ماکس شلر

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ماکس شلر
نام هنگام تولدماکس فردیناند شلر
زادهٔ۲۲ اوت ۱۸۷۴
مونیخ، امپراتوری آلمان
درگذشت۱۹ مهٔ ۱۹۲۸ (۵۳ سال)
فرانکفورت، جمهوری وایمار
دورهفلسفه قرن بیستم
حیطهفلسفه قاره‌ای
مکتبپدیده‌شناسی
علایق اصلی
تاریخچه روشنفکری, Value theory، فلسفه اخلاق، انسان‌شناسی فلسفی، خودآگاهی، منتقد فرهنگی، جامعه‌شناسی معرفت، دین
ایده‌های چشمگیر
Value rankings, emotional شهود، value-based ethics, stratification of emotional life (Scheler), ressentiment
تأثیرگذار بر

ماکس فردیناند شلر (به آلمانی: Max Ferdinand Scheler) متولد ۲۲ اوت ۱۸۷۴ در مونیخ – درگذشته در ۱۹ مه ۱۹۲۸ فرانکفورتفیلسوف آلمانی بود. وی در زمینه پدیده شناسی فلسفی و اخلاقیات فعالیت می‌کرد. از او به عنوان بنیان‌گذار جامعه‌شناسی معرفت یاد می‌کنند.

زندگی[ویرایش]

از مونیخ به کلن[ویرایش]

شلر در مونیخ آلمان در ۲۲ اوت ۱۸۷۴ بدنیا آمد. مادرش یهودی قشری و پدرش از کلیسای پروتستان مارتین لوتر بود. در نوجوانی به مذهب کاتولیک گروید اما هر چه مسن تر می‌شد تدریجاً از پیروی کامل عقاید آن از حدود سال ۱۹۲۱ می‌کاست. پس از سال ۱۹۲۱ در ملاء عام از پیروی اصول مذهب کاتولیک دوری جست و از مفهوم خدای یهود-مسیحیت دوری کرده تعهد خود را به انسان‌شناسی فلسفی افزایش داد. شلر در دانشگاه ینا پزشکی و فلسفه خواند و در آن‌جا نزد فیلسوف برجسته مکتب ایده‌آلی، رودولف کریستف یوکن تحصیل کرد. پس از مرگ وی در سال ۱۹۲۸ مارتین هایدگر با خوزه ارتگا یی گاست در بارهٔ شلر گفتند: همه فلاسفه قرن مدیون شلر بودند و او را به عنوان "قویترین نیروی فلسفی نه تنها در آلمان مدرن، بلکه در اروپا معاصر و فلسفه معاصر" مورد ستایش قرار دادند."[۱] در سال ۱۹۵۴ کارل جوزف وتیولا[الف]، بعد بنام پاپ جان پل دوم، دفاع از پایان نامه دکترای خود را در مورد" ارزیابی از امکان ایجاد یکنوع اخلاقیات مسیحی بر اساس سیستم ماکس شلر " ارائه داد. ماکس شلر

هنگامی که اولین ازدواج وی با آمالی فون دیوویتز[ب] به طلاق انجامید، شلر در سال ۱۹۱۲ با موریت فورتوونگلر[پ]، خواهر رهبر ارکستر ویلهلم فورت‌ونگلر، ازدواج کرد. شلر در طول جنگ جهانی اول (۱۹۱۴–۱۹۱۸) به انجام وظیفهٔ سربازی خوانده شد، اما بعداً به دلیل آستیگماتی چشم از این وظیفه معاف و مرخص شد. اما با اشتیاق تمام وقت خود را به دفاع از مسئله جنگ مزبور، و علت درگیری آلمان در آن جنگ صرف می‌کرد.

اندیشه[ویرایش]

شلر روش پدیده شناسی فلسفی را از ادموند هوسرل گرفته و تغییراتی در آن ایجاد نمود تا بتواند در حوزه‌هایی غیر از آگاهی-پژوهی (که اهتمام هوسرل عمدتاً معطوف به آن بود) به کار بیاید. بنابراین شلر از پیشگامان تسری روش پدیده شناسی به حوزه‌هایی نظیر دین، اخلاقیات و ارزش‌ها بود. او در کنار پدیده شناسی ذات انگار از پدیده شناسی بازساز سخن می‌گوید و نوآوری عمدهٔ او در روش پدیده شناسی شاید همین باشد.[۱]

آثار ترجمه‌شده به فارسی[ویرایش]

  • کین‌توزی، ماکس شلر، جواد گنجی (مترجمصالح نجفی (مترجم)، ناشر: نشر ثالث
  • قرار بشر در عالم کیهانی، ماکس شلر، منوچهر اسدی (مترجم)، ناشر: پرسش

آثار دربارهٔ شلر[ویرایش]

  • فلسفه ماکس شلر (منطق دل)، ابوالقاسم ذاکرزاده، ناشر: الهام
  • پدیدارشناسی اخلاق در اندیشه شلر، زینب ربیعی، ناشر: علم، ۱۳۹۲
  • جامعه‌شناسی شناخت ماکس شئلر منوچهر آشتیانی ناشر: نشر قطره

یادداشت[ویرایش]

  1. (به لهستانی: Karol Józef Wojtyła)
  2. Amalie von Dewitz
  3. Märit Furtwängler

منابع[ویرایش]

  1. برگرفته از بخش دوم کتاب "مدخل فلسفه غربی معاصر تقریرات استاد محمود خاتمی به اهتمام مریم سادات انتشارات علم تهران 1386