طراحی صنعتی

ماشین حساب اولیوتی مدل: دیویسوما ۲۴ طراحی شده در سال ۱۹۵۶ میلادی توسط: مارچلو نیتزولی (Marcello Nizzoli)

طراحی‌صنعتی (به انگلیسی: Industrial Design) حرفه‌ای است که با خلق مفاهیم جدید در حوزه‌های مختلف زندگی انسانی سر و کار دارد. و طراحی صنعتی یکی از زیرشاخه‌های طراحی، محسوب می‌شود.

طراحی صنعتی به عبارتی شامل فرآیندی از طراحیِ کاربردی است که برای تولید انبوه محصولات فیزیکی طی می‌شود. این عمل خلاقانه برای تعیین و تعریف فُرم و ویژگی‌های یک محصول است که پیش از ساخت یا تولیدِ محصول انجام می‌شود؛ [در مقابل، تولید صرفاً شامل ساخت مکرر و اغلب خودکار است]. در مقایسه، طراحیِ مبتنی بر صنایع دستی فرایند یا رویکردی است که در آن فُرم محصول توسط خالق اثر تا حد زیادی همزمان با کنش وی در جریان ساخت تعیین می‌شود.

تمامی محصولات تولیدی نتیجهٔ یک فرایند طراحی هستند، اما ماهیت این فرایند می‌تواند متفاوت باشد. این فرایند می‌تواند توسط یک فرد یا یک تیم انجام شود و چنین تیمی می‌تواند شامل افرادی با تخصص‌های گوناگون باشد (مانند طراحان، مهندسان، کارشناسان تجاری و غیره)؛ لذا این روند می‌تواند تأکید بر خلاقیت شهودی یا تصمیم‌گیری علمی حساب شده داشته باشد، ولی اغلب بر ترکیبی از هر دو تأکید می‌شود. تولید انبوه می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مواد، فرآیندهای تولید، استراتژی کسب‌وکار و تجارت، همین‌طور رفتارهای اجتماعی یا زیبایی‌شناختی رایج باشد. طراحی صنعتی، به عنوان یک هنر کاربردی، اغلب بر ترکیبی از زیبایی‌شناسی و ملاحظات متمرکز بر کاربر (مصرف‌کننده) متمرکز است، اما همچنین اغلب راه‌حل‌هایی را برای مشکلات فُرم، کارکرد، ارگونومی فیزیکی، بازاریابی، توسعهٔ برند، پایداری (Sustainability) و فروش ارائه می‌دهد.

طراحی صنعتی: از ایده‌پردازی تا تولید محصول، ساعت مچی

طراحی‌صنعتی، علمی است که به بیان اصول مربوط به طراحی محصولات، محیط‌ها، وسایل حمل و نقل، سامانه‌ها و خدمات می‌پردازد. طراحی‌صنعتی فرآیندی نظام‌مند است به گونه‌ای که ضمن دارا بودن مراحل مختلف (با ترتیب و توالی مشخص)، ارتباطی قانون‌مند بین این مراحل برقرار است. روند طراحی با انجام تحقیقات آغاز گشته و پس از تهیه چک‌لیست و ارایهٔ ایده‌های کلی، ضمن ارزیابی این ایده‌ها بر اساس الزامات طراحی، ایدهٔ برتر انتخاب گردیده و به طراحی جزییات آن پرداخته می‌شود. در این روند لازم است که با دید سیستماتیک، تعاملات چند جانبهٔ موجود میان کاربر، محیط و محصول در نظر گرفته شود.

در حال حاضر آموزش طراحی‌صنعتی در ایران، با یک گرایش کلی و تحت عنوان کلی طراحی‌صنعتی انجام می‌شود. امروزه این رشته با نام طراحی محصول نیز شناخته می‌شود و گسترهٔ زیادی از محصولات را در بر می‌گیرد.

تاریخچه

پیشینه

به مدت چندین هزار سال پیش از شروع صنعتی شدن؛ اغلب طراحی، خبرگی فنی و ساخت توسط صنعتگران انجام می‌شد که شکل یک محصول را در مرحلهٔ ایجاد آن با توجه به مهارت دستی خود و نیازهای مشتریان خود تعیین می‌کردند. مهارتی که از طریق تجربه، تمرینات مداوم و ممارست خودشان کسب نموده بودند و این دانش از طریق آموزش یا کارآموزی نزد استادکاران مجرب به آنها منتقل شده بود.

تقسیم کار که زیربنای عملی طراحی صنعتی است، در دوران پیشا-صنعتی سابقه داشت. رشد تجارت در دورهٔ قرون وسطی منجر به پیدایش کارگاه‌های بزرگ در شهرهایی مانند: فلورانس، ونیز، نورنبرگ و بروژ شد، جایی که گروه‌هایی از صنعتگران متخصص، اشیایی را با فُرم‌های مشابه از طریق نسخه‌برداری و تکثیر مدل‌هایی ساخته شده بر اساس آموزه‌ها و تکنیک‌های شخصی خود می‌ساختند. فشارهای رقابتی در اوایل قرن شانزدهم میلادی در ایتالیا و آلمان منجر به پیدایش کتاب‌های الگو شد: مجموعه‌ای از حکاکیهایی که اشکال و نقوش تزئینی را به تصویر می‌کشیدند که آن‌ها را می‌توانستند در طیف وسیعی از محصولات به کار ببرند. استفاده از ترسیمات برای مشخص کردن اینکه چگونه چیزی قرار است بعداً ساخته شود، اولین بار توسط معماران و کشتی‌سازان در دوران رنسانس ایتالیا توسعه یافت.

در قرن هفدهم، رشد حمایت هنری در دولت‌های سلطنتیِ متمرکز، مانند فرانسه منجر به فعالیت‌های بزرگ تولیدی تحت مدیریتِ دولت شد که نمود آن کارخانهٔ گوبلن بود که در سال ۱۶۶۷ میلادی توسط لوئی چهاردهم در پاریس افتتاح شد. در اینجا تیم‌هایی متشکل از صدها صنعت‌گر، از جمله هنرمندان متخصص، دکوراتورها و حکاک‌ها، محصولاتی با تزئینات مجلل از پرده‌های نگارین و مبلمان گرفته تا فلزکاری و کالسکهها، همه تحت نظارت خلاقانهٔ هنرمند برجستهٔ پادشاه، شارل لو برن تولید کردند. این الگوی حمایت سلطنتی در مقیاس بزرگ در کارخانه‌های چینی‌آلات درباری در اوایل قرن ۱۸ میلادی نیز تکرار شد، مانند کارگاه‌های چینی مایسن (Meissen Porcelain) که در سال ۱۷۰۹ میلادی توسط دوک بزرگ ساکسونی (زاکسه وایمار آیزناخ: Saxe-Weimar-Eisenach) در آلمان تأسیس شد، که در آن از طرح‌هایی برگرفته از مراجع مختلف چون: زرگران، مجسمه‌سازان و حکاکهای درباری به عنوان الگوی ظروف و پیکره‌هایی که به آن شهرت یافتند، استفاده می‌شد. با این حال، تا زمانی که بازتولید یا تکثیرِ تولیدات مبتنی بر صنایع دستی بود، شکل و کیفیت هنریِ محصول انحصاراً در دستانِ صنعتگران باقی‌ماند ولی با افزایشِ نیاز به تعدد تولید، این امر رو به کاهش گذاشت.

پیدایش طراحی صنعتی

ظهور حرفهٔ طراحی‌صنعتی، در پی انقلاب صنعتی در بریتانیای کبیر در اواسط قرن ۱۸ میلادی آغاز شد. ظهور تولید صنعتی نحوهٔ ساخت اشیاء را تغییر داد، شهرنشینی الگوهای مصرف را تغییر داد، رشدِ امپراتوری‌ها سلیقه‌ها را گسترش داد و بازارها را متنوع کرد و انبوه جمعیتِ طبقهٔ متوسط، تقاضا برای سبک‌های مُد روز بازارها را به سوی جمعیت بسیار بزرگتر و ناهمگون‌تری سوق داد.

اولین استفاده از اصطلاح «طراحی صنعتی» اغلب به طراح صنعتی «جوزف کلود سینل» در سال ۱۹۱۹ میلادی نسبت داده می‌شود (اگرچه خود او در مصاحبه‌ها این موضوع را انکار می‌کرد)؛ اما ریشه‌های این رشته، حداقل به یک دهه پیش از سال ۱۹۱۹ میلادی بازمی‌گردد. کریستوفر درسر یکی از اولین طراحان صنعتی مستقل به‌شمار می‌رود. خاستگاه طراحی صنعتی در صنعتی‌شدن محصولات مصرفی نهفته‌است. به عنوان مثال، جنبش دویچر ورک‌بوند که در سال ۱۹۰۷ میلادی تأسیس شد و پیش‌زمینهٔ ظهور مکتب باهاوس شد؛ تلاشی تحت حمایت دولت برای ادغام صنایع دستی سنتی و تکنیک‌های تولید انبوه صنعتی بود تا آلمان را در جایگاه رقابتی با بریتانیای کبیر و ایالات متحدهٔ آمریکا قرار دهد.

شاید اولین متن منتشره که در آن به این اصطلاح اشاره شده‌است، در مجلۀ اتحادیۀ هنر، چاپ ۱۵ سپتامبر ۱۸۴۰ میلادی باشد.

گزارش دایس به هیئت مدیرهٔ بازرگانی، دربارهٔ مدارس طراحیِ خارجی برای تولیدکنندگان.

شاید سفر رسمی آقای دایس به فرانسه، پروس و باواریا به منظور بررسی وضعیت مدارس طراحی در آن کشورها، در خاطر خوانندگان ما باشد. چند ماه پس از آن، بنا به پیشنهاد آقای هیوم دستور چاپ گزارش او در این زمینه صادر شد؛ و این کلیت و محتوای این گزارش است که اکنون می‌خواهیم در بخش ویژهٔ خود در برابر عموم خوانندگان قرار دهیم.

مدرسهٔ سنت پیتر، در لیون، در حدود سال ۱۷۵۰، برای آموزش نقشه‌کشانی که در تهیهٔ الگوهای تولید ابریشم به کار می‌رفتند، تأسیس شد. این مدرسه بسیار موفق‌تر از مدرسهٔ پاریس بوده‌است؛ که در اثر انقلاب به هم ریخته بود و توسط ناپلئون بازسازی و به شکلی متفاوت راه‌اندازی شد و سپس با عنوان آکادمی هنرهای زیبا تشکیل شد: که مطالعهٔ طراحی برای تولید ابریشم صرفاً به عنوان یک رشتهٔ فرعی به آن پیوست شد.

به نظر می‌رسد تمامی دانش آموزانی که وارد مدرسه می‌شوند به گونه‌ای آغاز می‌کنند که گویی برای هنرمند شدن به مفهوم متعالی کلمه انتخاب شده‌اند و انتظار نمی‌رود که آنها قادر باشند تا مادامی که تمرینات خود را در طراحی و نقاشیِ فیگور از عتیقه و از مدل زنده به اتمام رسانند، تصمیم بگیرند که آیا تمایل دارند خود را وقف هنرهای زیبا کنند یا طراحی صنعتی؛ و از آنجایی که در واقع هنرمندان هم برای مقاصد صنعتی دستمزد خوبی دارند و هم بسیار مورد توجه قرار می‌گیرند (به عنوان افرادی که به خوبی آموزش دیده‌اند)، بسیاری از افراد در فرانسه خود را به هر دو شغل مشغول می‌کنند.

کتاب کاربردی نقشه‌کشِ طراحی صنعتی (The Practical Draughtsman's Book of Industrial Design) اثر: ژاک اوژن آرمنگو در سال ۱۸۵۳ میلادی چاپ شد. عنوان فرعی اثر (ترجمه شده) توضیح می‌دهد که در نظر دارد که یک "دورهٔ کاملِ نقشه‌کشی مکانیک، مهندسی و معماری" ارائه دهد. مطالعهٔ آن نوع از ترسیم‌های فنی، به گفتهٔ آرمنگو، متعلق به حوزهٔ طراحی صنعتی است. این کار راه را برای گسترش زمینهٔ آموزش نقشه‌کشی در فرانسه، انگلستان و ایالات متحدهٔ آمریکا هموار کرد.

رابرت لپر نیز به ایجاد یکی از اولین برنامه‌های اعتلاء طراحی صنعتی آمریکا به سال ۱۹۳۴ میلادی در موسسهٔ فناوری کارنگی کمک کرد.

اما با ظهور ماشین و پدید آمدن روش‌های تولید ماشینی، چهره مصنوعات دچار دگرگونی شد و مصنوعات دست‌ساز، آرام آرام جای خود را به مصنوعات زمختی می‌دادند که هیچ خبری از هنرِ هنرمند در آن‌ها یافت نمی‌شد. همگی بدون توجه به زیبایی پیکره و صرفاً در جهت برآورده کردن نیازهای عملکردی، طراحی و ساخته می‌شدند. در چنین وضعی بود که هنرمندان دست‌ساز، با اعتراض به چنین نابسامانی خواستار طرد ماشین و فرزندان آن و بازگشت به اوضاع پیشین شدند. جنبش هنر و پیشه که سردمداران آن جان راسکین و ویلیام موریس بودند، در همین راستا شکل گرفت.

تحصیلات

طراحی محصول و طراحی صنعتی در زمینه‌های طراحی واسط کاربر، طراحی اطلاعات و طراحی تعاملی با یکدیگر همپوشانی دارند. دانشکده‌های مختلف طراحی صنعتی در یکی از این جنبه‌ها تخصص دارند، از کالج‌های هنر و دانشکده‌های طراحی (طراحی ظاهر محصول)، تا رشته‌های ترکیبی مهندسی و طراحی، همین‌طور رشته‌های مرتبطی چون: طراحی نمایشگاه و طراحی داخلی، تا باصطلاح مدارس کارکردگرا که طراحی زیبایی‌شناختی را تقریباً به‌طور کامل تابع ملاحظات کارکرد و ارگونومی قرار می‌دهند. اگر از حوزه‌های کاربردی خاصی که بین طراحی صنعتی و طراحی مهندسی همپوشانی دارند چشم‌پوشی شود، آنگاه می‌توان طراحی صنعتی را یک هنر کاربردی در نظر گرفت. در حالی که طراحی مهندسی یک علم کاربردی است. برنامه‌های آموزشی در ایالات متحدهٔ آمریکا برای مهندسی نیاز به تأیید «هیئت تأیید صلاحیت مهندسی و فناوری» (ABET) دارد برخلاف برنامه‌های آموزشی طراحی صنعتی که توسط انجمن ملی دانشکده‌های هنر و طراحی (NASAD) تأیید شده‌اند. البته تحصیل مهندسی نیاز به آموزش سنگین در ریاضیات و علوم فیزیکی دارد که معمولاً در آموزش طراحی صنعتی نیازی به آن نیست.

موسسات

اکثر طراحان صنعتی، تحصیلات و مهارت‌های مرتبط را در یک آموزشگاه حرفه‌ای یا دانشگاه تکمیل می‌کنند. واحدهای مربوطه شامل: طراحی گرافیک، طراحی داخلی، طراحی صنعتی و فناوری معماری است و کسب گواهینامه‌ها یا مدارک دانشگاهی طراحی صنعتی در مدارس فنی و حرفه‌ای و دانشگاه‌ها در سراسر جهان ارائه می‌شود. اخذ مدارک دورهٔ عمومی این رشته، بسته به مقطع تحصیلی بین دو تا شش سال طول می‌کشد؛ و این گواهی بر اساس مقطع تحصیلی و شیوهٔ آموزشی هر دانشگاه می‌تواند شامل: کارشناسی طراحی صنعتی، کارشناسی علوم یا کارشناسی هنرهای زیبا باشد؛ بدیهی است پس از دریافت مدرک مقطع کارشناسی می‌توان تحصیلات را در مقاطع تحصیلات تکمیلی مانند: کارشناسی ارشد طراحی، کارشناسی ارشد هنرهای زیبا و دیگر مدارک مرتبط چون کارشناسی ارشد هنر یا کارشناسی ارشد علوم ادامه داد.

تعریف

طراحی صنعتی رشته‌ای است که عملکرد و فُرمِ اشیاء، خدمات، سامانه‌ها یا سازمان‌ها (با توجه به ارتباط میان محصول، کاربر و محیط) را مطالعه می‌کند. عموماً، متخصصان طراحی صنعتی به جای طراحی کل سیستم‌های پیچیده (مانند ساختمان‌ها یا کشتی‌ها)، در طراحی بخشی از سیستم فعالیت می‌کنند. طراحان صنعتی معمولاً موتورها، مدارات الکتریکی یا چرخ دنده‌ها را طراحی نمی‌کنند که ماشین‌ها را به حرکت درمی‌آورند؛ اما می‌توانند از طریق طراحی کارکردی و روابط فُرمی بر جنبه‌های فنی تأثیر بگذارند. معمولاً آنها با متخصصان دیگری مانند مهندسانی که بر جنبه‌های مکانیکی و عملکردی دیگر محصول تمرکز می‌کنند، همکاری می‌کنند تا کارکرد و قابلیت ساخت را تضمین کنند و با بازاریابان برای شناسایی و برآوردن نیازها و انتظارات مشتری همکاری می‌کنند.

توصیف طراحی به خودی خود اغلب برای غیر طراحان دشوار است زیرا مفهوم پذیرفته شده توسط جامعهٔ طراحی از کلمات ساخته نشده‌است. اما در عوض، این تعریف به واسطهٔ ایجاد چارچوبی انتقادی برای تحلیل و خلق مصنوعات حاصل می‌شود. یکی از انبوه تعاریف پذیرفته شده (اما عمداً نامشخص) طراحی از مدرسهٔ طراحی کارنگی ملون نشات می‌گیرد، «طراحی، فرآیند برداشتن چیزی از حالت موجود و انتقال آن به حالت ترجیحی است» (سایمون، هربرت ای.، «علوم مصنوعی» کمبریج، ماساچوست، (۱۹۶۹، ۱۹۸۱، ۱۹۹۶)). این امر در مورد مصنوعات جدید، که وضعیت موجود آنها تعریف نشده‌ است، و مصنوعات ایجاد شدۀ پیشین، که وضعیت آنها بهبود یافته، مصداق دارد.

طراحی صنعتی عبارت از ارایهٔ خدمات حرفه‌ای ساخت و توسعهٔ مفاهیم و مشخصاتی است که عملکرد، ارزش و ظاهر محصولات و سیستم‌ها را در جهت حفظ منافع متقابل کاربر و سازنده بهینه می‌سازد.

انجمن طراحان صنعتی ایالات متحدۀ آمریکا،

طراحی صنعتی می‌تواند به‌طور قابل توجهی با طراحی مهندسی همپوشانی داشته باشد و در کشورهای مختلف مرزهای این دو مفهوم می‌تواند متفاوت باشد، اما به‌طور کلی مهندسی عمدتاً بر عملکرد یا کاربرد محصولات تمرکز دارد، در حالی که طراحی صنعتی عمدتاً بر جنبه‌های زیبایی‌شناختی و رابط کاربری محصولات تمرکز دارد. در بسیاری از قلمروهای قدرت، این تمایز به‌ صورت مؤثر با اعتبارنامه و/یا مجوز مورد نیاز برای ممارست مهندسی تعریف می‌شود. «طراحی صنعتی» به عنوان چنین امری با زیرشاخۀ مهندسی صنایع همپوشانی چندانی ندارد، به جز در زمینۀ میان رشته‌ای تخصصی ارگونومی.

در بیست و نهمین مجمع عمومی در گوانگجو، کرۀ جنوبی، ۲۰۱۵، کمیتۀ ممارست حرفه‌ای تعریف جدیدی از طراحی صنعتی را به شرح زیر معرفی کرد:

"طراحی صنعتی یک فرآیند راهبردی حل مسئله است که نوآوری می‌کند، موفقیت کسب‌و‌کار را ایجاد می‌کند و منجر به کیفیت بهتر می‌شود. زندگی از طریق محصولات، سیستم‌ها، خدمات و تجارب نوآورانه است." نسخۀ مبسوط این تعریف به شرح زیر است: "طراحی صنعتی یک فرآیند راهبردی حل مسئله است که نوآوری می‌کند، موفقیت کسب‌و‌کار را ایجاد می‌کند و منجر به کیفیت بهتر می‌شود. زندگی از طریق محصولات، سیستم‌ها، خدمات و تجارب نوآورانه منجر به کیفیت بهتر زندگی می‌شود. طراحی صنعتی شکاف میان آنچه هست و آنچه ممکن است را پر می‌کند. این یک حرفۀ ترا‌رشته‌ای است که خلاقیت را برای حل مشکلات و ایجاد راه‌حل‌های مشترک با هدف بهینه‌سازی یک محصول، سیستم، خدمات، تجربه یا کسب‌و‌کار به کار می‌گیرد. طراحی صنعتی در قلب خود راه خوش بینانه تری برای نگاه به آینده با در نظر گرفتن مشکلات به عنوان فرصت فراهم می‌کند. آن‌ها نوآوری، فناوری، تحقیقات، کسب‌و‌کار و مشتریان را برای ارائه ارزش جدید و مزیت رقابتی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی پیوند می‌دهند. طراحان صنعتی انسان را در مرکز فرآیند قرار می دهند. آنها درک عمیقی از نیازهای کاربر را از طریق همدلی به دست می آورند و فرآیند حل مسئله مبتنی بر کاربر را برای طراحی محصولات، سیستم‌ها، خدمات و تجربیات به کار می‌برند. آن‌ها ذینفعان استراتژیک در فرآیند نوآوری هستند و به شیوه‌ای منحصر به فرد جایگاهی برای ایجاد پُلی ارتباطی با رشته‌های مختلف حرفه‌ای و منافع تجاری دارند. آن‌ها برای تأثیر اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کار خود و سهم آن‌ در ایجاد کیفیت بهتر زندگی ارزش قائل هستند."

روند طراحی

گیتار فِندر استراتوکستر (Fender Stratocaster) با پوشش ضد آفتاب، یکی از شناخته شده‌ترین گیتارهای الکتریک در جهان

فولکس‌واگن بیتل مدل ۱۳۰۰

اگرچه روند طراحی ممکن است صرفاً امری "خلاقانه" در نظر گرفته شود، اما بسیاری از فرآیندهای تحلیلی نیز در این روند دخیل هستند. در واقع، بسیاری از طراحان صنعتی اغلب از متدولوژی‌های مختلفِ طراحی در فرآیند خلاقانۀ خود استفاده می‌کنند. برخی از فرآیندهایی که معمولا مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: شناسایی و تحقیق درارۀ کاربر، پیش‌طرح (Sketching)، تحقیقات و بررسی محصول (تطبیقی یا قیاسی)، ساخت مدل (Model Making)، نمونه‌سازی اولیه (Prototyping) و آزمایش (Testing). این روند می‌تواند بهترین توضیح دربارۀ طراحان صنعتی و/یا سایر اعضای تیم باشد. طراحان صنعتی اغلب از نرم افزارهای سه‌بعدی سازی و برنام‌های طراحی و نقشه‌کشی به کمک کامپیوتر (CAD) برای خلق ایده‌های خود از مفهوم ذهنی به محصول تولیدی استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است ابتدا یک نمونۀاولیه بسازند و سپس از مقطع‌نگار کامپیوتری (CT scan) صنعتی برای آزمایش عیوب داخلی و تولید یک مدل سه‌بعدی کامپیوتری استفاده کنند. لذا این شیوه ممکن است منجر به بهبود فرآیند تولید در جهت اصلاح محصول شود.

مشخصه‌های محصول مورد نظر طراحان صنعتی ممکن است شامل فرم ظاهری شیء، مکان اجزاء نسبت به یکدیگر، رنگ‌ها، بافت، شکل و جنبه‌های مرتبط با روش استفاده از محصول باشد. علاوه بر این، آنها ممکن است جنبه‌های مربوط به فرآیند تولید، انتخاب مواد و نحوۀ ارائه محصول به مصرف کننده در محل فروش را مشخص کنند. گنجاندن طراحان صنعتی در فرآیند توسعۀ محصول می‌تواند به‌واسطۀ بهبود قابلیت استفاده، کاهش هزینه‌های تولید و توسعۀ محصولات جذاب‌تر، منجر به ایجاد ارزش افزوده در صنعت گردد.

طراحی صنعتی ممکن است بر مفاهیم فنی، محصولات و فرآیندها نیز تمرکز کند. علاوه بر زیبایی‌شناسی، قابلیت استفاده و ارگونومی، می‌تواند دربرگیرندۀ مهندسی، سودمندی، جایگاه بازار هدف و سایر نگرانی‌ها مانند: روانشناسی، اشتیاق و دلبستگی عاطفی کاربر نیز باشد. این ارزش‌ها و جنبه‌های همراهی که اساس طراحی صنعتی را تشکیل می‌دهند، می‌توانند بین مکاتب فکری مختلف و در میان طراحان مجرب متفاوت باشند.

حقوق طراحی صنعتی

مقاله اصلی: حقوق طراحی صنعتی

حقوق طراحی صنعتی جزو حقوق مالکیت فکری محسوب می‌شود. که بر اساس آن حقِ طراحی بصری اشیایی را که صرفاً شیء معینِ مادی نیستند، محفوظ و انحصاری می‌کند. حق ثبت امتیاز (Patent) طراحی نیز تحت این دسته در نظر گرفته می‌شود. طرح صنعتی شامل خلق یک شکل، پیکربندی یا ایجاد ترکیبی الگویی یا رنگی، و یا ترکیب اجزای الگو و رنگ به صورت سه‌بعدی (به گونه‌ای که حاوی ارزش زیبایی‌شناختی باشد) است. طرح صنعتی می تواند یک الگوی دو یا سه‌بعدی باشد که برای تولید یک محصول، کالای صنعتی یا صنایع دستی استفاده می‌شود. بر اساس توافقنامۀ لاهه دربارۀ ضمانت بین‌المللی طرح‌های صنعتی، ضمانتی تحت مدیریت سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) و با رویه‌ای برای ثبت بین‌المللی وجود دارد. متقاضی می‌تواند برای یک ضمانت بین‌المللی به WIPO یا دفتر ملی در یکی از کشورهای طرف معاهده، درخواست دهد و سپس این طرح در تمامی کشورهای عضو معاهده محافظت خواهد شد.

نمونه‌هایی از طراحی صنعتی

جاروبرقی الکترولوکس، توسط: لورل گیلد (Lurelle Guild)، ۱۹۳۷ میلادی، موزه بروکلین

صندلی، توسط: چارلز ایمز

قهوه جوش، توسط: راسل رایت (Russel Wright)، ۱۹۳۵ میلادی، موزه بروکلین

یک خودروی وینرموبیل (Wienermobile) شرکت اسکار مایر (Oscar Mayer)، در راچستر، مینه‌سوتا در سال ۲۰۱۲ میلادی

تعدادی از طراحان صنعتی چنان تأثیر چشمگیری بر فرهنگ و زندگی روزمره گذاشته‌اند که آثار آن‌ها توسط مورخان علوم اجتماعی مستند شده است. آلوار آلتو (Alvar Aalto) که به عنوان یک معمار مشهور است، تعداد قابل توجهی از وسایل خانه مانند: صندلی، چهارپایه، چراغ، چرخ‌دستی-چای و گلدان را نیز طراحی کرده است. ریموند لووی (Raymond Loewy) یک طراح پرکار آمریکایی بود که طیف وسیعی از طرح‌ها شامل: لوگوهای شرکت‌های بزرگی چون رویال داچ شل (Shell)، اکسان (Exxon)، ترنس ورلد ایرلاینز (TWA) و بریتیش پترولیوم (BP) (مورد استفاده تا سال ۲۰۰۰ میلادی)؛ لوکوموتیو بخار کلاس اس۱ برای راه‌آهن پنسیلوانیا (PRR S1)، خودروی کوپۀ ۲-دَر استودبیکر استارلایت (Studebaker Starlight) [بعدها استودبیکر بولت نوز (Bullet Nose)]؛ و همچنین ریش‌تراش برقی شیک (Schick)، یخچال‌های الکترولوکس (Electrolux)، رادیوهای موج‌کوتاه، اجاق‌های فرانسوی له‌کروزه (Le Creuset)، و مجموعه‌ای کامل از مبلمان مدرن و بسیاری از موارد دیگر فقط جزئی از طرح‌های او هستند.

دیک تیگ (Dick Teague) که بیشتر دوران حرفه‌ای خود را با شرکت امریکن موتورز (American Motors Corporation) گذراند، مفهوم استفاده از پنل‌های بدنۀ قابل تعویض را به‌منظور ایجاد طیف گسترده‌ای از وسایل نقلیه مختلف با استفاده از پرس‌کاری مشابه آغاز کرد. او مسئول طراحی‌ خودروهای منحصر به فردی مانند: ای‌ام‌سی پیسر (AMC Pacer)، ای‌ام‌سی گرملین (AMC Gremlin)، کوپۀ ای‌ام‌سی ماتادور (AMC Matador)، جیپ چروکی (ایکس‌جی) (Jeep Cherokee - XJ) و فضای داخلی کامل ایگل پریمیر (Eagle Premier) بود.

طرح‌های بروکس استیونز در میلواکی بیش از همه به خاطر واگن اسکای‌تاپ لانج (Skytop Lounge) برای شرکت راه‌آهن جادۀ میلواکی (Milwaukee Road) و طرح‌های وینرموبیل (Wienermobile) [ناوگانی از وسایل نقلیۀ موتوریِ تبلیغاتی به شکل هات‌داگ روی نان] برای شرکت تولید گوشت و فرآورده‌های گوشتی اسکار مایر (Oscar Mayer) و سایرین شهرت داشت.

ویکتور شرکنگوست (Viktor Schreckengost) طراحی دوچرخه‌های تولیدی دوچرخه‌های موری را توسط شرکت موری و سیرز، روباک اند کمپانی (Murray and Sears, Roebuck and Company) انجام داد. او با همکاری مهندس ری اسپیلر (Ray Spiller)، اولین کامیون را با پیکربندی کابین روی موتور طراحی کرد که تا به امروز مورد استفاده قرار می‌گیرد. شرکنگوست همچنین مدرسۀ طراحی صنعتیِ موسسۀ هنر کلیولند را تأسیس کرد.

اسکار بارناک (Oskar Barnack) یک مهندس اپتیکال، مکانیک دقیق، طراح صنعتی و پدر عکاسی ۳۵ میلی‌متری آلمانی بود. او دوربین لایکا را توسعه داد که به مدت ۵۰ سال به نشانی بارز در عکاسی تبدیل شد و همچنان به عنوان یک نشان عالی برای طراحی مکانیکی و نوری باقی مانده است.

چارلز و ری ایمز (Charles and Ray Eames) بیش از همه به دلیل طراحی مبلمان پیشگام خود مانند صندلی‌ لمیدنی چوب ایمز (Eames Lounge Chair Wood) و صندلی‌ لمیدنی ایمز (Eames Lounge Chair) مشهور بودند. از دیگر طراحان تأثیرگذار می‌توان به هنری دریفوس (Henry Dreyfuss)، الیوت نویز (Eliot Noyes)، جان واسوس (John Vassos) و راسل رایت (Russel Wright) اشاره کرد.

دیتر رامس (Dieter Rams) یک طراح صنعتی آلمانی است که از نزدیک با شرکت محصولات مصرفی براون (Braun) و مدرسۀ طراحی صنعتی کارکردگرا در ارتباط است.

طراحِ صنعتی آلمانی لوئیجی کولانی (Luigi Colani) نیز بواسطۀ خودروهایی که برای خودروسازان متعددی از جمله: فیات، آلفا رومئو، لانچیا، فولکس واگن و ب‌ام‌و طراحی می‌کرد، و همچنین به دلیل رویکرد غیرمعمول خود در طراحی صنعتی برای عموم شناخته شده بود. فعالیت‌های او حوزه‌های متعددی از وسایل معمول خانگی، اسباب و اثاثیه و مبلمان گرفته تا کامیون‌ها، پوشاک همسان (Uniform) و کل اتاق‌ها را در بر می‌گیرد. گرند پیانوی (Grand Piano) خلق‌شده توسط کولانی با نام تجاری «پگاسوس» (Pegasus)، توسط شرکتِ پیانوی شیمل (Schimmel) تولید و فروخته می‌شود.

بسیاری از محصولات اخیر شرکت فن‌آوری اپل (.Apple Inc) توسط سِر جاناتان آیو (Sir Jonathan Ive) طراحی شده‌اند.

برخی زیر شاخه‌ها

1. طراحی محصول (طراحی محصول)
2. طراحی سامانه‌های حمل و نقل (Transport Design): طراحی خودرو، هواپیما، پهپاد، ترن، شناورها، موتورسیکلت، دوچرخه و اسکوتر از زیر مجموعه‌های این گروه هستند.
3. طراحی محیطی
4. طراحی دکوراسیون
5. طراحی مبلمان
6. طراحی بسته‌بندی
7. طراحی اسباب‌بازی
8. طراحی هویت
9. طراحی تعاملی
10. طراحی جواهرات
11. طراحی پوشیدنی‌ها (فناوری پوشیدنی)
12. طراحی نظامی
13. طراحی خدمات (طراحی خدمات)
14. طراحی لوازم الکترونیکی مصرفی
15. طراحی لوازم پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی
16. طراحی لوازم ورزشی

سبک‌شناسی طراحی

از سبک‌های شاخص در طراحی‌صنعتی، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. نوگرایی یا سبک بین‌المللی: که باوهاوس در آلمان از شناخته شده‌ترین مکاتب این سبک است.
2. دِ اِستیل: در هلند در این سبک و در حوزه طراحی گریت ریتفلد را می‌توان نام برد. پیت موندریان نقاش نامی نیز، از نامداران همین جنبش هنری در حوزه نقاشی است.
3. فناوری پیشرفته (های‌تک)
4. لبۀ سخت (Hard-Edge)
5. کمینه‌گرایی: با شعار "کمتر بیشتر است!" که برگرفته از سخن طراح و معمار آلمانی-آمریکایی لودویگ میس فن در روهه است تعریف می‌شود. از بزرگان این سبک می‌توان به فیلیپ استارک فرانسوی اشاره کرد.
6. گروه ممفیس (Memphis Group): بنیانگذار آن، طراح مشهور ایتالیایی اتوره سوتساس است.
   
   

   کتابخانه، سبک ممفیس
7. آرنووُ از سبکهای قدیمی طراحی است که در خلال سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۸۹۰ میلادی شکل گرفت. در این نوع طراحی از خطوط پیچ‌درپیچ و گیاهی و شعله‌وار استفاده می‌شود.
8. استریم‌لاینینگ (Streamlining): استفاده از فرم قطره‌ای و آیرودینامیک در این سبک طراحی متداول است. خاستگاه این سبک آمریکاست.
   
9. دویچر ورک‌بوند
10. کارکردگرایی (Functionalism)
11. آرت دکو [هنر تزیینی یا آر دکو (به فرانسوی: Art Déco)]
    
    

    رادیو، سبک آرت دکو
12. باوهاوس
13. ساختارگرایی
14. طراحی جهانی (Universal Design)
15. طراحی پایدار
16. ترنس های‌تک یا مدرنیسم متأخر (Trans High-Tech)

فرصت‌های شغلی طراحی صنعتی

طراحی صنعتی به توسعه محصولات تولیدی مانند لوازم خانگی یا خودرو می‌پردازد. در کل به تغییر شکل یک محصول طراحی صنعتی می‌گویند. به عنوان مثال با تغییراتی در یک میز یا صندلی زیبایی و راحتی به آن اضافه می‌کنیم. کامپیوترها و لپتاپ‌ها اصلی‌ترین ابزار برای طراحی صنعتی هستند. که می‌توان با نصب نرم‌افزارهای پیشرفته ایده‌های جدید را طراحی یا ایده‌های قبلی را تغییر داد.

به نقل از سایت انجمن طراحان صنعتی آمریکا (IDSA) امروزه بیش از ۳۱٫۵۰۰ طراح صنعتی در ایالات متحدۀ آمریکا مشغول به کار هستند و درآمد متوسط سالانۀ این حرفه ۷۱٫۶۴۰ دلار است. میشیگان، کالیفرنیا و نیویورک به ترتیب سه ایالت برتر با بالاترین ظرفیت سرانۀ طراحان صنعتیِ شاغل در ایالات متحدۀ آمریکا هستند. (۲۰۲۱، دفتر آمار کار)

جستارهای وابسته

• طراحی خودرو
• طراح
• مهندسی خلاقیت
• خلاقیت
• فرآیند طراحی مهندسی
• طراحی مهندسی
• توسعۀ محصول
• توسعۀ محصول جدید
• طراحی محصول
• نمونه‌سازی سریع
• اصل تبعیت فرم از کارکرد
• دانشکدۀ مهندسی طراحی صنعتی در دانشگاه فن‌آوری دلفت
• انجمن طراحان صنعتی آمریکا (Industrial Designers Society of America)
• طراحی رابط سخت افزاری (Hardware Interface Design (HID))
• طراحی پایدار
• طراحی حسی (Sensory Design)
• مامور ارشد تجربه (Chief Experience Officer (CXO))
• طراحی ارتباطات (Communication Design)
• مجلۀ طراحی آنلاین Core77
• کتاب طراحی حسی (Emotional Design) توسط: دون نورمن
• طراحی محیطی (Environmental Design)
• طراحی تجربه کاربری
• توافقنامۀ لاهه دربارۀ ضمانت بین‌المللی طرح‌های صنعتی (Hague Agreement Concerning the International Deposit of Industrial Designs)
• طراحی تعاملی
• طراحی ترا‌نسلی (Transgenerational Design)
• هنر تجاری
• ترارشته‌آی
• توسعۀ محصول مجازی (Virtual Product Development)
• ویکی‌شناسه (WikID)

یادداشت

 به زندگینامۀ دایسون (Dyson) "در برابر شانس"، نشر: تامسون (۲۰۰۲) مراجعه کنید.

کتب مرجع

• «طراحی، خلاقیت و فرهنگ، سگ سیاه»؛ بارنول، موریس، (۲۰۱۱). ISBN 978 1 907317 408
• «تکامل طراحی: انفجار بزرگ به داده‌های بزرگ»؛ بارنول، موریس، (۲۰۱۴)، تورنتو. ISBN 978-0-9937396-0-6
• «طراحی و صنعت»، بنتون، شارلوت، ویرایش: کمپ، مارتین، (۲۰۰۰)، تاریخ هنرِ غرب آکسفورد، آکسفورد: انتشارات دانشگاه آکسفورد. ص. ۳۸۳-۳۸۰. ISBN 0198600127
• «اشیاء آرمانی: طراحی و جامعه از زمان ۱۷۵۰ میلادی»؛ فورتی، آدریان، می (۱۹۹۲)، نشر: تیمز هادسون. ISBN 978-0-500-27412-5
• «طراحی صنعتی»؛ هسکت، جان، (۱۹۸۰)، نشر: تیمز هادسون. ISBN 0500201811
• «طراحی صنعتی»؛ کِرکهام، پت (۱۹۹۹)، گرو آرت آنلاین، انتشارات دانشگاه آکسفورد.
• «طراحی صنعتی برای مهندسین»؛ مِیِل، دبلیو‌.اچ، (۱۹۶۷)، لندن، نشر: کتاب‌های ایلیف. ISBN 978-0592042053
• «ماشین‌ها و ادراک در طراحی صنعتی»؛ مِیِل، دبلیو‌.اچ، (۱۹۶۸)، لندن، نشر: استودیو ویستا. ISBN 978-0289279168
• «انحصار قرن بیستم: مهندسی طراحی صنعتی در آمریکا، ۱۹۳۹ - ۱۹۲۵»؛ میکل، جفری، (۱۹۷۹)، فیلادلفیا، انتشارات دانشگاه تمپل. ISBN 978-0877222460
• «طراحی در حال پیشرفت»؛ نوبلت، جوسلین دِ، ویرایش: نوبلت، جوسلین دِ، (۱۹۹۳). «طراحی صنعتی: بازتاب یک قرن»؛ پاریس، فلاماریون/ای‌پی‌سی‌آی، ص. ۲۵-۲۱. ISBN 2080135392
• "اشکال بازنمایش" «تاریخ طراحی صنعتی»؛ جلد ۱، ویرایش: پیروانو، کارلو، (۱۹۹۱)، میلان] نشر: الکتا. ص. ۱۲۷-۱۰۸. OCLC 32885051

پیوندهای خارجی

• "خط‌خطی‌ها، پیش‌نویس‌ها و طرح‌ها: ترسیمات صنعتی از اسمیتسونیان" (Doodles, Drafts and Designs: Industrial Drawings from the Smithsonian) (۲۰۰۴) کتابخانه‌های موسسۀ اسمیتسونیان.