حجامت
| این مقاله بخشی از مجموعهٔ |
| پزشکی جایگزین و شبه‌پزشکی |
|---|
 |
حجامت، کوزه‌اندازی تر یا بادکش درمانی (به انگلیسی: Cupping therapy)[۱] یکی از زیرمجموعه‌های پزشکی جایگزین است که برگرفته از روش قدیمی‌تر کوزه‌اندازی تر در طب سنتی چین است. این روش با انجام مکش یا گرم کردن و ایجاد نوعی خلأ با کمک وسیله‌ای که مانند کاسه است، بر روی نقاط خاصی از پوست بدن اعمال می‌شود. انجام این روش به‌صورت عمده در آسیا انجام می‌شود، با این‌حال در بخشهای شرقی اروپا، خاورمیانه و آمریکای لاتین نیز شیوع دارد.[۲][۳] حجامت توسط برخی پزشکان به‌عنوان شبه‌علم شناخته می‌شود.(Quackery)[۴][۵]
مروجان حجامت تلاش می‌کنند تا با استفاده از این روش برای مقاصد درمانی طیف وسیعی از شرایط پزشکی مانند تب، درد مزمن کمر، بی‌اشتهایی، سوءهاضمه، فشار خون بالا، آکنه، بیماری‌های مزمن پوستی مانند درماتیت آتوپیک، پسوریازیس، کم‌خونی، بازیابی توانایی پس از سکته مغزی، گرفتگی بینی، ناباروری و درد دوران قاعدگی را درمان کنند.[۲][۳] اگرچه مروجان این روش تاکید می‌کنند که حجامت برای تعداد زیادی از بیماری‌های مزمن مفید است، با این‌حال، شواهد کافی برای وجود هرگونه اثربخشی وجود ندارد و این روش حتی ممکن است منجر به خطراتی هم برای فرد شود.[۲] کبودی و تغییر رنگ پوست، از جمله عوارض این روش هستند که بعضی مواقع با اثرات ناشی از کودک‌آزاری اشتباه گرفته می‌شوند.[۳] در موارد نادر، وجود چنین علامت‌هایی بر بدن کودکان منجر به اقدامات قانونی علیه والدین آنها به‌خاطر انجام عمل حجامت یا بادکشی بر روی کودکان خود شده‌است.[۳]
تاریخچه[ویرایش]
استفاده از حیوانات برای ایجاد اثر مَکِشی روی پوست جزو اولین روشهای ابداعی بشر در امر درمان است. ساده‌ترین کاربرد آن مکش چرک یا سم و نیش حیوانات بوده‌است. شواهد این نوع کاپینگ در تمامی نقاط جهان یافت شده‌است. اما قدیمی‌ترین شواهد مستند مبتنی بر استفاده از کاپینگ در پزشکی به مصر باستان (۱۵۰۰ قبل میلاد) بازمی‌گردد. پس از آن شواهد این روش درمانی در نوشته‌های چینی در هزار سال قبل از میلاد یافت شده‌است. کاپینگ به عنوان بخشی از طب سنتی چین و در قلمرو طب سوزنی امروزه نیز کاربرد دارد. در قرن هفتم قبل از میلاد در لوحه‌های خط میخی یافت شده از امپراتوری آشور نیز از کاپینگ یاد شده‌است و پس از آن بقراط در قرن پنجم قبل از میلاد از این روش درمانی نام برده‌است.[۶]
حجامت و علم پزشکی[ویرایش]
اگرچه ممکن است امروزه حجامت در بعضی مناطق مانند کشورهای مسلمان رواج داشته باشد اما حجامت و به‌طور کلی بادکش درمانی در دسته پزشکی جایگزین قرار گرفته می‌شوند.[۷]
تحقیقات علمی[ویرایش]
مدافعان حجامت می گویند که حجامت درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌های مختلف است و حتی در پیشگیری از بیماری‌ها اثر دارد. این بیماری‌ها شامل چربی بالای خون،[۸] دردهای عضلانی، کمردرد،[۹] سردردهای عصبی و میگرنی،[۱۰] بیماری‌های پوستی شامل آکنه، پسوریازیس، حساسیت‌های دارویی، غذایی، فصلی، اعتیاد به مواد مخدر، عوارض بیماری‌های انسدادی عروق کرونر، عوارض بعد از یائسگی، دردهای قاعدگی در زنان (دیسمنوره) و برخی بیماری‌های عفونی، هورمونی و غدد است. در مورد مفید بودن حجامت در بهبود این بیماری‌ها هیچ تحقیق مستقلی تاکنون ارائه نشده‌است.[۱۱]
در مارس ۲۰۱۱ سه بررسی در مورد اثرگذاری بادکش و حجامت انجام شد که در دو مورد از آنها شواهدی از اثربخشی این روش در تسکین درد زمانی که به عنوان مکمل داروهای متعارف استفاده شوند، دیده شد.[۱۲] تحقیقی که بر روی ۷۰ بیمار مبتلا به سردردهای مزمن صورت گرفته ادعا کرده‌است که شدت سردرد در گروهی از بیماران که عمل حجامت را انجام داده بودند، در سه ماه بعد، حدود ۶۶ درصد کاهش یافته بود. همچنین بیمارانی که حجامت کرده بودند روزهای کمتری را نسبت به سایر بیماران از مرض سردرد رنج می‌بردند.[۱۳] بررسی‌هایی در مورد اثربخشی حجامت بر کمردرد و سردردهای عصبی و میگرنی وجود دارد که ادعا می‌کند این روش، بر کاهش اینگونه دردها تأثیر داشته‌است.[۱۴][۱۵]
یکی از مشکلاتی که نتایج مطالعات انجام شده در مورد حجامت را کم ارزش می‌سازد عدم استفاده از روش درمانی مشابه در گروه کنترل است تا اثر تلقین در مطالعات حذف شوند.[۱۶] لذا نتایج مثبت درمانی به دست آمده در مطالعات انجام شده را می‌توان به اثر تلقین نسبت داد.[۱۷] به خصوص ایمان داشتن به روش درمانی در مؤثر بودن آن روش بسیار مهم است.[۱۸]
انجمن سرطان آمریکا اشاره می‌کند که «شواهد علمی موجود از این که حجامت دارای اثرات مفید بر سلامت است، پشتیبانی نمی‌کند».[۱۹] یک مطالعه مروری در سال ۲۰۱۱ می‌گوید که « مؤثر بودن حجامت در اغلب موارد مستند نیست» و نشان می‌دهد که ادعای درمان درد با کمک حجامت، غالبا براساس مطالعات اولیه و با کیفیت ضعیف بوده‌است.[۲۰] این موضوع که مطالعات قبلی در این باره بر اساس طراحی ضعیف و تحقیقات با کیفیت ضعیف» انجام شده‌اند، توسط یک مقاله مروری دیگر در سال ۲۰۱۴ مجددا تایید شد.[۲۱] هیچ شاهدی برای مفید بودن حجامت در درمان آکنه وجود ندارد.[۲۲] علاوه‌بر این، با توجه به این که ممکن است حجامت در کنار روشهای دیگری مانند طب سوزنی استفاده شود،[۳] نمی‌توان چنانچه اثر مثبتی ایجاد شود، به حجامت نسبت داد. بسیاری از مقالات مروری پیشنهاد می‌کنند که شواهد علمی کافی برای تایید مؤثر بودن حجامت در مقابله با درد و بیماری، وجود ندارد.[۲۳] از حجامت، به‌عنوان دغل‌کاری و شیادی یاد می‌شود.[۵] عدم وجود شواهد کافی در تایید اثرات درمانی حجامت در کتاب نیرنگ یا درمان از سیمون سینگ و ادزارد ارنست به بحث گذاشته شده‌است.[۲۴]
عوارض جانبی حجامت[ویرایش]
- خونریزی و عوارض ناشی از آن (بیماری‌های قلبی عروقی در افراد مستعد و…) و ایجاد یا تشدید کم خونی در صورت ایجاد خراش‌های پوستی بیش از حد مجاز
- اسکار یا اثر زخم در روی بدن در صورت ایجاد شکاف‌های‌های خطی توسط تیغ (در حجامت سوزنی (ایجاد زخم با نوک تیغ حجامت) جای زخم کوچک بوده و پس از مدتی اثر آن ناپدید می‌شود)
- افزایش ریسک بروز لخته‌های خونی، (سکته مغزی در پی حجامت در گردن[۲۵]) به همین دلیل متخصصان حجامت توصیه می‌کنند بعد انجام حجامت شخص دراز نکشد و حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی همچون دویدن انجام دهد تا احتمال بروز لخته کاهش یابد. (در منابع طب سنتی هم انجام حجامت در گودی پشت گردن به شدت منع شده و خطر دیوانگی برای آن ذکر شده‌است)
- هموفیلی اکتسابی[۲۶]
- ممکن است با پاره کردن مویرگ‌ها در لایه زیرین پوست موجب بروز اختلال و نارسایی در انعقاد خون موسوم به پورپورا شود.[۲]
حجامت در ایران[ویرایش]
در منابع طب سنتی ایران چهار روش برای خارج کردن خون از بدن فرد ذکر شده‌است که عبارت‌اند از: حجامت، فصد، زالو درمانی و جاری کردن خون از بینی که از این میان حجامت بیش از روشهای دیگر استفاده می‌شود.[۲۷]
با فراگیر شدن پزشکی در برخی جوامع اسلامی، حجامت در این کشورها نیز تقریباً مهجور گردید. در ایران به دلیل خطرات بالقوهٔ آن از قبیل انتقال عفونت، خطر خونریزی و…، با مصوبهٔ معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورخ ۲۳ شهریور ۱۳۷۷، انجام حجامت بدست پزشکان در مطب‌ها ممنوع شد که این بخشنامه به دلیل مغایرت با شرع بر اساس نظر فقهی شورای نگهبان با حکم دیوان عدالت اداری در ۱۷ تیر ۱۳۸۰ لغو شد.[۲۸]
با این حال بسیاری از پزشکان نسبت به استفاده از حجامت هشدار داده‌اند. ایرج فاضل در این مورد در گفتگو با اطلاعات گفته‌است:[۲۹]
امروز حجامت هیچ پایه و اساس علمی ندارد و کسانی که آن را ترویج می‌کنند، قصد سوءاستفاده دارند و باید از فعالیتشان جلوگیری شود… مردم اگر اقدام به حجامت می‌کنند، باید عواقب احتمالی آن از جمله ابتلا به هپاتیت، ایدز و دیگر بیماری‌های عفونی را نیز بپذیرند.
سازمان انتقال خون ایران از دریافت خون افراد حجامت‌کننده تا یک سال پس از حجامت به علت احتمال انتقال بیماری‌های منتقله از خون، خودداری می‌کند. به گفته مدیر سازمان انتقال خون «طبق مقررات سازمان که مقررات جهانی است، ما نمی‌توانیم از فرد حجامت‌کننده خون بگیریم، چون خون او برای مصرف سالم نیست و حداقل باید یک سال از انجام حجامت او گذشته باشد… سازمان انتقال خون ایران صددرصد با حجامت مخالف است و به عنوان یک دستور حکومتی بایدصور جلوی آن گرفته شود… وزارت بهداشت تحت فشار دادگاه مجبور به دادن مجوز شده‌است و به رغم سختگیری‌هایی که در حال حاضر صورت می‌گیرد، همچنان مجوز صادر می‌شود.[۳۰]
سازمان انتقال خون ایران با توجه به این احتمال در صورت انجام حجامت تا یک سال فرد را معاف از اهدای خون می‌نماید.[۳۱]
همچنین مؤسسه تحقیقات حجامت ایران برای پژوهش در این زمینه دایر گردیده‌است. نیز شروع به انجام طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه کرده‌است[۳۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ «قزوین. دانشکده پزشکی - طب سوزنی». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۰.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ Vashi, NA; Patzelt, N; Wirya, S; Maymone, MBC; Zancanaro, P; Kundu, RV (July 2018). "Dermatoses caused by cultural practices: Therapeutic cultural practices". Journal of the American Academy of Dermatology. 79 (1): 1–16. doi:10.1016/j.jaad.2017.06.159. PMID 29908818.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ Lilly, E; Kundu, RV (April 2012). "Dermatoses secondary to Asian cultural practices". International Journal of Dermatology. 51 (4): 372–9. doi:10.1111/j.1365-4632.2011.05170.x. PMID 22435423.
- ↑ Crislip, Mark (24 December 2014). "Acupuncture Odds and Ends". Science-Based Medicine. Retrieved 8 August 2016.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Hall, Harriet (21 August 2012). "Quackery and Mumbo-Jumbo in the U.S. Military". Slate.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامToolAutoGenRef1وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Cupping Therapy". October 2, 2018.
- ↑ The effect of wet cupping on serum lipid concentra... [J Altern Complement Med. 2007 Jan-Feb&#۹۳; - PubMed result
- ↑ The effectiveness of wet-cupping for nonspecific l... [Complement Ther Med. ۲۰۰۹&#۹۳; - PubMed result
- ↑ The efficacy of wet-cupping in the treatment of te... [Am J Chin Med. ۲۰۰۸&#۹۳; - PubMed result
- ↑ Chen, B; Li, MY; Liu, PD; Guo, Y; Chen, ZL (July 2015). "Alternative medicine: an update on cupping therapy". QJM: Monthly Journal of the Association of Physicians. 108 (7): 523–5. doi:10.1093/qjmed/hcu227. PMID 25399022.
- ↑ FACT, Focus on Alternative and Complementary Therapies, Abdullah AlBedah,Mohamed Khalil, Ahmed Elolemy, Ibrahim Elsubai, Asim Khalil, Hijama (cupping): a review of the evidence, Volume 16, Issue 1, pages 12–16, March 2011
- ↑ http://www.worldscientific.com/doi/abs/10.1142/S0192415X08005564
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3151529/
- ↑ "The effectiveness of wet-cupping for nonspecific low back pain in Iran: a randomized controlled trial". Complement Ther Med. 17 (1): 9–15. Jan 2009. doi:10.1016/j.ctim.2008.05.003. PMID 19114223.
- ↑ Brachialgia paraesthetica nocturna can be relieved... [Complement Ther Med. ۲۰۰۶&#۹۳; - PubMed result
- ↑ «Alternative Medicine Success Largely Due To Placebo Effect - Health News - redOrbit». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ اکتبر ۲۰۱۰.
- ↑ Placebo effect behind many natural cures - Health - Alternative medicine - msnbc.com
- ↑ Russell J; Rovere A, eds. (2009). "Cupping". American Cancer Society Complete Guide to Complementary and Alternative Cancer Therapies (2nd ed.). American Cancer Society. pp. 189–191. ISBN 9780944235713.
- ↑ Lee, MS; Kim, JI; Ernst, E (March 2011). "Is cupping an effective treatment? An overview of systematic reviews". Journal of Acupuncture and Meridian Studies. 4 (1): 1–4. doi:10.1016/s2005-2901(11)60001-0. PMID 21440874.
- ↑ Chen, B; Li, MY; Liu, PD; Guo, Y; Chen, ZL (July 2015). "Alternative medicine: an update on cupping therapy". QJM : Monthly Journal of the Association of Physicians. 108 (7): 523–5. doi:10.1093/qjmed/hcu227. PMID 25399022.
- ↑ Cao H, Yang G, Wang Y, Liu JP, Smith CA, Luo H, Liu Y (January 2015). "Complementary therapies for acne vulgaris". The Cochrane Database of Systematic Reviews (Systematic Review & Meta-Analysis). 1: CD009436. doi:10.1002/14651858.CD009436.pub2. PMC 4486007. PMID 25597924.
- ↑ Cao, H., Li, X., & Liu, J. (2012). An updated review of the efficacy of cupping therapy. PloS one, 7(2).
- ↑ Singh, Simon; Ernst, Edzard (2008). Trick or Treatment. Transworld Publishers. p. 368. ISBN 978-0-552-15762-9.
- ↑ Can traditional "cupping" treatment cause a stroke? [Med Hypotheses. ۲۰۱۰&#۹۳; - PubMed result
- ↑ Acquired hemophilia A associated with therapeutic... [Am J Emerg Med. ۲۰۰۸&#۹۳; - PubMed result
- ↑ جلادت، امیرمحمد (۴ اوت ۲۰۱۴). «مروری بر کاربردها و عوارض حجامت در طب سنتی ایران». فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ پزشکی. دریافت‌شده در ۱۲ اوت ۲۰۲۰.
- ↑ [۱] بایگانی‌شده در ۴ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine. Free Health Encyclopedia, 2006
- ↑ «دکتر ایرج فاضل: طب سنتی باید توسط پزشک انجام گیرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در 8 MAY 2013. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ MehrNews.com - Iran, world, political, sport, economic news and headlines
- ↑ سازمان انتقال خون ایران، بروشور آگاهی از رفتارهای پرخطر، ۱۳۸۹.
- ↑ «تحقیقات بنیادی - مؤسسه تحقیقات حجامت ایران-موسسه تحقیقات طب اسلامی-Iran Institute Of Research on Hejamat». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۱.
پیوند به بیرون[ویرایش]
حجامت در گذر زمان- نویسنده احمد قره باغیان و همکاران
اهدای خون، حجامت نوین برای درمان بیماری‌ها[پیوند مرده]
| شرق آسیا |  | |
|---|---|---|
| آسیای جنوب و جنوب غربی | ||
| مدیترانه و خاور نزدیک | ||
| آفریقایی | ||
| امریکا | ||
| دیگران | ||
| مفاهیم | ||
