جنگ‌های نادرشاه
| جنگ‌های نادرشاه | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 تصویر نادرشاه | |||||||||
| |||||||||
| طرف‌های درگیر | |||||||||
|
|
[[File:|22x20px|border |alt=|link=]] ابدالی های افغانستان  صفویان گورکانیان خانات بخارا خانات خیوه لزگی‌ها سلطنت مسقط | ||||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||||
/ نادرشاه/ طهماسب خان جلایری/ لطفعلی خان/ فتحعلی خان کیانی/ لطیف خان/ میرزا قلی/ حاجی بیگ خان/ ابراهیم خان/ ملا ادینه مصطفایی/ مرتضی قلی خان/ نصر الله میرزا / هراکلیوس دوم گرجستان |
[[File:|22x20px|border |alt=|link=]] الله یار خان †[[File:|22x20px|border |alt=|link=]] ذوالفقار خان †  اشرف افغان † محمد صیدالی نصر الله خان † زبر دوست خان † حسین هوتکی † محمد صیدالی خان (اسیر) شاه تهماسب دوم   احمد سوم محمود یکم توپال عثمان پاشا † حکیم اوغلو علی پاشا † کوپرولو عبدالله پاشا † احمد پاشا † مهمت یجن خان † عبدالله پاشا جبهه چی † .svg){kind=small} محمد شاه گورکانیآصف جاهسعادتعلیخان خان دوران هفتم اولین میر بخشی †- قمر الدین خان, وزیر بزرگ † -سعد الدین خان میر آتیش, † ناصر محمد خان شهر جونگ † خواج عاشورا † مظفر خان †علی حمید †محترم † اصلیح خان † علی احمد خان † شهداد افغان †کاکا یاگار حسن خان † اشرف خان † ابوالفیاض خان † ایلبرس خان † حاجی داوود یاش کیروسکوگو † | ||||||||
لشکرکشی‌های نادرشاه یا جنگ‌های نادری مجموعه‌ای از درگیری‌هایی بود که در اوایل تا اواسط قرن هجدهم در سرتاسر اوراسیا مرکزی عمدتاً توسط فاتح ایرانی نادرشاه انجام شد. مبارزات او از سرنگونی سلسله صفویه ایرانی توسط افغان‌های هوتکی سرچشمه گرفت. در فروپاشی و تکه تکه شدن امپراتوری صفوی و متعاقب آن پس از تسخیر اصفهان، پایتخت ایران به دست افغان‌ها، شاه تهماسب دوم، مدعی تاج و تخت صفوی، نادر را (که یک جنگ‌سالار کوچک در خراسان بیش نبود) به خدمت خود پذیرفت. نادر پس از تحت کنترل درآوردن شمال غرب ایران و نیز خنثی کردن افغان‌های ابدالی در شرق و همچنین تبدیل طهماسپ دوم به یک دست نشانده، علیه افغان‌های هوتکی لشکرکشی کرد و بقیه نقاط کشور را تسخیر کرد. در یک سری از پیروزی‌های باورنکردنی، افغان‌ها از بین رفتند و طهماسب دوم به عنوان یک پادشاه احیا شده صفوی به تاج و تخت بازگشت.
از جمله جنگ‌های نادری می‌توان اردوکشی سبزوار، جنگ کرنال، جنگ‌های ایران و عثمانی، شورش محمدخان بلوچ، محاصره قندهار، نبرد تنگه خیبر، نبرد دامغان (۱۷۲۹)، نبرد کافر قلعه، نبرد کرکوک و نبرد مورچه‌خورت را نام برد. نتیجه این جنگ‌ها تجدید حیات امپراتوری ایران (افشار) در خاورمیانه، آسیای مرکزی ،جنوب و قفقاز بود.
پس از قدرت گرفتن مجدد صفویان، نادر به مناطق غربی و شمالی امپراتوری لشکرکشی کرد تا سرزمین های از دست رفته به عثمانی‌ها و روس‌ها را بازپس گیرد. پس از یک جنگ تلخ پنج ساله، نادر توانسته بود مرزهای غربی ایران را احیا کند و همچنین حاکمیت ایران را بر بیشتر مناطق قفقاز دوباره تحمیل کند. مشروعیتی که دستاوردهای نظامی حیرت‌انگیز او برای او به ارمغان آورده بود، کودتای بدون خون‌ریزی علیه سلطنت صفویه را به وجود آورد که در آن او از حمایت همه جانبه نخبگان حاکم ایران برخوردار بود. اولین لشکرکشی نادرشاه به عنوان پادشاه سلسله تازه تأسیس افشاریه، انقیاد کامل افغانستان بود. نتیجه الحاق افغانستان توسط امپراتوری نادر این بود که او اکنون مسیر مستقیمی برای حمله به هند مغول داشت. در یکی از خارق‌العاده‌ترین لشکرکشی‌های خود، تنها با ده هزار نفر از گردنه خیبر عبور کرد و متعاقباً به قلب مغول فرود آمد، جایی که با ارتش مغول درگیر شد و با وجود اینکه تعدادشان شش به یک بود، دشمنانش را در کمتر از سه ساعت درهم شکست. پس از اینکه امپراتوری مغول را مغلوب خود کرد و به دهلی رفت، شهر را غارت کرد و پس از شورش آنها علیه اشغال او، مردم آن دهلی را قتل عام کرد.
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ Axworthy, Michael (2009). The Sword of Persia: Nader Shah, from tribal warrior to conquering tyrant. I. B. Tauris
- ↑ Ghafouri, Ali (2008). History of Iran's wars: from the Medes to now. Etela'at Publishing
- ↑ Ghafouri, Ali (2008). History of Iran's wars: from the Medes to now. Etela'at Publishing
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Naderian Wars». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۴.