اهل سنت در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار، تمیزکاری، گسترش جزئی مقاله. |
برچسب‌ها: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
براساس [[اطلاعات‌نامه جهان|وقایع‌نگار جهانی]] [[آژانس اطلاعات مرکزی |سازمان سیا]]، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد ایرانیان [[شیعه]] هستند. حدود ۵ تا ۹ درصد دیگر پیرو شاخه‌های [[سنی]] و [[تصوف|صوفی]] و ۰٫۶٪ عضو اقلیتهای مذهبی غیراسلامی، از جمله [[بهائیت]]، [[صابئه]]، [[اهل حق|یارسان]]، [[مزدیسنا|زرتشتی]]، [[یهودی|یهودیت]] و [[مسیحیت]] هستند. |
براساس [[اطلاعات‌نامه جهان|وقایع‌نگار جهانی]] [[آژانس اطلاعات مرکزی |سازمان سیا]]، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد ایرانیان [[شیعه]] هستند. حدود ۵ تا ۹ درصد دیگر پیرو شاخه‌های [[سنی]] و [[تصوف|صوفی]] و ۰٫۶٪ عضو اقلیتهای مذهبی غیراسلامی، از جمله [[بهائیت]]، [[صابئه]]، [[اهل حق|یارسان]]، [[مزدیسنا|زرتشتی]]، [[یهودی|یهودیت]] و [[مسیحیت]] هستند. |
||
اهل سنت ایران در مناطق مرزی و اطراف کشور پراکنده هستند و در مجموع در ۱۵ استان کشور به‌سر می‌برند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=shams.com|نشانی=http://www.shams.org/index.php?ac=Peyamekan&peyam=170/|عنوان=إهل سنت ایران» جغرافیای مناطق سنی نشین ایران|بازبینی=2018-01-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181009211714/http://www.shams.org/index.php?ac=Peyamekan&peyam=170/|archivedate=۹ اکتبر ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref> استان‌های: کردستان، بلوچستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان (فهرج، ریگان و رمشک)، کرمانشاه، آذربایجان غربی، هرمزگان، گلستان (ترکمن صحرا)، اردبیل (عنبران)، گیلان (تالش)، فارس (شیراز)، بوشهر، خوزستان و اهل سنت مقیم پایتخت (تهران). |
اهل سنت ایران در مناطق مرزی و اطراف کشور پراکنده هستند و در مجموع در ۱۵ استان کشور به‌سر می‌برند.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=shams.com|نشانی=http://www.shams.org/index.php?ac=Peyamekan&peyam=170/|عنوان=إهل سنت ایران» جغرافیای مناطق سنی نشین ایران|بازبینی=2018-01-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181009211714/http://www.shams.org/index.php?ac=Peyamekan&peyam=170/|archivedate=۹ اکتبر ۲۰۱۸|dead-url=yes}}</ref> استان‌های: کردستان، بلوچستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان (فهرج، ریگان و رمشک)، کرمانشاه، آذربایجان غربی، هرمزگان، گلستان (ترکمن صحرا)، اردبیل (عنبران)، گیلان (تالش)، فارس (شیراز و خنج)، بوشهر، خوزستان و اهل سنت مقیم پایتخت (تهران). |
||
* اهل سنت آذربایجان (عمدتاً جنوب آذربایجان غربی) |
* اهل سنت آذربایجان (عمدتاً جنوب آذربایجان غربی) |
||
* اهل سنت کردستان (استان‌های: کردستان و کرمانشاه) |
* اهل سنت کردستان (استان‌های: کردستان و کرمانشاه) |
||
نسخهٔ ۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۳:۴۵
| اسلام در ایران |
|---|
 |
| تاریخ اسلام در ایران |
| عالمان |
| فرقه‌ها |
| فرهنگ |
| معماری |
| تشکیلات |
.jpg)
.jpg)
.jpg)
اهل‌سنت در ایران، از نظر جمعیت دومین گروه مذهبی پس از تشیع می‌باشد. برخی منابع جمعیتِ اهل‌سنت را حدود ۸ تا ۱۰ درصد از جمعیت ایران عنوان می‌کنند؛[۱] مولوی عبدالحمید این آمار را ۲۰ درصد عنوان می‌کند.[۲] در برخی آمارها تعداد جمعیت اهل سنتِ ایران ۱۱ میلیون نفر عنوان شده‌است.
پیشینه و تاریخچه
پس از فتح ایران توسط مسلمانان در ۶۴۰ میلادی، ایرانیان به‌تدریج به اسلام گرویدند، لذا اسلام دین رسمی و بخشی از دولت ایران شد. سنی‌ها در ایران از سال ۹۷۵ میلادی با دودمان غزنویان و بعد از آن‌ها با دودمان سلجوقیان و خوارزمشاهیان تا تهاجم مغول به ایران، به ایران حکومت می‌کرده‌اند.
اسلام به شکلِ سلطهٔ سنی‌ها در ۹ قرن اول اسلامی تاریخ مذهبی ایران را تشکیل می‌داد. به‌عبارتی تا قبل از حکومت صفویه سنی‌ها بر ایران مسلط بودند و شیعیان هم در اکثر نقاط کشور پراکنده بودند. هژمونی سنی‌ها در ایران مانع از حضور شیعیان نبود. شاه اسماعیل (۱۴۸۷–۱۵۲۴ م) مذهب رسمی ایران را شیعه اعلام کرد؛ و لذا در دوران حکومت صفویه اکثر ایرانیان به تشیع روی آوردند. صفویان در عین داشتن قدرت سیاسی نتوانستند همه ایرانیان را به‌طور کامل پیرو تشیع کنند.[۳]
پس از انقلاب ۱۳۵۷
بعد از انقلاب ۱۳۵۷ رهبران اهل‌سنت در مناطق سنی‌نشین هم‌چون استان‌های کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و خراسان تشکیلات و حزب جدیدی بنام «شمس» که مخفف «شورای مرکزی سنی‌ها» می‌باشد، را تشکیل دادند. اما ۶ ماه بعد این حزب به علت حمایت شدن از سوی عربستان سعودی و پاکستان به تعطیلی کشیده شد و رهبران آن‌ها دستگیر و حساب‌های بانکی آن‌ها هم بسته شد.[۴]
سرکوب، دستگیری و اعدام
براساس گزارش‌های منتشر شده در تاریخ ۲ تیر ۱۳۹۶ دستگیری و بازداشت روحانیون اهل سنت در غرب ایران از سوی دولت ادامه دارد. در این تاریخ عبدالکریم آذرین، محمد خضر نژاد و علی ایوبی روحانیون اهل سنت در این منطقه بازداشت شده‌اند. با اینکه مدت زمان حبس ۶ ماهه رضا عبدی تمام شده مسئولین زندان تبریز او را آزاد نمی‌کنند نامبرده سال ۱۳۹۴ با فشار اداره اطلاعات ارومیه از امامت مسجد قدس در منطقه اسلام‌آباد ارومیه برکنار شد. گفته شده علت دستگیری او مقاومت وی در مقابل بستن مدرسه دینی اهل سنت صلاح‌الدین ایوبی بوده‌است.[۵]
در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۶ خبر افزایش اعمال سرکوب علیه اقلیت سنی در ایران به دنبال دو تهاجم در تهران منتشر گردید؛ و نگرانی‌ها نسبت به اعدام‌های جمعی در میان زندانیان سنی افزایش یافت در این گزارش‌ها اشاره شده‌است که بیش از ۲۵نفر از اهل سنت در زندان رجایی‌شهر به اتهام‌هایی مثل محاربه و فساد در روی زمین در دادگاه اعدام شدند.[۶]
طبق گزارش‌های دریافتی در روز ۹ تیر ۱۳۹۶ محمدعلی آفرین امام جمعه شهرستان ویس در خوزستان در خطبه‌های خود به اعتقادات اهل سنت توهین کرد و چون قبلاً سابقه توهین به اعتقادات این مذهب اسلامی را داشته مورد تهاجم یکی از پیروان اهل سنت این شهر قرار گرفت.[۷]
حکم ۷ زندانی سنی مذهب در دیوان عالی کشور تأیید شد و در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۹۸ به وکیل مدافع آنان ابلاغ شد. اسامی این هفت تن عبارت است از: انور خضری، کامران شیخه، فرهاد سلیمی، قاسم آبسته، خسرو بشارت، ایوب کریمی و داود عبداللهی. یکی از این متهمان به نام خسرو بشارت نوشته که این عده بعد از تحمل ۱۰ سال شکنجه جسمی و روحی، قربانی سناریوی اداره اطلاعات ارومیه و مهاباد شده‌اند. اتهام آن‌ها «محاربه از طریق وابستگی به جریانات سلفی» اعلام شده‌است.[۸]
جغرافیا و جمعیت
تسنن در جهان
تقسیم جمعیت‌شناختی بین دو دسته‌بندی شیعه و سنی دشوار است اما یک تقریب خوب این است که ۸۵ تا ۹۰ درصد مسلمانان جهان سنی هستند و ۱۰ تا ۱۵ درصد شیعه هستند. سنی‌ها در اکثر جوامع مسلمان اکثریت دارند، هم‌چون جنوب شرق آسیا، چین، جنوب آسیا، آفریقا و بیشتر کشورهای عربی. شیعیان نیز اکثریت شهروندان را در ایران، آذربایجان، عراق، بحرین و لبنان تشکیل می‌دهند.
مناطق سنی‌نشین ایران
برخی منابع به نقل‌از روزنامه اطلاعات، جمعیت اهل‌سنت را ۲۵ درصد از کل جمعیت کشور در سال ۱۳۵۷ عنوان کرده‌اند؛ که این درصد حدود ۹ میلیون نفر از ۳۶ میلیون نفر جمعیت کل آن سال می‌باشد.[۹]
براساس وقایع‌نگار جهانی سازمان سیا، حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد ایرانیان شیعه هستند. حدود ۵ تا ۹ درصد دیگر پیرو شاخه‌های سنی و صوفی و ۰٫۶٪ عضو اقلیتهای مذهبی غیراسلامی، از جمله بهائیت، صابئه، یارسان، زرتشتی، یهودیت و مسیحیت هستند.
اهل سنت ایران در مناطق مرزی و اطراف کشور پراکنده هستند و در مجموع در ۱۵ استان کشور به‌سر می‌برند.[۱۰] استان‌های: کردستان، بلوچستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان (فهرج، ریگان و رمشک)، کرمانشاه، آذربایجان غربی، هرمزگان، گلستان (ترکمن صحرا)، اردبیل (عنبران)، گیلان (تالش)، فارس (شیراز و خنج)، بوشهر، خوزستان و اهل سنت مقیم پایتخت (تهران).
- اهل سنت آذربایجان (عمدتاً جنوب آذربایجان غربی)
- اهل سنت کردستان (استان‌های: کردستان و کرمانشاه)
- اهل سنت خراسان (استان‌های: خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی)
- اهل سنت جنوب (استان‌های: فارس، هرمزگان، کرمان و بوشهر)
- اهل سنت بلوچستان (استان سیستان و بلوچستان)
- اهل سنت ترکمن صحرا (استان گلستان و خراسان شمالی)
- اهل سنت تالش (استان‌های اردبیل و گیلان)
- اهل سنت اهواز (استان خوزستان)
- اهل سنت مرکز (استان تهران)
موضع‌گیری‌ها
سازمان ملل
در پنل ضد نژادپرستی سازمان ملل متحد که در اوت ۲۰۱۰ برگزار شد آمده‌است: دولت ایران تبعیض‌های فراوانی علیه اقلیتهای موجود در کشور را مرتکب می‌شود؛ و از ایران خواست تا با اینگونه نژادپرستی‌ها مبارزه کند. پنل سازمان ملل متحد گفت: عرب‌ها، کردها و سایر اقلیت‌ها در ایران به علت مذهب خود در معرض تبعیض قرار دارند. سازمان ملل متحد از ایران خواست تا با نژادپرستی علیه جوامع عرب، بلوچ، کرد و دیگر جوامع غیر شهروند مبارزه کند.
خبرگزاری آسوشیتد پرس در ۲۷ اوت سال ۲۰۱۰ نوشت: «پنل مبارزه با نژادپرستی سازمان ملل متحد اعلام کرد دولت ایران برای اعراب، کردها و دیگر اقلیتهای مذهبی تبعیض قائل است. پنل سازمان ملل متحد می‌گوید که اعراب، کردها و سایر اقلیت‌ها در ایران با تبعیض مذهبی مواجه هستند. کمیته تبعیض نژادی سازمان ملل متحد اضافه می‌کند اقلیت‌ها در جمهوری اسلامی از حقوق مشابه در آزادی بیان، بهداشت و مسکن مانند دیگر گروه‌های مذهبی برخوردار نیستند. این کمیته روز جمعه در گزارشی از ایران خواستار شد تا انواع تبعیض را پایان دهد و اطلاعات واضح‌تری را برای گزارش‌های آینده ارائه کند. پنل سازمان ملل متحد در ژنو همچنین ادعاهای ایران را مبنی بر اینکه تبعیض علیه زنان و اقلیتهای مذهبی مانند بهائیت توسط کنوانسیون مبارزه با نژادپرستی ۱۹۶۹ در ایالات متحده نادیده گرفته شده را رد کرد.»[۱۱]
حقوق بشر سازمان ملل اشعار می‌دارد که اقلیت سنی مانند سایر اقلیت‌ها طبق قانون ایران از پست‌های دولتی مثل وزارت، سفیر، استاندار، شهردار و مانند این‌ها منع شده‌اند. مدارس سنی‌ها و مساجدشان تخریب گردیده‌است و رهبران اهل تسنن دستگیر و اعدام یا تبعید شده‌اند اخبار تأییدنشده حاکی از آن است که اقلیت سنی در ایران از آزادی مذهب برخوردار نیستند.[۱۱]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ اهل سنت ایران / احسان هوشمند، روزنامه شرق، یک‌شنبه ۱۲شهریور ۱۳۹۶، شمارهٔ ۲۹۵۳، صفحه ۱.
- ↑ عبدالحمید: ترکیه، ایران وعربستان می‌توانند مشکلات خاورمیانه را حل کنند، خبرگزاری آناتولی.
- ↑ Islam and Iran: A Historical Study of Mutual Services
- ↑ Group، Negarestan. «پاسخ به شبهه - س 366 - جمعیت اهل سنت ایران چه قدر است؟ زیرا آمارهای منتشر شده بسیار متفاوت از هم هستند». www.x-shobhe.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۹.
- ↑ «خودداری از آزادی ملا رضا عبدی علی‌رغم اتمام حبس؛ افزایش فشار بر روحانیون اهل سنت - خبرگزاری هرانا». خبرگزاری هرانا. ۱۳۹۶-۰۴-۰۲T21:28:02+04:30. دریافت‌شده در 2018-01-29. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «إیران تواصل العملیات الأمنیة بعد هجومی طهران». aawsat.com (به عربی). دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۹.
- ↑ «توهین به باورهای دینی به خشونت در خوزستان منتهی شد - خبرگزاری هرانا». خبرگزاری هرانا. ۱۳۹۶-۰۴-۱۰T22:59:24+04:30. دریافت‌شده در 2018-01-29. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ دیوان عالی ایران حکم اعدام هفت سنی‌مذهب را تأیید کرد، رادیوفردا.
- ↑ جمعیت واقعی شیعه و اهل سنت در ایران، کمپین فعالین بلوچ.
- ↑ «إهل سنت ایران» جغرافیای مناطق سنی نشین ایران». shams.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۲۹.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ UN anti-racism panel finds Iran discriminating against Arabs, Kurds, other ethnic minorities