اسانس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
یک ویال شیشه‌ای حاوی اسانس چوب صندل.

کلمه «اسانس» در زبان فارسی معادل‌هایی همچون «عطرمایه»، «عصاره»، و «جوهر» دارد.[۱]

اسانس روغنی (نام واژه از زبان فرانسوی (به فرانسوی: Huile essentielle)) و با نام انگلیسی essential oil یا عطرمایه یک مایع روغنی آبگریز غلیظ حاوی ترکیبات شیمیایی فرار از گیاهان است (در دماهای معمولی به راحتی تبخیر می‌شود). عطرمایه‌ها که به عنوان روغن‌های فرار نیز شناخته می‌شوند.[۲][۳]

عطرمایه‌ها به‌طور کلی با استفاده از تقطیر، و غالباً با استفاده از بخار، استخراج می‌شوند. فرآیندهای دیگر شامل چلاندن با پرس، استخراج با حلال، اسفوماتورا (Sfumatura)، استخراج روغن خالص، صمغ‌گیری، جاسازی در موم و پرس سرد است. از اسانس‌ها (عطر مایه‌ها), فلاونوئیدها، رنگ‌ها در ساخت عطرها، مواد آرایشی، صابون و شامپو و خوشبوکننده‌های هوا، مواد بهداشتی و سایر محصولات، از اسانس خوراکی برای طعم دادن به غذا و نوشیدنی‌ها و افزودن رایحه به محصولات تمیز کننده خانگی و عود استفاده می‌شود. عطرمایه‌ها را نباید با عطرها و خوشبوکننده‌ها اشتباه گرفت زیرا خوشبوکننده‌ها معمولاً کاملا شیمیایی هستند در حالی که اسانس‌ها از گیاهان گرفته می‌شوند.[۴][۵][۶]

از گیاهانی که معمولاً در این صنایع و تهیه اسانس می‌توان استفاده کرد مثل گل رز، اسطوخودوس، کالندولا که در صنایع آرایشی استفاده می‌شود. گیاهانی چون جنسینگ، حنزل، گشنیز، ارگانو در که صنایع دارویی استفاده می‌شود

از اسانس‌ها اغلب برای رایحه درمانی استفاده می‌شود. اسانس‌ها نوعیداروی جایگزین هستند که در آن اثرات درمانی به ترکیبات معطر نسبت داده می‌شود. رایحه درمانی ممکن است برای ایجاد آرامش مفید باشد، اما شواهد کافی وجود ندارد که عطرمایه‌ها بتوانند به‌طور مؤثری یک بیماری خاص را درمان کنند.[۷] استفاده نادرست از اسانس‌ها می‌تواند آسیب‌هایی از جمله واکنش‌های آلرژیک و تحریک پوستی ایجاد کند و کودکان نیز به ویژه در معرض اثرات سمی استفاده نادرست قرار دارند.[۸][۹]

همهٔ اسانس‌ها معطر و روغنی هستند

تاریخچه[ویرایش]

در طول تاریخ از اسانس‌های روغنی در طب عامیانه استفاده می‌شده‌است. اعتقاد بر این است که اولین مورد ذکر شده در مورد تکنیک‌ها و روش‌های تولید اسانس‌های روغنی، مربوط به ابن بیطار (۱۲۸۸–۱۸۸۸)، پزشک، داروساز و شیمی‌دان آندلسی (اسپانیای دوره مسلمان) است.[۱۰][۱۱]

در کارهای مدرن به جای اشاره به خود اسانس‌های روغنی، در مورد ترکیبات شیمیایی خاصی که اسانس روغنی از آن تشکیل شده‌است بحث می‌شود، برای مثال به جای عبارت «روغن گالتریا» از متیل سالیسیلات استفاده می‌شود.[۱۲][۱۳][۱۴][۱۵] علاقه به اسانس‌های روغنی در دهه‌های اخیر با محبوبیت رایحه درمانی، که شاخه ای از طب جایگزین است و از اسانس‌های روغنی و سایر ترکیبات معطر استفاده می‌کند، احیا شده‌است.[۱۶]

کاربرد در غذاها[ویرایش]

در رابطه با کاربردهای غذایی آنها، اگرچه این روغن‌ها در طول تاریخ به عنوان مواد نگهدارنده غذا استفاده می‌شده‌است، اما در قرن بیستم بود که اسانس‌ها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان ایمن در حالت عمومی (GRAS) پذیرفته شدند.

افزودنی‌های مجاز بر اساس FDA:[۱۷]

نام متداول نام گیاه‌شناسی منبع گیاهی
یونجه Medicago sativa L
فلفل فرنگی Pimenta officinalis Lindl
بادام، تلخ (از اسید پروسیک خالص) Prunnus amygdalus Batsch, Prussun armeniaca L , or Prunnus persica (L) Batsch
آمبرت (دانه) Hibiscus moschatus Moench
ریشه سنبل ختایی Angelica archangelica L
دانه سنبل ختایی Angelica archangelica L
ساقه سنبل ختایی Angelica archangelica L
آنگوستورا (پوست کوسپاریا) Galipea officinalis Hancock, Angostura trifoliata
بادیان رومی Pimpinella anisum L
آنقوزه Ferula assa-foetida L and related spp of Ferula
فرنجمشک Melissa officinalis L
بلسان پرو Myroxylon pereirae Klotzsch
ریحان Ocimum basilicum L
برگ بو Laurus nobilis L
خلیج (روغن میرسیا) Pimenta racemosa (Mill) J W Moore
ترنج Citrus aurantium L subsp bergamia Wright et Arn
بادام تلخ (فاقد اسید پروسیک) Prunus amygdalus Batsch, Prunus armeniaca L , or Prunus persica (L) Batsch
بوی د رز Aniba rosaeodora Ducke
درخت کاکائو Theobroma cacao L
بابونه آلمانی, مجارستانی Matricaria chamomilla L
بابونه رومی Anthemis nobilis L
درخت کانانگا Cananga odorata Hook f and Thoms
فلفل دلمه Capsicum frutescens L and Capsicum annuum L
زیره Carum carvi L
دانه هل Elettaria cardamomum Maton
خرنوب Ceratonia siliqua L
هویج Daucus carota L
پوست کاسکاریلا Croton eluteria Benn
دارچین چینی Cinnamomum cassia Blume
پوست کاسیا، پادانگ یا باتاویا Cinnamomum burmanni Blume
دارچین سایگون Cinnamomum loureirii Nees
دانه کرفس Apium graveolens L
پوست درخت گیلاس سیاه Prunus serotina Ehrh
جعفری فرنگی Anthriscus cerefolium (L) Hoffm
کاسنی Cichorium intybus L
پوست درخت دارچین، سیلان Cinnamomum zeylanicum Nees
پوست درخت دارچین چینی، چینی Cinnamomum cassia Blume
پوست درخت دارچین چینی، سایگونی Cinnamomum loureirii Nees
برگ دارچین، سیلان[۱۸] Cinnamomum zeylanicum Nees
برگ دارچین، چینی[۱۹] Cinnamomum cassia Blume
برگ دارچین، سایگون Cinnamomum loureirii Nees
سیترونلا Cymbopogon nardus Rendle
پوست مرکبات Citrus spp
مریم‌گلی مرموک Salvia sclarea L
شبدر Trifolium spp
کوکا (جوشانده شده) Erythroxylum coca Lam and other spp of Erythroxylum
قهوه Coffea spp
هسته کولا Cola acuminata Schott and Endl , and other spp of Cola
گشنیز Coriandrum sativum L
زیره سبز Cuminum cyminum L
نارنج (پوست نارنج) Citrus aurantium L
پوست کوسپاریا Galipea officinalis Hancock
قاصدک Taraxacum officinale Weber and T laevigatum DC
ریشه قاصدک Taraxacum officinale Weber and T laevigatum DC
علف سگ (کواک گراس، تریتیکوم) Agropyron repens (L) Beauv
گل‌های پیر Sambucus canadensis L and S nigra I
استراگول (اسدراگول، اسدراگون، ترخون) Artemisia dracunculus L
استراگول (ترخون) Artemisia dracunculus L
رازیانه، شیرین Foeniculum vulgare Mill
شنبلیله[۲۰] Trigonella foenum-graecum L
خسرودار (گالانگال) Alpinia officinarum Hance
شمعدانی Pelargonium spp
شمعدانی، هند شرقی Cymbopogon martini Stapf
شمعدانی، گل سرخ Pelargonium graveolens L'Her
زنجبیل Zingiber officinale Rosc
گریپ‌فروت Citrus paradisi Macf
گواوا Psidium spp
پوست درخت گردوی گرمسیری[۲۱] Carya spp
هورهوند (هارهوند) Marrubium vulgare L
رازک Humulus lupulus L
پونه کوهی Monarda punctata L
زوفا Hyssopus officinalis L
گل بی‌مرگ Helichrysum augustifolium DC
یاس Jasminum officinale L and other spp of Jasminum
ارس (حبه) Juniperus communis L
دانه کولا Cola acuminata Schott and Endl , and other spp of Cola
توت لورل Laurus nobilis L
برگ لورل Laurus spp
اسطوخودوس Lavandula officinalis Chaix
اسطوخودوس، شاخه Lavandula latifolia Vill
لاوندین Hybrids between Lavandula officinalis Chaix and Lavandula latifolin Vill
لیموترش Citrus limon (L) Burm f
بادرنجبویه Melissa officinalis L
علف لیمو Cymbopogon citratus DC and Cymbopogon lexuosus Stapf
پوست لیموترش Citrus limon (L) Burm f
لیمو شیرازی Citrus aurantifolia Swingle
گل‌های نمدار برگ‌ریز Tilia spp
لوبیای خرنوب Ceratonia siliqua L,
رازک Humulus lupulus L
جوز هندی Myristica fragrans Houtt
ماندارین Citrus reticulata Blanco
مرزنگوش، شیرین Majorana hortensis Moench
یربا ماته Ilex paraguariensis St Hil
Melissa (see balm)
جوهر نعنا Mentha spp
منتیل استات Do
ملاس (عصاره) Saccarum officinarum L
خردل Brassica spp
نارینژین Citrus paradisi Macf
نرولی، بیگاراد Citrus aurantium L
جوز هندی Myristica fragrans Houtt
پیاز Allium cepa L
پرتقال، تلخ، گل Citrus aurantium L
پرتقال، تلخ، پوست Do
برگ پرتقال Citrus sinensis (L) Osbeck
پرتقال، شیرین Do
پرتقال، شیرین، گل Do
پرتقال، شیرین، پوست Do
مرزنگوش[۲۲] Origanum spp
پالماروسا Cymbopogon martini Stapf
پاپریکا Capsicum annuum L
جعفری Petroselinum crispum (Mill) Mansf
فلفل سیاه Piper nigrum L
فلفل، سفید Do
سوسنبر Mentha piperita L
بلسان پرو Myroxylon pereirae Klotzsch
پتی گرین Citrus aurantium L
لیمو پتی گرین Citrus limon (L) Burm f
نارنگی یا نارنگی پتیگرین Citrus reticulata Blanco
پیمنتا Pimenta officinalis Lindl
برگ پیمنتا Pimenta officinalis Lindl
Pipsissewa leaves Chimaphila umbellata Nutt
انار Punica granatum L
زردچوب‌ها Xanthoxylum (or Zanthoxylum) Americanum Mill or Xanthoxylum clava-herculis L
رز خالص Rosa alba L , Rosa centifolia L , Rosa damascena Mill , Rosa gallica L , and vars of these spp
گل رز (اتو گل رز، عطار گل رز) Do
جوانه‌های گل سرخ Do
گل‌های رز Do
میوه گل رز (hips) Do
گل شمعدانی رز Pelargonium graveolens L'Her
برگ‌های گل رز Rosa spp
رومارن Rosmarinus officinalis L
زعفران Crocus sativus L
مریم‌گلی Salvia officinalis L
مریم، یونانی Salvia triloba L
سیج، اسپانیایی Salvia lavandulaefolia Vahl
نان سنت جان Ceratonia siliqua L
مرزه، تابستان Satureia hortensis L
مرزه، زمستان Satureia montana L
فلفل پروئی Schinus molle L
آلو بخارائی (توت‌ها) Prunus spinosa L
نعنای دشتی Mentha spicata L
اسطوخودوس تیری Lavandula latifolia Vill
تمر هندی Tamarindus indica L
نارنگی Citrus reticulata Blanco
ترخون Artemisia dracunculus L
چای Thea sinensis L
مازریونیان Thymus vulgaris L and Thymus zygis var gracilis Boiss
آویشن، سفید Do
آویشن، وحشی Thymus serpyllum L
بید گیاه Elymus repens
گل مریم Polianthes tuberosa L
زردچوبه Curcuma longa L
وانیل Vanilla planifolia Andr or Vanilla tahitensis J W Moore
گل‌های بنفشه Viola odorata L
برگ‌های بنفشه Viola odorata L
برگ‌های بنفشه خالص Viola odorata L
پوست درخت گیلاس سیاه Prunus serotina Ehrh
درخت کانانگا Cananga odorata Hook f and Thoms
جدوار Curcuma zedoaria Rosc

منابع[ویرایش]

  1. https://www.vajehyab.com/moein/اسانس. Moein Dictionary (online ed.). Retrieved 2021-08-26. {{cite book}}: |chapter-url= missing title (help); Cite has empty unknown parameter: |1= (help)نگهداری CS1: url-status (link)
  2. "essential oil". Oxford English Dictionary (online, American English ed.). Archived from the original on 2014-08-09. Retrieved 2014-07-21.
  3. Reeds, P. J. (2000). "Dispensable and indispensable amino acids for humans". The Journal of Nutrition. 130 (7): 1835S–40S. doi:10.1093/jn/130.7.1835S. PMID 10867060.
  4. Lee, Myeong Soo; Choi, Jiae Choi (2012). "Aromatherapy for health care: an overview of systematic reviews". Maturitas. 3 (71): 257–260. doi:10.1016/j.maturitas.2011.12.018. PMID 22285469.
  5. Posadzki, P; Alotaibi, A; Ernst, E (2012). "Adverse effects of aromatherapy: A systematic review of case reports and case series". The International Journal of Risk & Safety in Medicine. 24 (3): 147–61. doi:10.3233/JRS-2012-0568. PMID 22936057.
  6. "Essential oils: Poisonous when misused" (به انگلیسی). US National Capital Poison Center. Retrieved 2017-12-01.
  7. Lee, Myeong Soo; Choi, Jiae Choi (2012). "Aromatherapy for health care: an overview of systematic reviews". Maturitas. 3 (71): 257–260. doi:10.1016/j.maturitas.2011.12.018. PMID 22285469.
  8. Posadzki, P; Alotaibi, A; Ernst, E (2012). "Adverse effects of aromatherapy: A systematic review of case reports and case series". The International Journal of Risk & Safety in Medicine. 24 (3): 147–61. doi:10.3233/JRS-2012-0568. PMID 22936057.
  9. "Essential Oils: Poisonous when Misused". www.poison.org (به انگلیسی). Retrieved 2017-12-01.{{cite web}}: نگهداری CS1: url-status (link)
  10. Houtsma, M.Th. (1993). E. J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913–1936. Vol. 4. Brill. pp. 1011–. ISBN 978-90-04-09790-2.
  11. Ryman, Daniele (1984). The Aromatherapy Handbook: The Secret Healing Power Of Essential Oils. Century Publishing CO. Ltd. pp. Chapter 3. ISBN 978-0-85207-215-8.
  12. Gilman, A. G. ; Rall, T. W. ; Nies, Alan S. ; Taylor, Palmer, eds. (1990). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (8th ed.). New York: Pergamon. ISBN 978-0-08-040296-3.
  13. Klaassen, Curtis D. ; Amdur, Mary O. ; Casarett, Louis J. ; Doull, John (1991). Casarett and Doull's Toxicology: The Basic Science of Poisons. New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-105239-9.
  14. Handbook of Essential Oils: Science, Technology, and Applications. CRC Press. 28 December 2009. ISBN 978-1-4200-6316-5.
  15. Jordan Rubin (17 January 2017). Essential Oils: Ancient Medicine for a Modern World. Destiny Image Publishers. ISBN 978-0-7684-1188-1.
  16. https://books.google.com.tr/books?id=WMvVBi5EbhMC&q=attar+perfume+muslim&pg=PA70&redir_esc=y#v=snippet&q=attar%20perfume%20muslim&f=false
  17. "CFR - Code of Federal Regulations Title 21". www.accessdata.fda.gov. Retrieved 2018-12-08. مالکیت عمومی This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
  18. Rao, Jiajia; Chen, Bingcan; McClements, David Julian (2019-03-25). "Improving the Efficacy of Essential Oils as Antimicrobials in Foods: Mechanisms of Action". Annual Review of Food Science and Technology. 10 (1): 365–387. doi:10.1146/annurev-food-032818-121727. ISSN 1941-1413. PMID 30653350. S2CID 58656780.
  19. Rao, Jiajia; Chen, Bingcan; McClements, David Julian (2019-03-25). "Improving the Efficacy of Essential Oils as Antimicrobials in Foods: Mechanisms of Action". Annual Review of Food Science and Technology. 10 (1): 365–387. doi:10.1146/annurev-food-032818-121727. ISSN 1941-1413. PMID 30653350. S2CID 58656780.
  20. "Balsam of Peru". go.drugbank.com. DrugBank. 11 December 2021. Retrieved 2021-12-15.
  21. Linskens, H.F.; Adams, R.P.; Crespo, M.E.; Jackson, J.F.; Deans, S.G.; Dobson, H.E.M.; Dunlop, P.; Erdelmeier, C.A.J.; Ghosh, A.; Hammond, E.G. (2012). Essential Oils and Waxes. Molecular Methods of Plant Analysis. Springer Berlin Heidelberg. p. 105. ISBN 978-3-642-84023-4. Retrieved December 29, 2017.
  22. Kaddu, Steven; Kerl, Helmut; Wolf, Peter (2001). "Accidental bullous phototoxic reactions to bergamot aromatherapy oil". Journal of the American Academy of Dermatology. 45 (3): 458–61. doi:10.1067/mjd.2001.116226. PMID 11511848.