تغییر کند. اجماع بین ویرایشگران تعیین می‌کند که آیا دلیلی برای تغییر عنوان وجود دارد یا نه. اگر نوشتار هرگز یا به مدت طولانی به‌طور پایدار در یک عنوان نبوده است و اجماعی بر عنوانی که باید در آن قرار گیرد وجود نداشته باشد، عنوان نوشتار باید آنی باشد که توسط اولین مشارکت‌کنندهٔ اصلی پس از از خرد درآمدن نوشتار انتخاب شده.
هر پیشنهاد تغییر عنوانی که ممکن است مناقشه‌برانگیز باشد باید در ویکی‌پدیا:درخواست انتقال مطرح شود و پیش از هر تغییری بر آن اجماع شود. بحث بر سر عنوان‌های محل مناقشه غالباً غیرسازنده‌اند و بسیاری راه‌های دیگر برای بهبود ویکی‌پدیا وجود دارد.
در بحث برای عنوان مناسب یک نوشتار، توجه داشته باشید که انتخاب عنوان بستگی به این ندارد که عنوان مورد نظر از نظر اخلاقی یا سیاسی «صحیح» باشد. نیز استفاده از یک نام در عنوان یک نوشتار معنی‌اش این نیست که تمام نوشتارهای مرتبط از همان نام در عنوانشان استفاده کنند. معمولاً دلایلی برای عدم رعایت یکدستی می‌توان سراغ کرد؛ مثلاً نوشتارهایی با عنوان نبرد استالینگراد و ولگوگراد داریم، که دومی نام قدیمی استالینگراد است.
گرچه عنوان نوشتارها باید مورد اجماع باشند، از اختراع نام‌های جدید یا استفاده از نام‌های بسیار غیررایج برای رسیدن به توافق میان دیدگاه‌های مخالف و استحصال موقعیت «نه سیخ بسوزد، نه کباب» اجتناب کنید. ویکی‌پدیا کاربرد واقعی عنوان‌ها را تبعیت می‌کند و نمی‌تواند عنوان خاصی را تجویز یا عنوان جدیدی را اختراع کند.
پیشنهاد قواعد نامگذاری جدید
[ویرایش]پیشنهاد قواعد نامگذاری جدید باید در صفحهٔ بحث این نوشتار یا قهوه‌خانهٔ اجرایی مطرح شوند. در صورتی که اجماع قوی‌ای شکل بگیرد، پیشنهاد جدید در قالب رهنمودی جدید به رده:قواعد نامگذاری ویکی‌پدیا افزوده می‌شود.
پانویس
[ویرایش]- ↑ نظرخواهی برای استفاده از پرانتز به‌جای ویرگول در ابهام‌زدایی از اسامی مکان‌های جغرافیایی خارجی
- ↑ «واژه‌ها و ترکیبات و عبارات مأخوذ از عربی». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. ۳ آبان ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۹ بهمن ۱۳۹۵.
- ↑ اجماع برای استفاده از تنوین در عنوان مقاله
- ↑ Special:Permalink/جایگاه زمان و مکان در گروه اسمی
| محتوایی |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رفتاری |
| ||||||||
| حذف |
| ||||||||
| اجرایی |
| ||||||||
| ویرایشی |
| ||||||||
| محتوای پروژه |
| ||||||||
| بنیاد ویکیمدیا |
| ||||||||
